Καπελέτο Ηλείας
Συντεταγμένες: 37°59′34″N 21°22′10″E / 37.9928°N 21.3694°E
Το Καπελέτο είναι χωριό του νομού Ηλείας και βρίσκεται σε εύφορη περιοχή της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, νοτιοδυτικά της Πάτρας.
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από 1/1/2011 ανήκει στο Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης[1]. Την περίοδο 1997-2010, βάσει του Σχεδίου Καποδίστριας, ανήκε στον πρώην Δήμο Βουπρασίας ως τμήμα του δημοτικού διαμερίσματος της πρώην ομώνυμης κοινότητας[1].
Το ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα (νυν Τοπική Κοινότητα) περιλαμβάνει δύο οικισμούς, το Καπελέτο και τα Θανασουλαίικα[2][3], με σύνολο πληθυσμού 566 μόνιμους κατοίκους[4].
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΤο χωριό πρωτοσχηματίζεται στις αρχές του 15ου αιώνα. Αναφέρεται το 1461/1462 σε οθωμανικό τιμαριώτικο κατάστιχο ως mezraa, δηλ. καλλιεργήσιμη γη χωρίς μόνιμους κάτοικους, ενώ το 1700 έχει εξελιχθεί σε μόνιμο οικισμό[5] του οποίου οι κάτοικοι είναι αλβανόφωνοι[6].
Από το 1835 έως το 1841 ανήκε στο Δήμο Καλοτυχίας, ενώ από το 1841 έως το 1912 στον τότε Δήμο Βουπρασίων[1]. Η σύσταση της ομώνυμης κοινότητας έγινε με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912, ως κοινότητα του τότε νομού Αχαιοήλιδος, ενώ, για τη σύστασή της, προσαρτήθηκαν σε αυτή με το ίδιο Φ.Ε.Κ. οι οικισμοί Ζουλάτικα, Κόκλα, Μπόρσι, Νέα Πικέρνη, Σούβαρδον[2]. Από το 1916 έως το 1924 οι οικισμοί Ζουλάτικα, Κόκλα, Μπόρσι, Σούβαρδον αποσπάστηκαν από την κοινότητα και εντάχθηκαν σε γειτονικές κοινότητες, ενώ η Νέα Πικέρνη, που είχε εγκαταληφθεί, καταργήθηκε[2][7].
Η σχολή απόρων παιδιών που είχε δημιουργηθεί το 1879 στη Νέα Πικέρνη μεταφέρθηκε εντέλει το 1884 στο Καπελέτο, όταν ο οικισμός της Νέας Πικέρνης είχε συρρικνωθεί πληθυσμιακά, και έγινε το σχολείο του χωριού[8].
Ο οικισμός απείχε μία ώρα δρόμο στα 1885 από τη Μανωλάδα, την έδρα του τότε Δήμου Βουπρασίων[9] στον οποίο ανήκε διοικητικά.
Λαογραφία
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με άλλες εκδοχές το όνομα Καπελέτο το πήρε από έναν Ιταλό πειρατή, τον Kapeleti. Αυτός, όταν τελείωνε τις πειρατικές του δράσεις στη Μεσόγειο, έδενε τα καράβια του στο λιμάνι της Κυλλήνης και προφανώς για να μην μπορεί να δεχθεί ξαφνική επίθεση, είχε το άνδρο (λημέρι) του λίγο πιο πέρα απο το χωριό, μάλλον προς την περιοχή "δυο Λαγκάδια", μέσα στο πυκνό δάσος.
Δημογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ πρόσφατη εξέλιξη του πληθυσμού του χωριού είναι η εξής:
| 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 612 | 518 | 450[10] | 362[4] | 260 |
Αθλητισμός
ΕπεξεργασίαΤο χωριό είχε μία ποδοσφαιρική ερασιτεχνική ομάδα, με την ονομασία Κένταυρος Καπελέτου, και άνηκε στην Ε.Π.Σ. Ηλείας. Έχει στεφθεί πρωταθλήτρια στα τοπικά πρωταθλήματα δύο φορές, κατά τις σαιζόν 2007-2008 και 2012-2013.
Πολιτιστική δραστηριότητα
ΕπεξεργασίαΤο χωριό διαθέτει έναν από τους πλέον δραστήριους συλλόγους της πεδινής Ηλείας, τον Εκπολιτιστικό & Μορφωτικό Σύλλογο Καπελέτου, ο οποίος προσφέρει έμπρακτα την βοηθειά του στο κοινωνικό σύνολο μέσω ποικίλων δράσεων. Διακρίνεται για την ιδιαίτερη προσφορά του στον τομέα της εθελοντικής αιμοδοσίας, καθώς κατορθώνει να συγκεντρώνει δύο φορές το χρόνο, περισσότερες από 100 φυάλες αίματος σε συνεργασία με το τμήμα αιμοδοσίας του Γ.Ν. Αμαλιάδος - πανελλαδικό ρεκόρ συγκέντρωσης ασκών αίματος-. Η δράση του όμως επεκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως η καθαριότητα του χωριού, η καθιέρωση μουσικοχορευτικών εκδηλώσεων αλλά και η πραγματοποίηση εκπαιδευτικών εκδρομών και προσκυνημάτων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Χαρακτηριστική και καθοριστική υπήρξε η βοηθειά του συλλόγου στην ανέγερση του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Καπελέτου, ο οποίος υπέστη σοβαρές ζημιές από τον ισχυρό σεισμό της 8ης Ιουνίου 2008.
Λοιπά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΤο χωριό υπέστη ζημιές στις 8 Ιουνίου 2008 εξαιτίας ενός ισχυρού σεισμού. Γκρεμίστηκαν κατοικίες και ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Καπελέτου.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Καπελέτου Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 11/09/2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Καπελέτου Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/02/2014.
- ↑ Αναγνωρίστηκαν ως οικισμός και εντάχθηκαν στην κοινότητα με το ΦΕΚ της 05/04/1981.
- ↑ 4,0 4,1 ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 231
- ↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 231 [υποσημ. 28]
- ↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 237-240
- ↑ Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 234-235
- ↑ Νουχάκης 1885, σελ. 69
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
Πηγές
Επεξεργασία- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012)
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885
- Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος-18ος αιώνας, μετάφρ. Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμ. Αγγελική Κόκκου, Ιστορικό Αρχείο - Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1987. ISBN 978-000-7059-21-8.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Λεωνίδας Φ. Καλλιβρετάκης, "Νέα Πικέρνη Δήμου Βουπρασίων: το χρονικό ενός οικισμού της Πελοποννήσου τον 19ο αιώνα (και η περιπέτεια ενός πληθυσμού)" στον τόμο Πληθυσμοί και οικισμοί του ελληνικού χώρου. Ιστορικά μελετήματα, σειρά Τετράδια Εργασίας, αρ. 18, Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2003, σελ. 221-242
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Δήμος Βουπρασίας - Ιστορικά στοιχεία[νεκρός σύνδεσμος], vouprasia.gov.gr
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Καπελέτου Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 11/09/2016.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Καπελέτου Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/02/2014.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Ζουλάτικων Καπελέτου Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/02/2014.