Κανόνας του Φρίντμαν
Ο κανόνας του Φρίντμαν είναι ένας κανόνας νομισματικής πολιτικής που προτάθηκε από τον Μίλτον Φρίντμαν[1]. Ουσιαστικά, ο Φρίντμαν υποστήριξε τον καθορισμό του ονομαστικού επιτοκίου στο μηδέν. Σύμφωνα με τη λογική του κανόνα του Φρίντμαν, το κόστος ευκαιρίας της διακράτησης χρήματος που αντιμετωπίζουν οι παράγοντες του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να είναι ίσο με το κοινωνικό κόστος της δημιουργίας επιπλέον παραστατικού χρήματος (fiat money). Υποτίθεται ότι το οριακό κόστος της δημιουργίας επιπλέον χρημάτων είναι μηδέν (ή προσεγγίζει το μηδέν). Ως εκ τούτου, τα ονομαστικά επιτόκια των τόκων πρέπει να είναι μηδέν. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να επιδιώξει ένα ποσοστό αποπληθωρισμού ίσο με το πραγματικό επιτόκιο των κρατικών ομολόγων και άλλων ασφαλών περιουσιακών στοιχείων, για να κάνει το ονομαστικό επιτόκιο μηδέν.
Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ότι όσοι κατέχουν χρήμα δεν υφίστανται καμία ζημία στην αξία του χρήματος λόγω πληθωρισμού. Ο κανόνας αυτός υπαγορεύεται από λόγους μακροπρόθεσμης αποδοτικότητας.
Ο ανωτέρω κανόνας δεν πρέπει να συγχέεται με τον κανόνα Φρίντμαν k-τοις εκατό, ο οποίος υποστηρίζει μια σταθερή ετήσια αύξηση της νομισματικής βάσης.
Το επιχείρημα του Φρίντμαν
Επεξεργασία- Το οριακό όφελος της διακράτησης επιπλέον χρήματος είναι η μείωση του κόστους των συναλλαγών που αντιπροσωπεύεται (για παράδειγμα) από το κόστος που σχετίζεται με την αγορά των καταναλωτικών αγαθών.
- Με θετικό ονομαστικό επιτόκιο, οι άνθρωποι κάνουν οικονομία, αυξάνοντας τα ταμειακά διαθέσιμά τους στο σημείο που το οριακό όφελος (κοινωνικό και ιδιωτικό) είναι ίσο με το οριακό ιδιωτικό κόστος (δηλαδή, το ονομαστικό επιτόκιο).
- Αυτό δεν είναι κοινωνικά βέλτιστο, γιατί η κυβέρνηση μπορεί να παράγει ανέξοδα χρήμα έως ότου η προσφορά να είναι άφθονη. Το κοινωνικά βέλτιστο συμβαίνει όταν το ονομαστικό επιτόκιο είναι μηδενικό (ή ο αποπληθωρισμός είναι σε ποσοστό ίσο με το πραγματικό επιτόκιο), έτσι ώστε το οριακό κοινωνικό όφελος και το οριακό κοινωνικό κόστος της διακράτησης χρήματος να ισοσκελίζεται στο μηδέν.
- Έτσι, ο κανόνας του Φρίντμαν έχει σχεδιαστεί για να αφαιρέσει μια αναποτελεσματικότητα, και με αυτόν τον τρόπο να αυξήσει το μέσο όρο της παραγωγής.
Χρήση στην οικονομική θεωρία
ΕπεξεργασίαΟ κανόνας του Φρίντμαν έχει αποδειχθεί ότι είναι η νομισματική πολιτική που μεγιστοποιεί την ευημερία σε πολλά οικονομικά μοντέλα χρήματος. Έχει αποδειχθεί ότι είναι η βέλτιστη σε νομισματικές οικονομίες με μονοπωλιακό ανταγωνισμό (Ιρλανδία, 1996) και, υπό ορισμένες συνθήκες, σε μια ποικιλία νομισματικών οικονομιών όπου η κυβέρνηση επιβάλλει άλλους στρεβλωτικούς φόρους[2][3][4][5]. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές αξιοσημείωτες περιπτώσεις όπου η απόκλιση από τον κανόνα του Φρίντμαν γίνεται η βέλτιστη. Αυτές περιλαμβάνουν τις οικονομίες με μειούμενες αποδόσεις κλίμακας, οικονομίες με ατελή ανταγωνισμό, όπου η κυβέρνηση είτε δεν φορολογεί πλήρως τα κέρδη από τα μονοπώλια είτε θέτει το σύνολο του φόρου ίσο με το φόρο εισοδήματος από την εργασία, οικονομίες με φοροδιαφυγή, οικονομίες με κολλώδεις τιμές[6] και οικονομίες με καθοδική ακαμψία ονομαστικών μισθών[7]. Ενώ κανονικά οι αποκλίσεις από τον κανόνα του Φρίντμαν είναι συνήθως μικρές, εάν υπάρχει σημαντική ζήτηση από το εξωτερικό για ένα εθνικό νόμισμα, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, το βέλτιστο ποσοστό του πληθωρισμού βρέθηκε να αποκλίνει σημαντικά από ό,τι καθορίζεται από τον κανόνα του Φρίντμαν προκειμένου να εξαχθεί εισόδημα από το εκδοτικό προνόμιο (seigniorage) από ξένους κατοίκους[7]. Στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου πάνω από το ήμισυ του συνόλου των δολαρίων βρίσκεται στο εξωτερικό, το βέλτιστο ποσοστό του πληθωρισμού έχει βρεθεί να είναι οπουδήποτε από 2 έως 10%, ενώ ο κανόνας του Φρίντμαν θα πρότεινε αποπληθωρισμό σχεδόν στο 4%[7].
Πρόσφατα αποτελέσματα έχουν επίσης υποδηλώσει ότι, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του κανόνα του Φρίντμαν, δηλαδή να μειωθεί το κόστος ευκαιρίας και οι νομισματικές εντάσεις που συνδέονται με τα χρήματα, μπορεί να μην απαιτείται το ονομαστικό επιτόκιο να οριστεί στο μηδέν[8]. Όταν τα αποτελέσματα των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών και των πιστωτικών spreads ληφθούν υπόψη, η βέλτιστοποίηση της πρόνοιας που υπονοείται από τον κανόνα του Φρίντμαν μπορεί να επιτευχθεί αντ’ αυτού του τρόπου με την εξάλειψη της διαφοράς επιτοκίων μεταξύ της πολιτικής ονομαστικού επιτοκίου και του επιτοκίου που καταβάλλεται για τα αποθεματικά, διασφαλίζοντας ότι τα επιτόκια είναι ίδια ανά πάσα στιγμή[8].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ M. Friedman (1969), The Optimum Quantity of Money, Macmillan
- ↑ Chari, V.V.; Christiano, Lawrence; Kehoe, Patrick (1996), «Optimality of the Friedman rule in economies with distorting taxes», Journal of Monetary Economics 37: 203–223, doi:
- ↑ Williamson, Stephen (1996), «Sequential markets and the suboptimality of the Friedman rule», Journal of Monetary Economics 37: 549–572, doi:
- ↑ Gahvari, Firouz (2007), «The Friedman rule: Old and new», Journal of Monetary Economics 54: 581–589, doi:
- ↑ Ireland, Peter (2003), «Implementing the Friedman Rule», Review of Economic Dynamics 6: 120–134, doi:
- ↑ Σημ: ονομαστικές τιμές άκαμπτες στην αλλαγή
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Schmitt-Grohe, Stephanie; Uribe, Martin (2010), «The Optimal Rate of Inflation», Handbook of Monetary Economics 3
- ↑ 8,0 8,1 Curdi, Vasco; Woodford, Michael (2010), «The Central-Bank Balance Sheet as an Instrument of Monetary Policy», NBER Working Paper 16208