Καναδικό Αρκτικό Αρχιπέλαγος
Το Καναδικό Αρκτικό Αρχιπέλαγος, επίσης γνωστό ως Αρκτικό Αρχιπέλαγος, είναι μια ομάδα νησιών βορείως του ηπειρωτικού Καναδά.
 Χαρτογραφική προβολή του αρχιπελάγους από τον Πόλο. | |
 | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Τοποθεσία | Βόρειος Καναδάς |
| Συντεταγμένες | 75°N 90°W / 75°N 90°WΣυντεταγμένες: 75°N 90°W / 75°N 90°W |
| Αριθμός νήσων | 36.563 |
| Κύρια νησιά | Νήσος του Μπάφιν, Νήσος Βικτόρια, Νήσος Έλσμιρ |
| Έκταση | 1.424.500 km² |
| Χώρα | |
| Εδάφη | Νούναβουτ Βορειοδυτικά Εδάφη |
| Μεγαλύτερη πόλη | Ικαλούιτ, Νούναβουτ (πληθυσμός 6.184) |
| Δημογραφικά | |
| Πληθυσμός | 14.000 |
| Πυκνότητα | 0,01 /χλμ2 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Στο άκρο της Βορείου Αμερικής και καλύπτοντας περίπου 1.424.500 τ.χλμ., η ομάδα αυτή των 36.563 νησιών του Αρκτικού ωκεανού αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης του Βορείου Καναδά – το μεγαλύτερο μέρος του Νούναβουτ και μέρος των Βορειοδυτικών Εδαφών[1]. Το Καναδικό Αρκτικό Αρχιπέλαγος παρουσιάζει κάποιες επιπτώσεις της παγκόσμιας υπερθέρμανσης[2][3], με κάποιες εκτιμήσεις από υπολογιστές να καθορίζουν τη συνεισφορά στην άνοδο του επιπέδου της θάλασσας από το λιώσιμο των πάγων εκεί, περίπου στα 3,5 εκατοστά μέχρι το 2100[4]
Ιστορία
Επεξεργασία
Οι βρετανικές διεκδικήσεις των νησιών (British Arctic territories, 16ος αιώνας–1880) είχαν βασιστεί στην εξερεύνηση τη δεκαετία του 1570 από τον Άγγλο θαλασσοπόρο και εξερευνητή Μάρτιν Φρόμπισερ. Αρχικά (1870–80) η καναδική κυριαρχία περιοριζόταν μόνο στο μέρος των νησιών που απολήγανε στο ωκεάνιο οροπέδιο Φοξ (Foxe Basin), τον Κόλπο Χάντσον, και ο Πορθμός του Χάντσον. Αυτή επεκτάθηκε σε όλα τα νησιά το 1880 με τη μεταφορά της (κυριαρχίας) από τη Βρετανία στον Καναδά[5]. Η Περιφέρεια Φράνκλιν (District of Franklin) – δημιουργήθηκε το 1895 – ήταν η διοικητική περιφέρεια που περιελάμβανε σχεδόν όλο το αρχιπέλαγος, και η οποία διαλύθηκε με τη δημιουργία του Νούναβουτ το 1999. Ο Καναδάς διεκδικεί όλα τα ύδατα των Βορειοδυτικών Περασμάτων ως καναδικά εθνικά ύδατα. Όμως, οι ΗΠΑ και οι περισσότερες χώρες με θαλάσσια σύνορα θεωρούν αυτά τα ύδατα διεθνή[6]. Οι διαφωνίες για το στάτους των στενών έχουν εγείρει καναδικές ανησυχίες για την περιβαλλοντολογική πολιτική, την εθνική ασφάλεια, και γενικά για την κυριαρχία. Η Νήσος Χανς στον πορθμό του Νερς, ανατολικά της Νήσου Έλσμιρ, είναι περιοχή που διεκδικούν αυτή τη στιγμή ο Καναδάς και η Δανία[7].
Γεωγραφία
Επεξεργασία
Το αρχιπέλαγος εκτείνεται δυτικά προς ανατολικά περίπου 2.400 χιλιόμετρα, και 1.900 από την ηπειρωτική χώρα έως το ακρωτήριο Κολούμπια, το βορειότερο σημείο της Νήσου Έλσμιρ (και του Καναδά). Συνορεύει στα δυτικά με τη Θάλασσα Μποφόρ, στα βορειοδυτικά με τον Αρκτικό ωκεανό, στα ανατολικά με τη Γροιλανδία, τον Κόλπο του Μπάφιν, και στα νότια με τον Κόλπο Χάντσον και τον ηπειρωτικό Καναδά. Τα διάφορα νησιά και χωρίζονται μεταξύ τους και από την ηπειρωτική χώρα με μια σειρά από υδάτινους διαδρόμους που συνολικά είναι γνωστοί ως Βορειοδυτικά Περάσματα (ή Βορειοδυτικό Πέρασμα). Δύο μεγάλες χερσόνησοι, η Χερσόνησος Μπούθια και η Χερσόνησος Μέλβιλ, εκτείνονται από τα βόρεια στην ηπειρωτική χώρα.
Το αρχιπέλαγος περιλαμβάνει 36.563 νησιά, εκ των οποίων τα 94 κατατάσσονται ως μεγάλα, έχοντας έκταση από 130 χλμ2, και έχοντας συνολική έκταση 1.400.000 χλμ2[8]. Τα νησιά του αρχιπελάγους με έκταση πάνω από 10.000 χλμ2 είναι, με φθίνουσα σειρά:
| Όνομα | Τοποθεσία* | Έκταση χλμ2 | Κατάταξη έκτασης | Πληθυσμός (2001) | |
|---|---|---|---|---|---|
| Κόσμος | Καναδάς | ||||
| Νήσος Μπάφιν | ΝΟΥ | 507.451 | 5 | 1 | 9.563 |
| Νήσος Βικτόρια | ΒΕ, ΝΟΥ | 217.291 | 8 | 2 | 1.707 |
| Νήσος Έλσμιρ | ΝΟΥ | 196.236 | 10 | 3 | 168 |
| Νήσος Μπανκς | ΒΕ | 70.028 | 24 | 5 | 114 |
| Νήσος Ντέβον | ΝΟΥ | 55.247 | 27 | 6 | 0 |
| Νήσος Άξελ Χάιμπεργκ | ΝΟΥ | 43.178 | 32 | 7 | 0 |
| Νήσος Μέλβιλ | ΒΕ, ΝΟΥ | 42.149 | 33 | 8 | 0 |
| Νήσος Σαουθάμπτον | ΝΟΥ | 41.214 | 34 | 9 | 718 |
| Νήσος Πρίγκιπα Ουαλίας | ΝΟΥ | 33.339 | 40 | 10 | 0 |
| Νήσος Σόμερσετ | ΝΟΥ | 24.786 | 46 | 12 | 0 |
| Νήσος Μπάθερστ | ΝΟΥ | 16.042 | 54 | 13 | 0 |
| Νήσος Πρίγκιπα Πάτρικ | ΒΕ | 15.848 | 55 | 14 | 0 |
| Νήσος Βασιλιά Ουίλιαμ | ΝΟΥ | 13.111 | 61 | 15 | 1.279 |
| Νήσος Έλεφ Ρίνγκνες | ΝΟΥ | 11.295 | 69 | 16 | 0 |
| Νήσος Μπάιλοτ | ΝΟΥ | 11.067 | 72 | 17 | 0 |
* ΒΕ = Βορειοδυτικά Εδάφη, ΝΟΥ = Νούναβουτ
Μετά τη Γροιλανδία, το αρχιπέλαγος είναι η μεγαλύτερη αρκτική έκταση του κόσμου. Το κλίμα των νησιών είναι πολικό, και το έδαφος είναι κυρίως τούνδρα εκτός από τις ορεινές περιοχές. Τα περισσότερα νησιά είναι ακατοίκητα. Η ανθρώπινοι καταυλισμοί είναι διασκορπισμένοι και με μικρή πυκνότητα, αποτελούμενοι κυρίως από παραλιακούς καταυλισμούς Ινουίτ στα νοτιότερα νησιά.
Χάρτης Νησιών Καναδικού Αρκτικού Αρχιπελάγους
Επεξεργασία
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Marsh, James H., ed. 1988. "Arctic Archipelago Αρχειοθετήθηκε 2011-10-09 στο Wayback Machine." The Canadian Encyclopedia. Toronto: Hurtig Publishers.
- ↑ Thinning of the Arctic Sea-Ice Cover
- ↑ Arctic sea ice decline: Faster than forecast
- ↑ Wayman, Erin. «Canada's ice shrinking rapidly». Science News.
- ↑ «Canada» (στα English). World Statesmen. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Northwest Passage gets political name change». Edmonton Journal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2016 – μέσω Canada.com.
- ↑ «Το ξερονήσι που διεκδικούν με μανία δύο χώρες!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Arctic Archipelago». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2016.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Aiken, S.G., M.J. Dallwitz, L.L. Consaul, et al. Flora of the Canadian Arctic Archipelago: Descriptions, Illustrations, Identification, and Information Retrieval[CD]. Ottawa: NRC Research Press; Ottawa: Canadian Museum of Nature, 2007. ISBN 978-0-660-19727-2.
- Aiken, S. G., Laurie Lynn Consaul, and M. J. Dallwitz. Grasses of the Canadian Arctic Archipelago. Ottawa: Research Division, Canadian Museum of Nature, 1995.
- Balkwill, H.R.· Embry, Ashton F. (1982). Arctic Geology and Geophysics: Proceedings of the Third International Symposium on Arctic Geology (Hardcover). Canadian Society of Petroleum Geologists. ISBN 0-920230-19-9.
- Bouchard, Giselle. Freshwater Diatom Biogeography of the Canadian Arctic Archipelago. Ottawa: Library and Archives Canada, 2005. ISBN 0-494-01424-5
- Brown, Roger James Evan. Permafrost in the Canadian Arctic Archipelago. National Research Council of Canada, Division of Building Research, 1972.
- Cota GF, LW Cooper, DA Darby, and IL Larsen. 2006. "Unexpectedly High Radioactivity Burdens in Ice-Rafted Sediments from the Canadian Arctic Archipelago". The Science of the Total Environment. 366, no. 1: 253-61.
- Dunphy, Michael. Validation of a modelling system for tides in the Canadian Arctic Archipelago. Canadian technical report of hydrography and ocean sciences, 243. Dartmouth, N.S.: Fisheries and Oceans Canada, 2005.
- Glass, Donald J.· Embry, Ashton F.· McMillan, N. J. Devonian of the World: Proceedings of the Second International Symposium on the Devonian System (Hardcover). Calgary, Canada: Canadian Society of Petroleum Geologists. ISBN 0-920230-47-4.
- Hamilton, Paul B., Konrad Gajewski, David E. Atkinson, and David R.S. Lean. 2001. "Physical and Chemical Limnology of 204 Lakes from the Canadian Arctic Archipelago". Hydrobiologia. 457, no. 1/3: 133-148.
- Mi︠a︡rss, Tiĭu, Mark V. H. Wilson, and R. Thorsteinsson. Silurian and Lower Devonian Thelodonts and Putative Chondrichthyans from the Canadian Arctic Archipelago. Special papers in palaeontology, no. 75. London: Palaeontological Association, 2006. ISBN 0-901702-99-4
- Michel, C Ingram, R G, and L R Harris. 2006. "Variability in Oceanographic and Ecological Processes in the Canadian Arctic Archipelago". Progress in Oceanography. 71, no. 2: 379.
- Porsild, A.E. The Vascular Plants of the Western Canadian Arctic Archipelago. Ottawa: E. Cloutier, Queen's printer, 1955.
- Rae, R. W. Climate of the Canadian Arctic Archipelago. Toronto: Canada Dept. of Transport, 1951.
- Thorsteinsson, R., and Ulrich Mayr. The Sedimentary Rocks of Devon Island, Canadian Arctic Archipelago. Ottawa, Canada: Geological Survey of Canada, 1987. ISBN 0-660-12319-3
- Van der Baaren, Augustine, and S. J. Prinsenberg. Geostrophic transport estimates from the Canadian Arctic Archipelago. Dartmouth, N.S.: Ocean Sciences Division, Maritimes Region, Fisheries and Oceans Canada, Bedford Institute of Oceanography, 2002.