Καλλιρρόη Ιουδαίας

Θερμά Καλλιρόης
	Θερμά Καλλιρόης 31°35′49″N 35°33′34″E
Χώρα	Ιορδανία
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 31°35′49.2″N 35°33′33.5″E / 31.597000°N 35.559306°E / 31.597000; 35.559306

Η Καλλιρρόη (αραβικά: عين الزارة, Ein ez-Zara ελληνικά: Θερμὰ Καλλιρόης) είναι αρχαιολογική τοποθεσία στην Ιορδανία. Κατά την αρχαιότητα ήταν γνωστή ως λουτρόπολη εξαιτίας των θερμών ιαματικών πηγών της.

Αναφέρεται από Ρωμαίους και Εβραίους ιστορικούς μεταξύ του πρώτου και του τέταρτου αιώνα, λόγω των θεραπευτικών ιδιοτήτων των νερών της καθώς επίσης και για το γεγονός ότι το νερό τους είναι γλυκό / πόσιμο.^[1]^[2]

Αναφορές σε πηγές

Τα Θερμά Καλλιρόης (με κίτρινο φόντρο), στην Ιορδανία, στη βορειοανατολική όχθη της Νεκράς Θάλασσας, όπως παρουσιάζεται στον χάρτη Μαντάμπα. Στο χάρτη φαίνεται και η Ιεριχώ (αριστερά κάτω) και η Μπααρού (αμέσως πάνω από την Καλλιρόη, φαίνεται «ΑΡΟΥ»).

Ο Ιώσηπος, ιστορικός του 1ου αιώνα (ο οποίος αναφέρει την πηγή ως «θερμοῖς τοῖς κατὰ Καλλιρρόην», στο έργο του «Ιστορία των Ιουδαϊκών Πολέμων Ι»), περιγράφει την επίσκεψη του Ηρώδη του Μεγάλου, ο οποίος μετά από πρόταση των γιατρών του, αφού διέσχισε τον Ιορδάνη, κατέφθασε στην Καλλιρρόη άρρωστος, λίγο πριν το θάνατό του, το 4 π.Χ. ^[3]

Ο Πλήνιος ο πρεσβύτερος (και αυτός του 1ου αιώνα. όπως και ο Ιώσηπος), μιλώντας για το παλάτι του Μαχαιρού το οποίο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Νεκράς Θάλασσας, αναφέρει ότι «στην ίδια πλευρά βρίσκεται μια θερμή πηγή με θεραπευτικές ιδιότητες, η Καλλιρόη, το όνομα της οποίας δείχνει και την φήμη των νερών της»^[4]^[5]

Ο Πτολεμαίος, τον δεύτερο αιώνα, αναφέρει και αυτός την Καλλιρρόη ως μια από τις κατοικημένες περιοχές δίνοντας συντεταγμένες «ξζ ιβ΄, λα ς΄», κάτω από τον τίτλο: «Από δε ανατολών του ποταμού Ιορδάνου», μαζί με πόλεις στην σειρά: Κόσμος (ή Κόρμος), Λιβυάς, Καλλιρρόη, Γάζωρος, Επίκαιρος.^[6]^[4]^[7].

Ο Σολίνος (3ος αιώνας) αναφέρει ότι η Καλλιρόη, που είναι κοντά στην Ιερουσαλήμ, είναι πηγή καλή, όπως αποδεικνύεται από τα θερμά θεραπευτικά νερά και το όνομά της προκύπτει από τα διάσημα νερά της ^[8].

Ο Ευσέβιος της Καισαρείας, του 3ου-4ου αιώνα, αναφέρει και αυτός για τον Ηρώδη ότι αφού πέρασε τον Ιορδάνη, πήγε για θεραπεία στα θερμά Καλλιρρόης, τα οποία πέφτουν στην Ασφαλτίτη λίμνη (τη Νεκρά Θάλασσα), τα οποία είναι γλυκά και πόσιμα^[9].

Ανακάλυψη και ταυτοποίηση τοποθεσίας

Οι θερμές πηγές της Καλλιρρόης, μεταξύ 1920-1930.

Ο Ιώσηπος ξεκαθαρίζει ότι η Καλλιρρόη βρισκόταν στην ανατολική πλευρά της Νεκράς Θάλασσας και επιβεβαιώνεται από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και τον Πτολεμαίο. Ο τελευταίος, μάλιστα, έδωσε τις συντεταγμένες της περιοχής. Έκτοτε, η περιοχή ξεχάστηκε, έως τον 19ο αιώνα, οπότε και πραγματοποιήθηκαν εξερευνήσεις στα ορεινά της Μωάβ. To 1807, ο Ούλριχ Γιάσπερ Ζέετσεν έφθασε στην όαση Αΐν εζ-Ζαρά, η οποία βρίσκεται νότια του Ουαντί Ζερκά-Μαΐν και έγινε ο πρώτος που πρότεινε να εξακριβωθεί το αν σε εκείνη την περιοχή βρισκόταν η αρχαία Καλλιρρόη. Αργότερα, κοντά στην ακτή ανακαλύφθηκαν αρχαία μνημεία. Το 1872, ο Χένρυ Μπέικερ Τρίστραμ έφθασε στην περιοχή, για να την εξερευνήσει, διασχίζοντας το οροπέδιο που βρίσκεται στα ανατολικά, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους εξερευνητές που έφθαναν ως εκεί με βάρκα από τη Νεκρά Θάλασσα. Οι σημαντικότερες αποστολές αρχαιολόγων ήταν αυτές του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ευαγγελικού Ινστιτούτου, το 1961 και το 1965, με αρχηγούς τους Ντόννερ, Σουλτ και Στρόμπελ, κατά τις οποίες οι ερευνητικές ομάδες μελέτησαν πιο προσεκτικά τα αρχαιολογικά ευρήματα. Μέχρι τότε, πολλοί πίστευαν ότι, η Καλλιρρόη και το Ουαντί Ζερκά-Μαΐν αφορούσαν ακριβώς την ίδια τοποθεσία. Ωστόσο, μετά την ανακάλυψη του χάρτη της Μαντάμπα (σε μωσαϊκό της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στην Μαντάμπα της Ιορδανίας), οι αρχαίες μαρτυρίες και η θεωρία του Ζέετσεν επιβεβαιώθηκαν, καθώς σε αυτόν, η πηγή της Καλλιρρόης τοποθετείται κοντά στη Νεκρά Θάλασσα και ανάμεσα στους χειμάρρους Ουαντί Μουτζίμπ (στα νότια) και Ουαντί Ζερκά-Μαΐν (στα βόρεια), στο βόρειο τμήμα της όασης Αΐν εζ-Ζαρά. Το τοπίο γύρω από την Καλλιρρόη συντίθεται από ημικυκλικά επίπεδα υψώματα και μια ακτή με βότσαλα, ενώ στο βάθος διακρίνονται ορεινοί όγκοι, οι οποίοι οδηγούν στο οροπέδιο της Μωάβ.

Αρχαιολογικά ευρήματα

Τα Θερμά Καλλιρόης όπως φαίνονται στον χάρτη Μαντάμπα (λεπτομέρεια), ανάμεσα σε δυο ποταμούς, με τρεις κατασκευές και φοίνικες.

Οι ανασκαφές που έχουν γίνει στην περιοχή έχουν φέρει στο φως στοιχεία για δύο περιόδους κατοχής της περιοχής: την πρώιμη ρωμαϊκή και την πρώιμη βυζαντινή. Η πρώτη ξεκίνησε επί βασιλείας του Ηρώδη του Μεγάλου και έληξε στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., ενώ η δεύτερη ξεκίνησε στα μέσα του 4ου αιώνα και έληξε στα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ.. Ανάμεσα στα ευρήματα, είναι και μια έπαυλη, η οποία χρησιμοποιείτο κατά τη διάρκεια του χειμώνα και μοιάζει με τις τελευταίες κατοικίες των ασμοναϊκών δυναστών στα δυτικά της Νεκράς Θάλασσας και με το παλάτι του Ηρώδη, στην Ιεριχώ. Η ρωμαϊκή περίοδος κατοχής έχει επιβεβαιωθεί από την εκσκαφή δύο κτιρίων, τα οποία βρίσκονται κοντά σε εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης και ήταν είτε ιδιωτικές κατοικίες, είτε αγροικίες.^[2]

Συσχέτιση με Λασά

Ο Ιερώνυμος αλλά και εβραϊκές πηγές θεωρούν ότι ο βιβλικός οικισμός ο οποίος αναφέρεται στο βιβλίο της Γένεσης, η Λασά (ή Δασά όπως αναφέρεται στην Μετάφραση των Εβδομήκοντα) αντιστοιχεί στην Καλλιρρόη, παρόλο που τονίζεται ότι κάτι τέτοιο δεν υποστηρίζεται από αρχαιολογικά ευρήματα. ^[10]^[11], ενώ υπάρχει και άλλη άποψη σύμφωνα με την οποία η Λασά ταυτίζεται με την πόλη Λαχίς^[12].

Άλλες πηγές

Dvorjetski, Estee (22 Ιουνίου 2007). Leisure, Pleasure and Healing: Spa Culture and Medicine in Ancient Eastern Mediterranean. BRILL. σελίδες 167–173. ISBN 9789047420514.
«Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), CALLI´RRHOE». www.perseus.tufts.edu.

Παραπομπές

↑ Stillwell, Richard. MacDonald, William L. McAlister, Marian Holland. Princeton, N.J. Princeton University Press. 1976 «The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, CALLIRRHOE (Uyun es-Sara) Jordan». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2016.
↑ ^2,0 ^2,1 ^ Christa Clamer, (The Madaba Map Centenary, Jerusalem 1999, 221-225 The Hot Springs of Kallirrhoe and Baarou Αρχειοθετήθηκε 2005-09-10 στο Wayback Machine.
↑ Ιώσηπος (Ιστορία των Ιουδαϊκών Πολέμων I, 657-659; Ιουδαϊκή Αρχαιολογία XVII, 169-176)
«καίπερ δὲ μειζόνως ἢ ἀντίσχοι ἄν τις ταλαιπωρούμενος ἐν ἐλπίδι τοῦ ἀνασφαλοῦντος ἦν, ἰατρούς τε μεταπέμπων καὶ ὁπόσα ἀρωγὰ ὑπαγορεύσειαν χρῆσθαι μὴ ἀποτετραμμένος, ποταμόν τε περάσας Ἰορδάνην θερμοῖς τοῖς κατὰ Καλλιρρόην αὑτὸν παρεδίδου, ἅπερ σὺν τῇ ἐς πάντα ἀρετῇ καὶ πότιμά ἐστιν· ἔξεισιν δὲ τὸ ὕδωρ τοῦτο εἰς λίμνην τὴν ἀσφαλτοφόρον λεγομένην.» Ιουδαϊκή αρχαιολογία/ιζ (Βικιθήκη) και Josephus, Flavius (1856). Flavii Iosephi Opera omnia ab Immanuele Bekkero recognita. sumptibus et typis B.G. Teubneri. σελ. 92. και
«657 ὁ δὲ παλαίων τοσούτοις πάθεσιν ὅμως τοῦ ζῆν ἀντείχετο σωτηρίαν τε ἤλπιζεν καὶ θεραπείας ἐπενόει: διαβὰς γοῦν τὸν Ἰορδάνην τοῖς κατὰ Καλλιῤῥόην ἐχρῆτο θερμοῖς: ταῦτα δ' ἔξεισι μὲν εἰς τὴν Ἀσφαλτῖτιν λίμνην, ὑπὸ γλυκύτητος δ' ἐστὶ καὶ πότιμα. δόξαν δὲ ἐνταῦθα τοῖς ἰατροῖς ἐλαίῳ θερμῷ πᾶν ἀναθάλψαι τὸ σῶμα χαλασθὲν εἰς πλήρη πύελον ἐκλύει καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ὡς τεθνεὼς ἀνέστρεψεν.»
Ιουδαϊκός Πόλεμος. Βιβλίο Α:
↑ ^4,0 ^4,1 Dvorjetski, Estee (22 Ιουνίου 2007). Leisure, Pleasure and Healing: Spa Culture and Medicine in Ancient Eastern Mediterranean. BRILL. σελ. 171. ISBN 9789047420514. «eodem latere est calidus fons medicae salubritatis Callirrhoe, aquaram gloriam ipso nomine praeferense»
↑ (Πλήνιος ο πρεσβύτερος), Pliny (the elder) (1 Ιανουαρίου 1831). Caii Plinii Secundi Historia naturalis ex recensione I. Harduini et recentiorum adnotationibus (στα Λατινικά). Ex typis Iosephi Pomba.
↑ «Claudii Ptolemaei Geographia». archive.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016.
↑ Taylor, Joan E. (30 Ιανουαρίου 2015). The Essenes, the Scrolls, and the Dead Sea. Oxford University Press. σελ. 238. ISBN 9780198709749. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ CAII JULII SOLINI DE MIRABILIBUS MUNDI CAPITULA XXV - XXXVIII, Γάιος Ιούλιος Σολίνος, Κεφάλαιο XXXVI. Judæa. In ea de Asphaltite lacu, de balsamo, de gente Hessenorum, «Callirrhoe Hierosolymis proxima, fons calore medico probatissimus, et ex ipso aquarum præconio sic vocatus est.», ανακτήθηκε στις 22/5/2016
↑ Εκκλησιαστική Ιστορία A, Ευσέβιος της Καισαρείας «ὁ δὲ παλαίων τοσούτοις πάθεσιν ὅμως τοῦ ζῆν ἀντείχετο, σωτηρίαν τε ἤλπιζεν, καὶ θεραπείας ἐπενόει. διαβὰς γοῦν τὸν Ἰορδάνην τοῖς κατὰ Καλλιρόην θερμοῖς ἐχρῆτο· ταῦτα δὲ ἔξεισιν μὲν εἰς τὴν Ἀσφαλτῖτιν λίμνην, ὑπὸ γλυκύτητος δέ ἐστι καὶ πότιμα»
↑ Jerome, Saint (29 Ιουνίου 1995). Saint Jerome's Hebrew Questions on Genesis (στα Αγγλικά). Clarendon Press. ISBN 9780191585203.
↑ Cook, Frederic Charles (1875). The Holy Bible According to the Authorized Version (A.D. 1611): With an Explanatory & Critical Commentary & a Revision of the Translation, by Bishops & Other Clergy of the Anglican Church (στα Αγγλικά). Scribner, Armstrong & Company. σελ. 92.
↑ Dvorjetski, Estee (22 Ιουνίου 2007). Leisure, Pleasure and Healing: Spa Culture and Medicine in Ancient Eastern Mediterranean (στα Αγγλικά). BRILL. σελ. 170. ISBN 9789047420514.

[1] Stillwell, Richard. MacDonald, William L. McAlister, Marian Holland. Princeton, N.J. Princeton University Press. 1976 «The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, CALLIRRHOE (Uyun es-Sara) Jordan». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2016.

[cri-2] 2,0 ^2,1 ^ Christa Clamer, (The Madaba Map Centenary, Jerusalem 1999, 221-225 The Hot Springs of Kallirrhoe and Baarou Αρχειοθετήθηκε 2005-09-10 στο Wayback Machine.

[3] Ιώσηπος (Ιστορία των Ιουδαϊκών Πολέμων I, 657-659; Ιουδαϊκή Αρχαιολογία XVII, 169-176)
«καίπερ δὲ μειζόνως ἢ ἀντίσχοι ἄν τις ταλαιπωρούμενος ἐν ἐλπίδι τοῦ ἀνασφαλοῦντος ἦν, ἰατρούς τε μεταπέμπων καὶ ὁπόσα ἀρωγὰ ὑπαγορεύσειαν χρῆσθαι μὴ ἀποτετραμμένος, ποταμόν τε περάσας Ἰορδάνην θερμοῖς τοῖς κατὰ Καλλιρρόην αὑτὸν παρεδίδου, ἅπερ σὺν τῇ ἐς πάντα ἀρετῇ καὶ πότιμά ἐστιν· ἔξεισιν δὲ τὸ ὕδωρ τοῦτο εἰς λίμνην τὴν ἀσφαλτοφόρον λεγομένην.» Ιουδαϊκή αρχαιολογία/ιζ (Βικιθήκη) και Josephus, Flavius (1856). Flavii Iosephi Opera omnia ab Immanuele Bekkero recognita. sumptibus et typis B.G. Teubneri. σελ. 92. και
«657 ὁ δὲ παλαίων τοσούτοις πάθεσιν ὅμως τοῦ ζῆν ἀντείχετο σωτηρίαν τε ἤλπιζεν καὶ θεραπείας ἐπενόει: διαβὰς γοῦν τὸν Ἰορδάνην τοῖς κατὰ Καλλιῤῥόην ἐχρῆτο θερμοῖς: ταῦτα δ' ἔξεισι μὲν εἰς τὴν Ἀσφαλτῖτιν λίμνην, ὑπὸ γλυκύτητος δ' ἐστὶ καὶ πότιμα. δόξαν δὲ ἐνταῦθα τοῖς ἰατροῖς ἐλαίῳ θερμῷ πᾶν ἀναθάλψαι τὸ σῶμα χαλασθὲν εἰς πλήρη πύελον ἐκλύει καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ὡς τεθνεὼς ἀνέστρεψεν.»
Ιουδαϊκός Πόλεμος. Βιβλίο Α:

[Dvorjetski-4] 4,0 ^4,1 Dvorjetski, Estee (22 Ιουνίου 2007). Leisure, Pleasure and Healing: Spa Culture and Medicine in Ancient Eastern Mediterranean. BRILL. σελ. 171. ISBN 9789047420514. «eodem latere est calidus fons medicae salubritatis Callirrhoe, aquaram gloriam ipso nomine praeferense»

[5] (Πλήνιος ο πρεσβύτερος), Pliny (the elder) (1 Ιανουαρίου 1831). Caii Plinii Secundi Historia naturalis ex recensione I. Harduini et recentiorum adnotationibus (στα Λατινικά). Ex typis Iosephi Pomba.

[6] «Claudii Ptolemaei Geographia». archive.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016.

[7] Taylor, Joan E. (30 Ιανουαρίου 2015). The Essenes, the Scrolls, and the Dead Sea. Oxford University Press. σελ. 238. ISBN 9780198709749. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[8] CAII JULII SOLINI DE MIRABILIBUS MUNDI CAPITULA XXV - XXXVIII, Γάιος Ιούλιος Σολίνος, Κεφάλαιο XXXVI. Judæa. In ea de Asphaltite lacu, de balsamo, de gente Hessenorum, «Callirrhoe Hierosolymis proxima, fons calore medico probatissimus, et ex ipso aquarum præconio sic vocatus est.», ανακτήθηκε στις 22/5/2016

[9] Εκκλησιαστική Ιστορία A, Ευσέβιος της Καισαρείας «ὁ δὲ παλαίων τοσούτοις πάθεσιν ὅμως τοῦ ζῆν ἀντείχετο, σωτηρίαν τε ἤλπιζεν, καὶ θεραπείας ἐπενόει. διαβὰς γοῦν τὸν Ἰορδάνην τοῖς κατὰ Καλλιρόην θερμοῖς ἐχρῆτο· ταῦτα δὲ ἔξεισιν μὲν εἰς τὴν Ἀσφαλτῖτιν λίμνην, ὑπὸ γλυκύτητος δέ ἐστι καὶ πότιμα»

[10] Jerome, Saint (29 Ιουνίου 1995). Saint Jerome's Hebrew Questions on Genesis (στα Αγγλικά). Clarendon Press. ISBN 9780191585203.

[11] Cook, Frederic Charles (1875). The Holy Bible According to the Authorized Version (A.D. 1611): With an Explanatory & Critical Commentary & a Revision of the Translation, by Bishops & Other Clergy of the Anglican Church (στα Αγγλικά). Scribner, Armstrong & Company. σελ. 92.

[12] Dvorjetski, Estee (22 Ιουνίου 2007). Leisure, Pleasure and Healing: Spa Culture and Medicine in Ancient Eastern Mediterranean (στα Αγγλικά). BRILL. σελ. 170. ISBN 9789047420514.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]