Καλκάνι

Καλκάνι
	; Καλκάνι
Κατάσταση διατήρησης
	; Κινδυνεύει με αφανισμό (IUCN 3.1)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Ζώα (Animalia);
Συνομοταξία:	Χορδωτά (Chordata);
Ομοταξία:	Ακτινοπτερύγιοι (Actinopterygii);
Τάξη:	Πλευρονηκτόμορφα (Pleuronectiformes);
Οικογένεια:	Σκοφθαλμίδες (Scophthalmidae);
Γένος:	Ψήττα (Psetta);
Είδος:	Ψ. η μέγιστη (P. maxima);
Διώνυμο
	Psetta maxima (Ψήττα η μέγιστη); (Λινναίος, 1758

Το καλκάνι (Psetta maxima - Ψήττα η μέγιστη) ή συάκι είναι ένα ψάρι της οικογένειας των Σκοφθαλμίδων το οποίο φημίζεται για το μέγεθός του και το νόστιμο κρέας του. Έχει ευρεία κατανομή και αποτελεί έδεσμα πολλών λαών.

Γεωγραφική κατανομή

Η γεωγραφική εξάπλωση του καλκανιού είναι πολύ μεγάλη και κυμαίνεται από 70°N ως 30°N και από 23°W ως 42°E. Το καλκάνι συναντάται Στο Βορειοανατολικό Ατλαντικό υπάρχει σε αφθονία κατά μήκος των ευρωπαϊκών ακτών ως τον Αρκτικό κύκλο, καθώς και στο μεγαλύτερο μέρος της Βαλτικής θάλασσας. Συναντάται επίσης και στη Μεσόγειο, καθώς επίσης και στη Μαύρη θάλασσα, όπου και υπάρχει το υποείδος Psetta maxima maeotica.

Περιγραφή

Το καλκάνι έχει πεπλατυσμένο, σχεδόν κυκλικό ή ρομβοειδές σώμα με στρογγυλεμένο ουραίο πτερύγιο και πλήθος από οστέινες προεξοχές σε όλο του το σώμα, ιδίως από την πλευρά που έχει τα μάτια. Το χρώμα του ποικίλλει, αλλά γενικά είναι είτε γκριζωπό είτε καφέ της άμμου, που το βοηθάει να καμουφλάρεται με εξαιρετικό τρόπο μέσα στη λάσπη. Το μήκος του καλκανιού ποικίλλει: το κοινό μήκος για τα θηλυκά είναι 70 εκατοστά, ενώ για τα αρσενικά είναι 50 εκατοστά. Στον Ατλαντικό βέβαια, όπου υπάρχουν και οι μεγαλύτεροι εκπρόσωποι του είδους, το 1 μέτρο είναι σύνηθες μέγεθος. Το μεγαλύτερο μήκος καλκανιού, που έχει αναφερθεί ποτέ είναι 123 εκατοστά, το μέγιστο βάρος 25 κιλά, ενώ η μέγιστη ηλικία που έχει αναφερθεί είναι 25 έτη.

Βιολογία

Το καλκάνι έχει πολύ μεγάλη εμπορική αξία.

Τα ενήλικα άτομα ζούνε σε αμμώδεις, βραχώδεις ή μικτούς βυθούς, ενώ επιβιώνει και σε υφάλμυρα νερά. Είναι γονοχωριστικό είδος. Αποθέτει πάρα πολλά αυγά. Τα αυγά και οι ιχθυονύμφες του είναι πελαγικά. Η τροφή του αποτελείται από άλλα βενθικά ψάρια, αλλά και από καρκινοειδή και δίθυρα μαλάκια. Η οικολογική του θέση είναι ανώτατος θηρευτής. Είναι αρκετά ευπαθές (οικολογική ευπάθεια 51-100) αλλά αρκετά ελασιτικό (ελάχιστος χρόνος διπλασιασμού πληθυσμού = 1,4-4,4 έτη). Το καλκάνι είναι αβλαβές για τον άνθρωπο. Το κυνηγάνε πολύ η μεσογειακή φώκια και ο γάδος.

Αλίευση

Το καλκάνι έχει πολύ υψηλή εμπορική αξία, και η αλιεία του είναι εμπορική. Επίσης αλιεύεται ως αλιεία αναψυχής και το κρέας του, το οποίο είναι εξαιρετικό, καταναλώνεται είτε φρέσκο είτε κατεψυγμένο. Το καλκάνι επίσης εκτρέφεται, καθώς και χρησιμοποιείται σε δημόσια ενυδρεία, επειδή προσαρμόζεται εύκολα σε αυτά. Η παγκόσμια αλιευτική παραγωγή του καλκανιού υπολογίζεται σε περίπου 8.000 τόνους κάθε χρόνο, με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία και την Τουρκία να αλιεύουν τις υψηλότερες ποσότητες. Η ελληνική αλιευτική παραγωγή του καλκανιού είναι σχετικά χαμηλή (25-100 τόνοι ανά έτος). Εξαίρεση αποτελούν τα έτη 1981-1996. Το 1987 μάλιστα η ποσότητα καλκανιού που αλιεύτηκε ήταν πολύ υψηλή (331 τόνοι). Το καλκάνι αλιεύεται κυρίως στα νησιά του ΒΑ Αιγαίου, εξαιτίας της ευξείνειας προέλευσής του. Το ελληνικό απόθεμα του καλκανιού είναι υπεραλιευμένο. Το καλκάνι αλιεύεται κυρίως με τράτα βυθού, λιγότερο με παράκτια αλιευτικά εργαλεία και πολύ σπάνια πιάνεται καλκάνι με βενζινότρατα ή γρι-γρι.

Δείτε επίσης

Κατάλογος ελληνικών αλιευμάτων

Παραπομπές

1. Κωνσταντίνος Στεργίου, Παρασκευή Καραχλέ, Αθανάσιος Τσίκληρας, Ηλίας Μαμαλάκης, Κραυγή ιχθύος, σελίδες 289-291, εκδόσεις Πατάκη, ISBN 978-960-16-4189-8

2. Matteo Fagila Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια των παιδιών, τόμος 1, Ζωικό Βασίλειο I, σελίδα 84, εκδόσεις Καθημερινή, ISBN 987-960-6782-63-3