Καθολικό

κεντρικός ναός ενός μοναστηρίου


Καθολικό ονομάζεται ο κεντρικός ναός μιας Μονής, στον οποίο μαζεύονται κατά την τέλεση των ακολουθιών όλοι οι μοναχοί. Συνήθως είναι αφιερωμένο στον ίδιο Άγιο ή Εορτή της Εκκλησίας, στην οποία είναι και αφιερωμένο το μοναστήρι και είναι ο πιο μεγάλος ναός του κάθε μοναστηριού. Αν υπάρχουν άλλοι ναοί, είναι μάλλον παρεκκλήσια ή μικρότερα κτίσματα.

Το καθολικό της Μονής Ζωγράφου
Τα καθολικό της Μεγίστης Λαύρας.

Ως κύριος και πιο επίσημος χώρος, είναι διακοσμημένος με τοιχογραφίες και σε αρκετές περιπτώσεις το καθολικό έχει χτιστεί σε διάφορες περιόδους, με σταδιακές επεκτάσεις. Στη Ρωσία, το καθολικό έχει συνήθως και υπόγειο παρεκκλήσι, το οποίο είναι ευκολότερο να ζεσταθεί.

Το «καθολικό» είναι νεότερος όρος. Δε χρησιμοποιείται από τις βυζαντινές πηγές, στις οποίες αναφέρεται απλά ως «ναός» ή «εκκλησία». Σήμερα χρησιμοποιείται όπου υπάρχουν ορθόδοξες μονές.