Κήποι Εύβοιας
Συντεταγμένες: 38°34′9.12″N 24°5′14.71″E / 38.5692000°N 24.0874194°E
Οι Κήποι είναι χωριό του δήμου Κύμης-Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχουν 195 κατοίκους. Είναι κτισμένοι σε υψόμετρο 140 μέτρα.[2] κοντά σε πεδινή έκταση με δενδρώδεις καλλιέργειες και κηπευτικά.[3]
| Κήποι | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ευβοίας |
| Δήμος | Κύμης - Αλιβερίου |
| Δημοτική Ενότητα | Κονιστρών |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεά Ελλάδα |
| Νομός | Ευβοίας |
| Υψόμετρο | 140 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 170 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 34003 |
| Τηλ. κωδικός | 2222 |
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ περιοχή του χωριού κατοικείται από τους βυζαντινούς χρόνους, οπότε και ήταν γνωστή ως Σαραντακκλήσι, από την παρουσία σαράντα εκκλησιών στην περιοχή του χωριού. Κάποιες σώζονται μέχρι σήμερα. Από αυτές ξεχωρίζει ο ναός της Οδηγήτριας στις Σπηλιές, ενώ οι περισσότερες είναι μικρών διαστάσεων. Στην περιοχή Κόκκινες Εκκλησιές υπάρχουν ίχνη κατοίκησης από τη βυζαντινή εποχή τα οποία δείχνουν ότι υπήρχε εκεί μεγάλος οικισμός.[3] Το χωριό αναφέρεται σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1474 με την ονομασία Kipoz. Σύμφωνα με το κατάστιχο, είχε 68 σπίτια. Η περιοχή παρήγαγε τότε κρασί, πικρά πορτοκάλια και ρόδια.[4]
Το καλοκαίρι του 1823 ο Κριεζώτης με διακόσιους άντρες οχυρώνεται στους Κήπους προκειμένου να κόψει την επέλαση του Ομέρμπεη και των γενίτσαρων στα υπόλοιπα χωριά της Κύμης. Οι Τούρκοι πολιόρκησαν το χωριό και μετά από ολοήμερη σφοδρή μάχη ο Κριεζώτης σκοτώνοντας αρκετούς Τούρκους απέσπασε τον ασφυκτικό κλοιό και έφυγε προς Μετόχι. Στη μάχη σκοτώθηκαν οι Καπετάνιοι Ν. Τομαράς και Σύρος ( "Ιστορία του Αγώνος της εν Εύβοια επαναστάσεως των Ελλήνων" Ιωάν. Αναστ. Μαυρομμάτου σελ. 17-19). Κατά άλλη εκδοχή ο Καπετάνιος Γ. Ιατρός Βαλτινός με 27 άνδρες του και κάποιους άλλους έδωσε μάχη κατά του στρατού του Ομέρμπεη στη θέση Κολιαρή ("Ευβοικά" Ιωάν. Ναθαναήλ σελ. 65,66).
Το 1836 ο Κήπος προσαρτήθηκε στον δήμο Κονιστρίων. Με την κατάργηση των δήμων το 1912 ορίστηκε έδρα κοινότητας η οποία περιελάμβανε επίσης το χωριό Σπηλιές. Με το σχέδιο Καποδίστριας προσαρτήθηκε στον δήμο Κονιστρών και με το σχέδιο Καλλικράτης προσαρτήθηκε στον δήμο Κύμης-Αλιβερίου.[3]
Απογραφές πληθυσμού
ΕπεξεργασίαΗ πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 446[2] | 524[2] | 490[2] | 419[2] | 291[2] | 279[2] | 349[2] | 310 | 195 | 170 |
Σημεία ενδιαφέροντος
Επεξεργασία
Στο κέντρο του χωριού, δίπλα στην εκκλησία, δεσπόζει ο Ενετικός Πύργος, που έχει οπτική επαφή με τον Πύργο του Αυλωναρίου. Πιθανότατα χρονολογείται στα τέλη του 14ου με αρχές του 15ου αιώνα. Εικάζεται από παλιά πως επρόκειτο για τον ψηλότερο πύργο της Εύβοιας. Στις εικασίες αυτές συνηγορούν και οι διαστάσεις της τετραγωνικής του κάτοψης που είναι 11,50μ. x 11,25μ. Τη δεκαετία του 1950 το πάνω τμήμα του Πύργου γκρεμίστηκε και με τα υλικά του κτίστηκε το δημοτικό σχολείο του χωριού.[5] Έτσι το σημερινό ύψος του Πύργου ανέρχεται μόνο στα 13,86 μέτρα. Πρόσφατα ολοκληρώθηκαν οι εργασίες "αντιμετώπισης ετοιμορροπίας".
Η "Μεγάλη ελιά" βρίσκεται στην άκρη κεντρικού δρόμου λίγο έξω από το χωριό. Πρόκειται για υπεραιωνόβια ελιά που σύμφωνα με υπόμνημα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (7ος/2019) η ηλικία της εκτιμάται στα 2.700 έτη. Είναι η μεγαλύτερη στην Εύβοια και μια από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα. Στοιχεία που καθορίζουν τη σπουδαιότητά της, πέραν της ηλικίας της, είναι το μέγεθός της (η περίμετρός της από διαδοχικές μετρήσεις σε διαφορετικά σημεία του κορμού ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 15,25μ.), η ευρωστία της και η παραγωγική της ακμαιότητα. Έχουν ήδη ξεκινήσει ενέργειες για την ένταξή της στα μνημεία της φύσης.[6]
Η "Καναπίτσα" βρίσκεται κοντά στον Πύργο του χωριού. Πρόκειται για υπεραιωνόβια λυγαριά που παρότι θάμνος έχει γίνει δέντρο με πολύ μεγάλο κορμό. Και για αυτήν πρόκειται να ξεκινήσουν ενέργειες για ένταξή της στα μνημεία της φύσης.
Ο ναός της "Παναγίας της Οδηγήτριας" βρίσκεται στις Σπηλιές. Πρόκειται για σταυρεπίστεγο ναό που σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή κτίστηκε το 1311 από τον Γρηγόριο Παχωμέρη. Σήμερα σώζονται λιγοστές αγιογραφίες που θεωρούνται ως το καλύτερο δείγμα ζωγραφικής στην Εύβοια, αγνώστου ζωγράφου με δυτικές επιρροές. Ιδιαίτερα ξεχωριστή είναι η παράσταση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Τα "Αλώνια" πρόκειται για μεγάλο χώρο στους πρόποδες της Κολιαρής. Παλαιότερα οι κάτοικοι τα χρησιμοποιούσαν για το αλώνισμα των σιτηρών. Τα πλατάνια και οι δύο πηγές του συνθέτουν ένα πολύ όμορφο τοπίο. Χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις κυρίως συναυλίες.
Το χωριό διαθέτει πολλές πηγές. Η πιο γνωστή είναι η "Τρυπητή" που βρίσκεται σε καταπράσινο τοπίο μέσα σε βράχο, δίπλα από τον παλιό νερόμυλο. Το νερό της έχει ιαματικές ιδιότητες. Αξιόλογες είναι η πηγή "Μελουτάτσι" που πηγάζει από υπόγεια στοά και η "Μεγαλεβρύση" που είναι η μεγαλύτερη πηγή και χρησιμοποιείται από το 1971 για την ύδρευση του χωριού.[3]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 351. ISBN 9603201332.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Κήποι». Δήμος Κύμης - Αλιβερίου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ Μπαλτά, Ευαγγελία (1989). L' Eubee a la fin du XV siecle: economie et population: les registres de l'annee 1474. Αθήνα: Εταιρεία Ευβοϊκών Μελετών. σελ. 123, 314.
- ↑ Παπαθανασίου, Μανώλης. «Πύργος Κήπων Εύβοιας». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ «"Μνημείο της φύσης": Υπεραιωνόβεια ελιά 2.700 ετών στους Κήπους Ευβοίας». OTA VOICE. 13 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2024.