Τζόζεφ Λόκυερ

Ο Τζόζεφ Νόρμαν Λόκυερ (αγγλικά: Joseph Norman Lockyer‎‎, Ράγκμπι Αγγλίας 17 Μαΐου 1836 – Ντέβον 16 Αυγούστου 1920), γνωστός περισσότερο ως Νόρμαν Λόκυερ (Norman Lockyer), υπήρξε επιφανής Άγγλος αστρονόμος.

Τζόζεφ Λόκυερ
Γέννηση	17  Μαΐου 1836 Ράγκμπι
Θάνατος	16  Αυγούστου 1920 Salcombe Regis
Υπηκοότητα	Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Σύζυγος	Thomazine Mary Browne
Τέκνα	William James Stewart Lockyer
Βραβεύσεις	Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας, Μετάλλιο Ράμφορντ (1874), μετάλλιο Ζανσέν (1889) και Μπεϊκεριανή Διάλεξη (1888 και 1874)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ιδιότητα	φυσικός, αστρονόμος και διδάσκων πανεπιστημίου
δεδομένα ()

Βιογραφία

Στην αρχή χρημάτισε κρατικός διοικητικός υπάλληλος στο Υπουργείο των Στρατιωτικών, ενώ επιδιδόταν σε αστρονομικές μελέτες. Το 1870 έγινε γραμματέας της επιτροπής φυσικών επιστημών και το 1875 διορίσθηκε καθηγητής Αστρονομίας και Αστροφυσικής στο Βασιλικό Κολέγιο των Επιστημών στο Σάουθ Κένσινγκτον, καθώς και διευθυντής του Ηλιοφυσικού Αστεροσκοπείου. Κατά τα έτη 1870 - 1910 προΐστατο των αγγλικών αστρονομικών αποστολών στην παρακολούθηση των ηλιακών εκλείψεων.

Ο Λόκυερ ασχολήθηκε ειδικά με τον Ήλιο και μάλιστα με τη φασματοσκοπική παρατήρηση. Πρώτος αυτός έδωσε την εξήγηση του φαινομένου των «ηλιακών προεξοχών» και μίλησε πρώτος για τη χρωμόσφαιρα. Το 1868 ανακάλυψε συγχρόνως, αλλά ανεξάρτητα από τον Γάλλο Ζανσέν (Janssen) τη φασματοσκοπική μέθοδο παρατήρησης των ηλιακών εκβολών, που μέχρι τότε γινόταν μόνο κατά την ολική έκλειψη του Ηλίου, όποτε και όπου συνέβαινε αυτή. Έπειτα από την ανακάλυψη αυτή η Βασιλική Αστρονομική Εταιρία του Λονδίνου το 1869 τον εξέλεξε μέλος της και το 1872 η Γαλλική κυβέρνηση καθιέρωσε μετάλλιο με τις προσωπογραφίες των Λόκυερ και Ζανσέν. Το 1874 του απονεμήθηκε το μετάλλιο Rumford και το 1892 έγινε αντιπρόεδρος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας, της οποίας και κατέληξε Πρόεδρος το 1903.

Ο Λόκυερ ίδρυσε επίσης, με τη βοήθεια της συζύγου του Λαίδης Λόκυερ, το Αστεροσκοπείο Sidmouth στο οποίο εξακολούθησε τις φωτογραφικές και φασματοσκοπικές παρατηρήσεις του, το οποίο μετά τον θάνατό του μετονομάστηκε σε "Αστεροσκοπείο Νόρμαν Λόκυερ". Έγραψε διάφορα αστρονομικά συγγράμματα μεταξύ των οποίων και την κατηγοριοποίηση των αστέρων εκ της φασματοσκοπικής παρατήρησης. Από το 1869 μέχρι του θανάτου του 1920 εξέδιδε το περιοδικό «Nature».

Συνεχιστής της επιστημονικής του έρευνας θεωρείται ο Γάλλος Αστρονόμος Φερντινάν Λυό.

Συγγράμματα

Σπουδαιότερα συγγράμματά του ήταν:

• "The Chemistry of the Sun (1887)
• "The Sun's place in Nature" (1897)
• "The dawn of Astronomy" (1894)
• "Inorganic evolution" (1904) κ.ά.

Ταξινόμηση αστέρων

Ο Λόκυερ ταξινόμησε τους αστέρας ανάλογα με το φασματικό τους τύπο. Τους αστέρες τύπου Α (λευκοί αστέρες) τους ονόμασε μαρκαβιανούς αστέρες οι οποίοι κατά την εξέλιξή τους πέρασαν το στάδιο της ακμής των και ήδη η θερμοκρασία τους ελαττώνεται βαίνοντας προς τον φασματικό τύπο Ν, όπου και θα καταστούν σκοτεινοί αστέρες. Αντιπροσωπευτικός τύπος των αστέρων αυτών αποτελεί ο αστέρας Μαρκάβ ή Μαρκάμπ, (ο α του Πήγασου) εξ ου και το όνομα Μαρκαβιανός αστέρας (τύπος).

Στη συνέχεια τους πιο εξελιγμένους αστέρες ο Λόκυερ τους ονόμασε αρκτουριανούς αστέρες (από τον αντιπροσωπυτικό αστέρα Αρκτούρο) και θεώρησε ότι βρίσκονται στο προτελευταίο στάδιο της ζωής τους, που συνεχώς αποψύχονται παρουσιάζοντας στην επιφάνειά τους τις μικρότερες θερμοκρασίες, αλλά και λίγο μεγαλύτερες από εκείνες που παρατηρούνται στους ιχθυανούς αστέρες που αποτελούν και την τελευταία βαθμίδα εξέλιξης αυτών. Οι ιχθυανοί αστέρες τείνουν να καταστούν σκοτεινοί αστέρες. Αντιπροσωπευτικός τύπος τέτοιων αστέρων αποτελεί ο αστέρας 19 Ιχθύων, εξ ου και η ονομασία της κατηγορίας αυτής.

Πηγές

• "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ. ΙΣΤ' σελ.215.
• "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.13ος, σελ.20