Τάφος του Ατρέα

Ο Θησαυρός του Ατρέα, Τάφος του Ατρέως ή Τάφος του Αγαμέμνονα είναι ένας μεγάλος θολωτός τάφος στον λόφο της Παναγίτσας στις Μυκήνες, που κατασκευάστηκε κατά την εποχή του Χαλκού περίπου το 1250 π.Χ. Το πέτρινο υπέρθυρο πάνω από την πόρτα ζυγίζει 120 τόνους, με διαστάσεις κατά προσέγγιση 8,3 x 5,2 x 1,2 μέτρα, το μεγαλύτερο στον κόσμο. Ο τάφος χρησιμοποιήθηκε για άγνωστη περίοδο. Αναφέρθηκε από τον Έλληνα γεωγράφο Παυσανία τον 2ο αιώνα μ.Χ., ήταν ακόμη ορατό το 1879 όταν ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν ανακάλυψε τους τάφους κάτω από την «αγορά» στην Ακρόπολη των Μυκηνών.

Τάφος του Ατρέα
Είδος	θολωτός τάφος
Γεωγραφικές συντεταγμένες	37°43′37″N 22°45′13″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Άργους - Μυκηνών
Τοποθεσία	Μυκήνες
Χώρα	Ελλάδα
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ανακατεσκευή ενός από τα κιονόκρανα από τον Θησαυρό του Ατρέα στο Βρετανικό Μουσείο

Ο τάφος ίσως κράτησε τα ερείπια του κυρίαρχου που ολοκλήρωσε την ανοικοδόμηση του φρουρίου ή ενός από τους διαδόχους του. Ο τάφος είναι στο ύφος των άλλων θολωτών τάφων της Μυκηναϊκής Ελλάδας, εκ των οποίων υπάρχουν εννέα συνολικά γύρω από την ακρόπολη των Μυκηνών και πολλοί άλλοι στην Αργολίδα. Ωστόσο, χάρις στο μνημειακό σχήμα και μεγαλείο του, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία που σώζονται από τη μυκηναϊκή περίοδο.

Ο τάφος πιθανότατα δεν έχει καμία σχέση με τον Ατρέα ή τον Αγαμέμνονα - θρυλικούς ηγέτες των Μυκηνών ή το Άργος στα έργα του Ομήρου, του Επικού Κύκλου και της Ορέστειας - καθώς οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ο Μυκηναϊκός ηγεμόνας που θάφτηκε εκεί κυβερνούσε νωρίτερα. Ονομάστηκε έτσι από τον Ερρίκο Σλήμαν και το όνομα χρησιμοποιείται από τότε.  Η ιστορικότητα του Τρωικού Πολέμου, με τον οποίο ο Σλήμαν προσπαθούσε να συνδέσει τόσο τις Μυκήνες όσο και τον Χισαρλίκ, είναι θέμα μακροχρόνιας και συνεχιζόμενης συζήτησης.

Δομή

Ο τάφος είναι σκαμμένος στην πλαγιά ενός λόφου. Αποτελείται από ένα ημι-υπόγειο δωμάτιο κυκλικής κάτοψης, με κάλυμμα από αψίδα που είναι οξυκόρυφη σε τομή. Με εσωτερικό ύψος 13,5 μέτρα και διάμετρο 14,5 μέτρα, ήταν ο ψηλότερος και ευρύτερος θόλος στον κόσμο για πάνω από χίλια χρόνια, μέχρι την κατασκευή του Ναού του Ερμή στις Βαίες και του Πάνθεον στη Ρώμη. Το δωμάτιο κατασκευάστηκε σκάβοντας κάθετα στην πλαγιά του λόφου, όπως για ένα πηγάδι, και στη συνέχεια τοποθετώντας τοίχους και στεγάζοντας το χώρο με πέτρα από το επίπεδο του δαπέδου του θαλάμου προς τα πάνω, και στο τέλος η όλη κατασκευή καλύπτεται με χώμα. Τα επίπεδα της προσεγμένης τοιχοποιίας τοποθετήθηκαν σε δακτύλιους έτσι ώστε κάθε διαδοχικό επίπεδο να προεξέχει ελαφρώς προς τα μέσα, μέχρι να μείνει μόνο ένα μικρό άνοιγμα στην κορυφή. Πάνω από την είσοδο υπάρχει ένα άνοιγμα σε σχήμα τριγώνου. Αυτός ο χώρος, που είναι γνωστός ως ανακουφιστικό τρίγωνο, προορίζεται να διοχετεύσει το βάρος της δομής από το υπέρθυρο στις πλευρές της δομής, αποτρέποντας το σπάσιμο του υπέρθυρου λόγω πίεσης. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στη θέση των τεράστιων λίθων, για να διασφαλιστεί η σταθερότητα του τάφου κατά την πάροδο του χρόνου ώστε να αντέξει τις πιέσεις από το βάρος του. Αυτό δημιούργησε μια τελείως λεία εσωτερική επιφάνεια, πάνω στην οποία μπορούσε να τοποθετηθεί χρυσή, ασημένια και χάλκινη διακόσμηση.

Η είσοδος στον θολωτό τάφο γίνεται από κεκλιμένη ακάλυπτη αίθουσα ή δρόμος, μήκους 36 μέτρων και με τοίχους από πέτρα. Ένα σύντομο πέρασμα οδηγούσε από το θάλαμο του θολωτού τάφου στον πραγματικό θάλαμο ταφής, ο οποίος είχε σχεδόν κυβικό σχήμα.

Η πύλη εισόδου του τύμβου ήταν πλούσια διακοσμημένη: ημιστήλια από πράσινο ασβεστόλιθο με μοτίβα ζιγκ-ζαγκ, ζωφόρος με ρόδακες πάνω από το επιστήλιο της πόρτας και σπιροειδή διακόσμηση με ταινίες κόκκινου μαρμάρου που έκλεισαν το τριγωνικό άνοιγμα πάνω ένα επιστύλιο. Τμήματα των στηλών και των επιστύλων αφαιρέθηκαν από τον Λόρδο Έλγιν στις αρχές του 19ου αιώνα και βρίσκονται τώρα στο Βρετανικό Μουσείο. Τα κιονόκρανα φέρουν επιρροές από αρχαία αιγυπτιακά πρότυπα. Το ένα βρίσκεται στο Μουσείο της Περγάμου στο Βερολίνο. Άλλα διακοσμητικά στοιχεία βρίσκονταν ένθετα με κόκκινο μάρμαρο από τα λατομεία στην χερσόνησο της Μάνης, η οποία παρήγαγε λεπτόκοκκο κόκκινο μάρμαρο μεταξύ 1700-1300 π.Χ., αργότερα γνωστό ως λάπις Ταινάριος, από το Ακρωτήριο Ταίναρο, και πράσινο αλάβαστρο.

Εικόνες

• 
  Εσωτερικό
• 
  Εσωτερικό
• 
  Ορορφή (θόλος) του τάφου
• 
  Λεπτομερής άποψη της εισόδου
• 
  Ανακατασκευή κιονόκρανου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα
• 
  Διατομή του τάφου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η καταχώρηση του μνημείου στο Υπουργείο Πολιτισμού Αρχειοθετήθηκε 2018-03-18 στο Wayback Machine.