Βικιπαίδεια

Η Μεγάλη Χίμαιρα (ταινία)

γαλλική πολεμική ταινία του 1937

Η Μεγάλη Χίμαιρα (Πρωτότυπος τίτλος: La Grande Illusion) γνωστή και ως Η Μεγάλη Ψευδαίσθηση είναι Γαλλική πολεμική ταινία του 1937 σε σκηνοθεσία Ζαν Ρενουάρ, ο οποίος συνέγραψε το σενάριο με τον Σαρλ Σπάακ και το οποίο αποτελεί μια προσαρμογή του βιβλίου του 1909 Η Μεγάλη Ψευδαίσθηση του βρετανού δημοσιογράφου Νόρμαν Έιντζελ, ο οποίος υποστήριξε ότι ο πόλεμος είναι μάταιος λόγω των κοινών οικονομικών συμφερόντων όλων των ευρωπαϊκών εθνών. Πρωταγωνιστούν οι Ζαν Γκαμπέν, Πιέρ Φρενέ, Έριχ φον Στρόχαΐμ και Ντιτά Παρλό. Η ταινία αναφέρεται στις ταξικές σχέσεις που προκύπτουν μεταξύ μιας μικρής ομάδας Γάλλων αξιωματικών που είναι αιχμάλωτοι πολέμου κατά τη διάρκεια του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου και οι οποίοι σχεδιάζουν μια απόδραση.

Η Μεγάλη Χίμαιρα
(La Grande Illusion)
ΣκηνοθεσίαΖαν Ρενουάρ[1][2][3]
ΠαραγωγήΆλμπερτ Πίνκοβιτς και Φρανκ Ρόλμερ[4]
ΣενάριοΖαν Ρενουάρ και Charles Spaak
ΠρωταγωνιστέςΖαν Γκαμπέν[1][3][5], Ντίτα Πάρλο[1][3][5], Έριχ φον Στρόχαϊμ[1][3][5], Πιέρ Φρεσνέ[1][3][5], Μαρσέλ Νταλιό[1][5][6], Gaston Modot[1][5], Julien Carette[1][5], Ζακ Μπεκέρ[7], Ζαν Νταστέ[7], Κλωντ Βερνιέρ[7] και Ζωρζ Πεκλέ[7]
ΜουσικήΤζόσεφ Κοσμά
ΦωτογραφίαChristian Matras
ΜοντάζΜαργκερίτ Ρενουάρ[4] και Renée Lichtig[4]
Εταιρεία παραγωγήςRéalisation d'art cinématographique
ΔιανομήThe Criterion Collection και Netflix
Πρώτη προβολή4  Ιουνίου 1937[8], 8  Ιουνίου 1937 (Παρίσι και Γαλλία)[9], 12  Σεπτεμβρίου 1938 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[9] και 1937
Διάρκεια124 λεπτά[10]
ΠροέλευσηΓαλλία
ΓλώσσαΓαλλικά, Αγγλικά[4], Γερμανικά[4] και Ρωσικά[4]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μεγάλη Χίμαιρα θεωρείται από τους κριτικούς και τους ιστορικούς του κινηματογράφου ως ένα από τα αριστουργήματα του γαλλικού κινηματογράφου και από τις μεγαλύτερες ταινίες που έγιναν ποτέ. Ο Όρσον Γουέλς είχε αναφέρει κάποτε ότι η Μεγάλη Χίμαιρα ήταν η μία από τις δύο ταινίες που θα έπαιρνε μαζί του «πάνω στη κιβωτό».[11]

Το περιοδικό Empire την κατέταξε στο Νο#35 στη λίστα με τις «100 καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου» το 2010.[12]

Πλοκή

Επεξεργασία
 
Ο Πιέρ Φρενέ και ο Έριχ φον Στρόχαΐμ σε σκηνή απο την ταινία

Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δύο Γάλλοι αεροπόροι, ο αριστοκράτης λοχαγός ντε Μποελντιέ και ο υπολοχαγός Μαρεσάλ βρίσκονται σε μια πτήση για να εξετάσουν την τοποθεσία ενός θολού σημείου που βρέθηκε σε φωτογραφίες από μια προηγούμενη αεροπορική αναγνώριση. Καταρρίπτονται από τη γερμανική αεροπορία, συλλαμβάνονται και κρατούνται από τις γερμανικές δυνάμεις. Στο στρατόπεδο κράτησης τους, ο διοικητής και αριστοκράτης φον Ραουφενστάιν, στέλνει έναν αξιωματικό του για να διαπιστώσει εάν οι αεροπόροι είναι αξιωματικοί και, αν ναι, να τους προσκαλέσει στο γεύμα. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, ο φον Ραουφενστάιν και ο Μποελντιέ ανακαλύπτουν ότι έχουν αμοιβαίες γνωριμίες, μια απεικόνιση της οικειότητας, αν όχι της αλληλεγγύης, στις ανώτερες τάξεις που διαπερνούν τα εθνικά σύνορα.

Οι Μποελντιέ και Μαρεσάλ μεταφέρονται στη συνέχεια σε στρατόπεδο ως αιχμάλωτοι πολέμου, όπου συναντούν μια ομάδα Γάλλων κρατουμένων και παρουσιάζουν μια παράσταση τύπου βοντβίλ μόλις οι Γερμανοί πήραν το Fort Douaumont στην επική μάχη του Βερντέν. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, φτάνει η είδηση ότι οι Γάλλοι έχουν ανακτήσει το οχυρό. Ο Μαρεσάλ διακόπτει την εκπομπή και οι Γάλλοι κρατούμενοι εκδηλώνονται αυθόρμητα τραγουδώντας τη Μασσαλιώτιδα. Ως αποτέλεσμα της διατάραξης, ο Μαρεσάλ βρίσκεται σε απομόνωση, όπου υποφέρει άσχημα από την έλλειψη ανθρώπινης επαφής και πείνας, ενώ το φρούριο αλλάζει χέρια για άλλη μια φορά. Ο Μποελντιέ και ο Μαρεσάλ βοηθούν επίσης τους συμπατριώτες τους οι οποίοι σκάβουν μια σήραγγα διαφυγής. Ωστόσο, λίγο πριν ολοκληρωθεί, όλοι μεταφέρονται σε άλλα στρατόπεδα. Ο Μαρεσάλ λόγω του ότι δεν γνωρίζει αγγλικά δεν μπορεί να αναφέρει την ύπαρξη της σήραγγας σε έναν εισερχόμενο Βρετανό αιχμάλωτο.

Ο Μποελντιέ και ο Μαρεσάλ μετακινούνται από στρατόπεδο σε στρατόπεδο, καταλήγοντας τελικά στο Wintersborn, μια φυλακή ορεινού φρουρίου που τη διοικεί ο Ραουφενστάιν, ο οποίος έχει τραυματιστεί πολύ σοβαρά στη μάχη και έχει αποχωρήσει από το μέτωπο.

Στο Wintersborn, οι δύο άντρες ξαναβρίσκουν έναν συμπατριώτη τους φυλακισμένο, τον Ρόζενταλ, ο οποίος είναι ένας πλούσιος Γάλλος Εβραίος που μοιράζεται γενναιόδωρα τα δέματα τροφίμων που λαμβάνει. Στον Μποελντιέ έρχεται μια ιδέα, αφού παρακολουθεί προσεκτικά πώς οι Γερμανοί φρουροί αντιδρούν σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Προσφέρεται να αποσπάσει την προσοχή των φρουρών για τα λίγα λεπτά που χρειάζονται για να διαφύγουν οι Μαρεσάλ και Ρόζενταλ. Μετά από μια αναταραχή των κρατούμενων, οι φρουροί τους συγκεντρώνουν στην αυλή του φρουρίου, όπου ανακαλύπτουν ότι ο Μποελντιέ λείπει. Αυτός παρουσιάζεται ψηλά στο φρούριο, τραβώντας την προσοχή των Γερμανών φυλάκων που τρέχουν προς καταδίωξή του. Ο Μαρεσάλ και ο Ρόζενταλ βρίσκουν έτσι την ευκαιρία να πηδήξουν από ένα παράθυρο με ένα σχοινί και να φύγουν.

Ο Ραουφένσταϊν απαγορεύει τους φρουρούς να πυροβολήσουν τον Μποελντιέ και του ζητά να παραδοθεί. Ο Μποιλντιέ αρνείται να παραδοθεί και ο Ραουφενστάιν τον πυροβολεί στοχεύοντας τα πόδια του, αλλά τελικά τον χτυπά στο στομάχι. Στις τελευταίες στιγμές του, ο Μποελντιέ θρηνεί ότι η χρησιμότητά τους στην κοινωνία (ως αριστοκράτες) θα τελειώσει με αυτόν τον πόλεμο. Λυπάται τον Ραουφενστάιν, ο οποίος θα πρέπει να βρει έναν νέο σκοπό στην αναδυόμενη κοινωνική τάξη.

Οι Μαρεσάλ και Ρόζενταλ βαδίζουν στη γερμανική ύπαιθρο, προσπαθώντας να φτάσουν στην κοντινή Ελβετία. Ο Ρόζενταλ τραυματίζεται στο πόδι του, επιβραδύνοντας τον Μαρεσάλ. Βρίσκουν καταφύγιο στη μεσαιωνική αγροικία μιας Γερμανίδας, της Έλσας, η οποία έχασε τον σύζυγό της στο Βερντέν, μαζί με τα τρία αδέλφια της, σε μάχες οι οποίες με ειρωνεία περιγράφονται ως «οι μεγαλύτερες νίκες μας». Τους κρύβει και δεν τους προδίδει όταν περνά μια γερμανική περιπολία στρατού. Ο Μαρεσάλ αρχίζει να την ερωτεύεται και αυτή ανταποκρίνεται, αλλά οι δύο άντρες τελικά φεύγουν από την αίσθηση του καθήκοντος στην πολεμική προσπάθεια αφού ο Ρόζενταλ ανακάμψει από τον τραυματισμό του. Ο Μαρεσάλ δηλώνει την πρόθεσή του να επιστρέψει στην Έλσα και την κόρη της Λότε, μετά τον πόλεμο.

Μια γερμανική περίπολος προσεγγίζει τους δύο φυγάδες που διασχίζουν μια χιονισμένη κοιλάδα. Οι στρατιώτες πυροβολούν μερικές φορές, αλλά στη συνέχεια ο επικεφαλής της περιπολίας τους διατάζει να σταματήσουν, λέγοντας ότι έχουν περάσει στην Ελβετία. Τελικά τους βλέπουμε από απόσταση, μέσα στο βαθύ χιόνι, να βαδίζουν προς ένα αβέβαιο μέλλον.

 
Το Κάστρο Άνω Κένιγκσμπουργκ, που εμφανίζεται στην ταινία.

Διανομή ρόλων

Επεξεργασία

Παραγωγή

Επεξεργασία

Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ζαν Ρενουάρ, όπως και οι ήρωες της ταινίας, ήταν στρατιωτικός πιλότος και μοιράστηκε τις ψευδαισθήσεις πολλών εκπροσώπων της γενιάς του, οι οποίοι πίστευαν ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει άλλος πόλεμος. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Ρενουάρ, για τρία χρόνια προσπάθησε ανεπιτυχώς να υποστηρίξει το έργο του και, τελικά, έπρεπε να παρουσιάσει τη "Μεγάλη Χίμαιρα" ως ταινία περιπέτειας για τη διαφυγή από την αιχμαλωσία. Αλλά ακόμη και οι χορηγοί τους οποίους κατάφερε να βρει ο Ρενουάρ δεν πίστευαν στην επιτυχία της ταινίας, η οποία επηρέασε τη χρηματοδότησή της.[13]

Όταν ο Ρενουάρ άρχισε να εργάζεται για τη Μεγάλη Χίμαιρα το 1936, θεωρούνταν ως ένας από τους λαμπρότερους αντιπροσώπους του «ποιητικού ρεαλισμού». αλλά οι ταινίες του στο σύνολό τους ήταν αμφίβολα αντιληπτές τόσο από την κριτική όσο και από το κοινό. Αν η Μεγάλη Χίμαιρα άρεσε αμέσως και παντού, γράφει ο Φρανσουά Τριφό, είναι κυρίως επειδή αυτή είναι η μόνη ταινία όπου ο Ρενουάρ ελαφρώς παραβίασε την ποίηση για χάρη της ψυχολογίας.

Η «Μεγάλη Χίμαιρα» ήταν απόλυτα διαφορετική από τις ταινίες προπαγάνδας των στρατιωτικών και των πρώιμων μεταπολεμικών χρόνων: δεν είχε την εικόνα του εχθρού. Ο Ρενουάρ στην ταινία του προχώρησε από την πεποίθηση ότι οι διακρίσεις στην τάξη διαχωρίζουν τους ανθρώπους περισσότερο από τους εθνικούς. αργότερα έγραψε:

Εάν ένας Γάλλος χωρικός βρίσκεται στο τραπέζι με έναν Γάλλλο χρηματοδότη, αυτοί οι δύο Γάλλοι δεν θα έχουν τίποτα να πουν ο ένας στον άλλο. Αλλά αν ένας Γάλλος χωρικός συναντήσει έναν Κινέζο αγρότη, θα βρουν κάτι για να μιλήσουν. Αυτή η διαφορά καθορίζει τη σχέση μεταξύ των χαρακτήρων της ταινίας.

Επιλογή ηθοποιών

Επεξεργασία

Η ταινία οφείλει, εξίσου, σην επιτυχία της στο εξαιρετικό καστ ηθοποιών. Ο ρόλος του Ραουφενστάιν προοριζόταν αρχικά για τον θεατρικό ηθοποιό και τον σκηνοθέτη Λουί Τζουβέ, αλλά, δεσμευμένος από άλλες υποχρεώσεις, ο Τζουβέ αναγκάστηκε να αρνηθεί. Ως αποτέλεσμα, ο Ρενουάρ προσκάλεσε τον αγαπημένο σκηνοθέτη Έριχ φον Στροχάιμ, λόγω της έλλειψης ζήτησης στο Χόλυγουντ, κατέληξε στη Γαλλία στα τέλη του 1936. Ο Στροχάιμ έμπειρος σκηνοθέτης και σεναριογράφος ώθησε τον Ρενουάρ να κάνει πολλές αλλαγές στο σενάριο, όπως αργότερα υπενθύμισε ο Ρενουάρ, ο οποίος εισήγαγε στοιχεία σχηματισμού στην ταινία και για τον ίδιο τον Στροχάιμ, ως ηθοποιό, ο ρόλος του Ραουφενστάιν ηταν ένα υψηλό σημείο τιμής.

Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Ρενουάρ, ο Έριχ φον Στροχάιμ, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε στη Βιέννη, (τότε στη Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία) δεν μιλούσε πολύ Γερμανικά και αγωνίστηκε να μάθει τη γλώσσα μαζί με τις γραμμές του ανάμεσα στις σκηνές γυρίσματος.

Κινηματογράφηση

Επεξεργασία

Οι εξωτερικοί χώροι του "Wintersborn" γυρίστηκαν στο Κάστρο Άνω Κένιγκσμπουργκ στην Αλσατία. Άλλοι εξωτερικοί χώροι γυρίστηκαν στο στρατόπεδο πυροβολικού στο Colmar (που χτίστηκε από τον Wilhelm II) και στο Neuf-Brisach στο Upper Rhine.

Μια πρώτη εκδοχή του σενάριου είχε τον Ρόζενταλ και Μαρεσάλ συμφωνώντας να συναντηθούν σε ένα εστιατόριο στο τέλος του πολέμου. Στην τελική σκηνή, όλοι θα γιορτάζουν την ανακωχή, αλλά αντί για αυτούς τους άντρες, θα υπήρχαν δύο κενές καρέκλες σε ένα τραπέζι.

Αντιδράσεις

Επεξεργασία

Η ταινία απαγορεύτηκε από τον υπουργό προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς, ο οποίος αποκάλεσε τον Ρενουάρ «τον κινηματογραφικό εχθρό Νο. 1» και διέταξε όλα τα αντίγραφα να κατασχεθούν και να καταστραφούν. Φοβούμενη τον αρνητικό αντίκτυπο στο ηθικό των στρατιωτών, το 1940 η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε την ταινία «για όλη τη διάρκεια των εχθροπραξιών». τον Οκτώβριο, η απαγόρευση ενημερώθηκε από το γερμανικό τμήμα προπαγάνδας. Την ίδια χρονιά, οταν τα γερμανικά στρατεύματα εισήλθαν στη Γαλλία, τα αρνητικά και τα αντίγραφα της ταινίας κατασχέθηκαν. Για πολλά χρόνια πίστευονταν ότι το αρχικό αρνητικό καταστραφηκε το 1942 κατά τη διάρκεια μιας συμμαχικής αεροπορικής επιδρομής. Αντίγραφα της ταινίας ανακαλύφθηκαν το 1958 και στη δεκαετία του 1960 η ταινία κυκλοφόρησε και πάλι. Αργότερα κατέστη σαφές ότι το αρνητικό εστάλη πίσω στο Βερολίνο για αποθήκευση στο Reichsfilmarchive. Το 1945, κατά την κατοχή του Βερολίνου, το Reichsfilmarchive κατέληξε σε μια ζώνη που ελέγχονταν από τους Ρώσους και απεστάλη στη Μόσχα στο κρατικό ταμείο κινηματογράφου. Το αρνητικό της ταινίας επέστρεψε στη Γαλλία τη δεκαετία του 1960, αλλά για περισσότερα από 30 χρόνια βρισκόταν σε άγνωστη θέση στο θόλο της κινηματογραφικής αίθουσας της Τουλούζης, αφού κανείς δεν υποπτευόταν ότι είχε επιβιώσει. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν άρχισε η μεταφορά του κινηματογράφου στη Γαλλική Ταινιοθήκη, το αρνητικό εντοπίστηκε τελικά. Η ταινία, που αποκαταστάθηκε από τη Rialto Pictures, την οποία κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1999.[14]

Υποδοχή

Επεξεργασία

Εισπράξεις

Επεξεργασία

Η ταινία σημείωσε μια μεγάλη εμπορική επιτυχία στη Γαλλία κατά τη διάρκεια κυκλοφορίας της το 1938 με συνολικά 12 εκατομμύρια εισιτήρια.[15]

Κριτικές

Επεξεργασία

Οι κριτικές ανασκόπησης στην ιστοσελίδα Rotten Tomatoes, δίνουν βαθμολογία θετικής έγκρισης σε ποσοστό 97%, με βάση 66 κριτικές και μέση βαθμολογία 9,37/10.[16]

Βραβεία & Υποψηφιότητες

Επεξεργασία

Παρά την επιτυχία του κοινού, η κριτική επιτροπή του Φεστιβάλ Βενετίας του 1937 δεν τολμούσε να απονείμει στην ταινία το Grand Prix (αν και, σύμφωνα με μερικές εκθέσεις, στον Μουσολίνι άρεσε η ταινία) και εφευρέθηκε ένα ειδικό βραβείο ως καλύτερης σκηνογραφίας, Η ταινία κέρδισε το βραβείο του Εθνικού Συμβουλίου Κριτικών Κινηματογράφου των ΗΠΑ (1938) καθώς και άλλα βραβεία. Ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, αν και σε αυτή την κατηγορία το βραβείο απονεμήθηκε μόνο σε ταινίες στα αγγλικά.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 www.filmaffinity.com/es/film174723.html. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2016.
  2. ↑ www.imdb.com/title/tt0028950/. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 www.cinematografo.it/cinedatabase/film/la-grande-illusione/2148/. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2016.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Freebase Data Dumps. Google.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 www.imdb.com/title/tt0028950/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2016.
  6. ↑ www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=338.html. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2016.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  8. ↑ www.imdb.com/title/tt0028950/releaseinfo.
  9. ↑ 9,0 9,1 (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt0028950/releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 29  Μαΐου 2022.
  10. ↑ www.cnc.fr/professionnels/visas-et-classification/3971.
  11. ↑ Welles cites La Grande Illusion but doesn't name the second film - he just says "something else" (4m 35s)." YouTube, 15 September 2007. Retrieved: 20 March 2017.
  12. ↑ "The 100 best films of world cinema: 35, 'La Grande Illusion'." Empire. Retrieved: 20 March 2017.
  13. ↑ Feaster, Felicia. "Review: 'Grand Illusion' (1937)." Turner Classic Movies. Retrieved: 20 March 2017.
  14. ↑ Maslin, Janet. "A Renoir masterpiece, refurbished and timely." The New York Times, 6 August 1999. Retrieved: 20 March 2017.
  15. ↑ "Film: 'The Grand Illusion'." Box Office Story. Retrieved: 20 March 2017.
  16. ↑ «Η υποδοχή και οι κριτικές ανασκοπησεις». Rottentomatoes.com. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Η_Μεγάλη_Χίμαιρα_(ταινία)&oldid=10375827"