Ευστάθιος Δαφνομήλης

Βυζαντινός στρατηγός και διοικητής

Ο Ευστάθιος Δαφνομήλης (fl. αρχές του 11ου αιώνα) ήταν Βυζαντινός στρατηγός και πατρίκιος, που διακρίθηκε στη Βυζαντινή κατάκτηση της Βουλγαρίας. Κατατάσσεται ως ένας από τα πιο γνωστούς και επιτυχημένους στρατηγούς στον τριακονταετή πόλεμο μεταξύ του Αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ (βασ. 976-1025) και του Σαμουήλ της Βουλγαρίας (βασ. 997-1014), ώστε να τερματιστεί η μακροχρόνια διαμάχη με την τύφλωση και τη σύλληψη του τελευταίου Βούλγαρου ηγέτη, Ιβάτζη, το 1018.

Ευστάθιος Δαφνομήλης
Γέννηση10ος αιώνας
Θάνατοςμετά το 1029
ΧώραΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Διοικήσειςστρατηγός διάφορων Βυζαντινών θεμάτων

Βιογραφία

Επεξεργασία

Η κύρια πηγή που περιγράφει τη ζωή του Δαφνομήλη, και μάλιστα τη βουλγαρικές εκστρατείες (986-1018) του Αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄, είναι από τα τέλη του 11ου αιώνα Σύνοψη Ιστοριών του Ιωάννη Σκυλίτζη, του οποίου η χρονολόγηση είναι συχνά προβληματική, για να το ανακατασκευαστεί. Ο Δαφνομήλης προερχόταν από την έγγεια αριστοκρατία της Μικράς Ασίας, που για αιώνες αποτελούσε Βυζαντινή στρατιωτική ελίτ. Η παραδοσιακή ιστοριογραφία τοποθετεί την πρώτη του εμφάνιση περίπου στο 1005, όταν το Αδριατικό λιμάνι της πόλης της Δυρραχίου λέγεται ότι είχε παραδοθεί από τον Ιωάννη Χρυσήλιο, ένα τοπικό μεγιστάνα, στους Βυζαντινούς. Ο Δαφνομήλης, επικεφαλής ενός στόλου, πήρε την κατοχή της πόλης. Με δεδομένη την ασαφή χρονολογικά αφήγηση του Σκυλίτζη, ωστόσο, είναι πιθανό ότι αυτό το επεισόδιο αντανακλά το μετέπειτα διορισμό του (μετά το 1018), ως στρατηγού (στρατιωτικός διοικητής) της πόλης.[1]

 
Χάρτης της Βυζαντινο–βουλγαρικών πολέμων στην εποχή του Αυτοκράτορα Βασιλείου β και ο Τσάρος Σαμουήλ της Βουλγαρίας

Ο Δαφνομήλης συμμετείχε στις μετέπειτα συγκρούσεις εναντίον του Τσάρου Σαμουήλ, αλλά το μεγαλύτερό του κατόρθωμα ήταν η σύλληψη του Βούλγαρου ηγέτη Ιβάτζη το 1018, για την οποία του έχει δοθεί εξέχουσα θέση στο έργο του Σκυλίτζη.[2] Μετά την ήττα στη Μάχη του Κλειδίου το 1015, βουλγαρική αντίσταση άρχισε να καταρρέει. Από το 1018, οι περισσότεροι Βούλγαροι διοικητές είχαν παραδοθεί, και μόνο ο Ιβάτζης, που είχε υποχωρήσει με τους οπαδούς του στο βασιλικό κτήμα της Πρόνιστας στο Βροχωτό, ορεινή και δυνατή αμυντικά θέση, συνέχισε να αντιστέκεται.[3] Απέρριψε τόσο δωροδοκίες όσο και απειλές από τους Βυζαντινούς, και για 55 μέρες, ο Βυζαντινός στρατός υπό τον Αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄ παρέμεινε στρατοπεδευμένος στη Δεάβολη σε κοντινή απόσταση, περιμένοντας την παράδοσή του. Σε αυτό το σημείο, και καθώς ντόπια πλήθη συγκεντρώθηκαν στο παλάτι του Ιβάτζη για την εορτή της Κοιμήσεως, ο Δαφνομήλης, τώρα στρατηγός της κοντινής Αχρίδας, με δική του πρωτοβουλία, αποφάσισε να τελειώσει το αδιέξοδο. Με μόνο δύο συνοδούς, ανέβηκε το δρόμο για το κτήμα, και συστήθηκε ο ίδιος στον Ιβάτζη. Ο Ιβάτζης, πιστεύοντας ότι ο Δαφνομήλης δεν θα είχε έρθει μόνος του, εκτός και αν είχε την πρόθεση να δημιουργήσει μια συμμαχία κατά του Βασιλείου, αποχώρησε με τον στρατηγό σε ένα απομονωμένο δασικό ξέφωτο στους κήπους, για μια ιδιωτική συζήτηση. Εκεί, ο Δαφνομήλης και οι δύο κρυφού συνεργάτες του αιφνιδίασαν το Βούλγαρο στρατηγό, τον τύφλωσαν και τον μετέφεραν στον πάνω όροφο του παλατιού, μέσα από το συγκεντρωμένο πλήθος που ήταν ανίκανο να αντιδράσει. Όταν οι Βούλγαροι ανακτήθηκαν, συγκεντρώθηκαν κάτω από το κτίριο φωνάζοντας για εκδίκηση. Ο Δαφνομήλης, ωστόσο, τους μίλησε και κατάφερε να τους πείσει για το μάταιο της περαιτέρω αντίστασης, και να καταθέσουν τα όπλα τους και να ζητήσουν χάρη από τον αυτοκράτορα.[4][5]

Η σύλληψη του Ιβάτζη έδωσε ένα τέλος στη διαμάχη μεταξύ Βυζαντίου και Βουλγαρίας,[6][7] και σύμφωνα με το Βυζαντινολόγο Πολ Στίβενσον, εξασφάλισε για τον Δαφνομήλη, μαζί με το Νικηφόρο Ουρανό και τον Νικηφόρο Ξιφία, τη φήμη κάποιων από του πιο γνωστούς και επιτυχημένους στρατηγούς στους Βουλγαρικούς πολέμους του Βασιλείου Β΄.[8]

Μετά τον άθλο του, ο Δαφνομήλης διορίστηκε στρατηγός στο Θέμα του Δυρραχίου από τον ευγνώμωνα αυτοκράτορα, και όλο τον κινητό πλούτο του Ιβάτζη ως ανταμοιβή.[9] Το 1029, ωστόσο, κατηγορήθηκε για συνωμοσία με άλλους εξέχοντες διοικητές των Βαλκανίων για την ανατροπή του Αυτοκράτορα Ρωμανού Γ' Αργυρού (βασ. 1028-34) υπέρ του δούκα Κωνσταντίνου Διογένη. Οι κατηγορούμενοι ανακλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, ξυλοκοπήθηκαν, παρέλασαν στην Μέση οδό, και εξορίστηκαν. Τίποτε άλλο δεν είναι γνωστό για εκείνον.[10][11]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Holmes 2005, σελίδες 104–105, 497–498.
  2. Holmes 2005, σελίδες 99, 153–154.
  3. Holmes 2005, σελ. 228.
  4. Holmes 2005, σελ. 229.
  5. PmbZ, Eustathios Daphnomeles (#21864).
  6. Holmes 2005, σελίδες 110–111.
  7. Stephenson 2003, σελ. 35.
  8. Stephenson 2003, σελίδες 122–123.
  9. PmbZ, Eustathios Daphnomeles (#21864).
  10. PmbZ, Eustathios Daphnomeles (#21864).
  11. Wortley 2010, σελ. 356.