Ερμαφρόδιτος

Αυτό το λήμμα αφορά στη μυθολογία. Για τη βιολογία, δείτε: Ερμαφρόδιτος οργανισμός. Για την κοινωνιο-βιολογική σημασία, δείτε: Ίντερσεξ.

Στην ελληνική μυθολογία ο Ερμαφρόδιτος ήταν γιος του Ερμή και της Αφροδίτης.

Ερμαφρόδιτος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ἑρμαφρόδιτος (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Γονείς	Ερμής και Αφροδίτη
Σχετικά πολυμέσα

Ο μύθος

Σαλμακίδα & Ερμαφρόδιτος, Γιαν Μαμπούζε, 1517. Έκθεμα του Μουσείου Μπόιμανς - φαν Μπένινγκεν.

Σε ηλικία 15 ετών, ο Ερμαφρόδιτος, ως θεϊκό παιδί, ήταν ο ομορφότερος νέος στον κόσμο. Την ανατροφή του είχαν αναλάβει οι Ναϊάδες που κατοικούσαν στις σπηλιές του όρους Ίδη της Φρυγίας. Μία ημέρα, ο Ερμαφρόδιτος έφυγε από το βουνό για να ταξιδέψει ως την Καρία. Στον δρόμο κάθισε να ξαποστάσει σε ένα δασάκι κοντά στην Αλικαρνασσό. Εκεί κοντά έτρεχε μια γάργαρη πηγή, που σχημάτιζε και μια λιμνούλα. Ο νέος ξεδίψασε και μετά θέλησε και να πάρει το μπάνιο του για να καθαριστεί από τις σκόνες του δρόμου. Η Νύμφη της πηγής, η Σαλμακίδα, μόλις τον είδε τον ερωτεύθηκε αμέσως, έτρεξε κοντά του και τον αγκάλιασε σφιχτά. Ο Ερμαφρόδιτος αιφνιδιάσθηκε και την απώθησε. Δεν μπόρεσε όμως να ξεφύγει από το αγκάλιασμά της. Παρακάλεσε τότε τους θεούς να τον ελευθερώσουν. Αλλά και η Σαλμακίς τους παρακάλεσε θερμά να μην την εγκαταλείψει ποτέ ο αγαπημένος της. Οι θεοί εισάκουσαν τα παρακάλια της Νύμφης και έτσι ο Ερμαφρόδιτος με τη Σαλμακίδα έμειναν για πάντα ενωμένοι σε ένα πλάσμα, που είχε και τα δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό. Ακόμα και σήμερα, στη Βιολογία οι οργανισμοί που έχουν και τα δύο φύλα σε ένα άτομο ονομάζονται ερμαφρόδιτοι.

Ως αντάλλαγμα, ο Ερμαφρόδιτος ζήτησε άλλη χάρη από τους θεϊκούς γονείς του: όποιος στο εξής λουζόταν στη λιμνούλα αυτή να έχανε τον ανδρισμό του, πράγμα που έγινε. Ακόμα και κατά την ιστορική εποχή, στα χρόνια του Στράβωνα, υπήρχε η πεποίθηση ότι η συγκεκριμένη λιμνούλα εξακολουθούσε να επιδρά κατά τον τρόπο αυτό στους άνδρες που έμπαιναν μέσα της.

Τον μύθο ενός πλάσματος θεϊκού με διπλή φύση, οι Έλληνες τον αντέγραψαν από τη Μέση Ανατολή. Γνωστή ήταν η διπλή θεότητα Αστάρτη-Άδωνις στους Φοίνικες και η Μύλλιτα-Σάνδωνας στους Βαβυλώνιους. Στην αρχαία Κύπρο, παράλληλα με τη λατρεία της Αφροδίτης είχαν και τη λατρεία του Αφρόδιτου, ο οποίος στις αναπαραστάσεις του έφερε γενειάδα, φαλλό και γυναικεία ρούχα . Στην Ελλάδα, πολύ συχνά ο Ερμαφρόδιτος εικονίζεται ανάμεσα στους συντρόφους του θεού Διονύσου.

Βιβλιογραφία

• Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969
• Marie Delcourt: «Ο Ερμαφρόδιτος : Μύθοι της αμφιφυλοφιλίας στην αρχαία Ελλάδα», 2006
• William Smith: Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, Λονδίνο 1867

Πηγές

• Διόδωρος Σικελιώτης: «Ιστορική Βιβλιοθήκη» 4.6
• Λουκιανός: «Θεῶν Διάλογοι» 23.1
• Κλαύδιος Πτολεμαίος: «Τετράβιβλος» 124

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Hermaphroditos: God of effeminates and hermaphrodites
• Greek mythology link: Hermaphroditus
• Θεός Ερμής, Θεά Αφροδίτη & Θεός Ερμαφρόδιτος
• Ερμαφρόδιτος
• Ερμαφρόδιτος και τέχνη