Βικιπαίδεια

Ενωμένο Εθνικό Κόμμα

πολιτικό κόμμα στη Σρι Λάνκα

Το Ενωμένο Εθνικό Κόμμα (Σιναλέζικα: එක්සත් ජාතික පක්ෂය, Ταμίλ: ஐக்கிய தேசியக் கட்சி) είναι ένα κεντροδεξιό πολιτικό κόμμα στη Σρι Λάνκα. Ιδρύθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1946 από τον μετέπειτα πρώτο Πρωθυπουργό της χώρας, τον Ντον Στήβεν Σεναναγιάκε.

Ενωμένο Εθνικό Κόμμα
එක්සත් ජාතික පක්ෂය (Σιναλ.)
ஐக்கிய தேசியக் கட்சி (Ταμιλ.)
ΗγέτηςΡανίλ Γουικρεμεσίνγκε
ΙδρυτήςΝτον Στήβεν Σεναναγιάκε
Ίδρυση6 Σεπτεμβρίου 1946, πριν 78 έτη (1946-09-06)
ΈδραΚτίριο Σιρικότα, Οδός Κότε 400
Κότε
Πτέρυγα νεολαίαςΕθνικό Μέτωπο Νεολαίας
ΙδεολογίαΣυντηρητισμός
Φιλελεύθερος συντηρητισμός
Οικονομικός φιλελευθερισμός
Πολιτικό φάσμαΚεντροδεξιά[1]
Διεθνής προσχώρησηΔιεθνής Δημοκρατική Ένωση
Ασιατική προσχώρησηΔημοκρατική Ένωση Ασίας Ειρηνικού
Χρώματα     Πράσινο
Κοινοβούλιο της Σρι Λάνκα
106 / 225
Επαρχιακά Συμβούλια Σρι Λάνκας
112 / 417
Τοπική αυτοδιοίκηση
2,385 / 8,293
Σύμβολο εκλογών
Ελέφαντας
Ιστότοπος
www.unp.lk

Ιστορία

Επεξεργασία

Ίδρυση

Επεξεργασία

Το Ενωμένο Εθνικό Κόμμα ιδρύθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1946 με συγχώνευση τριών κομμάτων. Ιδρυτής ήταν ο Ντον Στήβεν Σεναναγιάκε, ο οποίος ήταν στο μέτωπο του αγώνα για την ανεξαρτησία της Κεϋλάνης από το Ηνωμένο Βασίλειο, και παραιτήθηκε από το εθνικιστικό κόμμα Εθνικό Κογκρέσο Κεϋλάνης επειδή διαφώνησε για τη θέση του Κογκρέσου όσον αφορά την «πλήρη απελευθέρωση από τους Βρετανούς» και υποστήριξε την μετάβαση προς ένα καθεστώς επικυριαρχίας της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Τα τρία κόμματα εκπροσωπούσαν τις τρεις μεγάλες εθνικές ομάδες του νησιού, την Σιναλεζική πλειοψηφία, την Ταμιλική και την Μουσουλμανική μειονότητα. Ήταν δεξιά και ιδεολογικά υποστήριζαν το καθεστώς ντομίνιον.[2] Το 1947 ο Σεναναγιάκε έγινε ο πρώτος Πρωθυπουργός της Κεϋλάνης.[3] Στις 4 Φεβρουαρίου η Κεϋλάνη εόρτασε την ανεξαρτητοποίησή της από την Βρετανική Αυτοκρατορία. Ο Σεναναγιάκε αποκαλέστηκε ως «εθνοπατέρας» και πραγματικός ηγέτης.

Ηγεσία του Ντάντλι Σεναναγιάκε

Επεξεργασία
 
Η 1η κυβέρνηση της Σρι Λάνκας, 1947. Πρωθυπουργός: Ντον Σ.Σεναναγιάκε

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1951, ένα μέλος του Ενωμένου Εθνικού Κόμματος, ο Σολομών Μπανταρανάικε, ο οποίος ήταν Βουδιστής εθνικιστής ηγέτης γνωστός για τις κεντροαριστερές απόψεις του, εγκατέλειψε το κόμμα και ίδρυσε το Κόμμα Ελευθερίας της Σρι Λάνκα.[4] Στις 22 Μαρτίου 1952 ο Ντον Στήβεν Σεναναγιάκε έχασε τη ζωή του, κατόπιν ενός ατυχήματος στην ιππασία. Τον Μάιο του 1952, το ΕΕΚ κέρδισε στις βουλευτικές εκλογές και ο γιος του Στήβεν, ο Ντάντλι Σεναναγιάκε, έγινε ο 2ος Πρωθυπουργός της Κεϋλάνης.[5][6] Στις 12-13 Αυγούστου 1953 έγινε μεγάλη λαϊκή κινητοποίηση όταν ανέβηκαν οι τιμές στο ρύζι. Τα αριστερά κόμματα έριξαν την ευθύνη στο ΕΕΚ, οργάνωσαν ταραχές και απεργίες, και ηγήθηκαν στις διαμαρτυρίες που οδήγησαν σε παραίτηση του Πρωθυπουργού Ντάντλι τον Οκτώβριο.[7]

 
Ο Ντάντλι στην 3η θητεία του ως Πρωθυπουργός

Ηγεσία του Σερ Τζον Κοτελάβαλα

Επεξεργασία

Στις 12 Οκτωβρίου 1953 ο Σερ Τζον Κοτελάβαλα, ο ανιψιός του Στήβεν Σεναναγιάκε, έγινε ο τρίτος Πρωθυπουργός της χώρας.[8] Ο Κοτελάβαλα ήταν ένθερμος αντικομμουνιστής που αντιμετώπισε την οικονομική κρίση και έβαλε την Κεϋλάνη στα Ηνωμένα Έθνη. Ωστόσο, η δημοτικότητα του ΕΕΚ έπεσε ενώ, αντίθετα, αυξήθηκε η δημοτικότητα της σοσιαλιστικής πλατφόρμα «Σιναλέζικα Μόνο» του Κόμματος Ελευθερίας του Μπανταρανάικε, που ζητούσε να αντικατασταθούν τα Αγγλικά με τα Σιναλέζικα ως επίσημη γλώσσα του νησιού.[9] Στις πρόωρες εκλογές του 1956 το ΕΕΚ υπέστη συντριπτική ήττα χάνοντας 46 έδρες στη Βουλή και πέρασε στην αντιπολίτευση, ενώ κυβέρνηση έγινε η συμμαχία του Κόμματος Ελευθερίας με κομμουνιστικά και αριστερά κόμματα.

Τρίτη κυβέρνηση του Ντάντλι

Επεξεργασία

Στις εκλογές του 1965 το Ενωμένο Εθνικό Κόμμα υποστηρίχθηκε από τους επιχειρηματίες που φοβήθηκαν το πρόγραμμα κρατικοποιήσεων του Κόμματος Ελευθερίας, και ήρθε πρώτο κερδίζοντας τις 66 από τις 151 έδρες. Σχημάτισε μία κυβέρνηση συνεργασίας με μικρά εθνικιστικά Σιναλέζικα κόμματα και το Ταμιλικό Εθνικό Κόμμα. Ο Ντάντλι Σεναναγιάκε κέρδισε μία τρίτη θητεία ως Πρωθυπουργός. Το 1966 η κυβέρνηση του Ντάντλι αντιμετώπισε μία απόπειρα πραξικοπήματος.[10] Το 1970 η πρόοδος της κυβέρνησής του στα ζητήματα πληθωρισμού και ανεργίας δεν ήταν ικανοποιητική και στις εκλογές ο λαός προτίμησε τη σοσιαλιστική πλατφόρμα του Κόμματος Ελευθερίας και της συμμαχίας του με μικρά Μαρξιστικά κόμματα. Το ΕΕΚ πέρασε στην αντιπολίτευση της Σιριμάβο Μπανταρανάικε, της χήρας του Σολομών, η οποία έγινε η πρώτη γυναίκα Πρωθυπουρτός της Κεϋλάνης.[11][12] Το 1972 η χώρα κηρύχτηκε ως δημοκρατία και μετονομάστηκε σε Σρι Λάνκα.

 
Κυβέρνηση του 1977. Πρωθυπουργός: Τζαβαγιαρντένε

Κυβέρνηση του Τζαβαγιαρντένε

Επεξεργασία

Το 1973 ο συντηρητικός Ιούνιος Ρίτσαρντ Τζαβαγιαρντένε έγινε αρχηγός του Ενωμένου Εθνικού Κόμματος και άρχισε την αναδιοργάνωσή του. Το 1977 η δημοτικότητα της αριστεράς ήταν πεσμένη, ενώ το ΕΕΚ υποστήριξε την απελευθέρωση της οικονομίας, την επίλυση του εθνικού προβλήματος με διοικητική αποκέντρωση και τον Αμερικανισμό στις εξωτερικές σχέσεις της χώρας (γι'αυτό τον αποκάλεσαν και Γιάνκι Ντίκι). Στις εκλογές του ίδιου έτους το ΕΕΚ κατάφερε συντριπτική νίκη κερδίζοντας τα 5/6 των εδρών της Εθνικής Κρατικής Συνέλευσης (ευνοήθηκε από το πλειοψηφικό σύστημα ενώ είχε συγκεντρώσει το 50,92% των ψήφων).[13] Ο Τζαβαγιαρντένε έγινε ο 7ος Πρωθυπουργός της Σρι Λάνκας. Το 1978 η κυβέρνησή του εισήγαγε το νέο Σϋνταγμα και η χώρα μετονομάστηκε σε Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σρι Λάνκα. Το ίδιο έτος έγινε ο δεύτερος Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σρι Λάνκα. Ο Ρανασίνγκε Πρεμαντάσα έγινε ο 8ος Πρωθυπουργός (με το νέο Σύνταγμα η εκτελεστική εξουσία ήταν συγκεντρωμένη στον Πρόεδρο). Η κυβέρνησή του άνοιξε την οικονομία: έχτισε ελεύθερες εμπορικές ζώνες για να προσελκύσει ξένους επενδυτές. Έκανε δημόσια έργα: κατασκεύασε το φράγμα Βικτόρια στον ποταμό Μαχαβέλι,[14] το φράγμα του Κοτμάλε,[15] το νέο κτίριο του Κοινοβουλίου στο Κότε[16], το Πανεπιστήμιο της Ρουχούνα, το Ανατολικό Πανεπιστήμιο,[17] την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Τζάφνα,[18] ίδρυσε τον κρατικό αερομεταφορέα Αιρ Λάνκα (πρόδρομος της ΣριΛάνκα Αερογραμμές), εκσυγχρόνισε τον στρατό και ίδρυσε τις Ειδικές Δυνάμεις.

Δημοψήφισμα του 1982

Επεξεργασία
 
Το 1984 ο Αμερικανός Πρόεδρος Ρήγκαν επισκέφτηκε τη Σρι Λάνκα. Εδώ ο Πρόεδρος Τζαγιαβαρντένε δείχνει έναν μικρό ελέφαντα.

Στις 20 Οκτωβρίου 1982 έγιναν οι πρώτες προεδρικές εκλογές στη Σρι Λάνκα. Η προσέλευση ήταν 81% και ο Τζαγιαβαρντένε επανεξελέγη Πρόεδρος για μία δεύτερη εξαετή θητεία.[19] Τον Αύγουστο του 1983 η θητεία του Κοινοβουλίου θα έληγε και ο Τζαγιαβαρντένε εξέφρασε ανησυχίες ότι το κόμμα του θα χάσει την υπερπλειοψηφία στη βουλή αν γίνουν κανονικές εκλογές. Δήλωσε ότι η κυβέρνησή του χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσει το έργο της και κάλεσε τον λαό να ψηφίσει σε ένα δημοψήφισμα για να εγκριθεί η παράταση της θητείας της Συνέλευσης για μία εξαετία. Το δημοψήφισμα του 1982 ήταν το πρώτο, και ως τώρα το μοναδικό, δημοψήφισμα της χώρας, και ο λαός ενέκρινε την πρόταση του Προέδρου.[20] Ο Πρεμαντάσα Παρέμεινε στη θέση του Πρωθυπουργού μέχρι το 1989. Μετά την ανανέωση της θητείας της, η κυβέρνηση κατασκεύασε το φράγμα της Ραντενιγκάλα[21] και το φράγμα του Ραντάμπε.[22] Το 1983 οι εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των Ταμιλ εξελίχθηκαν σε Εμφύλιο Πόλεμο, με πολλές απώλειες. Ο Πρωθυπουργός της Ινδίας Ρατζίβ Γκάντι υποστήριξε την Ταμιλική μειονότητα, και τους ανεφοδίασε όταν ήταν πολιορκημένοι.[23]

Προεδρία του Πρεμαντάσα

Επεξεργασία
 
Ο Πρόεδρος Πρεμαντάσα στο Μπανγκαμπάμπαν, Ντάκα, Μπαγκλαντές το 1992.

Στις προεδρικές εκλογές του 1988 ο Πρεμαντάσα κέρδισε την Σιριμάβο Μπανταρανάικε και έγινε ο 3ος Πρόεδρος της Σρι Λάνκα.[24] Στις βουλευτικές εκλογές του 1989 η συμμαχία του ΕΕΚ με το Κογκρέσο Εργαζομένων Κεϋλάνης ήρθε πρώτη και σχημάτισε κυβέρνηση πλειοψηφίας.[25] Ο Ντινγκίρι Μπαντά Βιτζετούνγκα έγινε ο 9ος Πρωθυπουργός της Σρι Λάνκα. Ο Πρόεδρος Πρεμαντάσα δεν αντιμετώπισε μόνο τον συνεχιζόμενο εμφύλιο στα βόρεια αλλά και την εξέγερση των κομμουνιστών στα νότια.[26] Το 1991 οι πολιτικοί αντίπαλοι του Πρεμαντάσα ξεκίνησαν μία διαδικασία για την καθαίρεσή του, που κατέληξε σε αποτυχία, ενώ μία ομάδα διασπάστηκε από το ΕΕΚ και ίδρυσε το Δημοκρατικό Ενωμένο Εθνικό Μέτωπο.[27][28] To 1993 ο Πρόεδρος Πρεμαντάσα δολοφονήθηκε, ενώ βρισκόταν στο Κολόμπο για τους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς, με μία επίθεση αυτοκτονίας των Τίγρεων Απελευθέρωσης του Ταμιλικού Ήλαμ που άφησε πολλούς νεκρούς και τραυματίες.[29] Ο Πρωθυπουργός Βιτζετούνγκα ανέλαβε καθήκοντα ως 4ος Πρόεδρος της Σρι Λάνκα, ενώ ο Ρανίλ Γουικρεμεσίνγκε διορίστηκε ως νέος Πρωθυπουργός.

Στις βουλευτικές και τις προεδρικές εκλογές του 1994 το Ενωμένο Εθνικό Κόμμα έχασε από την Λαϊκή Συμμαχία μικρών αριστερών και κομμουνιστικών κομμάτων. Η ηγεσία του κόμματος πέρασε στον ανιψιό του Τζαγιαβαρντένε, τον Γουικρεμεσίνγκε, έναν σχετικά νέο πολιτικό με δυτικοφιλικές απόψεις και υποστηρικτή της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Tim Hume, CNN (9 Ιανουαρίου 2015). «Rajapaksa's gamble fails - CNN.com». CNN. 
  2. ↑ «From 'half a loaf' to Independence». 
  3. ↑ Imbulana, ChaRNika. «D. S. SENANAYAKE A NATION'S FATHER and Undisputed Leader». Daily News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2020. 
  4. ↑ Richardson, John Martin (2005). Paradise Poisoned: Learning about Conflict, Terrorism, and Development from Sri Lanka's Civil Wars. International Center for Ethnic Studies. ISBN 978-955-580-094-5. 
  5. ↑ «The Parliament of Sri Lanka - Handbook of Parliament». web.archive.org. 25 Μαρτίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2020. 
  6. ↑ «Parliament Election (1952)». www.jpp.co.jp. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  7. ↑ «71insur-1». members.tripod.com. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  8. ↑ «A courageous, frank and lively politician | Daily FT». www.ft.lk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  9. ↑ Brown, Michael Edward· Ganguly, Sumit (2003). Fighting Words: Language Policy and Ethnic Relations in Asia. MIT Press. ISBN 978-0-262-52333-2. 
  10. ↑ «7». www.sangam.org. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  11. ↑ «Bandaranaike Coalition Wins by Landslide. (AP) The Honolulu Star-Bulletin 28 May 1970, p 2». Honolulu Star-Bulletin: σελ. 2. 1970-05-28. https://www.newspapers.com/clip/25053818/bandaranaike-coalition-wins-by/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-03. 
  12. ↑ «BBC News | SOUTH ASIA | Sirimavo Bandaranaike: First woman premier». news.bbc.co.uk. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  13. ↑ «Parliament Election (1977)». www.jpp.co.jp. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  14. ↑ «The Victoria Dam and the Reservoir». AmazingLanka.com (στα Αγγλικά). 12 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  15. ↑ «Kothmale Dam». www.mahawelicomplex.lk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  16. ↑ «A new Parliament». 
  17. ↑ «Eastern University, Sri Lanka - EUSL Profile». www.esn.ac.lk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  18. ↑ «History - University of Jaffna». www.jfn.ac.lk. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  19. ↑ «Presidential Election – 20.10.1982» (PDF). 
  20. ↑ «Parliament referendums». 
  21. ↑ «Randenigala Dam». www.mahawelicomplex.lk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  22. ↑ «Rantambe Dam». www.mahawelicomplex.lk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  23. ↑ Weisman, Steven R.; Times, Special To the New York (1987-06-05). «India Airlifts Aid to Tamil Rebels» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1987/06/05/world/india-airlifts-aid-to-tamil-rebels.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-04. 
  24. ↑ «Presidential Election – 19.12.1988». web.archive.org. 4 Μαρτίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  25. ↑ «SRI LANKA: parliamentary elections Parliament, 1989». archive.ipu.org. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  26. ↑ Gargan, Edward A. (1993-05-02). «Suicide Bomber Kills President of Sri Lanka» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1993/05/02/world/suicide-bomber-kills-president-of-sri-lanka.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-04. 
  27. ↑ «Unsuccessful Impeachments and legal arguments». archives.dailynews.lk. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  28. ↑ «UNHCR | Refworld | Sri Lanka: Information on whether the police are still seeking the assassins of Democratic United National Front (DUNF) leader Lalith Athulathmudali who was killed on 23 April 1993 or whether they have closed the case; on the arrest of Atula (Athula) Ramanayaka Arachchige in relation to this assassination, and on the cases, trials, detentions or releases of the individuals arrested in connection with this assassination». web.archive.org. 18 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
  29. ↑ «The Premadasa Assassination». Colombo Telegraph (στα Αγγλικά). 20 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Ενωμένο_Εθνικό_Κόμμα&oldid=10806959"