Ελευθερία (εφημερίδα)
Η Ελευθερία ήταν ημερήσια ελληνική πολιτική εφημερίδα του Κέντρου, η οποία κυκλοφορούσε από το 1944 έως το 1967, με εκδότη-διευθυντή και ιθύνοντα νου τον Πάνο Κόκκα. Ο ρόλος της κατά την μετεμφυλιακή περίοδο της λεγόμενης «καχεκτικής δημοκρατίας»[1] υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικός.
.jpg) Το τελευταίο πρωτοσέλιδο της Ελευθερίας στις 20 Απριλίου 1967. | |
| Τύπος | Ημερήσια εφημερίδα |
|---|---|
| Μορφή | Έντυπη |
| Εκδότης | Πάνος Κόκκας |
| Αρχισυντάκτης | Γ. Ανδρουλιδάκης |
| Ίδρυση | 1944 |
| Πολιτική τοποθέτηση | Κέντρο |
| Γλώσσα | Ελληνικά |
| Διακοπή έκδοσης | 21 Απριλίου 1967 |
| Έδρα | Ελευθερίου Βενιζέλου, Αθήνα, Ελλάδα |
| Προμετωπίδα | Ανεξάρτητος Πρωινή Εφημερίς |
| δεδομένα | |
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΤο πρώτο φύλλο της εφημερίδας εκδόθηκε παράνομα, στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα, στις 25 Αυγούστου του 1944, ως επίσημο όργανο της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου.[2] Σύμφωνα με την διατύπωση του καθηγητή πολιτικής επιστήμης Ηλία Νικολακόπουλου, η εφημερίδα συσπείρωσε κυρίως «σχετικά νέους ανθρώπους, με αντιστασιακή δράση και αντιμοναρχική τοποθέτηση», ενώ μετά την εκλογική επικράτηση του Εργατικού Κόμματος στην Μεγάλη Βρετανία, τον Ιούλιο του 1945, «διέθετε και αγγλική υποστήριξη».[3]
Η Ελευθερία κατά τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας της είχε στενές σχέσεις με τον Γεώργιο Καρτάλη, τον οποίο έβλεπε ως τον μελλοντικό ηγέτη της κεντρώας παράταξης. Χαρακτηριστικά, ο Καρτάλης δημοσίευσε στην Ελευθερία τον Φεβρουάριο του 1954 το άρθρο «Προγραμματισμός και Αντιπολίτευση», το οποίο περιείχε προτάσεις για ένα είδος «συμπόρευσης» του Κέντρου με την Αριστερά (ΕΔΑ), βασισμένο σε έξι σημεία για την εξωτερική πολιτική, τις αμυντικές δαπάνες, την οικονομική πολιτική, την κοινωνική πρόνοια, τις ελευθερίες του πολίτη και τον περιορισμό του αστυνομικού κράτους. Στο άρθρο αυτό απάντησε, ύστερα από έναν μήνα, ο Νίκος Ζαχαριάδης από τον ραδιοφωνικό σταθμό του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι, με δικό του άρθρο που είχε για τίτλο «Τον λόγο έχει ο κύριος Καρτάλης». Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες, τόσο το άρθρο του Καρτάλη όσο και η απάντηση του Ν. Ζαχαριάδη προέκυψαν ύστερα από μυστικές συνομιλίες που έγιναν, πιθανότατα στην Ελβετία, ανάμεσα στον Καρτάλη και τον έμπιστο του Ζαχαριάδη Μιλτιάδη Πορφυρογένη.[3]
Ωστόσο, τελικά ο Κόκκας και η Ελευθερία αποφάσισαν, από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, να απαγκιστρωθούν από τον Καρτάλη, τον οποίο έβλεπαν ως «επικίνδυνα πρόθυμο» να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Αριστεράς, και έτσι στράφηκαν στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.[2][3] Με παρότρυνση του Μητσοτάκη, η εφημερίδα στήριξε αποφασιστικά τον Γεώργιο Παπανδρέου στις συγκρούσεις του με τον Σοφοκλή Βενιζέλο, και βοήθησε στην ενοποίηση του Κέντρου, η οποία τελικά επιτεύχθηκε (με μεγάλες δυσκολίες) το 1961, με την συγκρότηση της Ένωσης Κέντρου.
Η Ελευθερία πρωτοστάτησε στον Ανένδοτο Αγώνα του Γεωργίου Παπανδρέου και στις καταγγελίες για τις αυταρχικές μεθόδους και πρακτικές της κυβέρνησης της ΕΡΕ, ενώ μετά την άνοδο του Παπανδρέου στην εξουσία, αποτέλεσε βασικό μοχλό επικοινωνιακής στήριξης για την κεντρώα κυβέρνηση.[4] Ωστόσο, κατά την περίοδο της αποστασίας, τάχθηκε στο πλευρό των αποστατών και του Μητσοτάκη, εξαπέλυσε σφοδρές προσωπικές επιθέσεις σε βάρος του Ανδρέα Παπανδρέου και «στιγματίστηκε» ως «το κατ΄εξοχήν όργανο των Αποστατών».[2] Αντίθετα, το προσωπικό όργανο του Ανδρέα Παπανδρέου εκείνη την εποχή ήταν η εφημερίδα Το Έθνος του Κώστα Κυριαζή (με τους Γιάννη Καψή, Σεραφείμ Φυντανίδη κ.ά.), με την οποία η Ελευθερία άνοιξε επίσης άγριο μέτωπο.
Το τελευταίο φύλλο της εφημερίδας κυκλοφόρησε την 21η Απριλίου 1967, καθώς, μετά την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών, οι πραξικοπηματίες επέβαλλαν το υποχρεωτικό κλείσιμό της.
Απόπειρα επανέκδοσης στην Μεταπολίτευση
ΕπεξεργασίαΟ Πάνος Κόκκας είχε εκχωρήσει, στα χρόνια της χούντας, τον τίτλο και τα δικαιώματα της Ελευθερίας στον στενό φίλο του Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Μετά τον θάνατο του Κόκκα (Ιούνιος 1974) και την πτώση της χούντας σχεδόν αμέσως μετά, ο Μητσοτάκης σκόπευε να επανεκδώσει την Ελευθερία ως προσωπικό του όργανο, και γι' αυτό τον λόγο συνεταιρίστηκε με τον Κεφαλλονίτη εκδότη-δημοσιογράφο Γιώργο Κουρή (ο οποίος τον είχε στηρίξει σθεναρά στην κρίση του 1965), δημιουργώντας την εταιρεία Press Hellas. Τελικά το 1978 οι δύο συνέταιροι ήλθαν σε σύγκρουση: η πλευρά Μητσοτάκη κατηγόρησε τον Κουρή ότι «άρπαξε» την ιδιοκτησία κοινών περιουσιακών στοιχείων, πούλησε εξοπλισμό και αρνήθηκε να αποζημιώσει. Αντίθετα, η πλευρά Κουρή κατηγόρησε τον Μητσοτάκη ότι προσπάθησε εκβιαστικά να υποχρεώσει τον Γιώργο Κουρή να παραχωρήσει το 51% των μετοχών στον Μητσοτάκη (μέχρι τότε είχαν ο καθένας από 50%) και να δεχθεί ως «αφεντικό» στην πολιτική γραμμή της υπό έκδοση εφημερίδας τον γαμπρό του Μητσοτάκη, δημοσιογράφο Παύλο Μπακογιάννη.[5] Τελικά ο Κουρής εξέδωσε την Αυριανή.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ηλίας Νικολακόπουλος, Η καχεκτική δημοκρατία: Κόμματα και εκλογές, 1946-1967, Πατάκης 2001
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «item | Project ΑΣΕλΊς». www.greekhistoryrepository.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «ΑΦΙΕΡΩΜΑ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ 20ος ΑΙΩΝΑΣ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ». Τα Νέα. 15 Ιανουαρίου 2000. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Χρηστίδης Χρήστος, Ο Ανένδοτος Αγώνας της Ένωσης Κέντρου, Από τις εκλογές του 1961 στην παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, διδακτορική διατριβή, Αθήνα 2012, σελ. 26, 55
- ↑ «ΒΟΜΒΑ: Πως πήγε ο Μητσοτάκης να φάει την περιουσία του Γιώργου Κουρή - Απίστευτοι διάλογοι στη φόρα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2019.
Αυτό το λήμμα εφημερίδας της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Βοηθήστε τη Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το!