Δυναστεία των Λασκαριδών

Η Δυναστεία των Λασκαριδών (ονομ: Λάσκαρις και Λάσκαρης) ήταν αυτοκρατορική βυζαντινή δυναστεία-οίκος, η οποία βασίλευε την περίοδο λίγο πριν και μετά από την Άλωση από τους Λατίνους το 1204. Είχε ως πρωτευουσα αρχικά την Κωνσταντινούπολη (1204) και έπειτα τη Νίκαια Βιθυνίας και είχε δημιουργήσει την Αυτοκρατορία της Νίκαιας (1205-1261) με διάρκεια 56 χρόνια. Θεωρούνται συνεχιστές της υπό κατάληψη Βυζαντινής

Βυζαντινό νόμισμα με τον Θεόδωρο Α΄ Λάσκαρη, ιδρυτή της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και της δυναστείας των Λασκαριδών.

Γενάρχης των Λασκαριδών ήταν ο Μανουήλ Λάσκαρης που γεννήθηκε π. το 1140 και ανήκε σε ευγενή οικογένεια. Ενυμφεύθη την Ιωάννα Καράτζαινα (γεν. π. 1148) και είχε τα εξής τέκνα: τον Μανουήλ (απεβ. μετά το 1256), τον Μιχαήλ (απεβ. 1261 ή 1271), τον Γεώργιο (απεβ. 1236), τον Κωνσταντίνο ΙΑ΄ Λάσκαρη αυτοκράτορα Ρωμαίων (1204-05), τον Θεόδωρο Α΄ Λάσκαρη αυτοκράτορα Ρωμαίων Νικαίας (1205-22), τον Αλέξιο, τον Ισαάκιο και ίσως μία κόρη.

Κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους Σταυροφόρους της 4ης Σταυροφορίας, ο Αλέξιος Ε' Δούκας Μούρτζουφλος βλέποντας ότι όλα είχαν χαθεί, εγκατέλειψε την πόλη το βράδυ της 12ης Απριλίου. Καθώς οι Σταυροφόροι θα έμπαιναν το πρωί στην πόλη, ο λαός μαζεύτηκε στην Αγία Σοφία για να εκλέξει νέο αυτοκράτορα. Υποψήφιοι ήταν ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης, που είχε συμμετάσχει γενναία στην άμυνα της Πόλης και κάποιος Κωνσταντίνος Δούκας, επίσης ικανός στρατιωτικός. Με κλήρο επιλέχθηκε ο πρώτος, που προσπάθησε να εμψυχώσει τους πολίτες για άμυνα και να χρησιμοποιήσει τη Φρουρά των Βαράγγων. Αλλά όλοι τον εγκατέλειψαν. Έφυγε στις 13 Απριλίου με πλοίο για τη Βιθυνία. Εκεί ο αδελφός του συγκέντρωσε στρατό και έστειλε τον Κωνσταντίνο να καταλάβει το Αδραμύττιο από τον Ερρίκο της Φλάνδρας Λατίνο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Στη μάχη που έγινε στις 19 Μαρτίου 1205 ο Ρωμαϊκός στρατός ηττήθηκε. Έκτοτε δεν αναφέρεται ο Κωνσταντίνος, μάλλον λοιπόν σκοτώθηκε ή αιχμαλωτίστηκε. Τα γεγονότα περιγράφει ο ιστορικός Νικήτας Χωνιάτης. Αν ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης αριθμηθεί ως ΙΑ΄, τότε ο επόμενος Κωνσταντίνος Παλαιολόγος θα είναι ο ΙΒ΄.

Το βυζαντινό Παλάτι του Λασκάρεως στο Νυμφαίο Σμύρνης.

Ο ιστορικός S.Runciman αμφισβητεί την ακρίβεια του Χωνιάτη και διατύπωσε την άποψη ότι ο Θεόδωρος ήταν που εκλέχθηκε από το 1204 αυτοκράτορας και όχι το 1205 μετά τη μάχη του Αδραμυττίου.

Ο Θεόδωρος το 1205 αξίωσε το δικαίωμα να είναι αυτοκράτορας, και έδωσε στα αδέλφια του τον τίτλο του σεβαστοκράτορος όπως συνηθιζόταν. Είχε δύο κόρες, την

• Ειρήνη Λάσκαρη, παντρεύτηκε πρώτα τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο και μετά τον Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη μετέπειτα αυτοκράτορα των Ρωμαίων και την

• Μαρία Λάσκαρη (π.1206-1270), παντρεύτηκε τον Μπέλα Δ΄ μετέπειτα βασιλιά της Ουγγαρίας (του υιού τους Στεφάνου Ε΄ η κόρη Άννα θα παντρευτεί τον Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο αυτοκράτορα των Ρωμαίων).

Όταν απεβίωσε το 1222 τον διαδέχθηκε ο Ιωάννης Γ' Βατάτζης, σύζυγος της κόρης του Ειρήνης. Αυτό δυσαρέστησε τα μικρότερα αδέλφια του Θεοδώρου Α', τον Αλέξιο και τον Ισαάκιο. Πήγαν στον Robert de Courtenay λατίνο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, που ήταν αδελφός της Maria de Courtenay συζύγου του Θεοδώρου Α' και ζήτησαν τη βοήθειά του. Αυτός τους δέχθηκε και τους έστειλε ως αρχηγούς του στρατού του να αντιπαρατεθούν στον Ιωάννη Γ' στο Ποιμανηνό το 1224. Στη μάχη ο Ιωάννης Γ' νίκησε, αχμαλώτισε τους δύο αδελφούς και τους τύφλωσε.

Οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί Μανουήλ και Μιχαήλ ήταν παρόντες το 1256 στη στέψη του υιού του Ιωάννη Γ', δηλ. του Θεοδώρου Β' Βατάτζη.

Ο ιστορικός W.Miller συνάγει ότι υπήρχε και μία κόρη, που παντρεύτηκε τον Μάρκο Σανούντο δούκα της Νάξου (του Αρχιπελάγους), πληροφορία που αμφισβητεί ο M.Δ.Στούρτζας.

Οι επόμενοι δύο αυτοκράτορες Θεόδωρος Β΄ και Ιωάννης Δ΄ είναι Βατάτζαι, αλλά κατά τη συνήθεια της εποχής τους προέτασσαν το επίθετο της μητέρας τους, δηλ. είναι Λασκάρεις Βατάτζαι.

Γενεαλογία Λασκάρεων

Μανουήλ Λάσκαρης

Ιωάννα Καρατζά

Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Λάσκαρης Αυτ. των Ρωμαίων

Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρης Αυτ. των Ρωμαίων

Φιλίππα Χετουμιδών

Ειρήνη Λάσκαρη

2.Ιωάννης Γ΄ Βατάτζης Αυτ. των Ρωμαίων

Μαρία Λάσκαρη

Μπέλα Δ΄ Αρπάντ ηγεμών Ουγγαρίας

Δούκες Βατάτζαι

Ο Ιωάννης Γ' Δούκας Βατάτζης αυτοκράτορας των Ρωμαίων της Νικαίας (1222-54) και η Ειρήνη Λασκαρίνα είχαν υιό τον Θεόδωρο Β' Δούκα Βατάτζη αυτοκράτορα των Ρωμαίων της Νικαίας (1254-58). Αυτός ενυμφεύθη την Elena Asen και ο υιός τους Ιωάννης Δ' Δούκας Βατάτζης αυτοκράτορας των Ρωμαίων (1258-61) είχε επίτροπο τον Μιχαήλ Παλαιολόγο, ο οποίος μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης τον τύφλωσε και διεκδίκησε το αξίωμα του αυτοκράτορα ως Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα House of Lascaris στο Wikimedia Commons