Διομολόγηση
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Διομολόγηση είναι όρος που απαντάται στο Διεθνές Δίκαιο και που αφορά συμβάσεις, συνήθως, προνομίων. Ο όρος χρησιμοποιείται ευρύτερα στον πληθυντικό εκ της μετάφρασης του γαλλικού όρου "Capitulations".
Γενικά
ΕπεξεργασίαΜε τον όρο αυτό χαρακτηρίζονται οι συμβάσεις δυνάμει των οποίων παρέχονται εξαιρετικά προνόμια στους υπηκόους ενός κράτους, που διαμένουν στο έδαφος ενός άλλου κράτους.
Οι διομολογήσεις διαφέρουν σημαντικά από τις Συνθήκες κυρίως στο στοιχείο ότι δεν βασίζονται στην αμοιβαιότητα, δεν αποτελούν δηλαδή αντικείμενα αμοιβαίων διαπραγματεύσεων από τα ενδιαφερόμενα μέρη και δεν επικυρώνονται από αυτά επί τη βάσει αμοιβαίων συμφερόντων και υποχωρήσεων. Αντίθετα από εκείνες, οι διομολογήσεις αποτελούν μονόπλευρα παραχωρούμενα προνόμια με την ευχερή δυνατότητα της απόσυρσής των, όποτε η ενδιαφερόμενη Κυβέρνηση, που τις επέβαλε, το επιθυμήσει.
Κατά τον 19ο αιώνα το σύστημα των διομολογήσεων είχε τύχει ευρείας εφαρμογής μεταξύ χωρών της Ευρώπης και θεωρουμένων ως ημιβαρβάρων χωρών της Ασίας και της Αφρικής. Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι εν λόγω διομολογήσεις έχουν εκλείψει. Το ελληνικό σύνταγμα απαγορεύει τις διομολογήσεις στο άρθρο 28 παράγραφος 1 εδάφιο β΄.
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΤο καθεστώς των διομολογήσεων άρχισε να εμφανίζεται απo όταν υπήκοοι ευρωπαϊκών χωρών άρχισαν να εγκαθίστανται σε ορισμένες χώρες, συνηθέστερα της Ανατολής, όπου και επεδίωκαν να απολαμβάνουν τις ίδιες εγγυήσεις που τους παρείχαν οι χώρες τους. Ένα τέτοιο καθεστώς είχαν επιβάλλει και οι Γάλλοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σε περιορισμένες βάσεις.
Σύμφωνα με την παράδοση το καθεστώς των διομολογήσεων χρονολογείται από το 1536 επί Σουλτάνου Σουλεϊμαν Α΄ του Μεγαλοπρεπούς, οι οποίες και φέρεται ότι αναθεωρήθηκαν δύο αιώνες αργότερα το 1740, επί Σουλτάνου Μαχμούτ Α΄ και Βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΕ΄, χωρίς μάλιστα χρονικό προσδιορισμό ισχύος τους.
Σημειώνεται ότι οι πρώτες εκείνες διομολογήσεις του 1536 δεν ήταν κάποια μονομερής πράξη "καλής θέλησης" εκ μέρους του Σουλτάνου, αλλά απαίτηση του πρέσβη του Βασιλέως Φραγκίσκου Α΄ της Γαλλίας η οποία στη συνέχεια συνομολογήθηκε και υπεγράφη από τον ίδιο τον Σουλτάνο.
Αργότερα, το καθεστώς των διομολογήσεων επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες όπως στη Κίνα, την Ιαπωνία, το Σιάμ, ακόμα και την Αίγυπτο και την Περσία. Με τις διομολογήσεις αυτές παρέχονταν στους ξένους ειδικά προνόμια σε σχέση με τον γηγενή πληθυσμό της χώρας, ενώ στους πρέσβεις και προξένους παρέχονταν δικαιώματα με ευρείες δικαιοδοσίες προστασίας των ομοεθνών τους ακόμα και σε θέματα Αστικού, Εμπορικού και Ποινικού Δικαίου, με βάση τα οποία απονεμόταν δικαιοσύνη σύμφωνα με την Αρχή της προσωπικότητας του νόμου.