Διοκλητιανούπολη Καστοριάς
Συντεταγμένες: 40°27′50.425″N 21°15′9.414″E / 40.46400694°N 21.25261500°E
Η Διοκλητιανούπολις ήταν αρχαία πόλη, που τοποθετείται από τους αρχαιολόγους, στην σημερινή εγγύτερη περιοχή του Άργους Ορεστικού κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα και όχι μακριά από τη λίμνη της Καστοριάς, που είχε ήδη εγκαταλειφθεί από τις επιδρομές των Γότθων κατά τον 4ον αιώνα και ήταν ερημωμένη την εποχή της βασιλείας του Ιουστινιανού 527-565, όπως μας ιστορεί ο Προκόπιος. Η πόλη αναφέρεται σπανιότερα και ως Διοκλητιανούπολις Δαρδανίας (Diocletiana in Dardania).
| Διοκλητιανούπολη Καστοριάς | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αρχαίος οικισμός |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 40°27′50″N 21°15′9″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Άργους Ορεστικού |
| Τοποθεσία | Άργος Ορεστικό |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Γενικά
ΕπεξεργασίαΥπήρχε κάποια πόλη στη Θεσσαλία, η Διοκλητιανούπολη, που τα παλαιά χρόνια ήκμαζε. Όμως με το πέρασμα του χρόνου η πόλη ρημάχθηκε από τις επιδρομές των βαρβάρων και για πολλά χρόνια ερημώθηκε. Δίπλα της υπάρχει μια λίμνη που ονομάζεται Καστορία...
Πόλις δέ ἦν τις ἐπί Θεσσαλίας, Διοκλητιανούπολις ὄνομα, εὺδαίμων μέν τό παλαιόν γεγενημένη, προϊόντος δέ τοῦ χρόνου, βαρβάρων οἱ ἐπιπεσόντων καταλυθεῖσα καί οἰκητόρων ἔρημος γεγονυία ἐπί μακρότατον·λίμνη δέ τις αὐτῇ ἐν γειτόνων τυγχάνει οὖσα ῆ Καστορία ὠνόμασται...Προκόπιος, Περί κτισμάτων IV,3.273
Σε γειτονική περιοχή, κατά τον βυζαντινό ιστορικό Προκόπιο 553-555 (Περί κτισμάτων), βρισκόταν η θεσσαλική [2] πόλη Διοκλητιανούπολη.[3] Η Διοκλητιανούπολη έχει ταυτιστεί [4] από τους αρχαιολόγους με αρχαία πόλη στην περιοχή Αρμενοχώρι[5] που ανακαλύφθηκε πρόσφατα 4 χιλιόμετρα νότια της Καστοριάς.[6] Δυόμισυ αιώνες μετά την ίδρυσή της, κατά τον ίδιο ιστορικό, η πόλη μεταφέρθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (527-565) σε οχυρή θέση στη λίμνη, την οποία λίμνη ονομάζει, για πρώτη φορά, Καστορία.[7]
Στο Αρμενοχώρι της Καστοριάς, βορειοδυτικά του σύγχρονου οικισμού του Άργους Ορεστικού, τοποθετείται η πόλη την οποία ίδρυσε τον 3ο αιώνα ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός (284-305)[8]. Τρεις αιώνες μετά, ο ιστορικός Προκόπιος διασώζει μια σημαντική για την ιστορική γεωγραφία της περιοχής. Σύμφωνα με την παραπάνω μαρτυρία, μετά την καταστροφή της Διοκλητιανούπολης από τις βαρβαρικές επιδρομές, πιθανότατα των Γότθων του 4ου αιώνα, ο Ιουστινιανός ίδρυσε στη γειτονική λίμνη, τη νέα πόλη της Καστοριάς.
Η παραπάνω πληροφορία που διασώζουν οι ιστορικές πηγές της περιόδου, τεκμηριώνεται άμεσα μέσα από τα πορίσματα των αρχαιολογικών ερευνών.
Συγκεκριμένα, στα ερείπια του Αρμενοχωρίου,[5] ανασκάφηκαν τμήματα των τειχών, των λατρευτικών και κοσμικών κτιρίων οχυρωμένου οικισμού που ταυτίζεται με τη Διοκλητιανούπολη. Ειδικότερα ο ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία έτη στο ΝΔ τμήμα της πόλης, μαρτυρούν καταστροφή του τείχους στον 4ο αιώνα, η οποία μπορεί να συνδεθεί άμεσα με την επιδρομή των Γότθων. Τα αρχαιολογικά δεδομένα ωστόσο, μαρτυρούν ότι μετά από την καταστροφή του 4ου αιώνα, ακολούθησε, σε κάποιες περιπτώσεις, ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων κοσμικών και λατρευτικών κτισμάτων. Ωστόσο, η παρακμή της πόλης είχε ήδη αρχίσει, και αρκετά νωρίς, πριν την εισβολή των Οστρογότθων τον 5ο αιώνα, ο πληθυσμός είχε ήδη αρχίσει να εγκαταλείπει την πεδινή πόλη καθώς δεν μπορούσε πλέον να προσφέρει ασφάλεια στους κατοίκους της. Έναν αιώνα μετά, ο Ιουστινιανός,ιδρύει λίγα χιλιόμετρα βορειότερα νέα πόλη στο νησί στη λίμνη της Καστοριάς, η οποία έμελλε να εξελιχθεί στο σημαντικότερο κέντρο της περιοχής για τους επόμενους αιώνες.
Εργασίες έγιναν στον αρχαιολογικό χώρο για την ανάδειξή του την δεκαετία του 2000, με χρηματοδότηση περίπου 560.000 Ευρώ του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης 2000-2006, από την Ευρωπαϊκή Ένωση (75%) και το Ελληνικό Δημόσιο (25%). Αποτέλεσμα των εργασιών αυτών είναι η συντήρηση και δυνατότητα πρόσβασης στο νοτιοδυτικό τμήμα της οχύρωσης.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ listedmonuments
.culture .gr /fek .php?ID _FEKYA=10096&v17=. - ↑ Οι γεωγραφικοί προσδιορισμοί εκείνη την εποχή ήταν πολύ πιο ρευστοί από ό,τι είναι σήμερα... Θρακικές πόλεις, π.χ., όπως η Ραιδεστός, η Ηράκλεια ή η Αδριανούπολη, θεωρούνταν τον 13ο αιώνα μακεδονικές
- ↑ Προκόπιος Περί κτισμάτων, 4.2.3.
- ↑ Διονύσιος Ζακυθηνός, Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών σπουδών έτος ΙΖ΄σελ. 225-226, Αθήνα 1941
- ↑ 5,0 5,1 Αντώνιος Κεραμόπουλος, Ορεστικόν Άργος-Διοκλητιανούπολις- Καστορία, Byzantinisch- Neugriechische Jahrucher (Βυζαντινά και Νεοελληνικά Χρονικά) σελ. 56-59, Αθήνα 1932
- ↑ Η περίοδος του Ιουστινιανού, Η βυζαντινή πόλη της Καστοριάς, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε 09/10/2010
- ↑ Προκόπιος, Περί κτισμάτων, Δ', 3.273 : «Λίμνη δε τις αυτή εν γειτόνων τυγχάνει ούσα ή (η οποία) Καστορία ωνόμασται.
- ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δημ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (έκδοση Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 149-150. ISBN 960-7265-01-7. Dim. C. Samsaris, «Dioclétianopoleis : Deux fondations de Dioclétien en Macédoine», Βυζαντινά 16(1991) 65-67.
Πηγές
Επεξεργασία- Προκόπιος Περί κτισμάτων.
- Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (Χάρη Πάτση), τόμος 11, σελ. 213.