Βικιπαίδεια

Γιώργος Θέμελης

Έλληνας συγγραφέας

Ο Γιώργος Θέμελης (23 Αυγούστου 1900 - 17 Απριλίου 1976) ήταν Έλληνας ποιητής, δοκιμιογράφος και θεατρικός συγγραφέας.

Γιώργος Θέμελης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Γιώργος Θέμελης (Ελληνικά)
Γέννηση23 Αυγούστουιουλ. / 5  Σεπτεμβρίου 1900γρηγ.[1]
Σάμος[2]
Θάνατος17  Απριλίου 1976[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα[1]
ΣπουδέςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
ποιητής
ΕργοδότηςΠειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
δεδομένα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στη Σάμο και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.[4] Το όνομα του συνδέθηκε με τη Θεσσαλονίκη όπου και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του (1976). Θεωρείται η πνευματική του πατρίδα αφού εκεί διαμορφώθηκε η ποιητική του προσωπικότητα. Ως φιλόλογος δίδαξε στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης βρίσκοντας απήχηση σε πολλές γενιές μαθητών του, ειδικά στο μάθημα των νέων ελληνικών. Επίσης δίδαξε στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης.[4]

Ο Θέμελης ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη του λογοτεχνικού περιοδικού Μακεδονικές Ημέρες και της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε επίσης με άλλα περιοδικά και εφημερίδες, όπως η Νέα Εστία, ο Κοχλίας και η Νέα Πορεία.[4][5] Το 1956 και το 1962 τιμήθηκε με το Β΄ και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης αντίστοιχα.[4]

Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας και Μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος από την ίδρυση του το 1961 έως το 1965.[6]

Ορισμένα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον Σταύρο Κουγιουμτζή (ενδεικτικά: Το πρώτο περιστέρι, Πώς να σε πάρω, Πάσχα των Ελλήνων).[7] Πέθανε το 1976 στη Θεσσαλονίκη.[4]

Εργογραφία

Επεξεργασία

Ποίηση

Επεξεργασία
  • «Γυμνό παράθυρο», 1945
  • «Άνθρωποι και πουλιά», 1947
  • «Ο Γυρισμός», 1948
  • «Ωδή για να θυμόμαστε τους ήρωες», 1949
  • «Ακολουθία», 1950
  • «Συνομιλίες», 1953
  • «Δενδρόκηπος», 1955 (Κρατικό Βραβείο)
  • «Το πρόσωπο και το είδωλο», 1959
  • «Φωτοσκιάσεις», 1961 (Κρατικό Βραβείο)
  • «Η Μόνα παίζει», 1961
  • «Το δίχτυ των ψυχών», 1965
  • «Έξοδος», 1968
  • «Ηλιοσκόπιο», 1971
  • «Περιστροφή», 1973
  • «Δενδρόκηπος» ΙΙ, 1973
  • «Κήποι», 1974
  • «Ars poetica», 1974
  • «Οίκος Εμπορίου», 1974
  • «Βιβλικά», 1975
  • «Το περιστέρι και τα επτά αναστάσιμα θαύματα», 1977
  • «Ποιήματα Ι», 1986
  • «Ποιήματα ΙΙ», 1997
  • «Δενδρόκηπος και άλλα ποιήματα. Ποιήματα 1923-1975», 2019

Δοκίμιο-Μελέτες

Επεξεργασία
  • «Η Διδασκαλία των Νέων Ελληνικών», 1933
  • «Επίγραμμα και Μακεδόνες Επιγραμματοποιοί», 1938
  • «Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν», 1948
  • «Η Διδασκαλία των Νέων Ελληνικών - Το πρόβλημα της ερμηνείας», 1949
  • «Προβελέγγιος - Ροσίνης - Πολέμης - Καμπάς», 1953
  • «Νεοέλληνες Λυρικοί», 1954
  • «Το κλειδί (ανάτυπο)», 1960
  • «Αγγελικό και μαύρο φως (ανάτυπο)», 1962
  • «Όριο επαφής Σολωμού-Καβάφη» στο «Δώδεκα Διαλέξεις (σειρά α´)», Οργανισμός Εθνικού Θεάτρου, 1961
  • «Ο Παπαδιαμάντης και ο κόσμος του (ανάτυπο)», 1961
  • «Η Νεώτερη Ποίησή μας Ι», 1963
  • «Η Έσχατη Κρίση», 1964
  • «Η Νεώτερη Ποίησή μας ΙΙ», 1967
  • «Η Ποίηση του Καβάφη», 1970
  • «Ένας μονόλογος για την ποίηση»
  • Οδυσσέας Ελύτης στο Vitti Mario (επιμ.), «Εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1999
  • «Πολύπτυχο» (Αυτοβιογραφικό κείμενο)

Θέατρο

Επεξεργασία
  • «Διδώ», περ. "Νέα Εστία", 1950
  • «Καραγκιόζης»: Παραγωγή Κ.Θ.Β.Ε., σκηνοθεσία, σκηνογραφία, ενδυματολογία Ευγ. Σπαθάρη
  • «Ταξίδι», πολυγρ. έκδοση, 1966 (19-6-1999)
  • «Ο επισκέπτης», περ. "Νέα Πορεία", 1969 (19-2-1970)
  • «Ο χρεώστης», περ. "Νέα Εστία", 1973

Μεταφράσεις

Επεξεργασία
  • Σοφοκλή, Οιδίπους Τύραννος
  • Αισχύλου, Προμηθέας Δεσμώτης
  • Rene Char, Ποιήματα, Επιλογή, Μετάφραση, Εισαγωγή. «Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης»

Τιμητικός Τόμος για τον άνθρωπο και το έργο του

Επεξεργασία
  • "Ο ποιητής Γιώργος Θέμελης, Τόμος Τιμητικός", 1971

Γράφουν μεταξύ άλλων ο Χρήστος Μαλεβίτσης, ο Τάκης Βαρβιτσιώτης, ο Κίμον Φρίαρ, ο Γ.Θ. Βαφόπουλος, ο Δ. Παπαδίτσας, η Ζωή Καρέλλη, ο Γιώργος Κότσιρας, ο Μηνάς Δημάκης, ο Γ.Ξ. Στογιαννίδης και η Μελισσάνθη.

Για το Γιώργο Θέμελη

Επεξεργασία
  • Γαβριήλ Πεντζίκης, «Ο Θέμελης και τα σχήματα», επίμετρο στο «Ο Ιγκιτούρ ή η τρέλα του Ελβενόν», Άγρα, 1992
  • Ασλάνογλου, «Θάνατος και γέννηση στην ποίηση του Θέμελη» (1959)
  • Στέλιος Αρτεμάκης, «Η δοκιμογραφία του Γιώρου Θέμελη»
  • Τα ψηλαφήματα στο ποιητικό σώμα του Γιώργου Θέμελη, στο «Εκπαιδευτική Κιβωτός Λογοτεχνίας», τεύχος 2
  • Β. Αθανασόπουλος, «Το ποιητικό τοπίο Το ποιητικό τοπίο του ελληνικού 19ου και 20ου αι. Τόμος Β' (Σεφέρης, Θέμελης, Ρίτσος, Βρεττάκος, Ελύτης, Ζευγωλή - Γλέζου, Παπαδίτσας)», Καστανιώτης
  • Κώστας Καραθανάσης, «Έξι φωνές απ' τι Αιγαίο», Αθήνα 2001
  • Ελένη Κιτσοπούλου, «Γιώργος Θέμελης, Η εκδοχή του σώματος, Η εκδοχή του προσώπου», 1987
  • Ελένη Κιτσοπούλου, «Γιώργος Θέμελης, Αυτοπροσωπογραφία», 1988
  • «Πρόσωπο και Είδωλο - Νέα συνολικά μελετήματα» Τετράδια "Ευθύνης" 38
  • Πέτρος Γκολίτσης, «Η άλλη ποιητική Θεσσαλονίκη», Θέμελης, Βαρβιτσιώτης, Φάλκος, κ.α., εκδ. Ρώμη, 2016
  • Δενδρόκηπος και άλλα ποιήματα. Ποιήματα 1923-1975», εισαγωγή, επιλογή, επιμέλεια Πέτρος Γκολίτσης, επίμετρο Χρήστος Μαλεβίτσης, εκδ. Ρώμη, 2019

Εκδόσεις

Επεξεργασία
  • Η διδασκαλία των Νέων Ελληνικών, Μ. Τριανταφύλλου, 1933
  • Επίγραμμα και Μακεδόνες επιγραμματοποιοί, Μακεδονική Εκπαιδευτική Εταιρεία, 1938
  • Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν, Ι. Ζαχαρόπουλος, 1944
  • Το κλειδί(Δοκίμιο), Νέα Πορεία, 1960
  • Η Έσχατη Κρίσις(Δοκίμιο), Φέξης, 1964
  • Η Νεώτερη Ποίησή μας Ι και ΙΙ, εκδ. Κωνσταντινίδης, 1963 και 1975
  • Η νεώτερη ποίησή μας ΙΙ Βάκων, 1967
  • Η Διδασκαλία των Νέων Ελληνικών - Το πρόβλημα της ερμηνείας, εκδ. Κωνσταντινίδης, 1969
  • Ο Σολωμός ανάμεσά μας - Αναζήτηση της αληθινής ανθρώπινης φύσης, εκδ.Κωνσταντινίδης, 1971
  • Περιστροφή (Ποιητική συλλογή), Νέα Πορεία, 1973
  • Ένας μονόλογος για την ποίηση (Δοκίμιο), εκδ. Κωνσταντινίδης, 1975
  • Το περιστέρι και τα εφτά αναστάσιμα θαύματα (Ποιητική συλλογή), Νέα Πορεία, 1977
  • Ποιήματα Ι (Ποιητική συλλογή), Ιανός, 1986
  • Ο Παπαδιαμάντης και ο κόσμος του (Δοκίμιο), Εκδόσεις Διάττων, 1991
  • Ποιήματα ΙΙ (Ποιητική συλλογή), Ιανός, 1997
  • Πολύπτυχο (Αυτοβιογραφικό κείμενο), Ιανός, 2000
  • Αισχύλος, "Προμηθέας Δεσμώτης", εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια
  • Βιβλιοθήκη Αρχαίων Συγγραφέων. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα
  • Σοφοκλής, "Οιδίπους Τύραννος", εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια
  • Βιβλιοθήκη Αρχαίων Συγγραφέων. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα
  • Ανθολογία "Ποίηση για την Ποίηση" Καστανιώτης, 2006

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13181303h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ www.ntng.gr/Files/Internet/productions/PP0548/PP0548G0001v02.pdf.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13181303h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «Θέμελης, Γιώργος, 1900-1976». biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2024. 
  5. ↑ Βιστωνίτης Αναστάσης, «Γ. Θέμελης. Εις μνήμην. Εισαγωγικό και βιοβιβλιογραφικό σημείωμα», Νέα Πορεία, τόμ. 22, τχ. 254-258 (Απρίλιος-Αύγουστος 1976), σ. 65-67
  6. ↑ Σωκράτης Καραντινός. Σαράντα χρόνια Θέατρο: τόμος III. Τα πρώτα χρόνια του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, Αθήνα 1971, σ. 8.
  7. ↑ Θανάσης Γιώγλου. «Σταύρος Κουγιουμτζής & Γιώργος Θέμελης: «Ηλιοσκόπιο»». ogdoo.gr. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Γιώργος_Θέμελης&oldid=10635946"