Βικιπαίδεια

Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

Σφαγές και εκτοπισμοί Ρωμιών του Πόντου από το κίνημα των Νεότουρκων και το κεμαλικό κίνημα την περίοδο 1914-1923

Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ορίζεται το σφοδρό και ανελέητο κύμα σφαγών και ο μαζικός εκτοπισμός των Ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου και του Ασσυριακού λαού, που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων, κατά την περίοδο 1914-1923[8]. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η εκτόπιση[9], η εξάντληση από έκθεση σε κακουχίες, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, οι πορείες θανάτου στην έρημο και συχνότατα οι εν ψυχρώ δολοφονίες ή εκτελέσεις.[10]. Ο αριθμός των θυμάτων έχει υπολογιστεί από έναν Πόντιο μελετητή σε 353.000,[11][12] αριθμός που υιοθετείται και από τις περισσότερες ξένες πηγές[13][14][15][16][17][18][19] και ποντιακές οργανώσεις και αναφέρεται σε επίσημες εκδηλώσεις, ενώ νεότερες μελέτες έχουν αποδείξει ότι ο υπολογισμός αυτός είναι αυθαίρετος και υπολογίζουν τα θύματα σε περίπου 100-150 χιλιάδες νεκρούς.[20] Οι επιζώντες κατέφυγαν στον Άνω Πόντο (στην ΕΣΣΔ)[21] και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, στην Ελλάδα.

Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου
Καραβάνι 5.000 Χριστιανών προσφύγων από το Έλαζιγ κατευθυνόμενοι προς τη Τραπεζούντα, Νοέμβριος 1925
Χρονολογία1914 – 1923
ΤόποςΠόντος, Οθωμανική Αυτοκρατορία
ΈκβασηΓενοκτονία, μαζικές δολοφονίες, πορείες θανάτου, εθνοκάθαρση, μαζική απέλαση και εκδίωξη ελληνικών πληθυσμών
Αντιμαχόμενοι
Επιτροπή Ένωσης και Προόδου (Νεότουρκοι)
Τουρκικό Εθνικό Κίνημα
Απολογισμός
350.000–360.000[1][2][3][4][5][6][7]

Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν τις επιμέρους κατά τόπους διώξεις ως τμήματα μιας ενιαίας πολιτικής για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής ή γενικότερα των Χριστιανών της Μικράς Ασίας, καθώς η γενοκτονία πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες εις βάρος και άλλων πληθυσμών, δηλαδή των Αρμενίων και των Ασσυρίων.[22][23][24][25][26][27]. Συνεπώς η απομόνωση των περιστατικών στον Πόντο θεωρείται ως τοπικιστική προσέγγιση του ζητήματος.[28]

Κατόπιν εισήγησης του τότε Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία το 1994 και ψήφισε την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».[29] Το 1998 η Βουλή ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος». Πέρα από το ελληνικό κράτος ο διωγμός των Ποντίων αναγνωρίζεται επισήμως ως γενοκτονία από την Κύπρο, την Αρμενία, τη Σουηδία, ορισμένες ομοσπονδιακές δημοκρατίες της Ρωσίας, εννέα πολιτείες των ΗΠΑ (Φλόριντα[30], Τζώρτζια, Μασαχουσέτη, Νιου Τζέρσεϊ, Νέα Υόρκη, Πενσυλβάνια, Νότια Καρολίνα, Ρόουντ Άιλαντ και, από τις 11 Σεπτεμβρίου 2019, Καλιφόρνια[31][32], ενώ υπάρχει σαφής αναφορά - κατά κάποιο τρόπο αναγνώριση - σε γενοκτονία Ελλήνων και από την πολιτεία της Αλαμπάμα[33]), τη βουλή των αυστραλιανών πολιτειών της Νότιας Αυστραλίας και της Νέας Νότιας Ουαλίας[34][35], την Αυστρία[36] (ακολουθούμενη λίγες ημέρες αργότερα από το Δήμο της Βιέννης) και την Ολλανδία[37]. Στο Καναδά οι πόλεις Οττάβα και Τορόντο έχουν αναγνωρίσει την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας.
Η Ποντιακή γενοκτονία έχει οριστεί και αναγνωριστεί από τη Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (IAGS), ενώ έχει τύχει αναγνώρισης και από αρκετές διεθνείς οργανώσεις και φορείς, όπως οι Ευρωπαίοι Δημοκράτες Φοιτητές[38]. Τέλος, ψηφίσματα της Γερουσίας των ΗΠΑ κάνουν αναφορά σε γενοκτονία κατά των Ελλήνων[39][40]

Ιστορικό πλαίσιο

Επεξεργασία
 
Η περιοχή του Πόντου, κατά μήκος της νότιας ακτογραμμής της Μαύρης Θάλασσας. Εδώ, εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι Πόντιοι, που ζούσαν στην περιοχή από τη βαθιά αρχαιότητα, εξοντώθηκαν από δύο διαδοχικές τουρκικές κυβερνήσεις

Η διαδικασία εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου διακρίνεται ιστορικά σε τρεις συνεχόμενες φάσεις: από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό στρατό (1914-1916), η δεύτερη τελειώνει με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918) και η τελευταία ολοκληρώνεται με την εφαρμογή της Σύμβασης για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (1918-1923).[41]

Το υπόβαθρο

Επεξεργασία

Ο Ποντιακός ελληνισμός είχε πετύχει, από τα μέσα του 19ου αιώνα - πιο συγκεκριμένα μετά την έκδοση από τις Οθωμανικές αρχές του μεταρρυθμιστικού χάρτη (Hatt-i Humayun, 1856) έως και την περίοδο της γενοκτονίας - σημαντική εμπορική ανάπτυξη, οικονομική, πνευματική, κοινωνική άνοδο και πληθυσμιακή αύξηση, που συνοδεύτηκε από ίδρυση πάμπολλων ιδρυμάτων (Ιερών Ναών, εκπαιδευτηρίων, συλλόγων κλπ). Παράλληλα, από τις αρχές του 20ου αιώνα είχε ενταθεί η κρίση θεσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με αποτέλεσμα μία συνεχιζόμενη παρακμή. Για την τελευταία, η πλειονότητα των Τούρκων υπηκόων της Αυτοκρατορίας θεωρούσε υπεύθυνους τους χριστιανικούς πληθυσμούς. Όλη αυτή η φθίνουσα πορεία της άλλοτε πανίσχυρης Σουλτανικής Ηγεμονίας οδήγησε στην έκρηξη του κινήματος των Νεότουρκων (1908), το οποίο οργανώθηκε από την πολιτική οργάνωση 'Ένωση και Πρόοδος" (Ittihat ve Terakki Cemiyeti) που είχε υιοθετήσει φιλελεύθερες - δημοκρατικές αρχές, όπως και προβεί σε εξαγγελίες για ισονομία και δικαιοσύνη. Ωστόσο πολύ γρήγορα οι προσδοκίες των μειονοτήτων για βελτίωση της θέσης τους διαψεύστηκαν, αφού ένα μόλις χρόνο μετά την επικράτηση των Νεότουρκων (1909), ο Καταστατικός Χάρτης του 1876 καταργήθηκε και οι Νεότουρκοι στράφηκαν, πλέον, προς τον εθνικισμό ή και σοβινισμό. Τα εδάφη του Οθωμανικού κράτους είχαν, εν τω μεταξύ και έως το 1912, μειωθεί σε ποσοστό 40% και ο πληθυσμός της κατά 20%. Το 1913, με τη λήξη των βαλκανικών πολέμων οι Οθωμανοί έχουν ουσιαστικά εκδιωχθεί από την Ευρώπη και έχουν απολέσει το σύνολο σχεδόν των Αραβικών επαρχιών τους. Αυτό που τους απέμενε ήταν να λάβουν "προληπτικά μέτρα" για την επιβίωση του κράτους τους, κάτι που αποφάσισαν να υλοποιήσουν εκδιώκοντας, αρχικά, και αφανίζοντας, εν-συνεχεία, με απροκάλυπτο τρόπο, τους μειονοτικούς πληθυσμούς ολόκληρης της Μικράς Ασίας (τους χριστιανούς ελληνικής καταγωγής του Πόντου, της Ιωνίας και της Καππαδοκίας, Αρμένιους και Ασσυροχαλδαίους). Την πρόταση αυτή, για τη βίαιη απομάκρυνση των Ποντίων από τις πατρογονικές τους εστίες προς τα ενδότερα της Μικράς Ασίας (προς νότο) εισηγήθηκε προς τις Οθωμανικές αρχές ο στρατιωτικός σύμβουλος της αυτοκρατορίας, Γερμανός αντιστράτηγος Liman Von Sanders.

Α' και Β' φάση

Επεξεργασία

Το κύμα μαζικών διώξεων ξεκίνησε στον Πόντο με τη μορφή εκτοπίσεων το 1915. Υπάρχουν τέσσερις βασικοί λόγοι για τους οποίους επιλέχθηκε το έγκλημα της θηριωδίας των εκτοπίσεων ως ο βέλτιστος τρόπος εξόντωσης: α) η σχέση κόστους - αποτελεσματικότητας της εξόντωσης, β) μειώνεται η ψυχολογική πίεση σε μεμονωμένους δράστες (πεθαίνουν αντί να θανατώνονται), γ) επέρχεται κοινωνική σύγχυση, αναστάτωση και απομόνωση των θυμάτων (διαταράσσονται κοινωνικοί δεσμοί και δίκτυα, καταστρέφονται οι κοινωνικοί ιστοί, αφαιρούνται εξουσίες και δεσμοί που μπορούσαν να οδηγήσουν σε αντιστάσεις), δ) αποφεύγεται η έκθεση σε κοινή θέα (θανάτωση μακριά από πυκνοκατοικημένες περιοχές). Έτσι, γίνεται εξαιρετικά εύκολα η απόκρυψη των αποδείξεων του εγκλήματος (Basso 2016 https://digitalcommons.usf.edu/gsp/vol10/iss1/5/).

Η τουρκική ήττα κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο στην περιοχή, στο Σαρικαμίς, στη βόρεια περιοχή της Μικράς Ασίας το 1915, αποδόθηκε στους Έλληνες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στρατό. Ως συνέπεια αυτού, όλοι οι στρατολογημένοι Πόντιοι εξαναγκάστηκαν σε στρατολόγηση στα τάγματα εργασίας[42]. Έτσι δεν άργησαν να εκδηλώνονται κύματα λιποταξίας, με τον κόσμο να καταφεύγει στα βουνά. Μάλιστα, στην επαρχία Κερασούντας, για αυτό τον λόγο, κάηκαν 88 χωριά ολοσχερώς μέσα σε τρεις μήνες. Οι Έλληνες της επαρχίας, περίπου 30.000, αναγκάστηκαν να διανύσουν, πεζοί, πορεία προς την Άγκυρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αναπόφευκτα, το ένα τέταρτο αυτών πέθαναν καθ' οδόν [43].

Οι εκτοπίσεις συνεχίζονταν ακατάπαυστα και κατά την εποχή που τα ρωσικά στρατεύματα εισήλθαν στην Τραπεζούντα στις αρχές του 1916. Ιδιαίτερα με το πρόσχημα ότι οι Πόντιοι υποστήριζαν τις κινήσεις των Ρώσων, μεγάλος αριθμός κατοίκων από τις περιοχές της Σινώπης και της Κερασούντας εκτοπίστηκαν στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας. Σημειώθηκαν επίσης και εξαναγκαστικοί εξισλαμισμοί γυναικών.[41]

 
Πόντιοι αντάρτες.

Οι διώξεις προκάλεσαν τη δημιουργία θυλάκων αντίστασης από τους Πόντιους. Τελικά οι διώξεις εντάθηκαν με την έκδοση διατάγματος, τον Δεκέμβριο του 1916, που προέβλεπε την εξορία όλων των ανδρών από 18 ως 40 ετών και τη μεταφορά των γυναικόπαιδων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου ξεκίνησε από την Άνω Αμισό και στην Μπάφρα.[42] Στην επαρχία Αμάσειας, 72.375 Έλληνες, από τους συνολικά 136,768, εκτοπίστηκαν, από τους οποίους το 70% πέθανε από τις κακουχίες.[44] Πολλοί Πόντιοι θέλησαν να αντισταθούν, οργανώνοντας, στις ορεινές εκτάσεις του Πόντου, αντάρτικα εναντίον του τακτικού στρατού, όπως στη Σάντα.[42]

 
Ελληνορθόδοξοι ιερείς βλέπουν το σφαγμένο ποίμνιό τους, Μικρά Ασία, 1916. Φωτογραφία των αρχείων της Deutsche Bank, η οποία χρηματοδοτούσε τη κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στη περιοχή όταν άρχισαν οι σφαγές.

Στον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ της Κερασούντας είχαν συγκεντρωθεί 3.000 Έλληνες, οι οποίοι έγκλειστοι και σε συνθήκες ασιτίας από τις οθωμανικές αρχές, βρήκαν αργό θάνατο. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου εξορίστηκαν συνολικά 235.000 Πόντιοι, ενώ 190.000 μετανάστευσαν στη Ρωσία[42]. Ταυτόχρονα όμως, λιγότερο έντονες ήταν οι διώξεις που υπέστησαν, τότε, οι Έλληνες του ανατολικού Πόντου, στην περιοχή της Τραπεζούντας, κυρίως λόγω της ικανότητας του μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου να συνδιαλλάσσεται με τις τοπικές αρχές, αλλά και από το γεγονός ότι από τον Απρίλιο του 1916 η περιοχή καταλήφθηκε από τον ρωσικό στρατό.[42] Ωστόσο, μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων και την ανατροπή του τσάρου Νικολάου Β', υπογράφηκε η συνθήκη Μπρεστ - Λιτόφσκ, βάσει της οποίας οι σοβιετικοί τερμάτιζαν την εμπλοκή τους στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, συνομολογούσαν ειρήνη με τις Κεντρικές Δυνάμεις και αποχωρούσαν από τα προηγουμένως καταληφθέντα εδάφη του Ανατολικού Πόντου. Η αποχώρηση, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1918 και ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο, οδήγησε σε έξαρση των βιαιοπραγιών από Τούρκους άτακτους (τσέτες) σε βάρος των απροστάτευτων τώρα, χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Ταυτόχρονα, οι σοβιετικοί εγκατέλειψαν τον εξοπλισμό και τα πολεμοφόδιά τους, τα οποία περιήλθαν στα χέρια των ατάκτων Οθωμανών. Από το 1914 έως το 1918, περισσότεροι από 230.000 Πόντιοι έχασαν με αυτόν τον τρόπο τη ζωή τους.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του επισκόπου Τραπεζούντας, ο αριθμός των θυμάτων αυτών των πολιτικών ανήλθε, για εκείνο το διάστημα, σε 100.000 περίπου. Δεν έπαψαν και οι διαμαρτυρίες από Αυστριακούς και Αμερικανούς διπλωμάτες κατά της οθωμανικής κυβέρνησης.[41]. Μετά την Ανακωχή του Μούδρου (30 Οκτωβρίου 1918), εκδόθηκε σουλτανικό διάταγμα που χορηγούσε αμνηστία στους Πόντιους αντάρτες, οι οποίοι κλήθηκαν να παραδώσουν τα όπλα τους και να επιστρέψουν στις εστίες τους. Όμως, παρά την εξαγγελία, οι περισσότεροι από αυτούς που αφοπλίστηκαν, είτε δολοφονήθηκαν είτε φυλακίστηκαν.

Γ' φάση

Επεξεργασία
Δείτε επίσης: Εκτοπίσεις της Σαμψούντας

Ύστερα από τη συνθηκολόγηση της Ρωσίας και την απόσυρση του ρωσικού στρατού από την περιοχή, εντάθηκαν οι διώξεις στην περιοχή.[41] Με την άφιξη του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, στις 19 Μαΐου του 1919, στην περιοχή και την έξαρση του κινήματός του, εντάθηκε η δράση των τσέτων κατά των χριστιανικών πληθυσμών.[41]

 
Ο Τοπάλ Οσμάν.

Στις 29 Μαϊου, ο Κεμάλ ανέθεσε στον τσέτη Τοπάλ Οσμάν την επιχείρηση για τη διενέργεια μαζικών επιχειρήσεων κατά του τοπικού πληθυσμού. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκαν οι σφαγές και οι εκτοπίσεις των Ελλήνων στη Σαμψούντα και σε 394 χωριά της περιοχής, κατοικημένα από ελληνικούς πληθυσμούς. Σχετικές αναφορές έχουν καταγραφεί από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και από τον Αμερικανό πρέσβη Χένρυ Μοργκεντάου.[41]

 
Εξώφυλλο της εφημερίδας The Tweed Daily για τους εκτοπισμούς της Σαμψούντας στις 6 Ιουνίου 1921

Μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 1920 πραγματοποιήθηκε η πυρπόληση της Μπάφρας και η μαζική εξόντωση των 6.000 Ελλήνων που είχαν σπεύσει να βρουν προστασία στις εκκλησίες της περιοχής. Συνολικά, από τους 25.000 Έλληνες που ζούσαν στις περιοχές της Μπάφρας και του Ααζάμ, το 90% δολοφονήθηκε, ενώ από τους υπόλοιπους, οι περισσότεροι εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.[41]

Οι προύχοντες και οι προσωπικότητες του πνεύματος, συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο από τα αποκαλούμενα "Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας" στην Αμάσεια, κατά τον Σεπτέμβριο του 1921. Παράλληλα, σημειώνονταν και εξαναγκαστικές αποσπάσεις νεαρών κοριτσιών και αγοριών από τις οικογένειές τους, τα οποία δίνονταν για τα χαρέμια των εύπορων Τούρκων.[45]

Πλήθος θυμάτων

Επεξεργασία

Το ζήτημα του πλήθους των θυμάτων των διωγμών κατά τη δεκαετία που διήρκεσε ως και τη Μικρασιατική Καταστροφή απασχολεί μελετητές και ακτιβιστές που επιζητούν την αναγνώρισή των γεγονότων ως γενοκτονίας και συναρτάται με το ερώτημα του πλήθους των Ελλήνων που ζούσαν στη Μικρά Ασία την περίοδο έναρξης του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.[46]

Στην περίπτωση του Πόντου, ο μελετητής και πρόσφυγας ο ίδιος Γεώργιος Βαλαβάνης καθιέρωσε το 1925 τον αριθμό των 353 χιλιάδων θυμάτων, τον οποίο εν συνεχεία αναπαρήγαγαν οι ακτιβιστές της ποντιακής γενοκτονίας με αποτέλεσμα να γίνει επίσημα αποδεκτός και να επαναλαμβάνεται σε όλες τις σχετικές τελετές μνήμης.[47] Ο πολιτικός επιστήμονας Ρούντολφ Ράμμελ εκτιμά ότι στοίχισε τη ζωή περίπου 326.000-382.000 Ελλήνων.[48] Τον αριθμό των 350.000 νεκρών στον Πόντο κατά την περίοδο της γενοκτονίας των Αρμενίων, 1915-1923, επαναλαμβάνουν οι μελετητἐς γενοκτονιών Σάμιουελ Τότεν και Πωλ Μπάρτροπ.[49] Ο δημοσιογράφος και ιστορικός Τάσος Κωστόπουλος απέδειξε ότι ο αριθμός αυτός του Βαλαβάνη προέκυψε με την αυθαίρετη πρόσθεση 50.000 στον αριθμό των 303.238 εκτοπισθέντων που ανέφερε ένα φυλλάδιο του 1922, οι οποίο παρουσιάζονταν όχι ως εκτοπισμένοι αλλά ως εξολοθρευθέντες. Ο Κωστόπουλος υπολογίζει σε περίπου 100-150.000 τους εξολοθρευθέντες την περίοδο 1912-1924 στον Πόντο.[50][51]

Διεθνής αναγνώριση

Επεξεργασία
 
Μνημείο για την γενοκτονία των Ποντίων στο Άργος.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαϊου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο», ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα. Επίσης, στο 1998 η Βουλή ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη «της 14ης Σεπτεμβρίου ως ημέρας εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος».

Τον Δεκέμβριο 2007 η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (International Association of Genocide Scholars ή IAGS) αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Ελλήνων, μαζί με τη γενοκτονία των Ασσυρίων, και εξέδωσε το εξής ψήφισμα[52]:

«ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η άρνηση μιας γενοκτονίας αναγνωρίζεται παγκοίνως ως το έσχατο στάδιο γενοκτονίας, που εξασφαλίζει την ατιμωρησία για τους δράστες της γενοκτονίας, και ευαπόδεικτα προετοιμάζει το έδαφος για τις μελλοντικές γενοκτονίες,
ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η Οθωμανική γενοκτονία εναντίον των μειονοτικών πληθυσμών κατά τη διάρκεια και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσιάζεται συνήθως ως γενοκτονία εναντίον μόνο των Αρμενίων, με λίγη αναγνώριση των ποιοτικά παρόμοιων γενοκτονιών, εναντίον άλλων χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ ότι είναι πεποίθηση της Διεθνούς Ένωσης των Μελετητών Γενοκτονιών, ότι η Οθωμανική εκστρατεία εναντίον των χριστιανικών μειονοτήτων της αυτοκρατορίας, μεταξύ των έτων 1914 και 1923, συνιστούν γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων και των Έλλήνων της Ανατολίας.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ η Ένωση να ζητήσει από την κυβέρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει τις γενοκτονίες εναντίον αυτών των πληθυσμών, να ζητήσει επίσημα συγγνώμη, και να λάβει τα κατάλληλα και σημαντικά μέτρα προς την αποκατάσταση (μη επανάληψη).»

 
Αναμνηστική πλάκα της Ποντιακής Αδελφότητας Νοτίου Αυστραλίας για τους εξολοθρευθέντες Ποντίους στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας.

Η γενοκτονία των Ποντίων είναι αναγνωρισμένη ως τέτοια επισήμως από τέσσερα κράτη, την Ελλάδα με νόμο του 1994 (N. 2193/1994), τη Σουηδία με υπερψήφιση στο Σουηδικό κοινοβούλιο στις 11 Μαρτίου 2010, την Αρμενία τον Μάρτιο του 2015, μαζί με τη γενοκτονία των Ασσυρίων και την Ολλανδία, μαζί με τη γενοκτονία των Αρμενίων και Ασσυρίων, στις 9 Απριλίου 2015[53].

Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ότι υπήρξε γενοκτονία και αποδίδει τους θανάτους σε απώλειες πολέμου, σε λοιμό και σε ασθένειες και δεν παραδέχεται ότι υπήρξε γενοκτονία. Οι περισσότεροι σύγχρονοι Τούρκοι βρίσκονται σε μερική ή πλήρη άγνοια σχετικά με αυτά τα γεγονότα.[εκκρεμεί παραπομπή] Ωστόσο Τούρκοι ιστορικοί έχουν δημοσίως χαρακτηρίσει τα γεγονότα ως γενοκτονία[54]

Απόψεις για ενιαία γενοκτονία των Ελλήνων

Επεξεργασία

Στο πλαίσιο της συνολικής θεώρησης του θέματος, έχει προταθεί από Φορείς και Ενώσεις προσφύγων η ενιαία και καθολική αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής και όχι η αποσπασματική ανάδειξή της με τοπικιστικά χαρακτηριστικά.[55]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 'IAGS' Ψήφισμα (16 Δεκεμβρίου 2007):

    Ψήφισμα για τις γενοκτονίες που διαπράχθηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η άρνηση της γενοκτονίας αναγνωρίζεται ευρέως ως το τελικό στάδιο της γενοκτονίας, κατοχυρώνοντας την ατιμωρησία των δραστών της γενοκτονίας και ανοίγοντας αποδεδειγμένα το δρόμο για μελλοντικές γενοκτονίες· ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η Οθωμανική γενοκτονία κατά των μειονοτήτων κατά τη διάρκεια και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο απεικονίζεται συνήθως ως γενοκτονία μόνο κατά των Αρμενίων, με ελάχιστη αναγνώριση των ποιοτικά παρόμοιων γενοκτονιών εναντίον άλλων χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας· ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ ότι είναι η πεποίθηση της Διεθνούς Ένωσης Μελετητών Γενοκτονίας ότι η οθωμανική εκστρατεία κατά των χριστιανικών μειονοτήτων της Αυτοκρατορίας μεταξύ 1914 και 1923 αποτελούσε γενοκτονία κατά των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολίας. ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ότι ο Σύνδεσμος καλεί την κυβέρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει τις γενοκτονίες εναντίον αυτών των πληθυσμών, να εκδώσει επίσημη συγγνώμη και να λάβει γρήγορα και ουσιαστικά βήματα για την αποκατάσταση.
  2. ↑ Έγγραφο ΟΗΕ (διαφορετικό link Αρχειοθετήθηκε 2023-10-13 στο Wayback Machine., the 5th document) E/CN.4/1998/NGO/24 (WRITTEN STATEMENT /SUBMITTED BY THE INTERNATIONAL LEAGUE FOR THE RIGHTS AND LIBERATION OF PEOPLES, dated 1998-02-24):

    Ο αριθμός των Ποντίων στις αρχές του εικοστού αιώνα μπορεί να υπολογίζεται σε περίπου 750.000. Η διαδικασία της εξάλειψής τους πηγαίνει από το 1916 έως το 1923 ...Το 1916, λίγο μετά την ολοκλήρωση της γενοκτονίας των Αρμενίων, ξεκίνησε η διαδικασία εξολόθρευσης των Ποντίων. Οι μέθοδοι ήταν οι ίδιες: σφαγές, θηριωδίες, μαζικοί βιασμοί, απαγωγές γυναικών και παιδιών, βίαιες μετατροπές στο Ισλάμ, πορείες θανάτου σε άνυδρες περιοχές, σε απάνθρωπες συνθήκες πείνας, δίψας και ασθενειών που προορίζονταν για πλήρη εξαφάνιση. Τα μέτρα αυτά ονομάστηκαν «απέλαση» από τις αρχές και υποτίθεται ότι ελήφθησαν για λόγους ασφαλείας. Τα γεγονότα αυτά αναφέρονται από επιζώντες και από πολλούς ξένους μάρτυρες που επιβεβαιώνουν την εσκεμμένη καταστροφή της ποντιακής μειονότητας καθαυτή ... Η εξόντωση των Ποντίων συνεχίστηκε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην πραγματικότητα συστηματικά μετά το 1919. Το γεγονός που θεωρείται αφετηρία ενός νέου σταδίου του τελικού ξεριζωμού είναι η άφιξη του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα στις 19 Μαΐου 1919. Πράγματι, επιχειρήσεις μαζικών δολοφονιών, διώξεων, «απέλασης» για εξάλειψη, ξεκίνησαν εκ νέου σε μεγάλη κλίμακα το 1919. Ορισμένες πράξεις η αυτοάμυνα ή η αντίσταση καταπιέστηκαν σοβαρά από τον τουρκικό στρατό. Δεκάδες χωριά κάηκαν μετά από λεηλασίες. Εκκλησίες και σπίτια λεηλατήθηκαν. Αρκετές εκκλησίες κατεδαφίστηκαν. Αυτή η προσχεδιασμένη καταστροφή σε διάστημα 6-7 ετών μετά το 1916, του 50 τοις εκατό περίπου των Ποντίων αποτελούσε γενοκτονία σύμφωνα με τα κριτήρια των Ηνωμένων Εθνών (άρθρο II της Σύμβασης για τη γενοκτονία, παράγραφοι (α), (β), (γ), ( δ), (ε)). Από το 1916 έως το 1923, περίπου 350.000 Πόντιοι εξαφανίστηκαν με σφαγές, διώξεις και πορείες θανάτου».
  3. ↑ Basso, Andrew (2016). «Towards a Theory of Displacement Atrocities: The Cherokee Trail of Tears, The Herero Genocide, and The Pontic Greek Genocide». Μελέτες Γενοκτονίας και Πρόληψη 10 (1): 5–29. doi:10.5038/1911-9933.10.1.1297. ISSN 1911-0359. 

    Τα ελληνικά καραβάνια του Πόντου υποβλήθηκαν σε επίπεδα βαρβαρότητας που ταιριάζουν με αυτό που έγινε στους Αρμένιους, που τεκμηριώνεται καλά από μια σειρά διεισδυτικών μελετών για τη γενοκτονία. Οι Teşkilât-ı Mahsusa και Çetes υπέβαλαν τους Έλληνες του Πόντου σε σωματική, ψυχική και σεξουαλική κακοποίηση και ταπείνωση κατά τη διάρκεια των εκτοπισμών. Όταν το επιθυμούσαν οι συνοδοί, χτυπούσαν θύματα, μερικές φορές διαπράττοντας σφαγές με άμεσες δολοφονίες. Τα καραβάνια κατευθύνονταν στις τουρκικές εστίες και ο θάνατος ήταν σχεδόν εγγυημένος. Οι δράστες χρησιμοποίησαν πολύ λίγες συνοδούς για να κατευθύνουν τα καραβάνια προς τα νότια, ζωτικό στοιχείο αυτής της γενοκτονίας, καθώς οι περιορισμοί του προσωπικού και του υλικού εν καιρώ πολέμου επιβάρυνε τις δυνάμεις που ήταν διαθέσιμες για επιχειρήσεις δολοφονίας. Από το 1916 έως το 1918 και το 1919-1923, οι Έλληνες του Πόντου καταστράφηκαν από αυτά τα καραβάνια θανάτου μέσω της σκληρής τουρκικής καρδιάς και τελικά της ερήμου της Συρίας. Ένας συσχετισμός στην Οθωμανική Γενοκτονία των Χριστιανικών Μειονοτήτων είναι ότι θεσπίστηκαν διαδικασίες δολοφονίας εναντίον χριστιανικών μειονοτήτων σε σχέση με επερχόμενες προσπάθειες εισβολής των εκστρατειών της Αντάντ (η ρωσική εισβολή από τον Βορρά και το βρετανικό μέτωπο της Μεσοποταμίας στο Νότο). Η παρουσία πολεμικών μετώπων μπορεί να ήταν ένας επιταχυντικός παράγοντας στην απόφαση να σκοτωθούν πιθανοί επαναστατικοί ή χριστιανικοί πληθυσμοί που θα μπορούσαν να είχαν «απελευθερωθεί» από άλλους χριστιανούς που εισέβαλαν, όπως αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι. Συνολικά, 353.000 Έλληνες του Πόντου σκοτώθηκαν και οι άλλοι 347.000 εκτοπίστηκαν στην Ελλάδα. Μετά τη γενοκτονία, τις αναγκαστικές μετατροπές και την εκκαθάριση του πληθυσμού, η Τουρκία ομογενοποιήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου και δεν είχε πλέον μεγάλους χριστιανικούς μειονοτικούς πληθυσμούς εντός των συνόρων της.
  4. ↑ Bartrop, Paul (2017). «Σκεπτόμενος τη Μαρτυρία Γενοκτονίας - Τρεις Μελέτες Περιπτώσεων από τις Γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ποντίων και των Ασσυρίων». Στο: Shirinian, George. Γενοκτονία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία: Αρμένιοι, Ασσύριοι και Έλληνες, 1913–1923 (Πρώτη έκδοση). Νέα Υόρκη: Berghahn Books. σελ. 140. ISBN 978-1-78533-433-7. OCLC 964661324. 

    Ένας εθνικά ελληνικός πληθυσμός που παραδοσιακά ζούσε στην περιοχή του Πόντου στη βορειοανατολική Τουρκία, στη νότια ακτή της Μαύρης Θάλασσας, οι Έλληνες του Πόντου διατήρησαν συνεχή παρουσία στην περιοχή για τρεις χιλιετίες. Μεταξύ 1914 και 1923 υπέστησαν αναρίθμητες σκληρότητες στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων, κατά τις οποίες υπολογίζεται ότι 353.000 πέθαναν, πολλοί – όπως οι Αρμένιοι και οι Ασσύριοι – σε αναγκαστικές πορείες μέσω της Ανατολίας και της ερήμου της Συρίας».
  5. ↑ Totten, Samuel· Bartrop, Paul (30 Νοεμβρίου 2007). Λεξικό Γενοκτονίας. Bloomsbury Academic. σελ. 337. ISBN 9780313329678. 

    Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (μερικές φορές των Ποντίων) είναι ο όρος για τις σφαγές και τις εκτοπίσεις που διαπράχθηκαν κατά των Ελλήνων που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στα χέρια της κυβέρνησης των Νεότουρκων μεταξύ 1914 και 1923 ... Υπολογίζεται ότι τριακόσιες πενήντα τρεις χιλιάδες Έλληνες Πόντιοι πέθανε, πολλοί σε αναγκαστικές πορείες μέσω της Ανατολίας και της συριακής ερήμου, όπως και οι Αρμένιοι. Όσοι επέζησαν εξορίστηκαν από την Τουρκία.
  6. ↑ Jones, Adam (13 Σεπτεμβρίου 2010). Γενοκτονία: Μια Περιεκτική Εισαγωγή. Routledge. σελ. 163. ISBN 9781136937972. 

    Περίπου 353.000 Πόντιοι Έλληνες πιστεύεται ότι συγκαταλέγονται στις χριστιανικές μειονότητες που σφαγιάστηκαν μεταξύ 1914 και 1923. Οι Τούρκοι άρχισαν να στοχοποιούν την κοινότητα χιλιετιών κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας ήδη από το 1916. Επομένως, η εξόντωσή τους προϋπήρχε πολύ καιρό από τις ανανεωμένες δολοφονίες και διώξεις -Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, που συνοδεύει την ελληνική εισβολή στην Ανατολία.
  7. ↑ Merrill, Peterson (2004). "Starving Armenians": America and the Armenian Genocide, 1915–1930 and After. University of Virginia Press. σελίδες 124. ISBN 978-0-8139-2267-6. 

    Ο στρατός του Κεμάλ είχε διώξει ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες από τον Πόντο, σκοτώνοντας 360.000 στην πορεία.
  8. ↑ "Pontic Greeks, Genocide of.", Samuel Totten and Paul R. Bartrop, Dictionary of Genocide, Greenwood Press, Vol.2, 337
  9. ↑ Kritikos, Giorgos (1999). Motives for Compulsory Population Exchange in the Aftermath of the Greek-Turkish War (1922-1923). 13. σελίδες 209–224. 
  10. ↑ «10 Facts: Pontian Greek Genocide». By George Journal. 10 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016. 
  11. ↑ Βαλαβάνης Γ.Κ., "Σύγχρονος Γενική Ιστορία του Πόντου", 2η έκδοση, Θεσσαλονίκη, αφοί Κυριακίδη, 1986. Ο συγγραφέας αναφέρει ένα σύνολο 353.258 νεκρών Ελλήνων του Πόντου κατά το χρονικό διάστημα από το 1914 έως την άνοιξη του 1924, οι οποίοι αναλύονται σε 303.238 θύματα από το 1914 έως το 1922 και σε ακόμη 50.000 νεκρούς από το καλοκαίρι του 1922 έως τη λήξη της εξεταζόμενης περιόδου.
  12. ↑ «Η γενοκτονία των Ποντίων» Αρχειοθετήθηκε 2016-05-09 στο Wayback Machine., άρθρο στον ιστότοπο www.pontos-news.gr, με αριθμητικά στοιχεία από άλλες πηγές για τα θύματα.
  13. ↑ «"Starving Armenians": America and the Armenian Genocide, 1915-1930 and After», βιβλίο του Αμερικανού καθηγητή ιστορίας του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια (αγγλικά, η αναφορά σε 360.000 νεκρούς Έλληνες του Πόντου στη σελ. 124), έκδοση University of Virginia Press, 2004, ISBN10:0-8139-2267-4
  14. ↑ «MOTION TO CALL UPON THE GOVERNMENT TO RECOGNIZE THE GENOCIDE OF THE PONTIC GREEKS AND DESIGNATE MAY 19TH AS A DAY OF REMEMBRANCE», πρόταση στην καναδική γερουσία για αναγνώριση της Ποντιακής γενοκτονίας με αναφορά στα 353.000 θύματά της (σελ. 2263) με ιστορική ανάλυση και ευρεία πολύπλευρη τεκμηρίωση, από τη γερουσιαστή Pana Merchant, 14 Δεκεμβρίου 2016
  15. ↑ «This was genocide, but Armenians were not its only victims», άρθρο του Guardian από την Αμερικανή συγγραφέα Thea Halo (αγγλικά), 31 Οκτωβρίου 2006.
  16. ↑ «Encountering Genocide: Personal Accounts from Victims, Perpetrators, and Witnesses», βιβλίο του Αυστραλού ιστορικού Paul R. Bartrop (αγγλικά), εκδοτικός οίκος ABC-CLIO, 2014, ISBN 978-1-61069-330-1, (αναφορά στον αριθμό των θυμάτων στη σελ. 59).
  17. ↑ «Völkermord darf nie vergessen werden» (Μια γενοκτονία δεν πρέπει να ξεχνιέται ποτέ), άρθρο της Γερμανίδας, εξειδικευμένης σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφου Marianne Brückl με αφορμή εκδήλωση μνήμης Ελλήνων Ποντίων της Στουτγκάρδης, στην οποία συμμετείχαν και Τούρκοι ομιλητές (γερμανικά), 5 Ιουνίου 2013.
  18. ↑ «Revenge of the Imagist Socialist Poetry», άρθρο του Τούρκου συγγραφέα Serkan Engin στο www.academia.edu (αγγλικά)
  19. ↑ «Greek community of Armenia commemorated victims of Pontic Greek Genocide», άρθρο στο Panarmenian Network (αγγλικά), 19 Μαΐου 2007
  20. ↑ Sjöberg, Erik (2016). The Making of the Greek Genocide: Contested Memories of the Ottoman Greek Catastrophe. Νέα Υόρκη: Berghahn. σελίδες 46–47. 
  21. ↑ «Η έξοδος προς τη Ρωσία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-04-03. https://web.archive.org/web/20170403173651/http://www.pontos-news.gr/pontic-article/3345/i-exodos-pros-ti-rosia. Ανακτήθηκε στις 2017-02-01. 
  22. ↑ Jones 2010, σελίδες 171–2: ‘A resolution was placed before the IAGS membership to recognize the Greek and Assyrian/Chaldean components of the Ottoman genocide against Christians, alongside the Armenian strand of the genocide (which the IAGS has already formally acknowledged). The result, passed emphatically in December 2007 despite not inconsiderable opposition, was a resolution which I co-drafted, reading as follows:...’
  23. ↑ «Resolution» (PDF). IAGS. 16 Δεκεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2014. .
  24. ↑ «Genocide Resolution approved by Swedish Parliament», News (AM), http://news.am/eng/news/16644.html, ανακτήθηκε στις 2016-06-02 , containing both the IAGS and the Swedish resolutions.
  25. ↑ Schaller, Dominik J; Zimmerer, Jürgen (2008). «Late Ottoman genocides: the dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies – Introduction». Journal of Genocide Research 10 (1): 7–14. doi:10.1080/14623520801950820. ISSN 1462-3528. 
  26. ↑ Gaunt, David (2006), Massacres, Resistance, Protectors: Muslim-Christian Relations in Eastern Anatolia during World War I, Piscataway, NJ: Gorgias, https://books.google.com/books?id=4mug9LrpLKcC&printsec=frontcover&dq=Massacres,+Resistance,+Protectors&cd=1#v=onepage&q=&f=false [νεκρός σύνδεσμος]
  27. ↑ Benny, Morris· Dror, Zeevi (2021). Η Τριακονταετής Γενοκτονία. Ο αφανισμός των χριστιανικών κοινοτήτων της Τουρκίας, 1894-2024. Αθήνα: ΠΑΤΑΚΗΣ. ISBN 9789601692401. 
  28. ↑ Μεθοδολογικά πρότερα στη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής, Θεοδόση Κυριακίδη
  29. ↑ Βουλή των Ελλήνων: Εισηγητική έκθεση
  30. ↑ «MOTION TO CALL UPON THE GOVERNMENT TO RECOGNIZE THE GENOCIDE OF THE PONTIC GREEKS AND DESIGNATE MAY 19TH AS A DAY OF REMEMBRANCE», πρόταση στην καναδική γερουσία για αναγνώριση της Ποντιακής γενοκτονίας, όπου αναφέρονται όσοι ως τότε την είχαν αναγνωρίσει (σελ. 2262), 14 Δεκεμβρίου 2016
  31. ↑ Η είδηση της αναγνώρισης των γενοκτονιών Ασσυρίων και Ποντίων από τη Βουλή της Καλιφόρνια, δημοσιευμένη στον ιστότοπο ANFNews, 13 Σεπτεμβρίου 2019.
  32. ↑ Ψήφισμα της βουλής της Καλιφόρνια για την ανακήρυξη ημέρας μνήμης της ασσυριακής γενοκτονίας, στο οποίο γίνεται σαφής αναφορά για αναγνωρισμένη γενοκτονία Ελλήνων, δημοσιευμένο στον ιστότοπο California Legislative Information
  33. ↑ «Alabama Becomes 49th U.S. State to Recognize the Assyrian, Armenian, Greek Genocide», άρθρο αναφερόμενο στην απόφαση της πολιτείας της Αλαμπάμα για αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, με αναφορά στις άλλες γενοκτονίες, δημοσιευμένο στον ιστότοπο www.aina.org
  34. ↑ Η Ν. Αυστραλία αναγνωρίζει τη γενοκτονία Ποντίων – Αρμενίων
  35. ↑ «Melbourne Commemorates Pontian Genocide», άρθρο στον GreekReporter Australia, που μνημονεύει την αναγνώριση της γενοκτονίας από τις δύο πολιτείες της Αυστραλίας, 19 Μαΐου 2014.
  36. ↑ «Austrian Parliament Recognizes Armenian, Assyrian, Greek Genocide». www.aina.org. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2016. 
  37. ↑ Makris, A. «Dutch Parliament Recognizes Greek, Assyrian and Armenian Genocide | Greek Reporter Europe». Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2016. 
  38. ↑ «Recognising the Armenian, Greek Pontic and Assyrian Genocides»[νεκρός σύνδεσμος], ψήφισμα-ανακοίνωση των EDS για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, Ποντίων και Ασσυρίων, 12 Δεκεμβρίου 2015.
  39. ↑ Ψήφισμα της Γερουσίας των ΗΠΑ Νο 150, με αναφορά σε γενοκτονία Ελλήνων.
  40. ↑ Ψήφισμα της Γερουσίας των ΗΠΑ Νο 296, με αναφορά σε γενοκτονία Ελλήνων.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 41,4 41,5 41,6 Baum, 2007: σελ. 166
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος ΙΕ΄, σελ. 102
  43. ↑ Solomonidis, 1984: σελ. 18
  44. ↑ Hofmann, 2003, σελ. 202
  45. ↑ Baum, 2007: σελ. 168
  46. ↑ Sjöberg, Erik (2016). The Making of the Greek Genocide: Contested Memories of the Ottoman Greek Catastrophe. Νέα Υόρκη: Berghahn. σελίδες 45–6. 
  47. ↑ Sjöberg, Erik (2016). The Making of the Greek Genocide: Contested Memories of the Ottoman Greek Catastrophe. Νέα Υόρκη: Berghahn. σελίδες 46–7. 
  48. ↑ Rudolph J. Rummel, Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900, LIT Verlag Berlin-Hamburg-Münster, 1998, σ. 96
  49. ↑ "Committee of Union and Progress (CUP)", Samuel Totten and Paul R. Bartrop, Dictionary of Genocide, Greenwood Press, Vol.1, 80
  50. ↑ Sjöberg, Erik (2016). The Making of the Greek Genocide: Contested Memories of the Ottoman Greek Catastrophe. Νέα Υόρκη: Berghahn. σελ. 47. 
  51. ↑ Κωστόπουλος, Τάσος (2007). Πόλεμος και εθνοκάθαρση: Η ξεχασμένη πλευρά μιας δεκαετούς εθνικής εξόρμησης (1912-1922). Αθήνα: Βιβλιόραμα. σελίδες 252–263. 
  52. ↑ International Association of Genocide Scholars, Δελτίο Τύπου και Επίσημο Ψήφισμα 26-12-2007: «Genocide Scholars Association Officially Recognizes Ottoman Genocides Against Armenians, Assyrians, Greeks, Other Christians» Αρχειοθετήθηκε 2011-09-13 στο Wayback Machine.
  53. ↑ «Dutch Parliament Recognizes Assyrian, Greek and Armenian Genocide». 
  54. ↑ ....Η θέση αυτή συμβαδίζει με θεωρήσεις σημαντικών Τούρκων ιστορικών, οι οποίοι συμβάλλουν στους προβληματισμούς και καταθέτουν νέες απόψεις. Είναι ενδιαφέρουσα η προσέγγιση του Halil Berktay (με αναφορά μόνο στην ποντιακή υποπερίπτωση μιας και απαντούσε σε αντίστοιχη ερώτηση): «Η αλήθεια δεν είναι διαπραγματεύσιμη, όμως μπορεί να διδαχθεί. Τα τελευταία 10 χρόνια η συμπεριφορά γύρω από τη Γενοκτονία έχει μαλακώσει… Ωστόσο η κατάχρηση της λέξης «Γενοκτονία», την αποδυναμώνει και προκαλεί αγανάκτηση. Ο όρος είναι δύσκολος και επικίνδυνος. Πιστεύω ότι υπήρχε μόνο μία Γενοκτονία και δεν εννοώ ότι αυτό που συνέβη στον Πόντο δεν ήταν Γενοκτονία. Αντίθετα, λέω ότι οι Ενωτικοί, δηλαδή η ηγεσία της «Επιτροπής Ένωση και Πρόοδος», κυρίως δε ο Ταλαάτ, είχαν ένα μαζικό σχέδιο για τον εκτουρκισμό της Ανατολίας. Και αυτό εφαρμόστηκε στους Αρμενίους, τους Ποντίους και τους Ασσυρίους. Προτιμώ να το βλέπω ως ένα ενιαίο σχέδιο, που και το κάνει και πιο εύκολα συζητήσιμο και κατανοητό». Από συνέντευξη του Halil Berktay στον Αχ. Χεκίμογλου στην εφημερίδα «Το Βήμα», 30 Νοεμβρίου 2010. Αναφέρεται στο «Σύγχρονες ερμηνευτικές αντιφωνίες και ιδεολογικές συγκρούσεις» του Βλ. Αγτζίδη
  55. ↑ «Για μια ενιαία στρατηγική για την Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 

Πηγές

Επεξεργασία

Προτεινόμενη βιβλιoγραφία

Επεξεργασία
  • Εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού Ελληνισμού, Ιστορία-Λαογραφία-Πολιτισμός, τ.Γ, έκδοση Μαλλιάρης-Παιδεία.
  • Ι Σαλτσή, Και πάλι για τους Πόντιους και τους Λαζούς, εξ οικείων τα βέλη-αδέσποτα όμως, Ποντιακή Εστία, έτος 11ον, τ.130-132, 1960.
  • Ι. Κανδηλάπτου, Εθνολογικά μελετήματα, Βήματα προς την αλήθειαν, Ποντιακή Εστία, έτος 12ον, τ.133-134, 1961.
  • Γεώργιος Ν. Κοφινάς, Περί του διωγμού των εν Τουρκία ελλήνων, Αθήνα: 1919.
  • Χάρης Τσιρκινίδης, Επιτέλους τους ξεριζώσαμε... Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, της Θράκης και της Μ. Ασίας, μέσα από τα γαλλικά αρχεία, Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, 2002.
  • Χάρης Τσιρκινίδης, Συνοπτική ιστορία της γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής: Ντοκουμέντα ξένων διπλωματικών αρχείων, Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, 2009.
  • Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, Διωγμοί και Γενοκτονία του Θρακικού Ελληνισμού – Ο Πρώτος Ξεριζωμός (1908-1917), Θεσσαλονίκη: Ηρόδοτος, 1998.
  • Basso, Andrew (2016) "Towards a Theory of Displacement Atrocities: The Cherokee Trail of Tears, The Herero Genocide, and The Pontic Greek Genocide," Genocide Studies and Prevention: An International Journal: Vol. 10: Iss. 1: 5-29 https://digitalcommons.usf.edu/gsp/vol10/iss1/5/
  • Basso Andrew (2017) Remembering Them All: Including and Excluding Atrocity Crime Victims in Understanding Atrocities: Remembering, Representing, and Teaching Genocide https://ucp.manifoldapp.org/system/resource/3/c/8/3c8f29bf-906a-4f89-8cbc-06b9ee5c9cb1/attachment/2a8c2ebe25c8b1ee5b14606ff9292b84.pdf
  • Hlamides, Nikolaos, "The Greek Relief Committee: America’s Response to the Greek Genocide", Genocide Studies and Prevention, Volume 3, Issue 3, December 2008, pp. 375–383.
  • Hofmann, Tessa (ed.), Verfolgung, Vertreibung und Vernichtung der Christen im Osmanischen Reich 1912-1922, Münster: LIT, 2004. ISBN 3-8258-7823-6.
  • Sjöberg, Eric (2017). The Making of the Greek Genocide. Contested Memories of the Ottoman Greek Catastrophe. New York: Berghahn Books.
  • Benny, Morris· Dror, Zeevi (2021). Η Τριακονταετής Γενοκτονία. Ο αφανισμός των χριστιανικών κοινοτήτων της Τουρκίας, 1894-2024. Αθήνα: ΠΑΤΑΚΗΣ. ISBN 9789601692401.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Γενοκτονία_των_Ελλήνων_του_Πόντου&oldid=10727098"