Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπό τη Δυναστεία του Λέοντα

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διοικούνταν από τον Οίκο του Λέοντα από το 457 έτος της ανόδου τού Λέοντα Α΄, έως το 518 έτος τού τέλος τού Αναστασίου Α΄. Η κυριαρχία της δυναστείας των Λεωντιδών συνέπεσε με την ταχεία παρακμή, την κατάρρευση και την τελική πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά το τέλος της Δυτικής Αυτοκρατορίας, ο Αυτοκράτορας Ζήνων κατάργησε τη θέση του Δυτικού Ρωμαίου Αυτοκράτορα και ανακηρύχτηκε ο μοναδικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θα διαρκούσε για αρκετούς ακόμη αιώνες και οι επόμενες δυναστείες θα επένδυαν μεγάλα ποσά πόρων σε προσπάθειες να ανακαταλάβουν τις δυτικές επαρχίες.

H Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία το 480. Το Δυτικό τμήμα λίγο πριν το έτος αυτό ήταν τυπικά μόνο υποτελές της Κωνσταντινούπολης.

Η δυναστεία των Λεωντιδών κυβέρνησε επίσης τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από το 474 έως την κατάργησή της το 480.

Λεων Α΄ και Λέων Β΄, 457-474

Μετά το τέλος του Μαρκιανού και το τέλος της δυναστείας τού Θεοδοσίου, ο Λέων Α΄ τοποθετήθηκε στο θρόνο από τον Αλανό στρατηγό Άσπαρ, ο οποίος υπηρετούσε ως αρχιστράτηγος του ανατολικού Ρωμαϊκού στρατού και απολάμβανε ρόλο παρόμοιο με αυτόν του Ρικίμερ στο Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που διόριζε αυτοκράτορες μαριονέτες. Ο Άσπαρ πίστευε ότι ο Λέων Α΄ θα ήταν μία αδύναμη μαριονέτα, αλλά ο Λέων Α΄ γινόταν ολοένα και πιο ανεξάρτητος από αυτόν, και αφού ο Άσπαρ και ο γιος του Αρδαβούρ δολοφονήθηκαν σε μία εξέγερση το 471, η Ανατολική Αυτοκρατορία αποκαταστάθηκε στην πλήρη Ρωμαϊκή ηγεσία, την οποία θα διατηρούσε για τους επόμενους αιώνες.

Μέχρι την άνοδο του Λέοντα Α΄, η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε σχεδόν καταρρεύσει εντελώς. Αν και απολάμβανε μία σύντομη αποκατάσταση της εξουσίας υπό τον Αυτοκράτορα Μαϊοριανό, η Δύση είχε περιοριστεί στη βόρεια Γαλατία, την Ιταλία και τμήματα της Ιλλυρίας από τα τέλη της δεκαετίας του 460. Ο Λέων Α΄ προσπάθησε να ανακαταλάβει τη Βόρεια Αφρική από τους Βανδάλους. Η εκστρατεία ήταν ανεπιτυχής και η Βόρεια Αφρική θα παρέμενε εκτός Αυτοκρατορικού ελέγχου μέχρι τη βασιλεία του Ιουστινιανού Α΄ στις αρχές του 500.

Ο Λέων Α΄ ήταν ο πρώτος Αυτοκράτορας που δεν ανακηρύχθηκε από τον στρατό, αλλά στέφθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, που εκπροσωπούσε την Εκκλησιαστική ιεραρχία. Αυτή η αλλαγή θα γινόταν τελικά μόνιμη και ο θρησκευτικός χαρακτήρας της στέψης αντικατέστησε πλήρως τη στρατιωτική εκδοχή του Μεσαίωνα.

Ως προϋπόθεση για μία συμμαχία με τους Ισαύρους, ο Λέων Α΄ πάντρεψε την κόρη του Αριάδνη με τον Ταρασικόδισα, ο οποίος πήρε το όνομα Ζήνων, το 466. Ο γιος τής Αριάδνης και του Ζήνωνα, Λέων Β΄, διαδέχθηκε τον πάππο του Λέοντα Α΄ μετά το τέλος εκείνου το 474, αλλά απεβίωσε μετά από μόλις 11 μήνες διακυβέρνησης και τον διαδέχθηκε ο Ζήνων.

Ζήνων και Βασιλίσκος, 474-491

Η βασιλεία του Ζήνωνα είδε το τέλος της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η χρονολόγηση του τέλους είναι κάπως αμφιλεγόμενη. Μερικές φορές χρονολογείται στο 476, στις αρχές της βασιλείας του Ζήνωνα, όταν ο Γερμανός Ρωμαίος στρατηγός Oδόακρος καθαίρεσε τον τιτουλάριο Δυτικό Αυτοκράτορα Ρωμύλο Αυγουστύλο, αλλά αρνήθηκε να τον αντικαταστήσει με άλλη μαριονέτα. Ο Οδόακρος δέχθηκε τον Ιούλιο Νέπωτα, τον Δυτικό Αυτοκράτορα που υποστηριζόταν από τον Ζήνωνα, ως κυρίαρχό του και ενήργησε ως αντιβασιλέας του στην Ιταλία. Ο Νέπως δεν επέστρεψε στην Ιταλία, αλλά συνέχισε να βασιλεύει ως Δυτικός Αυτοκράτορας από τη Δαλματία μέχρι το τέλος του το 480.

Μετά το τέλος του Ιούλιου Νέπωτα, ο Ζήνων έγινε κυρίαρχος του Οδόακρου και δεν διόρισε άλλον Δυτικό Αυτοκράτορα, αλλά ανακηρύχτηκε ως ο μοναδικός Αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, νομικά επανενώνοντας Δύση και Ανατολή για πρώτη φορά μετά από 85 χρόνια. Η θέση δεν θα διχαζόταν ποτέ ξανά.

Με τον Οδόακρο να ενεργεί όλο και πιο ανεξάρτητος, ο Ζήνων διαπραγματεύτηκε με τους Οστρογότθους του Θεοδώριχου, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στη Μοισία. Έστειλε τον ηγεμόνα τους στην Ιταλία ως magister militum per Italiam ("αρχιστράτηγος για την Ιταλία"). Μετά την πτώση του Οδόακρου το 493, ο Θεοδώριχος, που είχε ζήσει στην Κωνσταντινούπολη στα νεανικά του χρόνια, κυβέρνησε μόνος του την Ιταλία. Έτσι, θεωρώντας τον Θεοδώριχο ότι κατέλαβε την Ιταλία ως το Οστρογότθικό του βασίλειο, ο Ζήνων διατήρησε τουλάχιστον μία ονομαστική υπεροχή στο Δυτικό τμήμα, ενώ απάλλαξε την Ανατολική Αυτοκρατορία από έναν απείθαρχο υφιστάμενο.

Ο Ζήνων καθαιρέθηκε για λίγο από τον Βασιλίσκο το 475 για είκοσι μήνες, αλλά ανέκτησε τον θρόνο του και φυλάκισε τον Βασιλίσκο και την οικογένειά του σε μία στεγνή κινστέρνα, όπου θα απεβίωναν από την έκθεση.

Αναστάσιος Α΄, 491-518

Ο Αναστάσιος Α΄, ένας ηλικιωμένος πολιτικός αξιωματούχος Ρωμαϊκής καταγωγής, έγινε Ρωμαίος Αυτοκράτορας μέσω γάμου με τη χήρα τού Ζήνωνα, την Αριάδνη, το 491. Ο Αναστάσιος Α΄ ήταν ικανός μεταρρυθμιστής και διαχειριστής, τελειοποιώντας το νομισματικό σύστημα που είχε εισάγει ο Κωνσταντίνος Α΄, σταθεροποιώντας το βάρος του χάλκινου φόλλι, του πιο συχνά χρησιμοποιούμενου νομίσματος σε όλη την Αυτοκρατορία. Ο Αναστάσιος Α΄ κατήργησε και το χρυσάργυρον, έναν μισητό φόρο που εισέπραταν κάθε τέσσερα χρόνια. Οι νομισματικές μεταρρυθμίσεις του Αναστασίου Α΄ οδήγησαν το Δημόσιο Θησαυροφυλάκιο να περιέχει το τεράστιο ποσό 145.150 kg (320.000 λίβρες) χρυσού μετά το τέλος τού Αυτοκράτορα.

Τον Αναστάσιο Α΄ θα διαδεχόταν ο Ιουστίνος Α΄, ο πρώτος Αυτοκράτορας της δυναστείας τού Ιουστινιανού.

Δείτε επίσης

• Οικογενειακό δέντρο Βυζαντινών μοναρχών

Πηγές

• Grierson, Philip (1999). Βυζαντινή Νομισματοκοπία (PDF). Ουάσιγκτον, DC: Dumbarton Oaks.(ISBN 0-88402-274-9)ISBN 0-88402-274-9 . Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2007.
• 0-8047-2630-2 .