Βοσνιακή γλώσσα
Η Βοσνιακή γλώσσα (επίσης Βοσνιακά, λατινική γραφή: bosanski, κυριλλική γραφή: босански) είναι μια μορφή γλώσσας που ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των Νοτιοσλαβικών γλωσσών και ομιλείται από τους Μποσνιάκους, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και σε άλλα κράτη του κόσμου. Η Στοκαβική διάλεκτος, που ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Νοτιοσλαβικών γλωσσών, αποτελεί τη βάση της Βοσνιακής, και μαζί και της Σερβικής, της επίσημης Κροατικής (και της Μαυροβουνιακής, αν θεωρηθεί διαφορετική από τη Σερβική), που είναι μεταξύ τους σχεδόν 100% κατανοητές.[6][7][8] Τα Βοσνιακά είναι επίσημη γλώσσα στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη,[9] σε περιοχές της Σερβίας, περιλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου (που αποτελεί επίσημη γλώσσα),α[›] στο Μαυροβούνιο, στην Κροατία[1] και άλλες χώρες της Βαλκανικής, καθώς και από τη βοσνιακή διασπορά.[10]
| Βοσνιακά | |
|---|---|
| bosanski jezik και bosanski | |
| Χώρα |  Βοσνία και Ερζεγοβίνη [1] Σερβία[1] Μαυροβούνιο[1] Κοσσυφοπέδιοα[›] Κροατία[1] Σλοβενία Βόρεια Μακεδονία[2] Αλβανία και  Τουρκία |
| Ταξινόμηση | Ινδοευρωπαϊκές
|
| Σύστημα γραφής | γλαγολιτικό αλφάβητο, Bosnian Cyrillic, Arebica, Gaj's Latin alphabet και σερβικό κυριλλικό αλφάβητο |
| Κατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα | Βοσνία και Ερζεγοβίνη [1] Επίσημα μειονοτική Μαυροβούνιο[3] Κοσσυφοπέδιοα[›][4]Σε ορισμένες περιφέρειες Σερβία[5] |
| Ρυθμιστής | Δεν υπάρχει επίσημος φορέας τυποποίησης της βοσνιακής γλώσσας |
| ISO 639-1 | bs |
| ISO 639-2 | bos |
| ISO 639-3 | bos |
| SIL | HRV |
 | |
Μέχρι τη διάλυση της πρώην Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, η Βοσνιακή θεωρούταν διάλεκτος της κοινής Σερβοκροατικής γλώσσας. Με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας των πρώην γιουγκοσλαβικών κρατών, η χρήση του όρου εξακολουθεί να υπάρχει, με σκοπό την ερμηνεία αυτής ως μια γλώσσα με κοινή βάση με τα υπόλοιπα διάδοχα εθνικά πρότυπα της Σερβοκροατικής γλωσσικής ομάδας,[11] σε επίπεδο λεξικογραφίας, γραμματικής και συντακτικού.[εκκρεμεί παραπομπή] Το γλωσσικό πρότυπο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, χρησιμοποιεί τόσο το λατινικό όσο και το σερβικό κυριλλικό αλφάβητο, με το λατινικό να χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από τους Μποσνιάκους.[12][13] Η Βοσνιακή χρησιμοποιεί επίσης πιο πολλά τουρκικά δάνεια, σε σχέση με τις άλλες γλώσσες που προήλθαν από τη Στοκαβική.
Το πρώτο λεξικό της βοσνιακής γλώσσας τυπώθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα,[14] όταν το πρώτο λεξικό στη σερβική γλώσσα τυπώθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα.[15]
Η διάκριση της γλώσσας από τα σέρβικα και τα κροατικά αμφισβητείται από κάποιους γλωσσολόγους. Επιπλέον, τα καθιερωμένα ονόματα της γλώσσας Bosanski (στα βοσνιακά)/ Bosnian (στα αγγλικά) δημιουργούν πρόβλημα στους Σέρβους και στους Κροάτες, οι οποίοι την αποκαλούν συχνά στις γλώσσες τους ως Bošnjački και στα αγγλικά ως Bosniak[16], αντίστοιχα. Το Bosniaks χρησιμοποιείται μόνο για τους Μποσνιάκους, ενώ το Bosnians για όλους τους κατοίκους της χώρας. Θεωρούν ότι το 'Bosnian' για τη γλώσσα συγκαλύπτει τα ιδιώματα των Σέρβων και των Κροατών κατοίκων της χώρας- και άρα τους συγκαταλέγει στους Μποσνιάκους.[17]
Εξάπλωση και καταγραφή
ΕπεξεργασίαΔεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό ατόμων που μιλούν Βοσνιακά. Ο αριθμός των ομιλητών της βοσνιακής στον κόσμο εκτιμάται μεταξύ 2,2 με 4 εκατομμύρια ομιλητές. Ακόμη και για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, υπάρχουν μόνο εκτιμήσεις. Στη Σερβία, το Μαυροβούνιο, την Κροατία και τη Βόρεια Μακεδονία, αναφέρεται ως μητρική γλώσσα στις εθνικές απογραφές. Μεταξύ αυτών των χωρών, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Σλοβενία διαχωρίζουν τον αριθμό των ομιλητών σε "Μποσνιάκους" και "Εθνικά Μουσουλμάνους".[18] Οι ομιλητές της βοσνιακής γλώσσας καταγράφονται στις στατιστικές της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και της Κροατίας. Δεν υπάρχουν δεδομένα για την ομιλία Βόσνιακ σε απόδημους μετανάστες της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς η καταγραφή των στατιστικών δεδομένων διαφέρει από χώρα σε χώρα.[19]
Τα βοσνιακά είναι επίσημη γλώσσα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, επίσημα ως μειονοτική γλώσσα στο Μαυροβούνιο[3] και τοπικά στη Σερβία ως γλώσσα εκπαίδευσης και τοπικής-περιφερειακής αυτοδιοίκησης.[5]
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΈνα από τα παλαιότερα έγγραφα των Νοτιοσλαβικών λαών που έχουν συνταχτεί στη σλαβική γλώσσα είναι μια εμπορική συμφωνία μεταξύ της Βοσνίας και Ντουμπρόβνικ, που χρονολογείται το 1189. Το κείμενο αυτό γράφτηκε από τον ηγεμόνα της Βοσνίας, Κούλιν Βαν.[20] Η ανακάλυψη αυτού του εγγράφου αποτέλεσε την καίρια απόδειξη της εθνικής υπόστασης της Βοσνίας και ταυτόχρονα το πρώτο τεκμήριο της βοσνιακής γλώσσας.
Σημειώσεις
Επεξεργασία^ α: Το Κοσσυφοπέδιο είναι το αντικείμενο της εδαφικής διαφοράς μεταξύ της Δημοκρατίας της Σερβίας και της αυτοαποκαλούμενης Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου. Το Κοσσυφοπέδιο διακήρυξε την ανεξαρτησία του στις 17 Φεβρουαρίου 2008, ενώ η Σερβία διακηρύττει ως σήμερα ότι αποτελεί μέρος της δικής της κυρίαρχης επικράτειάς της. Το Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος από περίπου 89 κράτη μέλη του ΟΗΕ.
Δείτε επίσης
Επεξεργασία
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 (Αγγλικά) Lewis, M. Paul, ed. (2009). [1] [2] (16η εκδ.). Dallas, Texas: SIL International.
- ↑ (Αγγλικά) (Σλαβομακεδονικά)Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της ΠΓΔΜ (2002)
- ↑ 3,0 3,1 (Σερβικά) Ιστοσ. Σοσιαλιστικού Λαϊκού Κόμματος του Μαυροβουνίου, Σύνταγμα του Μαυροβουνίου Αρχειοθετήθηκε 2018-01-20 στο Wayback Machine., Άρθρο 13.
- ↑ (Αγγλικά) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Κόσοβο 2009 Αναφορά Προόδου Αρχειοθετήθηκε 2011-07-18 στο Wayback Machine. Αρχείο
- ↑ 5,0 5,1 (Βοσνιακά) Ιστοσ. Εθνικού Συμβουλίου Βόσνιακ της Σερβίας, Καταστατικό Αρχειοθετήθηκε 2011-03-12 στο Wayback Machine., [Περιγράφεται το δικαίωμα των τοπικών συμβουλίων της βοσνιακής μειονότητας για τη χρήση της βοσνιακής ως επίσημης γλώσσας στην εκπαίδευση και την πολιτική ζωή της μειονότητας].
- ↑ (Αγγλικά) David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
- ↑ (Αγγλικά) Benjamin V. Fortson, IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2η εκδ. (2010, Blackwell), σ. 431, "Λόγω της αμοιβαίας κατανόησης τους, της Σερβικής, της Κροατικής, της Βοσνιακής, συνήθως θεωρείται ότι αποτελούν μία γλώσσα που ονομάζεται σερβοκροατική."
- ↑ (Αγγλικά) Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" Ανακτήθηκε 20/10/2010, σσ. 15-16.
- ↑ (Αγγλικά) Δείτε Άρθ. 6 του Συντάγμαντος της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, που είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του Γραφείου του Ύπατου Εκπροσώπου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη
- ↑ (Αγγλικά) Marko Valenta, Sabrina P. Ramet, The Bosnian Diaspora: Integration in Transnational Communities, Ashgate Publishing, Ltd., 2011, σ. 71, ISBN 1-4094-1252-0
- ↑ Ιστοσ. Πανεπιστημίου Αιγαίου, Περιλήψεις μαθημάτων: Ζητήματα Κοινωνιογλωσσολογίας: Γλώσσα και κοινωνία στα Βαλκάνια - Η γιουγκοσλαβική εμπειρία, [Διδάσκων καθηγ. Κώστας Κανάκης]
- ↑ (Αγγλικά) Ιστοσ. Εγκυκλ. Omniglot, Serbian, Croatian and Bosnian
- ↑ Ιστοσ. BBC, Languages accross Europe: Bosnian, Bosanski
- ↑ «Ιστορικά Αρχεία της πόλης του Σαράγεβο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2012.
- ↑ Το λεξικό Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika (I-XXIII) που εκδόθηκε από τη Γιουγκοσλαβική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών το 1880, είναι το πρώτο ιστορικό λεξικό της Κροατικής και της Σερβικής Γλώσσας. Έκδόθηκε κάτω από την επιμέλεια του φιλολόγου και λεξικογράφου Ντούρο Ντάνιτζιτς (Đuro Daničić) στο Ζάγκρεμπ.
- ↑ Ronelle Alexander, Bosnian, Croatian, Serbian, a grammar: with sociolinguistic commentary, εκδ. University of Wisconsin Press, 2006, 409
- ↑ (Αγγλικά) Robert David Greenberg, Language and Identity in the Balkans: Serbo-Croatian and Its Disintegration, Oxford University Press, 2004, σ. 141, ISBN 0-19-925815-5
- ↑ Η ορολογία "Εθνικά Βοσνιακοί" άρχισε να χρησιμοποιείται μετά την ανεξαρτησία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Προηγουμένως, στην πρώην Σοσιαλιστική Γιουγκοσλαβία, χρησιμοποιούνταν ο όρος "Εθνικά Μουσουλμάνοι", για αυτό τον λόγο αρκετοί Βόσνιοι μουσουλμάνοι αυτοπροσδιορίζονται ως εθνοτική ομάδα.
- ↑ (Αγγλικά) Marko Valenta, Sabrina P. Ramet, The Bosnian Diaspora: Integration in Transnational Communities, Ashgate Publishing, Ltd., 2011, σ. 7, ISBN 1-4094-1252-0
- ↑ [Απόδοση ονόματος στα ελληνικά] Edmund H. Broadbent, Η πορεία της εκκλησίας μέσα στους αιώνες, (The Pilgrim Church), Μετάφρ. Χρήστου Σ. Χαλκιά, Παγκόσμια Πεντηκοστή, τμ. Α', Αθήνα 2000, σ. 63