Βικιπαίδεια

Βελλεροφόντης

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Βελλεροφόντης (αποσαφήνιση).

Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Βελλεροφόντης ήταν μεγάλος ήρωας, "ο μέγιστος ήρωας και δολοφόνος τεράτων όπως ο Κάδμος και ο Περσέας πριν από την εποχή του Ηρακλή".[5] Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του ήταν η θανάτωση της Χίμαιρας η οποία όπως περιγράφει ο Όμηρος είχε κεφάλι λιονταριού, σώμα κατσίκας και ουρά φιδιού "η αναπνοή της έβγαζε τρομερές οσμές καιόμενης φλόγας".[6] Κατόρθωσε επίσης να δαμάσει τον Πήγασο με τη βοήθεια της Αθηνάς αλλά προκάλεσε την οργή των θεών όταν προσπάθησε να ανέβει με τον Πήγασο στον Όλυμπο για να γίνει και ο ίδιος θεός.[7] Το όνομα του προέρχεται από τη "βελόνα" ή "βέλος" και το "φονεύω". Ο Τζόφφρυ Κερκ ωστόσο ερμηνεύει το όνομα του ως "φονεύς του Βέλλερου", ενός τοπικού δαίμονα στην Λυκία ή Κορίνθιου ευγενούς.[8] Ο πατέρας του ήταν ο βασιλιάς της Αρχαίας Κορίνθου Γλαύκος του Σισύφου ή ο θεός Ποσειδώνας, η μητέρα του ήταν η Ευρυνόμη των Μεγάρων, αδελφός του ήταν ο Αλκιμένης. Τα παιδιά που απέκτησε με τη Φιλονόη κόρη του βασιλιά της Λυκίας Ιοβάτη ήταν ο Ίσανδρος, ο Ιππολόχος της Λυκίας και η Λαοδάμεια.[9] Η Φιλονόη ήταν γνωστή και με άλλα ονόματα όπως Αλκιμέδουσα, Αντίκλεια ή Κασσάνδρα.[10][11][12]

Βελλεροφόντης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Βελλεροφῶν (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΦιλονόη
Αλκιμέδουσα
ΤέκναὙδισσός
Ίσανδρος
Λαοδάμεια[1][2][3]
Ιππόλοχος
Δηιδάμεια
Γλαύκος ο Λύκιος
ΓονείςΓλαύκος του Σισύφου[3][4] και Ποσειδώνας[3] και Ευρυνόμη[4]
ΑδέλφιαΑλκιμένης
Piren
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στην Ιλιάδα Κεφ.ΣΤ΄, στ.155-203 τον μύθο αφηγείται ο εγγονός του Βελλεροφόντη Γλαύκος του Ιππολόχου που πήρε το όνομα του παππού του, ο πατέρας του ήταν ο Γλαύκος του Σισύφου βασιλιάς της Κορίνθου και γιος του μυθικού Σισύφου.[13] Οι εγγονοί του Βελλεροφόντη Σαρπηδόνας και ο νεότερος Γλαύκος πολέμησαν στον Τρωικό Πόλεμο. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στο έργο του "Εθνικά" παρουσιάζει τον Χρυσάωρ (από το "χρυσό ξίφος") πιθανότατα σαν δίδυμο αδελφό του Βελλεροφόντη, γιο του Γλαύκου και εγγονό του Σισύφου. Ο Χρυσάωρ ξεπήδησε από το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας μαζί με τον Πήγασο την εποχή που ήταν έγκυος με τον Ποσειδώνα. Από τότε δεν υπάρχει καμιά πληροφορία για τον Χρυσάωρ επειδή επισκιάστηκε από τον διάσημο αδελφό του είτε επειδή ο Βελλεροφόντης συνδέθηκε με τον Πήγασο μέχρι το τέλος της ζωής του.[14]

Σύμφωνα με τον μύθο

Επεξεργασία

Μετάβαση στην Λυκία

Επεξεργασία

H ηρωική πορεία του Βελλεροφόντη ξεκίνησε με μια οικογενειακή υπόθεση, δολοφόνησε στην Κόρινθο τον αδελφό του Δελιάδη ή Αλκιμένη ή έναν Κορίνθιο κυβερνητικό ευγενή τον "Μπελερό".[15][16] Ο Βελλεροφόντης δραπέτευσε στην Τίρυνθα και ζήτησε από τον βασιλιά Προίτο να τον εξαγνίσει για το έγκλημα του. Η σύζυγος του Προίτου Σθενέβοια ή Αντεία τον ερωτεύτηκε σφοδρά, ο Βελλεροφόντης την απέρριψε και εκείνη γεμάτη μίσος τον κατηγόρησε στον σύζυγο της ότι επιχείρησε να την βιάσει.[17][18] Ο Προίτος δεν ήθελε να τον δολοφονήσει ο ίδιος για να μην παραβιάσει τους ιερούς νόμους της φιλοξενίας, τον έστειλε στον πεθερό του Ιοβάτη στην Λυκία με μιά επιστολή στην οποία του εξηγούσε την πράξη του και του ζήτησε να τον δολοφονήσει εκείνος. Η επιστολή έγραφε "σε παρακαλώ πολύ δολοφόνησε τον, προσπάθησε να βιάσει την σύζυγο μου και κόρη σου". Ο Ιοβάτης τον φιλοξένησε μεγαλοπρεπώς για εννιά μέρες στην συνέχεια άνοιξε την επιστολή, δίσταζε να τον σκοτώσει ο ίδιος επειδή φοβήθηκε τις Ερινύες και του ανέθεσε αποστολή να σκοτώσει την Χίμαιρα, ένα φοβερό γειτονικό τέρας στην Καρία. Η Χίμαιρα ήταν ένα ον με κεφάλι λιονταριού, σώμα κατσίκας και ουρά φιδιού, ήταν ανίκητη από όλους. Ο Βελλεροφόντης ξεκίνησε την αποστολή, στον δρόμο του συνάντησε τον Κορίνθιο μάντη Πολύειδο και του έδωσε οδηγίες για να την αντιμετωπίσει. Ο Πολύειδος είπε στον Βελλεροφόντη ότι χρειαζόταν ένα πανίσχυρο άλογο τον Πήγασο, θα μπορούσε να τον αποκτήσει αν κοιμόταν μια νύχτα στον ναό της θεάς Αθηνάς. Η θεά του παρουσιάστηκε, έβαλε δίπλα του ένα χρυσό πέταλο και του είπε "κοιμήσου πρίγκιπα από τον Οίκο του Αιόλου, πάρε αυτό το πέταλο και δείξτο στον πατέρα σου όταν του θυσιάζεις έναν λευκό ταύρο".[19] Ο Βελλεροφόντης προσπάθησε να πλησιάσει τον Πήγασο την ώρα που έπινε σε ένα πηγάδι, σύμφωνα με μερικές πηγές του έφερε τον ταύρο η ίδια η θεά Αθηνά δαμασμένο, όπως γράφει ο Παυσανίας τον δάμασε ο πατέρας του Ποσειδώνας.[20] Ο Βελλεροφόντης ανέβηκε στην ράχη του Πήγασου και έσπευσε αμέσως να συναντήσει την Χίμαιρα για να την αντιμετωπίσει.

Οι τρεις επικίνδυνες αποστολές

Επεξεργασία

O Βελλεροφόντης έφτασε στην Λυκία για να αντιμετωπίσει την τρομερή Χίμαιρα αλλά δεν μπορούσε να την δαμάσει αφού ένοιωθε την καυτή της ανάσα, τότε σκέφτηκε μια σωτήρια ιδέα. Τοποθέτησε στο βέλος του ένα μεγάλο κομμάτι μολύβδου και το κάρφωσε στον λαιμό της, ο μόλυβδος έλειωσε στον λαιμό της Χίμαιρας, έκοψε την αναπνοή της και πέθανε. Ο Βελλεροφόντης επέστρεψε θριαμβευτής στον βασιλιά Ιοβάτη, εκείνος δεν μπορούσε να πιστέψει το μεγάλο κατόρθωμα του.[21] Αποφάσισε να του αναθέσει και άλλες αποστολές, τον έστειλε να αντιμετωπίσει τους Σόλυμους έναν πολεμοχαρή λαό που κατοικούσε στα ανατολικά της Λυδίας αλλά τους υπέταξε επιτυχώς. Στην τρίτη αποστολή τον έστειλε να αντιμετωπίσει τις Αμαζόνες που ήταν γυναίκες αλλά πολεμούσαν σκληρότερα από τους άντρες, τις θανάτωσε αφού έριξε μεγάλες πέτρες από το φτερωτό του άλογο. Ο Ιοβάτης έστειλε στην συνέχεια εναντίον του Βελλεροφόντη έναν Κάριο πειρατή, προσπάθησε να τον ρίξει σε παγίδα αλλά δεν τα κατάφερε και ο Βελλεροφόντης τον θανάτωσε. Οι φρουροί των ανακτόρων επιτέθηκαν στον Βελλεροφόντη, εκείνος ζήτησε την βοήθεια του Ποσειδώνα που πλημμύρισε με νερό τον Ξάνθο πριν πλησιάσουν οι φρουροί. Οι γυναίκες των ανακτόρων σήκωσαν τα φορέματα τους για να περάσουν το νερό, ο Βελλεροφόντης τις είδε γυμνές, απαξίωσε να τις αντιμετωπίσει και έφυγε.[22] Ο Ιοβάτης ύστερα από τόσα κατορθώματα αναγνώρισε ότι είναι ανίκητος, τον πάντρεψε με την κόρη του Φιλονόη μικρότερη αδελφή της Σθενέβοιας και του έδωσε προίκα το μισό του βασίλειο, το περισσότερο πλούσιο γεμάτο αμπελώνες.[23] Με την Φιλονόη ο Βελλεροφόντης απέκτησε τον Πείσανδρο, τον Ιππόλοχο και την Λαοδάμεια που πλάγιασε με τον Δία, γέννησε τον Σαρπηδών αλλά θανατώθηκε από την Άρτεμη.[24][25][26]

Το τραγικό τέλος

Επεξεργασία

Καθώς η φήμη του Βελλεροφόντη γινόταν συνέχεια όλο και μεγαλύτερη ο ίδιος πλήρης από έπαρση αποφασίζει με το φτερωτό άλογό του να ανέβει στον ουρανό (ή στον Όλυμπο) και να ανακαλύψει την κατοικία των θεών. Η Ύβρις αυτή απέναντι στον μέγιστο των θεών Δία προκάλεσε την οργή του, εξοργισμένος από το θράσος του, του έριξε κεραυνό με αποτέλεσμα ο Βελλεροφόντης να πέσει από το άλογό στην γη.[27] Με την πρόσκρουση του σε ακανθώνα έμεινε χωλός και τυφλός χάνοντας τόσο τη βασιλική αρχή όσο και τον Πήγασο (που του «τον πήραν οι θεοί»). Έζησε το υπόλοιπο της ζωής του σε αθλιέστατη κατάσταση στην πεδιάδα του Αλείου στην Κιλικία και πέθανε "χάνοντας την ψυχή του".[28][29] Σύμφωνα με μία ασαφή αναφορά στην Ιλιάδα, καταφεύγει στην Καλυδώνα (ενδεχομένως λίγο πριν τον θάνατό του) όπου φιλοξενείται από τον βασιλέα Οινέα. Ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης, βασισμένος σε αυτόν τον μύθο, έγραψε την τραγωδία του Βελλεροφών, από την οποία σώζονται 101 στίχοι. Η τραγική κατάληξη του μύθου έδωσε στους μελετητές την πρόφαση να καταλήξουν σε μια κοινή άποψη ότι ο Βελλεροφόντης επιχείρησε να εισβάλει με τον Πήγασο στον Όλυμπο και αυτό προκάλεσε την καταστροφή του. Ο Βελλεροφόντης φαίνεται ότι αμφισβητούσε έντονα την παντοδυναμία και την δικαιοσύνη των θεών λόγω της εικόνας που έβλεπε ανάμεσα στους ανθρώπους, αγαθοί να υποφέρουν, κακοί και άπληστοι να κυριαρχούν.[30] Ο οικογενειακός ήρωας Περσέας αντικατέστησε τον Βελλεροφόντη στην κλασσική αρχαιότητα, τον Μεσαίωνα μεταφέρθηκε στην Ευρώπη όπου έγινε κεντρικό θέμα σε ποιητές της Αναγέννησης.[31]

Σύμφωνα με τη Θεογονία (Στίχοι: 276~283)

Επεξεργασία
 

..

Σθεννώ τ᾽ Εὐρυάλη τε Μέδουσά τε λυγρὰ παθοῦσα·
ἡ μὲν ἔην θνητή, αἱ δ᾽ ἀθάνατοι καὶ ἀγήρῳ,
αἱ δύο· τῇ δὲ μιῇ παρελέξατο Κυανοχαίτης
ἐν μαλακῷ λειμῶνι καὶ ἄνθεσιν εἰαρινοῖσι.
Τῆς ὅτε δὴ Περσεὺς κεφαλὴν ἀπεδειροτόμησεν,
ἐξέθορε Χρυσάωρ τε μέγας καὶ Πήγασος ἵππος.
τῷ μὲν ἐπώνυμον ἦν, ὅτ᾽ ἄρ᾽ Ὠκεανοῦ παρὰ πηγὰς
γένθ᾽, ὁ δ᾽ ἄορ χρύσειον ἔχων μετὰ χερσὶ φίλῃσι.


..

..

τη Σθεννώ, την Ευρυάλη και τη Μέδουσα που έπαθε συμφορά ολέθρια.
Γιατί αυτή ήταν θνητή, ενώ οι άλλες δυο αγέραστες κι αθάνατες.
Μ᾽ αυτήν κοιμήθηκε ο Μαυρομάλλης
σε μαλακό λιβάδι και μες στα άνθη τα εαρινά.
Κι όταν της έκοψε απ᾽ το λαιμό την κεφαλή ο Περσέας,
ξεπήδησε ο μέγας Χρυσάωρ κι ο Πήγασος το άλογο.
Κι εκείνος πήρε αυτό το όνομα, γιατί στου Ωκεανού γεννήθηκε
πλάι τις πηγές, κι ο άλλος γιατί χρυσό σπαθί στα χέρια του κρατούσε.


..

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Лаодамия» (Ρωσικά)
  2. ↑ «Laodamia» (Ρωσικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Bellerophontes» (Ρωσικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Glaucus» (Ρωσικά)
  5. ↑ Kerenyi 1959, σ. 75
  6. ↑ Ιλιάδα, ΣΤ΄ 155-203
  7. ↑ Roman, Luke; Roman, Monica (2010). Encyclopedia of Greek and Roman Mythology. Infobase Publishing. σ. 103
  8. ↑ Kirk 1990, σ. 178
  9. ↑ Κέλτες, Γεωγραφικά, 12.8.5 & 13.4.16
  10. ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 6.192
  11. ↑ Πίνδαρος, "Ολυμπιακαί Ωδαί", 13.61
  12. ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 6.155
  13. ↑ Kerenyi 1959 σ. 78
  14. ↑ Kerenyi 1959 σ. 80
  15. ↑ Joseph Campbell, The Hero with a Thousand Faces, Κεφ. 1, "Separation".
  16. ↑ Carpenter, Rhys (1950). "Argeiphontes: A Suggestion". American Journal of Archaeology. 54 (3): 177–183
  17. ↑ Ιλιάδα, ΣΤ΄
  18. ↑ Graves 1960, 70.2, 75.1
  19. ↑ Kerenyi 1959, quoting Apollodorus Mythographus, 2.7.4
  20. ↑ Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδος", 2.7.4
  21. ↑ Hesiod, Theogony 319ff; Bibliotheke, ii.3.2; Pindar, Olympian Odes, xiii.63ff; Pausanias, ii.4.1; Hyginus, Fabulae, 157; John Tzetzes, On Lycophron
  22. ↑ Robert Graves, 75.d; Plutarch, On the Virtues of Women
  23. ↑ Finkelberg, Margalit (1991). "Royal succession in heroic Greece". The Classical Quarterly. New Series. 41 (2): 303–316
  24. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, 12.8.5 & 13.4.16
  25. ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, 197–205
  26. ↑ https://web.archive.org/web/20110715021720/http://www.us.oup.com/us/companion.websites/0195153448/studentresources/chapters/ch25/?view=usa
  27. ↑ Παραλληλισμοί στους μύθους τους Ίκαρου και του Φαέθωντα
  28. ↑ Homer (1924). The Iliad with an English Translation by A.T. Murray, Ph.D. in two volumes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Τομ. 1 (Βιβλίο 6, Γραμ. 202-204)
  29. ↑ Pindar, Olympian Odes, xiii.87–90, and Isthmian Odes, vii.44; Bibliotheke ii.3.2; Homer, Iliad vi.155–203 and xvi.328; Ovid, Metamorphoses ix.646
  30. ↑ Riedweg, Christoph (1990). "The 'atheistic' fragment from Euripides' Bellerophontes (286 N²)". Illinois Classical Studies. 15 (1): 39–53
  31. ↑ Johnston, George Burke (1955). "Jonson's 'Perseus upon Pegasus'". The Review of English Studies. New Series. 6 (21): 65–67

Πηγές

Επεξεργασία
  • Graves, Robert, 1960. The Greek Myths, revised edition (Harmondsworth: Penguin)
  • Homer, Iliad, book vi.155–203
  • Kerenyi, Karl, 1959. The Heroes of the Greeks (London: Thames and Hudson)
  • Kirk, G. S., 1990. The Iliad: A Commentary Volume II: books 5-8. (Cambridge: Cambridge University Press)


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Βελλεροφόντης&oldid=10681815"