Βασιλικό Θέατρο (Ελλάδα)

Το Βασιλικό Θέατρο ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1900 όμως έκλεισε μόλις το 1908 και το κτίριο δόθηκε σε κοινή χρήση μέχρι τη δεκαετία του 1930. Στις 3 Μαΐου του 1930 επανιδρύθηκε με νόμο του τότε Υπουργού Παιδείας, Γεωργίου Παπανδρέου ως το Εθνικό Θέατρο.

Βασιλικό Θέατρο

Διάδοχος	Εθνικό Θέατρο
Ίδρυση	1900
Διάλυση	1908
Έδρα	Ελλάδα
δεδομένα ()

Ιστορία

Προϊστορία

Ο Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας κατά τη διάρκεια περιοδείας του στην Ευρώπη, επισκέφθηκε το Λονδίνο όπου συνάντησε τον Ευστράτιο Ράλλη, ο οποίος του δώρισε το ποσό των 10.000 λιρών, προκειμένου να αξιοποιήσει το ποσό όπως αυτός θέλει. Ο μονάρχης έκρινε πως έπρεπε να δημιουργηθεί θέατρο και το 1891 τοποθετήθηκε θεμέλιος λίθος σε οικόπεδο της οδού Αγίου Κωνσταντίνου που ανήκε στο κράτος.

Η ίδρυση

Το Βασιλικό Θέατρο ιδρύθηκε το 1900 υπό τη διεύθυνση του Άγγελου Βλάχου - ο οποίος όμως αποχώρησε πριν από την έναρξη των παραστάσεων - και λειτούργησε με προσκλήσεις. Στις 24 Νοεμβρίου του 1901 έγινε η πρεμιέρα του θεάτρου η οποία περιελάβανε έναν μονόλογο από τη «Μαρία Δοξαπατρή» του Βερναρδάκη και τα κωμικά μονόπρακτα «Ο θάνατος του Περικλέους» (του Δ. Κορομηλά) και «Ζητείται υπηρέτης»» (του Χ. Αννίνου) υπό τη συνοδεία ζωντανής ορχήστρας. Παράλληλα, ιδρύθηκε και η Βασιλική Δραματική Σχολή με καθηγητές τους Θωμά Οικονόμου και Αριστοτέλη Κουρτίδη. Το θέατρο θα κλείσει το 1908, με τελευταία παράσταση στις 29 Απριλίου της χρονιάς εκείνης, έχοντας ανεβάσει 144 έργα, και με 644 παραστάσεις. Από αυτά τα 28 ήταν νεοελληνικά και τα 17 πρωτοπάιχτηκαν στη σκηνή του.

Το Βασιλικό θέατρο, με σκηνοθέτη τον Θωμά Οικονόμου και πρωταγωνίστριες την Αικατερίνη Βερώνη και τη Μαρίκα Κοτοπούλη απότελεσε το αντίπαλο δέος στη «Νέα Σκηνή» του Χρηστομάνου. Το 1903 έγινε η αιτία ισχυρών παθών και διχονοιών, με την παράσταση της τριλογίας "Ορέστεια", που συνοδεύτηκε από θερμά επεισόδια τα οποία προκάλεσε η γλωσσική διαμάχη για την πεζή μετάφραση σε συντηρητική δημοτική του Γ. Σωτηριάδη, γνωστά και ως Ορεστειακά, (με δύο νεκρούς και επτά τραυματίες).

Τα αίτια παρακμής του Βασιλικού Θεάτρου

Τα αίτια παρακμής του Βασιλικού Θεάτρου, συνοψίζονται από τον θεατρολόγο Θόδωρο Γραμματά στα εξής:

• Το περιορισμένο ρεπερτόριο των παραστάσεών του: ελληνικές αρχαίες τραγωδίες, βυζαντινά δράματα (Βελισάριος του Πολύβιου Δημητρακόπουλου, Νικηφόρος Φωκάς του Δημήτριου Βερναρδάκη) και φάρσες και δράματα του γερμανικού βορειοευρωπαϊκού θεάτρου (Νόρα του Ίψεν, Το στοιχειό του πύργου, του Γκριλπάτσερ), γαλλικά μπουλβάρ και δράματα (Ο αρχισιδηρουργός του Ονέ) και σαιξπηρικά έργα (Η δωδεκάτη νύχτα, Οθέλλος). Δηλαδή ήταν ή αγνώστων θεατρικών συγγραφέων για το κοινό ή δυσνόητων λόγω έλλειψης κατάλληλης θεατρικής παιδείας ή και αφελή και κοινότοπα, πιο πολύ γνωστά από άλλους ιδιωτικούς θιάσους.
• Ανέβαιναν αντιθεατρικά έργα Ελλήνων συγγραφέων που ανήκαν σε ξεπερασμένες θεατρικές μορφές του 19ου αι. (π.χ. Η επιστροφή του Ασώτου του Αριστομένη Προβελέγγιου), που άφηναν αδιάφορο το αστικό κοινό της Αθήνας

• Ο θεατρικός χώρος ήταν ακατάλληλος: αποκεντρωμένο από το Σύνταγμα και την Ομόνοια, δημιουργούσε πρόβλημα στις μετακινήσεις των θεατών με επιπλέον κόστος.

• Μια μικρή κατηγορία θεατών μπορούσε να παρακολουθήσει, αφού κατά κανόνα παρακολουθούσε η Βασιλική οικογένεια και οι αυλικοί

• Η στέγη του δεν ήταν κινητή, κι έτσι οι παραστάσεις περιορίζονταν μόνο το χειμώνα (1η Νοεμβρίου-23 Απριλίου) κι όχι το καλοκαίρι

• Η θεατρική κριτική, ιδιαίτερα αυστηρή και όχι ανιδιοτελής, αφού προερχόταν από θεατρικούς συγγραφείς και μεταφραστές που ήθελαν τα δικά τους έργα να παίζονται στη σκηνή του Βασιλικού Θεάτρου.

• Η κακή διοίκηση του που ξεκίνησε από τον Άγγελο Βλάχο και συνεχίστηκε από τον Νικόλαο Θων, αλλά και τον διάδοχο του Οικονόμου, τον Χριστόφορο Ταβουλάρη.

Δείτε επίσης

• Εθνικό Θέατρο

Πηγές

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

• Γραμματάς, Θόδωρος (2002). Το Ελληνικό θέατρο στον 20ο αιώνα. Πολιτιστικά πρότυπα και πρωτότυπα. τ.A΄. Εξάντας. σελίδες 233–237. 

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

• Γλυτζουρής, Αντώνης (1996). «Η δημιουργία θέσης σκηνοθέτη στο "Βασιλικόν Θέατρον" (1898-1902)» (pdf). Μνήμων (Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού) 18: 61–88. doi:10.12681/mnimon.523. http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/8217.