Αυλάκια (αρχαιολογία)
Αυλάκια (Σουηδικά: sliprännor, slipskåror) υπάρχουν σκαλισμένα σε βράχους σε αρκετά μέρη στην Ευρώπη. Τα περισσότερα απαντώνται στο νησί Γκότλαντ της Βαλτικής Θάλασσας.
Στη Σουηδία υπάρχουν επίσης αυλάκια στα νότιο-δυτικά, στη Scania και το Halland. Στην Gantofta, που βρίσκεται 14 χλ. νότια του Χέλσινγκμποργκ, η πλευρά ενός βράχου από ψαμμίτη είναι εγχαραγμένη με χιλιάδες αυλάκια. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει μια κοινώς αποδεκτή εξήγηση για την ύπαρξη των αυλακιών. Η θέση των αυλακιών απάνω στους βράχους υποδηλώνει ότι μπορεί να έχουν δημιουργηθεί με κινητούς τροχούς.[1] Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι έγιναν από το ακόνισμα των πέτρινων μερών των δρεπανιών.[2]
Στη Γαλλία θεωρούνται ότι προέρχονται από τη Λίθινη Εποχή, και ονομάζονται polissoirs. Στην Ωμπ (Aube) υπάρχουν αυλάκια από την περίοδο 2500 με 2000 προ Χριστού. Αναπτύχθηκαν στην ύστερη Νεολιθική ή Χαλκολιθική περίοδο, ή πιο συγκεκριμένα στην Εποχή του Χαλκού. Οι άνθρωποι που κατασκεύασαν τα ντολμέν και ανήγειραν τα μενίρ, και που επίσης έφτιαξαν τα αυλάκια, ανήκουν σε έναν πολιτισμό γνωστό ως πολιτισμό του Seine-Oise-Marne, οι οποίοι επίσης είναι αυτοί που έχτισαν τους τάφους στο Coizard-Joches. Η περιοχή του Aube είχε περισσότερους από 130 μεγάλιθους, και 49 αυλάκια πριν το 1927. Σήμερα έχουν απομείνει μόνο 34 προϊστορικά μνημεία, που περιλαμβάνουν 16 αυλάκια. Πολλοί βράχοι/πέτρες έχουν κοπεί και χρησιμοποιηθεί στη κατασκευή δρόμων και σπιτιών. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα υπήρξε ευαισθητοποίηση ώστε οι ιδιοκτήτες σπιτιών που είχαν στην κατοχή τους μονόλιθους από τη Τρουά, να τους δωρίσουν στο Μουσείο.
Αυλάκια επίσης έχουν βρεθεί στην Tavastia, στη Φινλανδία και στο Λουξεμβούργο.
Γκότλαντ
ΕπεξεργασίαΣτο Γκότλαντ έχουν βρεθεί 3.600 αυλάκια [3], από τα οποία τα 700 βρίσκονται σε ασβεστολιθικούς βράχους, ενώ τα υπόλοιπα σε περίπου 800 ογκόλιθους και πλάκες. Έχουν μήκος 50-100 εκατοστά, 10 περίπου εκατοστά βάθος και περίπου 10 εκατοστά πλάτος.[4] Τα αυλάκια από όσο είναι προφανές, έχουν δημιουργηθεί με τραχύ εργαλείο σαν εκκρεμές μήκους περίπου 192-283 εκατοστών.[5]
Τα αυλάκια άρχισαν να συγκεντρώνουν την προσοχή των ειδικών στη δεκαετία του 1850. Στην αρχή αποκαλούνταν "πέτρες λείανσης", αλλά αργότερα ονομάστηκαν "πέτρες για λείανση ξιφών". Μετά από κάποιο καιρό επιστημονικά και δημοσιεύματα σε εφημερίδες άρχισαν να αμφισβητούν το παραπάνω, καθώς το σχήμα των αυλακιών δεν ταίριαζαν στη χρήση αυτή, -να λειαίνουν ξίφη. Ένας επιπλέον λόγος ήταν ότι μέχρι το 1933 είχαν ανακαλυφθεί περισσότερα από 500 σημεία με αυλάκια στο Γκόταλντ. Επίσης, το γεγονός ότι ήταν χαραγμένα σε διαφορετικές κατευθύνσεις και συχνά έτεμναν το ένα το άλλο.
Η χρονολόγηση και η χρήση τους στο Γκότλαντ αποτέλεσε την τελευταία δεκαετία αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των αρχαιολόγων, ανάμεσα σε αυτούς που τα τοποθετούν στην εποχή του Ύστερου Μεσαίωνα και με χρήση τη βιομηχανία [6][7], και των υποστηρικτών μιας εναλλακτικής θεωρίας, που τα τοποθετούν στη Νεολιθική Εποχή με χρήση τελετουργικών ημερολογίων. Οι τελευταίοι υποστηρίζουν μπορεί να δοθεί εξήγηση για την κατεύθυνση των αυλακιών βάση αστρονομικών όρων, και συγκεκριμένα ότι κάθε αυλάκι αποτελεί οδηγό προς κάποιο συγκεκριμένο ουράνιο φαινόμενο, έτσι όπως εμφανιζόταν τη Λίθινη εποχή (π.χ. η κατεύθυνση ενός αυλακιού μπορεί να έδειχνε το σημείο ανατολής του ήλιου τη μέρα της Εαρινής Ισημερίας) [4]. Τα αυλάκια στο Scania (βλ. δύο τελευταίες εικόνες) δεν θα μπορούσαν να εξηγηθούν βάση της παραπάνω συλλογιστικής.
Κάποιες πλάκες με παραστάσεις στο Γκότλαντ, έχουν αυλάκια τα οποία έγιναν μετά το σκάλισμα της πλάκας, τα οποία τα τοποθετούν σε μεταγενέστερη περίοδο από την κατασκευή αυτών των πλακών. Ομοίως, το γεγονός ότι τα αυλάκια που βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των βράχων είναι πάνω από το σημερινό επίπεδο της θάλασσας, υποδηλώνει ότι δεν μπορεί να είναι αρχαιότερα από το 1.000 μ.χ., λαμβάνοντας υπόψη το ρυθμό μετατόπισης της ακτογραμμής μετά την εποχή των παγετώνων [8]. Έχει προταθεί ότι σε μια πλάκα με παραστάσεις, ένα μέρος της διακόσμησης από την Ύστερη Εποχή του Σιδήρου, είναι σκαλισμένο κάτω από το αυλάκι, που σημαίνει ότι το τελευταίο είναι αρχαιότερο από αυτό το μέρος της διακόσμησης [9].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Rosborn, S. Det randiga berget i Gantofta, published in Populär historia 1/1992.
- ↑ Torsten Mårtensson: Sliprännornas praktiska bruk.
- ↑ Gannholm, Sören. The Gotlandic grinding grooves - Stone age calendars?http://stavgard.com/stavar/gotlslipsk/grindinggrooves.html#gotlandskarta Gotlands slipskåror, Sören Gannholm 1993. ISBN 91-630-1845-4
- ↑ 4,0 4,1 Henriksson, Göran (1983). «Astronomisk tolkning av slipskåror på Gotland». Fornvännen (Royal Swedish Academy of Letters, History and Antiquities). http://fornvannen.se/pdf/1980talet/1983_021.pdf.
- ↑ Henriksson, Göran. 2000. The grooves on the island of Gotland in the Baltic sea: a neolithic lunar calendar. Αρχειοθετήθηκε 2013-07-21 στο Wayback Machine. Paper presented at "Astronomy of Ancient Civilizations", 8th SEAC Conference, Institute of Archaeology, Russian Academy of Sciences. Eds T. Potemkina & V. Obridko. Moscow. ISBN 5-02-008768-8.
- ↑ Swanström, Lennart. 1995. Slipskåror och järnhantering på Gotland. Gotländskt arkiv 67. Visby. pp. 11-18
- ↑ Lindström, Jonathan. 1997. Fornlämningarnas orientering på Gotland: en kritisk granskning av den arkeoastronomiska tolkningen av slipskåror samt en studie av riktningsfördelningen hos öns forntida gravar, hus och medeltida kyrkor. Till Gunborg. Dept of Archaeology, University of Stockholm. Pp. 497-508.
- ↑ Munthe, Henr. Om Gotlands s.k. Svärdslipningsstenar "YMER 1933. Η 2-3
- ↑ Henriksson, Göran. "Nya undersökningar av bildstenen från Othemars i Othem" Gotländskt Arkiv 1988. http://195.67.126.28/ga/arkiv/view.php?id=795[νεκρός σύνδεσμος].
| Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Grooves (archaeology) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |