Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας

Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας
Είδος	μουσείο και αρχαιολογικό μουσείο
Διεύθυνση	Sito archeologico di Eleusi
Γεωγραφικές συντεταγμένες	38°2′27″N 23°32′15″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Ελευσίνας
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	1890
Ιστότοπος
	Επίσημος ιστότοπος
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας στεγάζεται στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας ^[1] και είναι ένα από τα πρώτα μουσεία του ελληνικού κράτους.

Ιστορική αναδρομή

Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1890 με αρχιτέκτονα τον Γερμανό Κάβεραου. Αρχικά προορίστηκε για την φιλοξενία των αρχαιολογικών ευρημάτων του αρχαιολογικού χώρου. Επεκτάθηκε το 1892 με αρχιτέκτονα τον Έλληνα Γ. Μούση.

Το κτήριο, ισόγειο, κεραμοσκεπές, διέθετε αρχικά πέντε αίθουσες ενώ γύρω στα 1930 προστέθηκε και μια νέα αίθουσα προκειμένου να συμπεριλάβει αγγεία και μικροευρήματα από το Ιερό και τα νεκροταφεία (ανασκαφή Κ. Κουρουνιώτη). Στα χρόνια που πέρασαν έγιναν κάποιες ανακαινίσεις και το 1960 το Μουσείο εμπλουτίσθηκε με νέα ευρήματα ενώ το 1973 τοποθετήθηκαν δύο προπλάσματα με αναπαράσταση των κυριοτέρων οικοδομημάτων του Ιερού του 6ου αι. π.Χ. και του 2ου αι. π.Χ. Μετά από τον μεγάλο σεισμό του 1999 που προκάλεσε σοβαρές ζημίες στο Μουσείο και στο αρχαιολογικό χώρο έγιναν επισκευές.

Το 2023 στα πλαίσια των έργων της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης στο μουσείο έλαβε χώρα ανακαίνιση με επανέκθεση των εκθεμάτων του.

Σημαντικότερα εκθέματα

Καρυάτις - Κιστοφόρος

• Πρωτοαττικός αμφορέας (650 π.Χ.) Σε όλο το ύψος του λαιμού του αγγείου απεικονίζεται η σκηνή της τύφλωσης του Πολύφημου ^[2]. Στο σώμα του αμφορέα εικονίζεται ένα ακόμα μυθολογικό επεισόδιο, ο αποκεφαλισμός της Μέδουσας από τον Περσέα.

Τα σημαντικότερα εκθέματα είναι τα εξής : • Η "Φεύγουσα Κόρη", γλυπτό των αρχών του 5ου αιώνα π.Χ., που πιθανότατα προέρχεται από την αρχιτεκτονική διακόσμηση της Ιεράς Οικίας.

• Η επιγραφή της γεφυρώσεως των Ρειτών^[3] με επίτιτλο ανάγλυφο, όπου εικονίζονται οι προστάτιδες θεές των Αθηνών και της Ελευσίνας.

• Το ακέφαλο άγαλμα της θεάς Δήμητρας, πρωτότυπο έργο του τέλους του 5ου αιώνα π.Χ. που αποδίδεται στο εργαστήριο του γλύπτη Αγοράκριτου ^[4].

• Υπερφυσικού μεγέθους άγαλμα Κόρης που στήριζε τη στέγη των "Μικρών Προπυλαίων" του Ιερού (1ος αιώνας π.Χ.).

• Μαρμάρινο άγαλμα του Αντίνοου, ευνοούμενο του αυτοκράτορα Αδριανού (2ος αιώνας μ.Χ.).

• Το ακέφαλο άγαλμα του Ασκληπιού, θεού της Ιατρικής, πρωτότυπο έργο του 4ου αιώνα π.Χ.

• Επιγραφή που αναφέρεται στις τεχνικές προδιαγραφές για την κατασκευή των χάλκινων συνδέσμων των κιόνων της Φιλωνείου Στοάς (4ος αιώνας π.Χ.)

-Πολλά αντικείμενα που αναλήφθηκαν από τις ανασκαφές συνδέονται με τις τελετές των Ελευσίνιων Μυστηρίων όπως το Μαρμάρινο αναθηματικό χοιρίδιο .

Η επιγραφή της στήλης λευκού μαρμάρου

Στήλη λευκού μαρμάρου ελλιπής κάτω με επίτιτλο ανάγλυφο. Η στήλη βρέθηκε στην Ελευσίνα και φυλάσσεται στο Μουσείο της Ελευσίνας. Παριστάνονται οι δύο Ελευσινιακές θεότητες η Δήμητρα και η Κόρη, ο Εύμολπος και η Αθηνά. Πηγή: Epigraphy.packhum.org * ^[5]

Επιγραφή	Απόδοση
[Π]ρέπις Εὐφέρο ἐγραμμάτευε. ἔδοχσεν τε͂ι βολε͂ι καὶ το͂ι δέμοι·. Αἰγεὶς ἐπρυτάνευε, Πρέπις ἐγρα-. [μ]μάτευε, Πατροκλε͂ς ἐπεστάτε, Θε-. α̣ῖος εἶπε· τὸν Ῥετὸν τὸμ παρὰ το͂ ἄ̣- [5] στεος γεφυρο̣͂σαι λίθοις χρομέ[ν]- ος Ἐλευσινό̣θεν το͂γ καθειρεμέν̣- ον ἐκ το͂ νεὸ το͂ ἀρχαίο, hὸς ἔλιπον ἐς τὸ τεῖχος ἀναλίσκοντες, hος ἂ- ν τὰ hιερὰ φέροσιν hαι hιέρεαι ἀ- [10] σφαλέστατα. πλάτος δὲ ποιόντον [π]εντέποδα, hίνα μὲ hάμαχσαι διε- α̣ῖος εἶπε· τὸν Ῥετὸν τὸμ παρὰ το͂ ἄ̣- δ̣ίζεν ἐπὶ τὰ hιερά. λίθοις δὲ κατ- [ακ]αλύφσαι τὰς διαρροὰς το͂ Ρρε[τ]- [15] ο̣͂ καθότι ἂν χσυγγρ‹ά›φσει Δεμομέλ- [ες ὁ ἀρχιτέκτον]. ἐ̣ὰν [δ]ὲ μὲ ὁ͂σιν ε[․] - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -	Ο Πρέπις Ευφήρου εγραμμάτευε• απόφαση της βουλής και του δήμου• η Αιγηίς φυλή επρυτάνευε, ο Πρέπις εγραμμάτευε, ο Πατροκλής επεστάτει• πρόταση του Θεαίου• να κτισθεί γέφυρα στον Ρειτό, εκείνον που έρχεται από την πόλη χρησιμοποιώντας λίθους από την Ελευσίνα, που αφαιρέθηκαν από τον αρχαίο ναό της Δήμητρος και της Κόρης και δεν χρησιμοποιήθηκαν για την οικοδόμηση του τείχους της Ελευσίνος• η γέφυρα θα κατασκευασθεί, για να μεταφέρουν ασφαλέστατα οι ιέρειες των δύο θεών τα ιερά• το πλάτος της να το κάνουν πέντε πόδες (περίπου 1,50 μ.), ώστε να μην είναι δυνατόν να περνούν άμαξες από αυτήν, αλλά οι διαβάτες να μπορούν να βαδίζουν απρόσκοπτα, για να συμμετέχουν στις ιεροπραξίες• η κάλυψη των εκροών του Ρειτού να γίνει συμφώνως προς τη συγγραφή υποχρεώσεων, την οποία θα συντάξει ο αρχιτέκτων του έργου Δημομέλης• εάν δεν υπάρχουν [- - -].

Έκθεση φωτογραφιών

Μαρμάρινη σαρκοφάγος με ανάγλυφη παράσταση από το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου στην κύρια όψη, Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας - 2ος αι. Μ.Χ.
Μαρμάρινη σαρκοφάγος με ανάγλυφη παράσταση από το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου στην κύρια όψη, Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας - 2ος αι. Μ.Χ.
Μαρμάρινο άγαλμα του Αντίνοου
Πρωτοαττικός αμφορέας (650 π.Χ.) Σε όλο το ύψος του λαιμού του αγγείου απεικονίζεται η σκηνή της τύφλωσης του Πολύφημου.
Πρωτοαττικός αμφορέας (650 π.Χ.). Στο σώμα του αμφορέα εικονίζεται ο αποκεφαλισμός της Μέδουσας από τον Περσέα.