Ο Αννίκερις ο Κυρηναίος (περ. 330-270 π.Χ.) υπήρξε φιλόσοφος της Κυρηναϊκής Σχολής και αρχηγός της μιας από τις τρεις γνωστές ομάδες της (Αννικέρειοι, Θεοδώρειοι, Ηγησιακοί), μαθητής του Αντιπάτρου του Κυρηναίου και δάσκαλος του Θεόδωρου του Άθεου. Κατά το Σούδα έζησε την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (βασιλεία 336-323 π.Χ.) και είχε ακούσει τον Παραιβάτη[1], ενώ είχε αδερφό φιλόσοφο με το όνομα Νικοτέλης και με επιφανή μαθητή τον Ποσειδώνιο[2]. Η ιστορία που ο Αννίκερις εξαγοράζει και απελευθερώνει [3]τον Πλάτωνα από τον Διονύσιο, τύραννο των Συρακουσών για είκοσι μνες,[4] πρέπει να αναφέρεται σε έναν πιο πρώιμο Αννίκερι, πιθανότατα τον ονομαστό ηνίοχο που μνημονεύει ο Αιλιανός[5].

Αννίκερις ο Κυρηναίος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση4ος αιώνας π.Χ.
Κυρήνη
Θάνατος3ος αιώνας π.Χ. (πιθανώς)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος
Επηρεάστηκε απόΑρίστιππος ο Κυρηναίος

Αρνούνταν ότι ηδονή ήταν αποκλειστικά και μόνο η απουσία του πόνου επειδή εάν ίσχυε αυτό τότε ο θάνατος θα ήταν ηδονή. Ο Αννίκερις διεύρυνε το κριτήριο της Κυρηναϊκής φιλοσοφίας, αναγνωρίζοντας την ηδονή όχι μόνο ως «ιδιοπαθητική», δηλαδή ατομική, αλλά και ως «συμπαθητική», δηλαδή κοινωνική. Έτσι, αντίθετα από τον Επίκουρο και τον Αρίστιππο, τον ιδρυτή της Κυρηναϊκής σχολής, παραδεχόταν και ορισμένες υποχρεώσεις του ατόμου απέναντι στην πατρίδα, στους συγγενείς και στους φίλους, ύστερα από τη διαπίστωσή του ότι η ηδονή εξαρτάται και από τις σχέσεις του ατόμου με το περιβάλλον του. Η πραγματική χαρά και η απόλαυση επιτυγχάνονται μέσα στην κοινωνία με τους φίλους, τους οικείους και τους συγγενείς. Φίλους τους οποίους θα πρέπει να επιλέγουμε όχι μόνο με βάση τις δικές μας ανάγκες αλλά εξαιτίας της αγαθότητας και της φυσικής στοργής. Η χαρούμενη διάθεση της διδασκαλίας του αναπτύσσεται σε αντίθεση με την πεσιμιστική διάθεση της διδασκαλίας του Ηγησία, η οποία είχε οδηγήσει πολλούς στην Αλεξάνδρεια σε αυτοκτονία. Τέλος δεν πίστευε ότι ο «λόγος», η λογική δηλαδή από μόνη της μπορεί να μας εξασφαλίσει από το λάθος. Σοφός είναι ο άνθρωπος, ο οποίος έχει κληρονομήσει συνήθεια σοφής δράσης. Η ανθρώπινη σοφία διατρέχει τον κίνδυνο ανά πάσα στιγμή να παρεκκλίνει (εκτραπεί).[6]

  1. Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο Β, Αρίστιππος, 86.
  2. Σούδα, Αννίκερις
  3. Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο Β, Αρίστιππος, 86.
  4. Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο Γ, Πλάτων, 20
  5. Κλαύδιος Αιλιανός, Ποικίλη Ἱστορία II, 27
  6. Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο Β, Αρίστιππος, 96-97.;Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς