Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας
Ο Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας, γνωστότερος ως Αλέξανδρος ο Καλός (ρουμ. Alexandru cel Bun) ή «ο Γέρων», ήταν ηγεμόνας (Βοεβόδας) της Μολδαβίας από το 1400 μέχρι το 1432, γιος του Ρόμαν Α΄ Μουσάτ και της Μαργαρίτας Μουσάτα.[5]. Ο Αλέξανδρος δεν διαδέχθηκε τον πατέρα του, αλλα επί βραχύ διάστημα ηγεμόνα Γιούγκα.[6]. Ανέλαβε την ηγεμονία σε πολύ κρίσιμη εποχή για τη Μολδαβία[7], που αντιμετώπιζε εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, και ανταπεξήλθε με αρκετή επιτυχία, ιδίως στο εσωτερικό, όπου άρχισε μια σειρά σημαντικών μεταρρυθμίσεων.
| Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Alexandru cel Bun (Ρουμανικά) |
| Γέννηση | 1375 (περίπου)[1] |
| Θάνατος | 1 Ιανουαρίου 1432 Σουτσεάβα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηγεμονία της Μολδαβίας |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ριμγκαϊλέ της Λιθουανίας Ana Neacșa |
| Τέκνα | Ηλίας Α΄ της Μολδαβίας Πέτρος Γ΄ της Μολδαβίας Μπογκντάν Β΄ της Μολδαβίας Πέτρος Ααρών της Μολδαβίας Στέφανος Β΄ της Μολδαβίας[2] Vasilissa[3] |
| Γονείς | Ρόμαν Α΄ της Μολδαβίας[3] και Anastasia of Moldova[3] |
| Οικογένεια | Οίκος των ΄Μπογκντάν-Μουσάτ |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | βοεβόδας της Μολδαβίας (1400–1432)[4] |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
.jpg)
Εσωτερική πολιτική
ΕπεξεργασίαΠρώτα από όλα ο Αλέξανδρος δημιούργησε νέους θεσμούς και διοικητικά αξιώματα: το «Συμβούλιο του Βοεβόδα», την «Καγκελαρία» και (το 1403) το αξίωμα του λογοθέτη (Logofăt), ως αντίστοιχο του πρωθυπουργού – ήταν ο επικεφαλής της Καγκελαρίας, της κυβερνήσεως κατά κάποιο τρόπο.
Κατά την ηγεμονία του ο Αλέξανδρος επέβαλε νέους οικονομικούς νόμους, με πρόσθετα εμπορικά προνόμια στους εμπόρους του Λβιβ (1408) και της Κρακοβία (1409), βελτίωσε την ασφάλεια των εμπορικών οδών (ειδικά αυτής που συνέδεε τον λιμένα Τσετάτια Άλμπε με την Πολωνία), ενίσχυσε τα φρούρια που τις φύλαγαν και επεξέτεινε τους λιμένες Τσετάτια Άλμπε και Κιλία (την αρχαία ελληνική Αχιλλεία).
Εκκλησιαστικά ζητήματα
ΕπεξεργασίαΟ Αλέξανδρος ο Καλός είχε να αντιμετωπίσει και εκκλησιαστικά προβλήματα, που είχαν προκύψει από την πολιτική των προκατόχων του: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως είχε θέσει την Εκκλησία της Μολδαβίας υπό την πνευματική κηδεμονία του Μητροπολίτη Γαλικίας Αντωνίου Δ΄, που είχε χειροτονήσει δύο επισκόπους στη Μολδαβία: τον Ιωσήφ και τον Μελέτιο.[8] Ο Πατριάρχης δεν τους ανεγνώρισε και αποφάσισε να ιδρύσει νέα «Μητρόπολη Μολδαβίας» με μητροπολίτη τον Ιερεμία. Οι Μολδαβοί δεν δέχθηκαν τον νέο μητροπολίτη και ο ηγεμόνας Στέφανος Α΄ της Μολδαβίας ζήτησε την αναγνώριση των Ιωσήφ και Μελετίου. Τότε, το 1395, ο Πατριάρχης ανέθεσε τη διοίκηση της Εκκλησίας σε νέο ιερωμένο, τον Πέτρο, έγραψε επιστολή στον ηγεμόνα να διώξει τους δύο επισκόπους και έστειλε τον Μητροπολίτη Μυτιλήνης να εξετάσει την κατάσταση[9] Το 1397 ανατέθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Βηθλεέμ Μιχαήλ η διοίκηση των Μητροπόλεων Γαλικίας και Μολδαβίας. Αυτή ήταν η κατάσταση όταν ανέλαβε την ηγεμονία ο Αλέξανδρος ο Καλός. Ο νέος ηγεμόνας επεδίωξε από την αρχή τη συμφιλίωση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο: Το 1401 απέστειλε άρχοντες και ιερωμένους στον Πατριάρχη Ματθαίο Α΄ για να ζητήσει τη συγχώρηση του επισκόπου Ιωσήφ. Τότε ο Πατριάρχης απέστειλε στη Μολδαβία τον μοναχό Γρηγόριο και τον Μανουήλ τον Άρχοντα για διαβουλεύσεις. Σύντομα ο Ιωσήφ αναγνωρίσθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο κανονικός μητροπολίτης Μολδαβίας, με έδρα τη Σουτσάβα (στη σημερινή Ρουμανία), τότε πρωτεύουσα της Ηγεμονίας της Μολδαβίας και της Βουκοβίνας. Η Μητρόπολη Μολδαβίας είχε τρεις επισκοπές: του Ρωμάνου, της Ραδαούτσης και της Χούσης.
Τον Οκτώβριο του 1424 ο διάδοχος του Βυζαντινού Θρόνου Ιωάννης Παλαιολόγος, επιστρέφοντας από τη διπλωματική εκστρατεία του στη Δύση και στην Ουγγαρία, πέρασε από τη Μολδαβία, όπου έγινε δεκτός από τον Αλέξανδρο τον Καλό με μεγάλες τιμές[7]. Ο Αλέξανδρος συνόδευσε τον Ιωάννη μέχρι τον λιμένα της Κιλίας, όπου τον περίμενε μοίρα του βυζαντινού στόλου για να τον μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολη. Με αφορμή το ιστορικό αυτό γεγονός, πλέχθηκε ολόκληρη παράδοση τον 18ο αιώνα, σύμφωνα με την οποία[7] ο Αλέξανδρος τιμήθηκε με τον τίτλο του Δεσπότη και το βασιλικό διάδημα, ενώ η Εκκλησία της Μολδαβίας ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη και ο Μητροπολίτης Μολδαβίας έλαβε το δικαίωμα να φορά σάκκο και μίτρα. Η παράδοση αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Εκτός αυτών, ο Αλέξανδρος έκτισε τη Μονή της Μπίστριτσα, όπου αναπαύεται η σορός του, και συνέχισε την ανέγερση της γνωστότερης Μονής Νεάμτς, που είχε αρχίσει τον προηγούμενο (14ο) αιώνα.
Η αντιμετώπιση των εξωτερικών απειλών
ΕπεξεργασίαΤο 1400, ενώ στο εσωτερικό η ενότητα της ηγεμονίας είχε διασπασθεί από αλεπάλληλες εμφύλιες έριδες, η Πολωνία διεκδικούσε κυριαρχικά δικαιώματα στη Μολδαβία και η Ουγγαρία είχε επίσης βλέψεις για τις παρίστριες ηγεμονίες. Αντιμέτωπος με δύο υπέρτερους στρατούς, ο Αλέξανδρος αναγκάσθηκε να συμμαχήσει με τη Βλαχία και την Πολωνία εναντίον του Βασιλείου της Ουγγαρίας. Το 1402 ορκίσθηκε υποτελής («βάσσαλος») του βασιλέα της Πολωνίας Λαδισλάου Β΄ Γιαγκελόν.[10] Η μεταξύ τους συνθήκη ανανεώθηκε το 1404, το 1407, το 1411 και το 1415, ενώ επιπλέον έγιναν και συμπέθεροι[7] (πάντρεψαν την κόρη του ενός με τον γιο του άλλου).
.JPG)
Ο Αλέξανδρος ενίσχυσε τους αγώνες του Πολωνού βασιλιά κατά των Τευτόνων Ιπποτών που είχαν εισβάλει στην Ανατολή, συμμετέχοντας σε δύο σημαντικές μάχες το 1410: στη Μάχη του Γκρούνβαλντ και στην Πολιορκία του Μαρίενμπουργκ. Από την άλλη, το 1420 υπερασπίσθηκε τη Μολδαβία κατά της πρώτης επιδρομής των Οθωμανών στην Τσετάτια Άλμπε. Δεν απέφυγε να αναμιχθεί στα εσωτερικά της Βλαχίας, καθώς ο ηγεμόνας της Μίρτσεα Α΄ ο Πρεσβύτερος είχε οργανώσει συμμορίες που λεηλατούσαν τη Μολδαβία. Ο Αλέξανδρος βοήθησε έτσι τον Ράντου Β΄ το 1418-1419 και αργότερα, το 1429, τον Αλέξανδρο Αλντέα, κυρίως για να αποφύγει την κατάληψη της Κιλίας.
Εξαιτίας μιας εδαφικής διεκδικήσεως και της προηγηθείσας αθετήσεως των όρων της συνθήκης υποτέλειας από τον Πολωνό βασιλιά κατά την επίθεση των Οθωμανών του 1420, ο Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας παρέβη τους όρκους της υποτελείας και συμμάχησε με τους Λιθουανούς, επιτιθέμενος μαζί τους στην Πολωνία. Ο πόλεμος αυτός έληξε με τη Συνθήκη της Σουτσάβα στις 18 Νοεμβρίου 1431. Τα συμμαχικά στρατεύματα είχαν νικηθεί από τους Πολωνούς.
Συμπερασματικά, ο Αλέξανδρος ο Καλός, έχοντας να αντιμετωπίσει αρκετά ζητήματα, έδωσε προτεραιότητα στην επίλυση των εσωτερικών προβλημάτων και, παρότι ικανός διπλωμάτης, δεν μπόρεσε να απαγγιστρωθεί ποτέ από την επικυριαρχία της Πολωνίας. Στο τέλος της ζωής του αναγκάσθηκε να ξαναδώσει όρκο υποτέλειας στον βασιλέα της Πολωνίας, ενώ και οι δύο γιοι του, που τον διαδέχθηκαν στην εξουσία, αναγκάσθηκαν επίσης να ορκισθούν υποταγή στην Πολωνία.
Δουλεία
ΕπεξεργασίαΟ Αλέξανδρος παραθέτει την πρώτη καταγεγραμμένη επιβεβαίωση του θεσμού της δουλείας των Τσιγγάνων στη Μολδαβία: σε ένα έγγραφο δίνει ως δωρεά στη Μονή της Μπίστριτσα 31 οικογένειες Τσιγγάνων μαζί με μερικά βοοειδή.[11]:14
Οικογένεια
Επεξεργασία
Ο Αλέξανδρος ο Καλός φέρεται ότι είχε διαδοχικά 4 νόμιμες συζύγους: τη Μαργαρίτα Loszonc, την Άνα Νεάκσα, τη Ριμγκάιλα (κόρη του Κεστούτις και αδελφή του Βυτάουτας του Μεγάλου, μεγάλου δούκα της Λιθουανίας, από την οποία ο Αλέξανδρος πήρε διαζύγιο το 1421) και τη Μαριάνα. Οι γιοι του Αλεξάνδρου τον διαδέχθηκαν με την εξής σειρά: Ηλίας Α΄, Στέφανος Β΄ και Πέτρος Γ΄, Μπογκντάν Β΄ (πατέρας του Στεφάνου του Μέγα) και Αλέξανδρος.[12] Ο Αλέξανδρος ο Καλός ήταν πεθερός του Βλαντ Β΄ Ντράκουλ και παππούς του Βλαντ Γ΄ Τσέπες (του γνωστού «Κόμη Δράκουλα»), από τη μεγάλη του κόρη Βασιλίσα ή Μαρία Μουσάτ. Ο Αλέξανδρος απεβίωσε την 1η Ιανουαρίου 1432.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 (πολλαπλές γλώσσες) Geni.com. 6000000009130355994.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
- ↑ (Αγγλικά) Encyclopedia of the Middle Ages. 2002.
- ↑ Vauchez, Andre (1 Απριλίου 2001). Encyclopedia of the Middle Ages. Routledge. ISBN 1-57958-282-6.
- ↑ Williams, Henry Smith (1909). The Historians' History of the World. Hooper & Jackson. σελ. 242. ISBN 0-8419-0088-4.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση»
- ↑ Miklosich-Mueller: Acta, II, σσ. 241 κ.ε., 529 κ.ε.
- ↑ Miklosich-Mueller: Acta, II, σσ. 241, 278 κ.ε.
- ↑ King, Charles H. (2000). The Moldovans: Romania, Russia, and the politics of culture. Stanford, CA: Hoover Institution Press. σελ. 15. ISBN 0-8179-9791-1.
- ↑ Achim, Viorel (2004). The Roma in Romanian History. Central European University Press. ISBN 963-9241-84-9.
- ↑ http://enciclopediaromaniei.ro/wiki/Alexandru_cel_Bun
Πηγές
Επεξεργασία- Το λήμμα «Αλέξανδρος Α΄ ο Καλός» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σσ. 73-74
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Marek, Miroslav. «Γενεαλογία του οίκου των Μουσάτι». Genealogy.EU.
| Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Alexander I of Moldavia της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |