Αρτηριοσκλήρυνση

Η αρτηριοσκλήρυνση ή αθηρωμάτωση είναι εκφυλιστική πάθηση των μεγάλου και μεσαίου μεγέθους αρτηριών, η οποία προσβάλλει μεγάλες αλλά και μικρές ηλικίες. Προκαλείται λόγω δημιουργίας μιας πλάκας, του λεγόμενου αθηρώματος, στο εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων.

Το 1958, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) όρισε την αρτηριοσκλήρυνση ως: "το σύνολο των μεταβολών του ενδοθηλίου των αρτηριών, που περιλαμβάνει την τοπική συγκέντρωση λιποειδών, βλεννοπολυσακχαριτών, αίματος και προϊόντων του ινώδους ιστού και ασβεστίου, με συνύπαρξη αλλοιώσεων στο μέσο χιτώνα".

Αίτια και προδιαθεσικοί παράγοντες

Κατά μία εκδοχή τα αθηρώματα δημιουργούνται από εναποθέσεις λιπιδικών στοιχείων. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη αρτηριοσκλήρωσης ταξινομούνται σε μείζονες και ελάσσονες. Υπό αυτή την εκδοχή

• μείζονες παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η υπέρταση, η υπερχοληστεριναιμία και το κάπνισμα, ενώ
• ελάσσονες παράγοντες κινδύνου θεωρούνται η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η υπερτριγλυκεριδαιμία, η καθιστική ζωή, το άγχος και η οικογενειακή προδιάθεση.

Αντιφλεγμονώδης Αντίδραση

Ωστόσο, επειδή οι αιτίες της αρτηριοσκλήρυνσης δεν είναι γνωστές με ακρίβεια, επιστήμονες προτείνουν μια διαφορετική θεωρία για το σχηματισμό των αθηρωματικών πλακών και διαφωνούν σχετικά με τους προδιαθεσικούς παράγοντες. Κατά το Μάλκολμ Κέντρικ τα υψηλά επίπεδα λιπιδίων δεν είναι παράγοντας κινδύνου, ενώ τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα αποτελούν απλώς δείκτη για την αρτηριοσκλήρυνση.

Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση η αρτηριοσκλήρυνση δημιουργείται όταν προκαλούνται τραύματα στις αρτηρίες από την έντονη πίεση του αίματος σε συγκεκριμένα σημεία με μεγάλη ροή όπου αλλάζει πορεία. Μετά από αλλεπάλληλα τραύματα στα ίδια σημεία με τη συγκέντρωση λιπιδίων για επούλωση των τραυμάτων και το σχηματισμό νέου ιστού σχηματίζονται πλάκες.

Οι επιστήμονες που υιοθετούν αυτή τη θεωρία προβάλλουν ως κύριους παράγοντες αρτηριοσκλήρυνσης

• το άγχος,
• το κάπνισμα και
• την οικογενειακή προδιάθεση

και ασκούν έντονη κριτική για τις συνήθεις διατροφικές υποδείξεις για μείωση των λιπαρών. Σύμφωνα με τον Γκλεν Λώρενς συστάσεις για κατανάλωση λιγότερων κορεσμένων λιπαρών και γενικότερα για χαμηλή κατανάλωση φυσικών λιπαρών είναι εσφαλμένες. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι σοβαρός προδιαθεσιακός παράγοντας είναι και η αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων και γλυκαντικών, η κατανάλωση των οποίων τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε περισσότερο από 22% από το 1985 ως το 2005.

Διάγνωση

Η διάγνωση προϋποθέτει χρόνο, υπομονή και απαιτεί άριστη λήψη ιστορικού του ασθενούς. Μια σειρά από κλινικές δοκιμασίες δερματικής κυκλοφορίας, απεικονιστικές μεθόδους (υπέρηχοι, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία) και κυρίως η αγγειογραφία θέτουν σήμερα τη διάγνωση της ασθένειας.

Αντιμετώπιση

Η σημερινή αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρυνσης περιλαμβάνει χειρουργικές τεχνικές αγγειοχειρουργικής με τοποθέτηση αρτηριακών, βιολογικών ή συνθετικών μοσχευμάτων.

Επιπλοκές

Οι κύριες εκδηλώσεις της αρτηριοσκλήρυνσης είναι τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, το έμφραγμα του μυοκαρδίου και η περιφερική αρτηριοπάθεια. Σε ορισμένες προηγμένες χώρες, η αρτηριοσκλήρυνση κατέχει ακόμη και την πρώτη θέση στις αιτίες θανάτου, ενώ κάποιες φορές χαρακτηρίζεται και ως μάστιγα της εποχής μας.

Βιβλιογραφία

• Παπαδημητρίου Ι., "Σύγχρονη γενική χειρουργική", εκδόσεις Μ. Παρισιάνου