Αηδόνα

Αυτό το λήμμα αφορά το πρόσωπο της Ελληνική μυθολογίας. Για το χωριό του Νομού Τρικάλων, δείτε: Αηδόνα Τρικάλων.

Η Αηδόνα (Αηδών) είναι πρόσωπο της Ελληνικής μυθολογίας που μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο πτηνό, το αηδόνι. Υπάρχουν δύο εκδοχές για την μεταμόρφωση της Αηδόνας σε πουλί.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή ήταν κόρη του Πανδάρεω και σύζυγος του Ζήθου με τον οποίο απέκτησε ένα γιο, τον Ίτυλο. Η Αηδόνα ένιωσε ζήλια για την Νιόβη, σύζυγο του αδελφού του Ζήθου, Αμφίονα, που είχε δώδεκα παιδιά. Αποφάσισε να σκοτώσει κάποιο από τα παιδιά της, αλλά κατά λάθος σκότωσε τον Ίτυλο. Ο Δίας, για να την απαλύνει από την λύπη της, την μεταμόρφωσε σε αηδόνι..

Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, η Αηδόνα ήταν σύζυγος του Πολύτεχνου. Κάποια στιγμή καυχήθηκε πως η ευτυχία τους ήταν ανώτερη από εκείνη του Δία πλάι στην Ήρα. Η Ήρα, για να την εκδικηθεί, διέταξε την Έριδα να βάλει στην Αηδόνα την ιδέα να συναγωνιστεί τον Πολύτεχνο. Η Αηδόνα νίκησε σε στοίχημα που έβαλαν οι δύο τους και ζήτησε μία νέα δούλα. Ο Πολύτεχνος, θυμωμένος, της πήγε την αδελφή της Χελιδόνα την οποία πιο πριν είχε βιάσει. Οι δύο αδελφές, για να εκδικηθούν, σκότωσαν τον γιο του Πολύτεχνου και πρόσφεραν το σώμα του στον Πολύτεχνο ως φαγητό. Ο Πολύτεχνος, μαθαίνοντας τι είχε γίνει, προσπάθησε να εκδικηθεί. Όμως οι φρουροί του Πανδάρεω πρόλαβαν τον Πολύτεχνο και, αφού τον άλειψαν με μέλι, τον άφησαν στα έντομα. Η Αηδών λυπήθηκε τον σύζυγο της και προσπάθησε να τον σώσει, κάτι που εξόργισε τον πατέρα της. Ο Δίας τους μεταμόρφωσε όλους σε πτηνά. Την Αηδόνα σε αηδόνι, την αδελφή της Χελιδόνα σε χελιδόνι, τον Πολύτεχνο σε πελεκάνο, την μητέρα της, Αρμαθόη, σε αλκυόνη και τον Πανδάρεω σε θαλάσσιο αετό. Παρόμοιος με την τελευταία εκδοχή είναι και ο μύθος της Πρόκνης και της Φιλομήλας, κόρες του Πανδίονα.

Τέλος, σύμφωνα με μία παραλλαγή του μύθου του Πανδάρεω, η Αηδόνα ήταν μία από τις κόρες του, που μετά την τιμωρία του πατέρα τους για την κλοπή του σκύλου φύλακα του ιερού του Δία μεγάλωσαν από τις θεές Αφροδίτη, Ήρα, Αθηνά και Άρτεμη. Όταν η Αφροδίτη ζήτησε από τον Δία να τους βρει κατάλληλους συζύγους, εμφανίστηκαν Άρπυιες και τις παρέδωσαν ως δούλες στις Ερινύες, στον Άδη.