Αγιοσορίτισσα
H Αγιοσορίτισσα είναι εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, σύμφωνα με τον οποίο η Θεομήτωρ απεικονίζεται συνήθως ολόσωμη, στραμένη πλαγίως (είτε αριστερά, είτε δεξιά) κατά τρία τέταρτα, δεομένη με τα χέρια της στο ίδιο ύψος, ή με το ένα χέρι πιο χαμηλά.[1]
Η ονομασία
ΕπεξεργασίαΗ ονομασία Αγιοσορίτισσα δεν συνδέεται με κάποια ιδιότητα της Παναγίας, αλλά με κάποιο τοπωνύμιο. Συγκεκριμένα προέρχεται από την άγια σορό , κιβώτιο πολυτελώς κατασκευασμένο και διακοσμημένο στο οποίο βρισκόταν η αγία Ζώνη της Θεοτόκου και το οποίο βρισκόταν στο ναό της Θεοτόκου ο οποίος βρισκόταν κοντά στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, στη συνοικία των Χαλκοπρατείων.[2][1]
Διάδοση και παραλλαγές
ΕπεξεργασίαΗ παλαιότερη απεικόνιση της Παναγίας αυτού του τύπου είναι ψηφιδωτό του 5ου αι., της βόρειας μικρής κιονοστοιχίας στο ναό του Αγίου Δημητρίου της Θεσσαλονίκης. Πιθανώς αντέγραφε φορητή εικόνα.[1] Απεικονίσεις της Αγιοσορίτισσας έχουμε σε σφραγιδες και μολυβδόβουλλα από τον 10ο αι. και νομίσματα όπως του 12ου αι.(Μανουήλ Α΄ Κομνηνός), του 13ου (Θεόδωρος Κομνηνός-Δούκας), καθώς και σε εικόνες, π.χ της Ιεράς Μονής του Σινά, της Ρώμης, στον καθεδρικό ναό του Φράιζινγκ.[2]
Βασική παραλλαγή είναι ο τύπος της Χυμευτής, ίσως από κάποια χυμευτή ή σμαλτωμένη εικόνα.[2]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Σαμολαδά 2006.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Καλοκύρης 1972.
Πηγές
Επεξεργασία- Καλοκύρης, Κωνσταντίνος Δ. (1972). Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών. σελ. 70.
- Σαμολαδά, Αγνή (2007). Ο ευαγγελιστής Λουκάς ζωγράφος της Παναγίας (PDF). Κύρια μεταπτυχιακή εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. σελ. 31. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- «Η μοναδική βυζαντινή εικόνα της Παναγίας Αγιοσορίτισσας» (30 Οκτωβρίου 2013). www.newsbomb.gr. Ανακτήθηκε στις 28-03-2017.