Βικιπαίδεια

Έτος

Το έτος είναι ο χρόνος μεταξύ δύο επαναλήψεων ενός γεγονότος σχετικού με την τροχιά της Γης ή γενικότερα ενός πλανήτη γύρω από τον ήλιο του. Συγκεκριμένα στην περίπτωση της Γης, έτος είναι ο χρόνος που χρειάζεται για μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον ήλιο, 365 περίπου γήινες ημέρες. Κατ' επέκταση, αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε πλανήτη: για τον Άρη για παράδειγμα, μιλάμε για "Αρειανό έτος", το οποίο διαρκεί περίπου όσο δύο γήινα.

Έτος

Παλιότερα, όταν οι άνθρωποι πίστευαν ότι η Γη δεν κινείται, το έτος προσμετρούνταν με βάση τις ορατές αλλαγές στη φύση που προκαλεί η εναλλαγή των εποχών, οι οποίες κι αυτές με τη σειρά τους είναι αποτέλεσμα της περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο, ή βάσει των ισημεριών και ηλιοστασίων. Το ημερολογιακό έτος αποτελεί το χρόνο που απαιτείται για την επανάληψη δύο ημερομηνιών με το ίδιο όνομα, και η διάρκειά του ποικίλλει ανάλογα με το ημερολόγιο που χρησιμοποιείται. Για παράδειγμα, το γρηγοριανό έτος διαρκεί περίπου 365.2425 ημέρες ενώ το Ιουλιανό έτος περίπου 365.25 ημέρες.

Το 594 π.Χ. ο Σόλων ο Αθηναίος καθιέρωσε το έτος ως μέτρηση του χρόνου. Αποτελείτο από 12 μήνες που είχαν 29 και 30 μέρες ο κάθε μήνας.[1]

Σύμβολο

Επεξεργασία

Δεν υπάρχει καθολικώς αποδεκτό σύμβολο για το έτος ως μονάδα χρόνου. Το Διεθνές Σύστημα Μονάδων δεν κάνει κάποια πρόταση για αυτό. Τα πρότυπα NIST SP811[2] και ISO 80000-3:2006[3] προτείνουν τη χρήση του συμβόλου a από την λατινική λέξη για το έτος, annus.[4] Στα αγγλικά χρησιμοποιούνται κάποιες φορές οι συντομογραφίες y ή yr, ειδικά στη γεωλογία και την παλαιοντολογία, όπου χρησιμοποιούνται και τα kyr, myr, byr (χιλιάδες, εκατομμύρια και δισεκατομμύρια έτη αντίστοιχα) καθώς και παρόμοιες συντομογραφίες.[4][5][6]

Σύμβολο a

Επεξεργασία

Στα NIST SP811[7] και ISO 80000-3:2006[8] προτείνουν το σύμβολο a. Αν και το a είναι επίσης σύμβολο για το αρ (are), μονάδα επιφάνειας για την μέτρηση χερσαίων εκτάσεων, το περιεχόμενο είναι συνήθως αρκετό για να είναι σαφής η χρήση του.

Ο Ενοποιημένος Κώδικας Μονάδων Μέτρησης[9] αποσαφηνίζει τα διάφορα σύμβολα των ISO 1000, ISO 2955 και ANSI X3.50 χρησιμοποιώντας[10]

ar για το αρ και:
at = a_t = 365.24219 ημέρες για το μέσο τροπικό έτος
aj = a_j = 365.25 ημέρες για το μέσο Ιουλιανό έτος
ag = a_g = 365.2425 ημέρες για το μέσο Γρηγοριανό έτος
a = 1 aj έτος (χωρίς περαιτέρω διευκρίνηση)

Ένας ορισμός που υιοθετήθηκε από κοινού, από τη Διεθνή Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας και τη Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών είναι η χρήση του annus, με σύμβολο a για το έτος, οριζόμενο ως η διάρκεια του τροπικού έτους κατά το έτος 2000:[11][12]

a = 365.24219265 ημέρες = 31556925.445 δευτερόλεπτα

Ο συμβολισμός αυτός ωστόσο έχει αποδειχθεί αμφισβητίσιμος καθώς συγκρούεται με την προηγούμενη σύμβαση μεταξύ των γεωεπιστημόνων να χρησιμοποιούν το σύμβολο a συγκεκριμένα για «έτη πριν», και τα σύμβολα y ή yr για την χρονική περίοδο ενός έτους.[12]

Πολλαπλασιαστικά προθέματα SI

Επεξεργασία
  • Ma (megaannum), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα εκατομμύριο (106) έτη. Χρησιμοποιείται συχνά σε επιστημονικά πεδία όπως η γεωλογία, η παλαιοντολογία, και η ουράνια μηχανική για τον προσδιορισμό πολύ μεγάλων χρονικών περιόδων στο μέλλον ή το παρελθόν. Για παράδειγμα το είδος δεινοσαύρου Tyrannosaurus rex βρίσκονταν σε αυθονία περίπου 65 Ma (65 εκατομμύρια χρόνια) πριν. (το πριν δεν αναφέρεται πάντα, αν ορίζεται η ποσότητα χωρίς να αναφέρεται ρητά η διάρκεια, μπορεί να υποτεθεί ότι το «πριν» υπονοείται. Η εναλλακτική μονάδα «mya» συμπεριλαμβάνει το «πριν» [ago] ρητώς). Σε αστρονομικές εφαρμογές χρησιμοποιείται το Ιουλιανό έτος των ακριβώς 365.25 ημερών. Στην γεωλογία και την παλαιοντολογία, το έτος δεν είναι τόσο ακριβές και ποικίλει ανάλογα με τον συγγραφέα.
  • Ga (gigaannum), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα δισεκατομμύριο (109) έτη. Χρησιμοποιείται συχνά σε επιστημονικά πεδία όπως η κοσμολογία και η γεωλογία για να εκφράσει εξαιρετικά μακρές χρονικές περιόδους του παρελθόντος. Για παράδειγμα ο σχηματισμός της Γης συνέβη πριν περίπου 4,57 Ga (4,57 δισεκατομμύρια έτη).
  • Ta (teraannum), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα τρισεκατομμύριο (1012) έτη. Είναι εξαιρετικά μεγάλη μονάδα χρόνου, περίπου 70 φορές μεγαλύτερη από την ηλικία του σύμπαντος. Είναι στην ίδια τάξη μεγέθους με την αναμενόμενη διάρκεια ζωής ενός ερυθρού νάνου.
  • Pa (petaannum), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα τετράκις εκατομμύριο (1015) έτη. Η ημιζωή του νουκλιδίου κάδμιο-113 είναι περίπου 8 Pa.[13] Το σύμβολο συμπίπτει με αυτό του Pascal (Pa), αν και αμφότερα χρησιμοποιούνται σπάνια και τα συμφραζόμενα θα είναι κανονικά αρκετά για την διάκριση μεταξύ χρόνου και πίεσης.
  • Ea (exaannum), είναι μονάδα χρόνου ίση με ένα πεντάκις εκατομμύριο (1018) έτη. Η ημιζωή του βολφράμιου-180 είναι 1.8 Ea.[14]

Σύμβολα y και yr

Επεξεργασία

Στην αστρονομία, τη γεωλογία και την παλαιοντολογία χρησιμοποιούνται κάποιες φορές τα σύμβολα yr (αγγλικά: year, έτος) και ya (αγγλικά: years ago, έτη πριν), σε συνδυασμό με προθέματα για τα «χίλια», «εκατομμύρια», «δισεκατομμύρια».[5][15]

Οι μονάδες αυτές δεν είναι μονάδες του SI, ακολουθούν όμως αμφίσημες διεθνείς υποδείξεις και χρησιμοποιούν είτε τα αγγλικά πρώτα γράμματα ως προθέματα (t, m, και b) είτε τα μετρικά προθέματα (k, M, και G) είτε ποικιλίες μετρικών προθεμάτων (k, m, g). Σε αυτές περιλαμβάνονται:

συντομογραφία εκτός SI αντίστοιχο με πρόθεμα SI τάξη μεγέθους
kyr ka
  • χιλιάδες έτη
myr Ma
  • εκατομμύρια έτη
byr Ga
  • δισεκατομμύρια έτη
tya ή kya "ka πριν"
mya "Ma πριν"
bya ή gya "Ga πριν"

Η χρήση των "mya" και "bya" δεν ενθαρρύνεται στη σύγχρονη γεωφυσική, και προτιμάται η χρήση των "Ma" και "Ga" για χρονολογίες Προ του Παρόντος, καθώς και του «m.y.» (million years, εκατομμύρια έτη) για την διάρκεια των εποχών.[5][6] Αυτή η ad hoc διάκριση μεταξύ απόλυτου χρόνου και χρονικού διαστήματος είναι αμφισβητούμενη ανάμεσα στα μέλη της Γεωλογικής Εταιρίας της Αμερικής.[16]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Professor Dr. R. du Bois-Reymond und Oberst z.D. C .Schaefer (1908). «Handbuch zur Geschichte der Naturwissenschaften und der Technik» (στα Γερμανικά). Verlag von Julius Springer. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2009. 
  2. ↑ Ambler Thompson, Barry N. Taylor (2008) (PDF). Special Publication 811: Guide for the Use of the International System of Units (SI). National Institute of Standards and Technology (NIST). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-11. https://web.archive.org/web/20080511154858/http://physics.nist.gov/Document/sp811.pdf. Ανακτήθηκε στις 2012-10-29. 
  3. ↑ «ISO 80000-3:2006, Quantities and units – Part 3: Space and time». Geneva, Switzerland: International Organization for Standardization. 2006. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Russ Rowlett. «Units: A». How Many? A Dictionary of Units of Measurement. University of North Carolina. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2009. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «AGU Editorial Style Guide for Authors». American Geophysical Union. 21 Σεπτεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2009. 
  6. ↑ 6,0 6,1 North American Commission on Stratigraphic Nomenclature (November 2005). «North American Stratigraphic Code». The American Association of Petroleum Geologists Bulletin 89 (11): 1547–1591. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-02-02. https://web.archive.org/web/20140202155725/http://ngmdb.usgs.gov/Info/NACSN/Code2/code2.html#Article13. Ανακτήθηκε στις 2012-10-29. 
  7. ↑ Ambler Thompson, Barry N. Taylor (2008). «Special Publication 811 – Guide for the Use of the International System of Units (SI)» (PDF). National Institute of Standards and Technology (NIST). para 8.1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2012. 
  8. ↑ «ISO 80000-3:2006, Quantities and units». Geneva: International Organization for Standardization. 2006. Part 3: Space and time. 
  9. ↑ Gunther Schadow, Clement J. McDonald. «Unified Code for Units of Measure». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2012. 
  10. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2012. 
  11. ↑ Norman E. Holden, Mauro L. Bonardi, Paul De Bièvre, Paul R. Renne, and Igor M. Villa (2011). «IUPAC-IUGS common definition and convention on the use of the year as a derived unit of time (IUPAC Recommendations 2011)». Pure and Applied Chemistry 83 (5): 1159–1162. doi:10.1351/PAC-REC-09-01-22. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Celeste Biever (27 Απριλίου 2011). «Push to define year sparks time war». New Scientist. http://www.newscientist.com/article/dn20423-push-to-define-year-sparks-time-war.html. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2011. 
  13. ↑ P. Belli et al. (2007). «Investigation of β decay of 113Cd». Phys. Rev. C 76: 064603. doi:10.1103/PhysRevC.76.064603. Bibcode: 2007PhRvC..76f4603B. 
  14. ↑ F. A. Danevich et al. (2003). «α activity of natural tungsten isotopes». Phys. Rev. C 67: 014310. doi:10.1103/PhysRevC.67.014310. Bibcode: 2003PhRvC..67a4310D. 
  15. ↑ North American Commission on Stratigraphic Nomenclature. «Article 13 (c)». North American Stratigraphic Code. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-02-02. https://web.archive.org/web/20140202155725/http://ngmdb.usgs.gov/Info/NACSN/Code2/code2.html#Article13. Ανακτήθηκε στις 2012-10-29. «(c) Convention and abbreviations. – The age of a stratigraphic unit or the time of a geologic event, as commonly determined by numerical dating or by reference to a calibrated time-scale, may be expressed in years before the present. The unit of time is the modern year as presently recognized worldwide. Recommended (but not mandatory) abbreviations for such ages are SI (International System of Units) multipliers coupled with "a" for annum: ka, Ma, and Ga for kilo-annum (103 years), Mega-annum (106 years), and Giga-annum (109 years), respectively. Use of these terms after the age value follows the convention established in the field of C-14 dating. The "present" refers to 1950 AD, and such qualifiers as "ago" or "before the present" are omitted after the value because measurement of the duration from the present to the past is implicit in the designation. In contrast, the duration of a remote interval of geologic time, as a number of years, should not be expressed by the same symbols. Abbreviations for numbers of years, without reference to the present, are informal (e.g., y or yr for years; my, m.y., or m.yr. for millions of years; and so forth, as preference dictates). For example, boundaries of the Late Cretaceous Epoch currently are calibrated at 63 Ma and 96 Ma, but the interval of time represented by this epoch is 33 m.y.». 
  16. ↑ «Time Units». Geological Society of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Λεξιλογικός ορισμός του έτος στο Βικιλεξικό
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Years στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Έτος&oldid=10723793"