Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών (αγγλικά: The Lord of the Rings) είναι ένα επικό μυθιστόρημα υψηλής φαντασίας του Άγγλου συγγραφέα και μελετητή Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν. Η ιστορία, που διαδραματίζεται στη Μέση Γη, ξεκινά ως συνέχεια του παιδικού βιβλίου Το Χόμπιτ (1937) αλλά τελικά εξελίσσεται σε ένα μεγαλύτερο έργο. Γραμμένο σταδιακά από το 1937 έως το 1949, με το μεγαλύτερο μέρος του να δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα βιβλία που γράφτηκαν ποτέ, με τις πωλήσεις να ξεπερνούν τα 150 εκατομμύρια αντίτυπα.

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών

Το εξώφυλλο της πρώτης μονοτονικής έκδοσης του Τζαναμπέτη του Σαήρ
Συγγραφέας	Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν
Μεταφραστής	Ευγενία Χατζηθανάση-Κόλλια
Τίτλος	The Lord of the Rings
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1954
Μορφή	Επικής Φαντασίας
Εμπνευσμένο από	Der Zauberring Μπέογουλφ
Χαρακτήρες	list of Middle-earth characters
Τόπος	Μέση Γη
Βραβεία	NPR Top 100 Science Fiction and Fantasy Books International Fantasy Award Βραβείο Προμηθέας Τα 100 βιβλία του Αιώνα
LC Class	OL27448W
LΤ ID	1386651
Πρώτη έκδοση	George Allen & Unwin Limited
Προηγούμενο	Το Χόμπιτ και Σιλμαρίλλιον
Επόμενο	Σιλμαρίλλιον
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο τίτλος αναφέρεται στον κύριο ανταγωνιστή της ιστορίας, τον Σκοτεινό Άρχοντα Σάουρον, ο οποίος στα πλαίσια της εκστρατείας του να κατακτήσει όλη τη Μέση Γη, είχε δημιουργήσει το Ένα Δαχτυλίδι ώστε να κυβερνά τα υπόλοιπα Δαχτυλίδια της Δύναμης, τα οποία δόθηκαν σε Ανθρώπους, Ξωτικά και Νάνους. Με έναρξη το Σάιρ, μια χώρα χόμπιτ που θυμίζει την αγγλική ύπαιθρο, η ιστορία εκτυλίσσεται σε όλη τη Μέση Γη, ακολουθώντας τη προσπάθεια καταστροφής του Ενός Δαχτυλιδιού, κυρίως μέσα από τα μάτια των χόμπιτ Φρόντο, Σαμ, Μέρι και Πίπιν. Στην προσπάθεια αυτή συμμετέχουν ο μάγος Γκάνταλφ, ο άνθρωπος Άραγκορν, το ξωτικό Λέγκολας και ο νάνος Γκίμλι, οι οποίοι ενώνονται για να συσπειρώσουν τους Ελεύθερους Λαούς της Μέσης Γης ενάντια στα στρατεύματα του Σάουρον και να δώσουν την ευκαιρία στον Φρόντο να καταστρέψει το Ένα Δαχτυλίδι στη φωτιά του Όρους Ντουμ.

Αν και συχνά αποκαλείται τριλογία, το έργο προοριζόταν από τον Τόλκιν να είναι ένας τόμος, σε ένα σετ με το Σιλμαρίλιον. Για οικονομικούς λόγους, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών εκδόθηκε μέσα σε ένα χρόνο, από τις 29 Ιουλίου 1954 έως τις 20 Οκτωβρίου 1955, σε τρεις τόμους (Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού, Οι Δύο Πύργοι, Η Επιστροφή του Βασιλιά). Το έργο χωρίζεται σε έξι βιβλία, δύο ανά τόμο, με επιπλέον υλικό και αρκετά παραρτήματα. Ορισμένες μεταγενέστερες εκδόσεις εκτυπώνουν ολόκληρο το έργο σε έναν τόμο, ακολουθώντας την αρχική πρόθεση του συγγραφέα.

Το έργο του Τόλκιν, μετά από μια αρχικά ανάμεικτη υποδοχή από το λογοτεχνικό κατεστημένο αλλά και το αναγνωστικό κοινό, έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης ανάλυσης της θεματολογίας και προέλευσής του. Οι επιρροές στο έργο του Τόλκιν, και στην ιστορία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, περιλαμβάνουν την φιλολογία, τη μυθολογία, το χριστιανισμό, προηγούμενα έργα φαντασίας και τις προσωπικές εμπειρίες του Τόλκιν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα έργα φαντασίας που γράφτηκαν ποτέ και συνέβαλε στη δημιουργία και διαμόρφωση του σύγχρονου είδους της φαντασίας. Από τη κυκλοφορία του μέχρι σήμερα, έχει επανεκδοθεί αρκετές φορές και έχει μεταφραστεί σε τουλάχιστον 38 γλώσσες, κάτι που το καθιστά ένα από τα πιο δημοφιλή λογοτεχνικά έργα του 20ου αιώνα. Βρίσκεται στη τρίτη θέση στη λίστα των βιβλίων με περισσότερα από 100 εκατομ. αντίτυπα. Η επιρροή του στην τελική διαμόρφωση του ύφους και των συνηθισμένων μοτίβων της λογοτεχνίας φαντασίας υπήρξε καταλυτική.

Η τεράστια επιτυχία και η διαρκής δημοτικότητα του Άρχοντα των Δακτυλιδιών οδήγησε σε πολυάριθμες αναφορές στη λαϊκή κουλτούρα, στην ίδρυση συλλόγων από θαυμαστές του έργου του Τόλκιν και στην έκδοση πολλών βιβλίων για τον Τόλκιν και τα έργα του. Έχει εμπνεύσει πολλές παραγωγές όπως πίνακες ζωγραφικής, μουσική, βιντεοπαιχνίδια, επιτραπέζια παιχνίδια, ραδιοφωνικές και θεατρικές μεταφορές του έργου του αλλά και ταινίες για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Πιο χαρακτηριστική η κυκλοφορία της ομώνυμης κινηματογραφικής σειράς του Πίτερ Τζάκσον την περίοδο 2001-2003.

Βραβευμένες διασκευές του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών έχουν γίνει για το ραδιόφωνο, το θέατρο και τον κινηματογράφο. Το 2003 ανακηρύχθηκε το πιο αγαπημένο μυθιστόρημα όλων των εποχών στη Βρετανία, στη ψηφοφορία του BBC The Big Read.

Περίληψη

Ο Μπίλμπο Μπάγκινς ετοιμάζεται να γιορτάσει τα εκατοστά εκατό δέκατα γενέθλια του στο αποχαιρετιστήριο πάρτι του, τα οποία και τα γιορτάζει τελικά. Κατά την διάρκεια του πάρτυ γενεθλίων, βγάζει λόγο στον οποίον κι εξαφανίζεται ανεξηγήτα. Πηγαίνει στο σπίτι του, στο Μπαγκ Εντ, κι εκεί πείθεται από τον σοφό μάγο Γκάνταλφ, να αφήσει στον ανιψιό του, τον Φρόντο Μπάγκινς, ένα μαγικό δαχτυλίδι που το βρήκε στις περιπέτειες του. Ο ίδιος φεύγει από το Σαίρ κι εγκαταστάθηκε στο Σχιστό Λαγκάδι. Ο Γκάνταλφ, αποκαλύπτει στον Φρόντο, μετά από δεκαεπτά χρόνια απουσίας του από το Σαίρ, ότι το μαγικό δαχτυλίδι που κληρονόμησε από τον Μπίλμπο είναι στην πραγματικότητα το Ένα Δαχτυλίδι, που κατασκευάστηκε από τον Σκοτεινό Άρχοντα Σάουρον, χιλιάδες χρόνια πριν, κατά την Δεύτερη Εποχή για να εξουσιάζει όλα τα άλλα Δαχτυλίδια της Δύναμης, που κατασκευάστηκαν από τα Ξωτικά του Ερέγκιον. Ωστόσο, κατά την διάρκεια του Πολέμου της Τελευταίας Συμμαχίας των Ξωτικών και των Ανθρώπων, ο Σάουρον έχασε το ένα δαχτυλίδι, με αποτέλεσμα να το πάρει ο Ισίλντουρ, πρίγκιπας της Άρνορ και της Γκόντορ. Κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού του Ισίλντουρ και της συνοδείας του προς το Σχιστό Λαγκάδι, του έστησαν ενέδρα μια ομάδα Όρκ και σχεδόν όλοι σφαγιάστηκαν. Ο ίδιος έπεσε στο ποτάμι για να σωθεί, κι ενώ κολυμπούσε, το Δαχτυλίδι γλίστρησε από το δάχτυλο του κι ο ίδιος σκοτώθηκε από βέλη Όρκ, ενώ το Δαχτυλίδι κατέληξε στον πάτο του ποταμού Άντουιν κι εκεί βρισκόταν για περίπου 2500 χρόνια. Εκεί το βρήκε ο Σμίγκολ και διεφθάρη από αυτό και μετετράπη στο Γκόλουμ, το οποίο και το οδήγησε στα Ομιχλιασμένα Βουνά, όπου εκεί παρέμεινε για πεντακόσια χρόνια. Εκεί ήταν όπου βρήκε το Δαχτυλίδι ο Μπίλμπο Μπάγκινς, κατά την διάρκεια των περιπετειών του, ο οποίος και το πήρε μαζί του. Μετά από την αποκάλυψη αυτήν, ο Γκάνταλφ συμβουλεύει τον Φρόντο να αφήσει το Σαίρ κι ότι ο ίδιος θα έρθει μαζί του. Παρόλα αυτά, δεν τα καταφέρνει, διότι ο ίδιος αιχμαλωτίζεται από τον Σάρουμαν, ένας μάγος της ίδιας συνομοταξίας με τον Γκάνταλφ, ο οποίος φιλοδοξεί να πάρει την θέση του Σάουρον ως άρχοντας της Μέσης Γης.

Ο Φρόντο αφήνει το Σαίρ μαζί με τον πιστό του φίλο των Σάμγουαιζ Γκάμτζι, και τα ξαδέρφια του, τον Μέρι και τον Πίπιν. Στο ταξίδι θα έρθουν αντιμέτωποι με τους Μαύρους Καβαλάρηδες, οι οποίοι είναι υπηρέτες του Σάουρον, και θέλουν να επιστρέψουν το Ένα Δαχτυλίδι πίσω στον αφέντη του. Στο ταξίδι τους θα γνωρίσουν τον Γοργοπόδαρο, και μαζί με αυτόν, θα φθάσουν στο Σχιστό Λαγκάδι. Εκεί θα συγκαλεστεί το συμβούλιο του Έλροντ, όπου αποφασίζεται να καταστραφεί το Δαχτυλίδι και εκεί ορίζεται ο Φρόντο Μπάγκινς, ως αυτός που θα μεταφέρει το Ένα Δαχτυλίδι στο Βουνό του Χαμού, στη Μόρντορ, το μοναδικό μέρος στην Μέση Γη όπου μπορεί να καταστραφεί. Μαζί του θα τον συντροφεύσουν οκτώ σύντροφοι: ο Γκάνταλφ, ο Άραγκορν, ο Λέγολας, ο Γκίμλι, ο Μέρι, ο Πίππιν, ο Μπόρομιρ, και ο Σαμ, κι έτσι σχηματίζεται η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού. Ωστόσο, στην πορεία, η Συντροφιά διασπάται και θα βρεθούν αντιμέτωποι με διάφορες καταστάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον ολόκληρης της Μέσης Γης.

Χαρακτήρες

• Ο Φρόντο είναι ένας χόμπιτ από το Μπάγκ-Εντ του Σάιρ. Το πλήρες του ονοματεπώνυμο είναι Φρόντο Μπάγκινς. Έχασε τους γονείς του σε μικρή ηλικία και για αυτό τη φροντίδα του ανέλαβε ο θείος του, ο Μπίλμπο Μπάγκινς. Στα εκατοστά-ενδέκατα γενέθλια του Μπίλμπο, ανακάλυψε ότι ο θείος του τον εγκατέλειψε για να μείνει με τα ξωτικά και του άφησε το Ένα Δαχτυλίδι, το οποίο σφυρηλατήθηκε από τον σκοτεινό άρχοντα Σάουρον στις φλόγες του Βουνού του Χαμού, στη Μόρντορ. Ο Φρόντο μετέφερε το δαχτυλίδι στο Σχιστό Λαγκάδι, ένα από τα σπουδαία βασίλεια των ξωτικών, και εκεί με εντολή του Έλροντ, του άρχοντα του Σχιστού Λαγκαδιού, ξεκίνησε μαζί με οκτώ συντρόφους μια περιπέτεια για να μπουν στη Μόρντορ και να καταστρέψουν το δαχτυλίδι. Ο Φρόντο σε αυτή την περιπέτεια έδειξε μεγάλο θάρρος και αντοχή, ακόμα και όταν η συντροφιά χωρίστηκε και παρά τις δυσκολίες που συνάντησε δεν τα παράτησε ποτέ.
• Ο Σαμ είναι ένας χόμπιτ από το Χόμπιτον του Σάιρ. Το πλήρες του ονοματεπώνυμο είναι Σάμγουαϊζ Γκάμτζι. Αρχικά εργαζόταν ως κηπουρός του Φρόντο αλλά όταν ο Φρόντο ξεκίνησε την περιπέτειά του να μπει στη Μόρντορ και να καταστρέψει το Δαχτυλίδι ο Σαμ τον ακολούθησε, ακόμα κι όταν η συντροφιά χωρίστηκε. Μαζί κατάφεραν να φτάσουν στο Βουνό του Χαμού στη Μόρντορ για να καταστρέψουν το Δαχτυλίδι. Ο Σαμ βοήθησε πολύ τον Φρόντο να κουβαλήσει το Δαχτυλίδι. Επίσης μία φορά έσωσε τον κύριό του , όπως αποκαλούσε τον Φρόντο, από τους Ορκ που τον είχαν παγιδέψει στον πύργο του Λουγκμπούρτζ. Ποτέ δεν εμπιστεύτηκε το Γκόλουμ, τον οδηγό αυτού και του κύριού του ως τη Μίνας Μόργκουλ, και πάντα προσπαθούσε να τον προστατεύσει από αυτό. Στο τέλος όπως φάνηκε πρόσφερε πολύτιμη βοήθεια στον Φρόντο, ο οποίος δε θα τα κατάφερνε χωρίς αυτόν. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Τόλκιν, ο πραγματικός ήρωας της ιστορίας είναι ο Σαμ και όχι ο Φρόντο, αφού ο Σαμ ήταν αυτός που ήταν γενναίος, αποφασισμένος και πιστός φίλος και μόνον χάρη σε αυτόν κατάφερε να ολοκληρωθεί το ταξίδι και να καταστραφεί το δαχτυλίδι. Ακόμα και όταν ο Φρόντο τον θεωρούσε κακό ή όταν ήθελε να τα παρατήσουν αυτός παρέμενε πιστός του φίλος και του έδινε κουράγιο.
• Ο Γκάνταλφ ο Γκρίζος είναι ένας σοφός μάγος που έχει φέρει την αναστάτωση στο Σάιρ με τις περιπέτειες (Χόμπιτ). Ο Γκάνταλφ είναι ο οδηγητής της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού. Επίσης είναι ο πρώτος που εγκαταλείπει την Συντροφιά καθώς όλοι νομίζουν ότι σκοτώθηκε άπο τον αρχαίο δαίμονα Μπάλρογκ. Στη πραγματικότητα γίνεται ακριβώς το αντίθετο και ο Γκάνταλφ από Γκρίζος Μάγος γίνεται Λευκός όπως ο προδότης μάγος Σάρουμαν ο Λευκός που ακολούθησε τον Άρχοντα Σάουρον. Ο Γκάνταλφ προσπαθεί να βοηθήσει με κάθε τρόπο να σωθεί η Γκόντορ και να καθυστερήσει τα Ορκς της Μόρντορ, έτσι ωστέ ο Δαχτυλιδοκουβαλητής Φρόντο να μπει απαρατήρητος στο βουνό και να καταστρέψει το Δαχτυλίδι. Ο Γκάνταλφ στην πραγματικότητα δεν είναι θνητός αλλά, όπως και οι υπόλοιποι μάγοι αλλά και ο Σάουρον, είναι ένα Μάιαρ, δηλαδή ένα αθάνατο ον με ανώτερη δύναμη που δημιουργήθηκε πριν απ' τον υλικό κόσμο.
• Ο Λέγκολας είναι ο πρίγκιπας των ξωτικών του Μίρκγουντ. Το πλήρες του όνομα είναι Λέγκολας Γκρινλιφ (Legolas Greenleaf). Έχει πατέρα τον Θράντουιλ. Έχει καταπληκτική όραση και είναι τόσο επιδέξιος με το τόξο που δεν αστοχεί ποτέ. Συναντιέται με τους άλλους οκτώ της Συντροφιάς (Φρόντο, Σαμ, Μέρι, Πίπιν, Άραγκορν, Γκίμλι, Μπόρομιρ, Γκάνταλφ), στο Σχιστό Λαγκάδι (Rivendell). Επίσης, θα βοηθήσει με κάθε τρόπο τον Φρόντο να καταστρέψει το Δαχτυλίδι και τον Άραγκορν να γίνει βασιλιάς της Γκόντορ. Δίνει πολλές μάχες, ώστε να σκοτωθούν τα Ορκ και να ζήσουν ειρηνικά τα Χόμπιτ, τα Ξωτικά, οι Άνθρωποι κι οι Νάνοι. Δεν αφήνει ποτέ την Συντροφιά, και όταν η Συντροφιά διαλύθηκε, ακολούθησε τον Άραγκορν και τον Γκίμλι. Ο Λέγκολας αντιπαθεί τους Νάνους, εκτός από τον Γκίμλι, τον Νάνο, οι οποίοι μαζί κάνουν αγώνες το ποιος θα σκοτώσει περισσότερα Ορκς.
• Ο Μέρι είναι ένας χόμπιτ από το Μπάγκλαντ του Σάιρ. Το πλήρες του ονοματεπώνυμο είναι Μέριαντοκ Μπράντιμπακ. Ακολούθησε τον Φρόντο ως τους καταρράκτες Ράουρος, στον Μεγάλο Ποταμό, όπου εκεί η συντροφιά διαλύθηκε. Αυτόν και τον καλό του φίλο, Πέρεγκριν Τουκ, τους έπιασε μια ομάδα Ορκ και Ούρουκ-Χάι, ξέροντας πως ένας χόμπιτ είχε το Ένα Δαχτυλίδι. Αργότερα η ομάδα των Ορκ και των Ούρουκ-Χάι έπεσε σε ενέδρα στρατιωτών του Ρόχαν και ο Μέρι με τον φίλο του κατάφεραν να δραπετεύσουν και να διαφύγουν στο δάσος Φάνγκορν, όπου εκεί έκαναν μεγάλα κατορθώματα. Ύστερα αναγκάστηκαν να χωρίσουν και ο Μέρι πήγε στο Ρόχαν να βοηθήσει στον πόλεμο κατά της Μόρντορ και στην καταστροφή του Δαχτυλιδιού από τον Φρόντο.
• Ο Γκίμλι είναι ένας νάνος. Ο πατέρας του είναι ο Γκλοίν, ένας απο τους δώδεκα νάνους της συντροφίας του Θόριν του Δρυάσπη, στην οποίαν μέλος υπήρξε και ο Μπίλμπο Μπάγκινς.Συμμετείχε στο συμβούλιο του Έλροντ κι έγινε μέλος της Συντροφίας του Δαχτυλιδιού.
• Ο Μπόρομιρ είναι ένας άνθρωπος και είναι γιος του Ντένεθορ, ο οποίος είναι ο Επίτροπος της Γκόντορ.Είναι ο αδερφός του Φάραμιρ.Ταξίδεψε στο Σχιστό Λαγκάδι για να μάθει περιαιτέρω πληροφορίες για το Ένα Δαχτυλίδι.Συμμετείχε στο Συμβούλιο του Έλροντ κι έγινε μέλος της Συντροφίας του Δαχτυλιδιού.
• Ο Άραγκορν είναι ένας άνθρωπος.Είναι γιος του Άραθορν του Δευτέρου, και έιναι μακρινός απόγονος του Ισίλντουρ και είναι ο νόμιμος δίαδοχος βασιλιάς του θρόνου της Γκόντορ.Εμφανίζεται στην ιστορία για πρώτη φορά στο Πανδοχείο το Παιχνιδιάρικο Πόνι, στο Μπρι, με το ψευδώνυμο Γοργοπόδαρος.Στην πορεία της ιστορίας αποκαλύπτεται η αληθινή του ταυτότητα.Συμμετείχε στο Συμβούλιο του Έλροντ κι έγινε μέλος της Συντροφίας του Δαχτυλιδιού.

Έκδοση

Μια διαμάχη με τον εκδοτικό οίκο George Allen & Unwin οδήγησε τον Τόλκιν να προσφέρει το έργο του στον William Collins το 1950. Ο Τόλκιν σκόπευε να εκδώσει το Σιλμαρίλιον (σε μεγάλο βαθμό μη αναθεωρημένο εκείνη τη περίοδο) μαζί με τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών αλλά οι Allen&Unwin δεν ήταν πρόθυμοι να κάνουν κάτι τέτοιο. Μόλις ο Milton Waldman, ο σύνδεσμος του Τόλκιν με τις εκδόσεις Collins, εξέφρασε την πεποίθηση ότι ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών «ήθελε επειγόντως περικοπή», ο Τόλκιν τελικά απαίτησε να εκδώσουν το βιβλίο το 1952. Ο Collins δεν το έκανε και ο Τόλκιν έγραψε στους Allen&Unwin «Θα εξέταζα ευχαρίστως την έκδοση οποιουδήποτε μέρους του υλικού», φοβούμενος ότι το έργο του δεν θα δημοσιευόταν ποτέ.

Για την έκδοση, το έργο χωρίστηκε σε τρεις τόμους ώστε να ελαχιστοποιηθεί κάθε πιθανή οικονομική απώλεια λόγω του υψηλού κόστους στοιχειοθεσίας και των μέτριων αναμενόμενων πωλήσεων. Οι καθυστερήσεις στην παραγωγή των παραρτημάτων, των χαρτών και κυρίως του ευρετηρίου είχαν ως αποτέλεσμα οι τόμοι να εκδωθούν αργότερα από ό,τι αρχικά ελπιζόταν : στις 29 Απριλίου 1954, στις 11 Νοεμβρίου 1954 και στις 20 Οκτωβρίου 1955 αντίστοιχα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στις ΗΠΑ, η Houghton Mifflin δημοσίευσε την «Συντροφιά του Δαχτυλιδιού» στις 21 Οκτωβρίου 1954, τους «Δύο Πύργους» στις 21 Απριλίου 1955 και την «Επιστροφή του Βασιλιά» στις 5 Ιανουαρίου 1956.

Η Επιστροφή του Βασιλιά καθυστέρησε ιδιαίτερα επειδή ο Τόλκιν αναθεώρησε το τέλος και ετοίμασε παραρτήματα (μερικά από τα οποία έπρεπε να παραλειφθούν λόγω περιορισμένου χώρου). Στον Τόλκιν δεν άρεσε ο τίτλος Η Επιστροφή του Βασιλιά επειδή πίστευε ότι πρόδιδε πάρα πολλά από τη πλοκή αλλά υπέκυψε στη προτίμηση του εκδότη του. Ο Τόλκιν έγραψε ότι ο τίτλος Οι Δύο Πύργοι μπορεί να εκληφθεί ως διφορούμενος αλλά σκέφτηκε να τους ονομάσει ως Όρθανκ και Μπάραντ-Ντουρ ή Μίνας Τίριθ και Μπάραντ-Ντουρ ή Όρθανκ και Πύργος του Σίριθ Ούγκολ. Ωστόσο, ένα μήνα μετά, έγραψε μια σημείωση, που δημοσιεύτηκε στο τέλος της Συντροφιάς του Δαχτυλιδιού, και σχεδίασε μια εικονογράφηση του εξωφύλλου όπου οι πύργοι αναγνωρίστηκαν ως το ζευγάρι Μίνας Μόργκουλ και Όρθανκ.

Ο Τόλκιν ήταν αρχικά αντίθετος στο να δίνονται τίτλοι σε κάθε τόμο δύο βιβλίων, προτιμώντας τη χρήση τίτλων σε κάθε βιβλίο ξεχωριστά : πχ Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, Τόμος 1 - Το Δαχτυλίδι ξεκινά και Το Δαχτυλίδι πηγαίνει νότια, Τόμος 2 - Η προδοσία του Ίσενγκαρντ και Το Δαχτυλίδι πηγαίνει νότια, Τόμος 3 - Ο πόλεμος του Δαχτυλιδιού και το τέλος της Τρίτης Εποχής. Ωστόσο, αυτοί οι μεμονωμένοι τίτλοι βιβλίων εγκαταλείφθηκαν και μετά από πιέσεις των εκδοτών του, ο Τόλκιν πρότεινε τους εξής τίτλους : Τόμος 1 - Η Σκιά Μεγαλώνει, Τόμος 2 - Το Δαχτυλίδι στη Σκιά, Τόμος 3 - Ο Πόλεμος του Δαχτυλιδιού ή Η Επιστροφή του Βασιλιά.

Επειδή η βιβλιοδεσία των τριών τόμων ήταν ευρέως διαδεδομένη, το έργο αναφέρεται συχνά ως η «τριλογία» του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Σε μια επιστολή του προς τον ποιητή W. H. Auden, ο οποίος αξιολόγησε τον τρίτο τόμο του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών το 1956, ο ίδιος ο Τόλκιν χρησιμοποίησε τον όρο «τριλογία» για το έργο του, αν και άλλες φορές θεωρούσε τον όρο εσφαλμένο καθώς γράφτηκε και σχεδιάστηκε ως ενιαίο βιβλίο. Το έργο αυτό συχνά αποκαλείται μυθιστόρημα, όμως ο Τόλκιν είχε αντίρρηση για αυτό καθώς το θεωρούσε ένα ηρωικό ρομάντσο.

Τα βιβλία εκδόθηκαν μετά από συμφωνία, σύμφωνα με την οποία ο Τόλκιν δεν θα λάμβανε προκαταβολή ή πνευματικά δικαιώματα μέχρι τα βιβλία να αποφέρουν κέρδη και αργότερα θα έπαιρνε ένα μεγάλο μέρος από τα κέρδη. Τελικά έγινε ένα από τα πιο επιτυχημένα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ, με 50 εκατομμύρια αντίτυπα να είχαν πουληθεί μέχρι το 2003 και πάνω από 150 εκατομμύρια αντίτυπα μέχρι το 2007. Το έργο εκδόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο από τον εκδοτικό οίκο Allen&Unwin μέχρι το 1990, όταν ο εκδοτικός οίκος και τα περιουσιακά του στοιχεία εξαγοράστηκαν από τις εκδόσεις HarperCollins.

Εκδόσεις και αναθεωρήσεις

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Donald A. Wollheim, εκδότης βιβλίων επιστημονικής φαντασίας του εκδοτικού οίκου Ace Books, ισχυρίστηκε ότι ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών δεν προστατεύεται στις Ηνωμένες Πολιτείες σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων, επειδή ο Houghton Mifflin, ο αμερικανικός εκδότης σκληρόδετων βιβλίων, είχε αμελήσει να κατοχυρώσει τα πνευματικά δικαιώματα του έργου στις ΗΠΑ. Το 1965, ο εκδοτικός οίκος Ace Books προχώρησε στην έκδοση μιας έκδοσης, χωρίς την έγκριση του Τόλκιν και χωρίς να καταβάλει τα πνευματικά δικαιώματα. Ο Τόλκιν διαφώνησε με αυτή τη κίνηση και γρήγορα ενημέρωσε τους θαυμαστές του για την αντίρρησή του αυτή. Η πίεση των θαυμαστών του έγινε τόσο μεγάλη ώστε η Ace Books απέσυρε την έκδοσή της και κατέβαλε μια πληρωμή στον Τόλκιν.

Ακολούθησαν εξουσιοδοτημένες εκδόσεις από τις Ballantine Books και Houghton Mifflin με τεράστια εμπορική επιτυχία. Ο Τόλκιν ανέλαβε διάφορες αναθεωρήσεις του κειμένου ώστε να δημιουργήσει μια έκδοση του βιβλίου που θα εκδιδόταν με τη συγκατάθεσή του και θα καθιέρωνε αδιαμφισβήτητα πνευματικά δικαιώματα στις ΗΠΑ. Αυτό το κείμενο έγινε η δεύτερη έκδοση του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, με ημερομηνία έκδοσης το 1965. Η πρώτη έκδοση σε χαρτόδετο βιβλίο της Ballantine τυπώθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους και πούλησε 250.000 αντίτυπα μέσα σε δέκα μήνες. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1966, το μυθιστόρημα έκανε το ντεμπούτο του στη λίστα των Paperback Bestsellers των New York Times ως το νούμερο τρία, και ήταν το νούμερο ένα μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου, μια θέση που κράτησε για οκτώ εβδομάδες. Μετά το 1994, οι εκδόσεις Houghton Mifflin ενοποίησαν παραλλαγές αναθεωρήσεων του Τόλκιν και διορθώσεις υπό την επίβλεψη του Κρίστοφερ Τόλκιν, οι οποίες οδήγησαν, μετά από κάποιες αρχικές δυσλειτουργίες, σε ένα ενιαίο κείμενο γραμμένο σε υπολογιστή.

Το 2004, για την επετειακή έκδοση των 50 χρόνων, ο Wayne G. Hammond και η Christina Scull, υπό την επίβλεψη του Christopher Tolkien, μελέτησαν και αναθεώρησαν το κείμενο ώστε να εξαλείψουν όσο το δυνατόν περισσότερα λάθη και ασυνέπειες, μερικά από τα οποία είχαν εισαχθεί από συνθέτες της πρώτης εκτύπωσης του 1954 και δεν είχαν διορθωθεί ποτέ. Ακόμα περισσότερες διορθώσεις έγιναν στην 60ή επετειακή έκδοση του 2014. Αρκετές εκδόσεις, συμπεριλαμβανομένης της 50ής επετειακής έκδοσης, εκτυπώνουν ολόκληρο το έργο σε έναν τόμο, με αποτέλεσμα η σελιδοποίηση να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό στις διάφορες εκδόσεις.

Μεταθανάτια έκδοση των προσχεδίων

Από το 1988 έως το 1992, ο Κρίστοφερ Τόλκιν δημοσίευσε τα σωζόμενα προσχέδια του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, καταγράφοντας και φωτίζοντας με σχόλια τα στάδια εξέλιξης του κειμένου, στους τόμους 6-9 του έργου «Ιστορία της Μέσης Γης». Οι τέσσερις τόμοι φέρουν τους τίτλους Η επιστροφή της Σκιάς, Η Προδοσία του Ίσενγκαρντ, Ο Πόλεμος του Δαχτυλιδιού και Ο Σάουρον Νικήθηκε.

Μεταφράσεις

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών έχει μεταφραστεί, με διαφορετικό βαθμό επιτυχίας, σε τουλάχιστον 38 και, σύμφωνα με πληροφορίες, σε τουλάχιστον 70 γλώσσες.Ο Τόλκιν, ειδικός στη φιλολογία, εξέτασε πολλές από αυτές τις μεταφράσεις και έκανε σχόλια για καθεμία από αυτές που αντανακλούν τόσο τη διαδικασία της μετάφρασης όσο και το έργο του. Καθώς ήταν δυσαρεστημένος με ορισμένες επιλογές των πρώτων μεταφραστών, όπως η σουηδική μετάφραση του Åke Ohlmarks, ο Τόλκιν έγραψε έναν «Οδηγό για τα Ονόματα στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» (1967). Επειδή ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών υποτίθεται ότι είναι μια μετάφραση του φανταστικού Κόκκινου Βιβλίου του Γουέστμαρτς, χρησιμοποιώντας την αγγλική γλώσσα για να αναπαραστήσει το Γουέστρον του «πρωτοτύπου», ο Τόλκιν πρότεινε στους μεταφραστές να προσπαθήσουν να αποτυπώσουν την αλληλεπίδραση μεταξύ της αγγλικής και της επινοημένης ονοματολογίας του αγγλικού έργου και έδωσε αρκετά παραδείγματα μαζί με γενικές οδηγίες.

Υποδοχή

Δεκαετία του 1950

Οι πρώτες κριτικές για το έργο ήταν ανάμεικτες. Η κριτική στην Sunday Telegraph το περιέγραψε ως «ένα από τα σπουδαιότερα έργα φανταστικής φαντασίας του εικοστού αιώνα». Οι Sunday Times επανέλαβαν το ίδιο συναίσθημα, δηλώνοντας ότι «ο αγγλόφωνος κόσμος είναι χωρισμένος σε αυτούς που έχουν διαβάσει τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και το Χόμπιτ και σε αυτούς που πρόκειται να τα διαβάσουν». Η New York Herald Tribune φάνηκε να προβλέπει τη δημοτικότητα των βιβλίων, γράφοντας στην κριτική της ότι ήταν «προορισμένα να ξεπεράσουν την εποχή μας». Ο Auden, πρώην μαθητής του Τόλκιν και θαυμαστής των γραπτών του, θεώρησε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών ως «αριστούργημα», δηλώνοντας ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπέρασε το επίτευγμα του Χαμένου Παραδείσου του Τζον Μίλτον. Ο Kenneth F. Slater έγραψε στο Nebula Science Fiction, τον Απρίλιο 1955, «...αν δεν το διαβάσετε, έχετε χάσει ένα από τα καλύτερα βιβλία του είδους του που εμφανίστηκαν ποτέ». Από την άλλη πλευρά, το 1955, ο Σκωτσέζος ποιητής Έντουιν Μιούιρ επιτέθηκε στην Επιστροφή του Βασιλιά, γράφοντας ότι «όλοι οι χαρακτήρες είναι αγόρια που μεταμφιέζονται σε ενήλικους ήρωες ... και δεν θα έρθουν ποτέ στην εφηβεία ... Σχεδόν κανένας από αυτούς δεν ξέρει τίποτα για τις γυναίκες», κάνοντας τον Τόλκιν να παραπονεθεί οργισμένος στον εκδότη του.Το 1956, ο κριτικός λογοτεχνίας Έντμουντ Γουίλσον έγραψε μια κριτική με τίτλο «Oo, Those Awful Orcs!», αποκαλώντας το έργο του Τόλκιν «νεανικό σκουπίδι» και λέγοντας : «Ο Δρ Τόλκιν έχει λίγη ικανότητα στην αφήγηση και κανένα ένστικτο για τη λογοτεχνική φόρμα».

Στη λογοτεχνική ομάδα του Τόλκιν, τους Inklings, το έργο είχε ανάμεικτη υποδοχή. Ο Hugo Dyson παραπονέθηκε έντονα στις αναγνώσεις του ενώ ο C. S. Lewis είχε πολύ διαφορετικά συναισθήματα : «Εδώ υπάρχουν ομορφιές που τρυπούν σαν σπαθιά ή καίνε σαν κρύο σίδερο. Εδώ είναι ένα βιβλίο που θα σας ραγίσει την καρδιά» Ο Λιούις παρατήρησε ότι η γραφή είναι πλούσια, καθώς ορισμένοι από τους «καλούς» χαρακτήρες έχουν σκοτεινές πλευρές, και ομοίως ορισμένοι από τους κακούς έχουν «καλές παρορμήσεις». Παρά τις ανάμεικτες κριτικές και την έλλειψη ενός χαρτόδετου βιβλίου μέχρι τη δεκαετία του 1960, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών αρχικά έκανε καλές πωλήσεις σε σκληρόδετη έκδοση.

Αργότερα

Η Judith Shulevitz, γράφοντας στην εφημερίδα The New York Times, επέκρινε την "σχολαστικότητα" του λογοτεχνικού ύφους του Τόλκιν, λέγοντας ότι «διατύπωσε μια υψηλόφρονα πεποίθηση για τη σημασία της αποστολής του ως συντηρητή της λογοτεχνίας, η οποία αποδεικνύεται θάνατος για την ίδια τη λογοτεχνία».Ο κριτικός Richard Jenkyns, γράφοντας στην εφημερίδα The New Republic, επέκρινε το έργο για έλλειψη ψυχολογικού βάθους. Τόσο οι χαρακτήρες όσο και το ίδιο το έργο ήταν, σύμφωνα με τον Jenkyns, «αναιμικοί και χωρίς ίνες» Ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας David Brin ερμηνεύει το έργο ως κρατούσα αδιαμφισβήτητη αφοσίωση σε μια παραδοσιακή ιεραρχική κοινωνική δομή Στο δοκίμιό του "Epic Pooh", ο συγγραφέας φαντασίας Michael Moorcock επικρίνει την κοσμοθεωρία που επιδεικνύει το βιβλίο ως βαθιά συντηρητική, τόσο ως προς τον "πατερναλισμό" της αφηγηματικής φωνής όσο και ως προς τις δομές εξουσίας στην αφήγηση. Ο Tom Shippey, όπως και ο Τόλκιν ένας Άγγλος φιλόλογος, σημειώνει το μεγάλο χάσμα μεταξύ των υποστηρικτών του Τόλκιν, τόσο των λαϊκών όσο και των ακαδημαϊκών, και των λογοτεχνικών επικριτών του, και προσπαθεί να εξηγήσει λεπτομερώς τόσο τους λόγους για τους οποίους το λογοτεχνικό κατεστημένο αντιπάθησε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, όσο και τη λεπτότητα, τα θέματα και τα πλεονεκτήματα του έργου, συμπεριλαμβανομένης της εντύπωσης βάθους που μεταδίδει. Ο μελετητής των ανθρωπιστικών επιστημών Brian Rosebury ανέλυσε λεπτομερώς το πεζογραφικό ύφος του Τόλκιν, δείχνοντας ότι ήταν γενικά αρκετά απλό, ποικίλλει ανάλογα με τις φωνές των διαφόρων χαρακτήρων και ανεβαίνει σε ένα ηρωικό ύφος για ιδιαίτερες στιγμές.

Βραβεία

Το 1957, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Φαντασίας. Παρά τους πολυάριθμους επικριτές του, η έκδοση των χάρτινων βιβλίων Ace Books και Ballantine βοήθησε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών να γίνει εξαιρετικά δημοφιλής στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960. Έκτοτε το βιβλίο παρέμεινε έτσι, κατατάσσοντας το ως ένα από τα πιο δημοφιλή έργα μυθοπλασίας του εικοστού αιώνα, κρίνοντας τόσο από τις πωλήσεις όσο και από έρευνες αναγνωστών. Στην έρευνα "Big Read" του 2003 που διεξήχθη στη Βρετανία από το BBC, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών βρέθηκε να είναι το «πιο αγαπημένο βιβλίο του έθνους». Σε παρόμοιες δημοσκοπήσεις του 2004 τόσο η Γερμανία όσο και η Αυστραλία επέλεξαν τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών ως το αγαπημένο τους βιβλίο. Σε μια δημοσκόπηση του 1999 μεταξύ των πελατών του Amazon.com, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών κρίθηκε ως το αγαπημένο τους «βιβλίο της χιλιετίας». Το 2019, το BBC News συμπεριέλαβε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών στη λίστα με τα 100 μυθιστορήματα με τη μεγαλύτερη επιρροή.

Προσαρμογές

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών έχει διασκευαστεί για το ραδιόφωνο, τη σκηνή, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Ραδιόφωνο

Το βιβλίο έχει μεταφερθεί στο ραδιόφωνο τέσσερις φορές. Το 1955 και το 1956, το BBC μετέδωσε το The Lord of the Rings, μια ραδιοφωνική διασκευή της ιστορίας σε 13 μέρη. Τη δεκαετία του 1960 ο ραδιοφωνικός σταθμός WBAI παρήγαγε μια σύντομη ραδιοφωνική διασκευή. Μια δραματοποίηση του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών μεταδόθηκε το 1979 στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη συνέχεια εκδόθηκε σε κασέτα και CD. Το 1981, το BBC μετέδωσε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, μια νέα δραματοποίηση σε 26 ημίωρες δόσεις.

Κινηματογράφος και τηλεόραση

Διάφοροι κινηματογραφιστές σκέφτηκαν να διασκευάσουν το βιβλίο του Τόλκιν, ανάμεσά τους ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ο οποίος το θεώρησε ακατάλληλο για κινηματογράφηση, ο Μιχαήλ Άγγελος Αντονιόνι, ο Τζιμ Χένσον, ο Χάιντς Έντελμαν και ο Τζον Μπούρμαν. Μια σουηδική τηλεοπτική ταινία ζωντανής δράσης, Sagan om ringen, μεταδόθηκε το 1971. Το 1978, ο Ραλφ Μπάκσι έκανε μια κινηματογραφική εκδοχή κινουμένων σχεδίων που κάλυπτε τη Συντροφιά του Δαχτυλιδιού και μέρος των Δύο Πύργων, με ανάμεικτες κριτικές. Το 1980, η Rankin/Bass κυκλοφόρησε ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα κινουμένων σχεδίων βασισμένο στα τελευταία κεφάλαια της Επιστροφής του Βασιλιά, αποσπώντας ανάμεικτες κριτικές. Στη Φινλανδία, μεταδόθηκε το 1993 μια τηλεοπτική μίνι σειρά ζωντανής δράσης, Hobitit, βασισμένη στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, με μια αναδρομή στη συνάντηση του Μπίλμπο με το Γκόλουμ στο Χόμπιτ.

Μια πολύ πιο επιτυχημένη διασκευή ήταν η κινηματογραφική τριλογία ζωντανής δράσης του Πίτερ Τζάκσον Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, παραγωγής της New Line Cinema, η οποία κυκλοφόρησε σε τρεις δόσεις ως Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού (2001), Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Οι Δύο Πύργοι (2002) και Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Επιστροφή του Βασιλιά (2003). Και τα τρία μέρη κέρδισαν πολλά βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένων διαδοχικών υποψηφιοτήτων για Καλύτερη Ταινία. Το τελευταίο μέρος αυτής της τριλογίας ήταν η τρίτη ταινία που έσπασε το φράγμα του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων και κέρδισε συνολικά 11 Όσκαρ (κάτι που μόνο δύο άλλες ταινίες στην ιστορία, ο Μπεν-Χουρ και ο Τιτανικός, έχουν καταφέρει), συμπεριλαμβανομένων των Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Οι σχολιαστές, συμπεριλαμβανομένων των μελετητών του Τόλκιν, των κριτικών λογοτεχνίας και των κριτικών κινηματογράφου, διχάζονται σχετικά με το πόσο πιστά ο Τζάκσον προσάρμοσε το έργο του Τόλκιν ή αν μια κινηματογραφική εκδοχή είναι αναπόφευκτα διαφορετική, και αν ναι, τους λόγους για τις όποιες αλλαγές και την αποτελεσματικότητα του αποτελέσματος.

Το κυνήγι του Γκόλουμ, μια ταινία του 2009 από τον Κρις Μπούσαρντ και το Born of Hope του 2009, σε σενάριο της Πόλα Ντισάντε και σκηνοθεσία της Κέιτ Μάντισον, είναι ταινίες θαυμαστών που βασίζονται σε λεπτομέρειες των παραρτημάτων του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Τον Σεπτέμβριο του 2022 έκανε πρεμιέρα τηλεοπτική σειρά της Amazon Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Τα Δαχτυλίδια της Δύναμης. Τοποθετείται στην αρχή της Δεύτερης Εποχής, πολύ πριν από την εποχή του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, βασισμένη σε υλικό από τα παραρτήματα του μυθιστορήματος.

Στις αρχές του 2023, η Warner Bros. Discovery ανακοίνωσε ότι πολλές νέες ταινίες που διαδραματίζονται στη Μέση Γη βρίσκονται υπό ανάπτυξη και θα παραχθούν μαζί με τη New Line Cinema και τη Freemode.

Ακουστικά βιβλία

Το 1990, η Recorded Books εξέδωσε μια ακουστική έκδοση του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, την οποία διάβασε ο Βρετανός ηθοποιός Ρομπ Ίνγκλις. Μια μεγάλης κλίμακας μουσικοθεατρική διασκευή, Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, ανέβηκε για πρώτη φορά στο Τορόντο του Οντάριο του Καναδά το 2006 και άνοιξε στο Λονδίνο τον Ιούνιο του 2007- ήταν μια εμπορική αποτυχία.

Το 2013, ο καλλιτέχνης Φιλ Ντράγκας ηχογράφησε ολόκληρο το βιβλίο, χρησιμοποιώντας τη μουσική από τις ταινίες του Πίτερ Τζάκσον.

Κατά τη διάρκεια του αποκλεισμού του COVID-19, ο Άντι Σέρκις διάβασε ολόκληρο το βιβλίο του Χόμπιτ στο διαδίκτυο για να συγκεντρώσει χρήματα για φιλανθρωπικό σκοπό. Στη συνέχεια ηχογράφησε ξανά το έργο ως audiobook. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ο Άλαν Λι. Το 2021, ο Σέρκις ηχογράφησε τα μυθιστορήματα του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Κληρονομιά

Επιρροή στη φαντασία

Η τεράστια δημοτικότητα του έργου του Τόλκιν διεύρυνε τη ζήτηση για φαντασία. Σε μεγάλο βαθμό χάρη στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, το είδος άνθισε καθ' όλη τη δεκαετία του 1960 και απολαμβάνει δημοτικότητα μέχρι σήμερα. Το έργο έχει γεννήσει πολλές απομιμήσεις, όπως το The Sword of Shannara, το οποίο ο Lin Carter αποκάλεσε «το πιο εν ψυχρώ, πλήρες rip-off άλλου βιβλίου που έχω διαβάσει ποτέ», καθώς και εναλλακτικές ερμηνείες της ιστορίας, όπως το The Last Ringbearer. Το The Legend of Zelda, το οποίο έκανε δημοφιλές το είδος των παιχνιδιών δράσης-περιπέτειας τη δεκαετία του 1980, εμπνεύστηκε από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών μεταξύ άλλων βιβλίων φαντασίας. Το Dungeons & Dragons, το οποίο έκανε δημοφιλές το είδος των παιχνιδιών ρόλων τη δεκαετία του 1970, περιλαμβάνει αρκετές φυλές από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, συμπεριλαμβανομένων των ημίγλωσσων (χόμπιτ), των ξωτικών, των νάνων, των ημιέλβων, των ορκ και των δράκων. Ωστόσο, ο Gary Gygax, επικεφαλής σχεδιαστής του παιχνιδιού, υποστήριξε ότι επηρεάστηκε ελάχιστα από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, δηλώνοντας ότι συμπεριέλαβε αυτά τα στοιχεία ως κίνηση μάρκετινγκ για να αξιοποιήσει τη δημοτικότητα που απολάμβανε το έργο την εποχή που ανέπτυσσε το παιχνίδι. Επειδή το Dungeons & Dragons συνέχισε να επηρεάζει πολλά δημοφιλή παιχνίδια, ιδίως βιντεοπαιχνίδια ρόλων, η επιρροή του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών επεκτείνεται σε πολλά από αυτά, με τίτλους όπως το Dragon Quest, το EverQuest, η σειρά Warcraft και η σειρά παιχνιδιών The Elder Scrolls καθώς και βιντεοπαιχνίδια που διαδραματίζονται στην ίδια τη Μέση Γη.

Μουσική

Το 1965, ο τραγουδοποιός Donald Swann, γνωστός για τη συνεργασία του με τον Michael Flanders ως Flanders & Swann, μελοποίησε έξι ποιήματα από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και ένα από τις Περιπέτειες του Tom Bombadil ("Errantry"). Όταν ο Σουάν συναντήθηκε με τον Τόλκιν για να παίξει τα τραγούδια για την έγκρισή του, ο Τόλκιν πρότεινε για το "Namárië" (Θρήνος της Γκαλαντρίελ) μια μελοποίηση που θύμιζε απλή ψαλμωδία, την οποία ο Σουάν αποδέχθηκε. Τα τραγούδια δημοσιεύτηκαν το 1967 ως The Road Goes Ever On: A Song Cycle, και μια ηχογράφηση των τραγουδιών που ερμήνευσε ο τραγουδιστής Γουίλιαμ Έλβιν με τον Σουάν στο πιάνο εκδόθηκε την ίδια χρονιά από την Caedmon Records ως Poems and Songs of Middle Earth.

Τα ροκ συγκροτήματα της δεκαετίας του 1970 ήταν μουσικά και στιχουργικά εμπνευσμένα από τη φανταστική αντι-κουλτούρα της εποχής. Το βρετανικό ροκ συγκρότημα Led Zeppelin ηχογράφησε αρκετά τραγούδια που περιέχουν σαφείς αναφορές στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, όπως η αναφορά στο Γκόλουμ και τη Μόρντορ στο "Ramble On", στα Όρη του Νέφους στο "Misty Mountain Hop" και στους Δαχτυλομύτες στο "The Battle of Evermore". Το 1970, ο Σουηδός μουσικός Bo Hansson κυκλοφόρησε ένα ορχηστρικό εννοιολογικό άλμπουμ με τίτλο Sagan om ringen ("Το έπος του δαχτυλιδιού", ο τίτλος της σουηδικής μετάφρασης εκείνη την εποχή). Το άλμπουμ κυκλοφόρησε στη συνέχεια διεθνώς ως Music Inspired by Lord of the Rings το 1972. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, πολλά heavy metal συγκροτήματα έχουν επηρεαστεί από τον Τόλκιν.

Το 1988, ο Ολλανδός συνθέτης και τρομπονίστας Johan de Meij ολοκλήρωσε τη Συμφωνία αρ. 1 "Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών". Είχε 5 μέρη, με τίτλους "Gandalf", "Lothlórien", "Gollum", "Journey in the Dark" και "Hobbits".

Το άλμπουμ Shepherd Moons του 1991 από την Ιρλανδή μουσικό Enya περιέχει ένα ορχηστρικό με τίτλο "Lothlórien", σε αναφορά στην πατρίδα των ξύλινων ξωτικών.

Επίδραση στη λαϊκή κουλτούρα

Η πινακίδα "Welcome to Hobbiton" στη Νέα Ζηλανδία, όπου γυρίστηκαν οι κινηματογραφικές ταινίες του Πίτερ Τζάκσον

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών είχε βαθιά και ευρεία επίδραση στη λαϊκή κουλτούρα, ξεκινώντας από την έκδοσή του τη δεκαετία του 1950, αλλά κυρίως κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1960 και 1970, όταν οι νέοι το αγκάλιασαν ως αντιπολιτισμικό έπος[144]. "Ο Φρόντο ζει!" και "Ο Γκάνταλφ για Πρόεδρος" ήταν δύο φράσεις δημοφιλείς μεταξύ των οπαδών του Τόλκιν στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η επίδρασή του είναι τέτοια που οι λέξεις "Tolkienian" και "Tolkienesque" έχουν μπει στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης, και πολλοί από τους όρους φαντασίας του, που προηγουμένως ήταν ελάχιστα γνωστοί στα αγγλικά, όπως "Orc" και "Warg", έχουν γίνει ευρέως διαδεδομένοι σε αυτόν τον τομέα. Μεταξύ των επιπτώσεών του είναι πολυάριθμες παρωδίες, ειδικά το Harvard Lampoon's Bored of the Rings, το οποίο είχε τη διάκριση να παραμένει συνεχώς σε κυκλοφορία από την έκδοσή του το 1969, και να έχει μεταφραστεί σε τουλάχιστον 11 γλώσσες.

Το 1969, ο Τόλκιν πούλησε τα δικαιώματα merchandising του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών (και του Χόμπιτ) στην United Artists βάσει συμφωνίας που προέβλεπε εφάπαξ πληρωμή 10.000 λιρών συν 7,5% δικαιώματα μετά τα έξοδα,[149] καταβλητέα στην Allen & Unwin και στον συγγραφέα. Το 1976, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα, η United Artists πούλησε τα δικαιώματα στην εταιρεία Saul Zaentz, η οποία σήμερα εμπορεύεται ως Tolkien Enterprises. Έκτοτε όλα τα "εγκεκριμένα" εμπορεύματα υπογράφονται από τις Tolkien Enterprises, αν και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των συγκεκριμένων ομοιώσεων των χαρακτήρων και άλλων εικόνων από τις διάφορες διασκευές ανήκουν γενικά στους διασκευαστές.

Εκτός από την εμπορική εκμετάλλευση των διασκευών, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μετά υπήρξε μια αυξανόμενη ποικιλία πρωτότυπων αδειοδοτημένων εμπορευμάτων, με αφίσες και ημερολόγια που δημιουργήθηκαν από εικονογράφους όπως η Μπάρμπαρα Ρέμινγκτον.

Το έργο ανακηρύχθηκε ως το καλύτερο μυθιστόρημα όλων των εποχών στη Βρετανία στην εκπομπή The Big Read του BBC. Το 2015, το BBC κατέταξε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών στην 26η θέση της λίστας με τα 100 σπουδαιότερα βρετανικά μυθιστορήματα. Συμπεριλήφθηκε στη λίστα της Le Monde με τα «100 βιβλία του αιώνα».

Δείτε επίσης

• Το Χόμπιτ
• Το Σιλμαρίλλιον
• Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν
• Τα 100 βιβλία του Αιώνα (Λε Μοντ)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η επίσημη ιστοσελίδα του Τόλκιν.
• Η επίσημη ιστοσελίδα του εκδότη του Άρχοντα των Δακτυλιδιών Αρχειοθετήθηκε 2021-04-24 στο Wayback Machine.
• The Lord of the Rings Wiki