Άγιος Δημήτριος Πηλίου Μαγνησίας

Ο Άγιος Δημήτριος είναι χωριό του ανατολικού Πηλίου . Το χωριό φημίζεται για τα λιθόστρωτα καλντερίμια του , τα φυσικά μονοπάτια του, που τα περισσότερα οδηγούν σε πανέμορφα ξωκλήσια και τις παλιές πέτρινες βρύσες, την βρύση Κακούρη και την Πέτρινη βρύση. Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να απολαύσει τις πανέμορφες παραλίες του Αγίου Ιωάννη , το Παπά νερό και την Πλάκα για καλοκαιρινές βουτιές. Επίσης μπορεί να γευτεί τα παραδοσιακά φαγητά από τα ταβερνάκια ή τις φιλόξενες κυράδες του χωριού. Υπάρχουν πολυτελή, άνετα, παραδοσιακά και ήσυχα καταλύματα για χειμερινές και καλοκαιρινές αποδράσεις. Αυτό το μαγευτικό χωριό περιέχει και πολλές συνοικίες όπως η συνοικία της Ξυρόβρυσης και η συνοικία Πιτσέικα , που μπορείς να γευτείς το δροσερό νερό της πέτρινης πηγής που ιδρύθηκε το 1899 και να κάνεις βόλτα στα παλιά πλατάνια της πλατείας που βρίσκονται εκεί. Μέσα σε αυτές τις συνοικίες μπορείς να επισκεφτείς το παλιό αρχοντικό Σάλτα που πρώτα ήταν δημοτικό κέντρο, στην συνέχεια έγινε νηπιαγωγείο και τώρα στεγάζει το τμήμα δεύτερης ευκαιρίας για ενήλικες.

Άγιος Δημήτριος
Άγιος Δημήτριος Άγιος Δημήτριος
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Περιφέρεια Θεσσαλίας
Περιφερειακή Ενότητα	Μαγνησίας
Δήμος	Ζαγοράς - Μουρεσίου
Δημοτική Ενότητα	Μουρεσίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Θεσσαλία
Νομός	Μαγνησίας
Υψόμετρο	300
Πληθυσμός
Μόνιμος	181
Έτος απογραφής	2021

Τοποθεσία

Ο Άγιος Δημήτριος βρίσκεται περίπου 40 χλμ. ανατολικά του Βόλου, ενώ σε απόσταση 5 χιλιομέτρων βρίσκεται η μαγευτική παραλία του Αγίου – Ιωάννη. Βρίσκεται χτισμένος πάνω σε έναν κατηφορικό λόφο σε υψόμετρο 300 μέτρων με προσανατολισμό ΑΒΑ. Η τοπική κοινότητα Αγίου Δημητρίου περιλαμβάνει και τον οικισμό του Αγίου Ιωάννη. Είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 2,767 χμ² (2011).

Πληθυσμός

Μόνιμος

Έτος	Πληθυσμός
1991	358 (588)
2001	237 (447)
2011	243 (422)

Πραγματικός (de facto)

Έτος	Πληθυσμός
1961	363 (476)
1971	275 (388)
1981	205 (348)
1991	442 (795)
2001	268 (520)
2011	244 (427)

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Ιστορία

Η συνοικία του Αγίου Δημητρίου ιδρύθηκε το 1927 μετά την φυγή των τσιφλικάδων Τούρκων και πήρε το όνομα του από ένα παλιό μοναστήρι όπου στην θέση του σήμερα βρίσκεται ο Μητροπολιτικός Ιερός ναός του χωριού.

Αξιοθέατα

Ο ναός της Παναγίας

Ο Άγιος Δημήτριος φημίζεται για τα ιστορικά ξωκλήσσια του. Μερικά από τα πιό σημαντικά είναι:

• Ο Ι. Ναός του Αγίου Γεωργίου, χρονολογείται από το 1809
• Ο Ι. Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα: χρονολογείται από το 1939 όπου πραγματοποιείται το 3ήμερο πανηγύρι στις 6 Αυγούστου
• Ο Ι. Ναός της Παναγίας, χρονολογείται από το1640
• Ο Ι. Ναός Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, χρονολογείται από το 1899

Ήθη & Έθιμα

Μεσα από αυτό το χωριό ξαναζωντανεύουν αρκετά παλια εθιμα  με σκοπο τους ποτε να μην σβησουν από τις καρδιες και τα μυαλα των ανθρωπων . Μολις που αφηνουν ισχνα περιθωρια στην ανατολικη πηλιορειτικη πλευρα για ένα άλλο παραδοσιακο γιορτολοι  , που πασχιζει να κρατηθει και να επιβιωσει κατω από τα ανελεητα κονταροχτυπηματα της συγχρονης καταλυτικης για τις παλιες αξιες της εποχης μας. Γνωστα σε πανελληνια κλιμακα είναι και αυτά τα εθιμα που κρατιουνται μεχρι σημερα στο πηλιο με ελαχιστες παραλλαγες από χωριο σε χωριο:

1. Οι μαντείες του Κλήδονα.

Ολάκερο τόμο θα μπορούσαν  ν’ αποτελέσουν τα σχετικά με το μάντεμα του γαμπρού έθιμα που ακόμα τηρούνται- όσο κι όπου τηρούνται – στη χωρά μας κατά την γιορτή του Αη-Γιαννου του Κλήδονα ή Ρηγίνα (24 Ιουνίου). Φυσικό ήταν λοιπόν το Πήλιο , που γεννοβολούσε τόσες ακόμα ανάλογες εθιμικές εκδηλώσεις, να μη μείνει έξω απ’ το χορό του Κλήδονα. Θα αναφέρω  λοιπόν  εδώ δυο απ’ τις πιο γνώστες ενέργειες της ντόπιας  σχετικής αθιμοταξιας που έστω και αμυδρά κρατιούνται ακόμα απ’ όσες επίδοξες νύφες του Πηλίου ευλαβούνται τα πνευματικά κατάλοιπα εκείνων που πέρασαν απ’ τον τόπο τούτο.

Είναι λοιπόν τούτες οι παρακάτω:

"Το αμίλητο νερό"

Παραμονιατικα του  Αι-Γιαννιού τα κορίτσια μαζεύονται σ’ ένα γνωστό τους σπίτι. Ένα απ’ αυτά παίρνει το κανάτι και πάει στη βρύση του χωριού να το γεμίσει φροντίζοντας στο «συρε κι έλα» την να μην βγάλει κουβέντα από το στόμα της. Σα φέρει στο σπίτι το «αμίλητο νερό» γεμίζει ένα «κουμάρι» μέσα στο οποίο η κάθε κόρη ρίχνει και ένα «σημάδι» της (δαχτυλίδι, καρφίτσα, σκουλαρίκι κ.λπ.). Σα γίνει τούτο, του κουμάρι σκεπάζεται μ’ ένα κόκκινο μαντήλι και τοποθετείτε στο ύπαιθρο κάτω από μια τριανταφυλλιά ενώ τα κορίτσια τραγουδούν εναγυρο:

«Κλειδώνουμε τον κλήδονα

Με του Αη-Γιαννου τη χάρη

Και όποια έχει το ριζικό

να δώσει να τον πάρει»

Η πρώτη φάση του εθίμου τελειώνει εδώ. Την επαύριον το πρωί, συνήθως μάλιστα προτού βγει ο Ήλιος, του κουμάρι μεταφέρεται μέσα στο σπίτι ενώ η ίδια θηλυκή κουστωδία το συνοδεύει τραγουδώντας:

«Ανοίγουμε τον κλήδονα

Με του Αη-Γιαννου τη χάρη

Και όποια έχει το ριζικό

Να δώσει να τον πάρει»

Ένα μικρό αγόρι με ζωντανούς τους γονείς του βγάζει τώρα ένα-ένα τα «σημάδια» των κοριτσιών από το κουμάρι ενώ σύγκαιρα μια μισοκαιριτισσα διαβάζει ερωτικά ή σκωπτικά δίστιχα που αντιστοιχούν σε κάθε αποικημένο που βγαίνει από το νερό. Υστέρα και απ’ αυτό όλα τα κορίτσια «μπουκώνουν» το στόμα τους με αμίλητο νερό απ’ το κουμάρι και ξεκινούν για τα σπίτια τους  ή κάνουν μια γύρα στη γειτονία. Το πρώτο όνομα αρσενικού που θ’ ακούσουν σ’ αυτή τη διαδρομή θα’ ναι αυτό που θα έχει και ο σύζυγος τους. Το έθιμο τούτο που ναι δα γνωστό σ’ όλη τη χωρά , παλιότερα στο Βόλο και στα παραλιακά χωρία του Πηλίου , είχε μια ιδιοτυπία. Πολλά κορίτσια κατεβαίνουν στο γιαλό και αφού έπαιρναν  θαλασσινό  νερό έραιναν μ’ αυτό τα σπίτια και της ρούγες τους.

2. Τα "κουμούτσια" του Αγίου Φανουρίου.

Και για να υπάρχει το γευστικό , θα’ λεγα , αντίρροπο στο έθιμο της «αρμυροκουλούρας» έχουμε στο Μουρεσι-χωριό της Ανατολικής  πηλιορείτικης  πλευρά – τα γλυκά παραδοσιακά «κουμούτσια». Σύμφωνα με το τοπικό , και για τούτο περιορισμένης εμβέλειας , αυτό έθιμο, τα κορίτσια που είναι σε ώρα γάμου κι…επειγονται να ιδουν το πρόσωπο με το οποίο θα τα ζευγαρώσει την  παραμονή του Αγίου Φανουρίου ένα είδος ψωμιού , στο οποίο αντί για αλάτι βάζουν ζάχαρη και κανέλα και το ψήνουν  μέσα σε ταψί στον σπιτικό φούρνο  σαν τον μπακλαβά.

Το ίδιο βραδύ το πάνε στο μεγάλο εσπερινό της γιορτής του Αγίου Φανουρίου , που’ ναι δα κι ένας απ’ τους προστάτες του χωριού, για να διαβαστεί απ’ τον παπά. Σαν επιστρέψουν στο σπίτι και έρθει η ώρα να πέσουν για ύπνο , το βάζουν κάτω απ’ το μαξιλάρι τους, κάνουν  τη γνώστη δέηση στον Άγιο Φανούριο να τους φανερώσει στον ύπνο τους τον άντρα που τους «πέφτει» και… πέφτουν για ύπνο σίγουρες για «όνειρα  γλυκά» , αφού κατά την εθιμική τάξη θα τους ανταμώσει στον ύπνο τους ο γαμπρός , αν όχι για τίποτε άλλο, τουλάχιστον για να φανέ οι δυο τους το «κουμούσι» και φυσικά να γλυκαθούν μαζί…

Σχετικό με το έθιμο της αποκριάτικης «μ’κουσιάς» το έθιμο τούτο αποτελεί στην πραγματικότητα μια αυθαίρετη , κατά την γνώμη μου, προέκταση ενός παλιού μουρεσιώτικου θρησκευτικού εθίμου . Τούτο δε το τελευταίο στηρίζεται στη παρακάτω τοπική παράδοση που την αναφέρω σε αδρές γραμμές:

Η μητέρα του Αγίου Φανουρίου ήταν, όπως λέει η παράδοση  πολύ αμαρτωλή. Σπαγκοραμμένη όσο δεν παίρνει άλλο , ανθρώπινο φτωχό δεν ελέησε σ’ όλη τη ζωή της πέρα από ένα φουκαρά που του’ έδωσε κάποτε ένα μάτσο ραπανάκια. Φυσικό  ήταν λοιπόν να μην βρει σ’ χωριό η ψύχη της στον άλλο κόσμο. Πολύ του στοίχισε αυτό του γιου της. Έτσι σαν ο τελευταίος άγιασε δεν θέλησε τίποτα άλλο απ’ τους πιστούς του στη γιορτή της μνήμης του πάρα τα γλυκά του ψωμάκια – που άγνωστο πως και γιατί ονομαστήκαν «κουμούτσια»- για το σ’ χωριό της αμαρτωλής μάνας του , μια και η ίδια το αρνήθηκε  όσο ζούσε στους φτωχούς..        

3. Η "αρμυροκουλούρα".

Το γλυκό  βασανάκι του μαντέματος του γαμπρού έχει στο Πήλιο και τις…. Αλμύρες προεκτάσεις του.  Έτσι στα χωρία του Νοτίου Πηλίου του Αη- Σαράντα  (Αγίων –Σαράντα) και στα «πίσω χωρία του Ανατολικού Πηλίου στ’ Αη-Φανουρ’  (Άγιος-Φανούρης) θα συναντήσουμε και το… νόστιμο έθιμο της «αρμυροκουλούρας».

Το απόγευμα λοιπόν της παραμονής  τούτων των γιορτών , τα κορίτσια της παντρειάς    συνηθίζουν και σήμερα ακόμα – όχι βέβαια πια στην ίδια έκταση που συνήθιζαν παλιότερα-να παίρνουν από τρία «πρωτοστεφανα» (γνώστη πια η εθιμική σκοπιμότητα) από ένα «πλόχειρου» αλάτι. Τούτο το ανακατεύουν  μ’ αλεύρι  που το ζυμώνουν και πλάθουν με αυτό μια μικρή «κ’λουρίτσα». Την «κ’λουρίτσα» αυτή γνώστη σαν «αρμυροκουλούρα» την ψήνουν στη χόβολη και την τρώνε πριν πέσουν να κοιμηθούν , δίχως βέβαια να ξεχώσουν να παρακαλέσουν τους Άγιους Σαράντα  η τον Άγιο Φανούριο , κατά την περίπτωση να τους στείλει στον ύπνο τους το νερό που αποζητούν  τα φλογισμένα σπλάχνα τους, με το παλικάρι  φυσικά που τους πέφτει απ’ την τύχη για μελλοντικός σύζυγος τους. Έτσι αποδείχνεται  σαν απολυτά σωστή η παροιμιακή λαϊκή αντίληψη  που θέλει το νηστικό να ονειρεύεται  καρβέλια. Άλλο θέμα αν η πεινά στην προκειμένη  περίπτωση  έγινε διψά και τα καρβέλια μετατράπηκαν σε ….γαμπρούς…

Χαριτωμένη σε σύλληψη κι εκτέλεση τούτη η εθιμική ενέργεια –μια ανάλογη συναντούμε και στην Κάρπαθο –αποδειχνη , ξεχωριστά απ’ οτιδήποτε άλλο και το σπιρτοζικο (για να μην πούμε… αλμυρό) χιούμορ που διανθίζει και νοστιμεύει  φόρες-φόρες τις εθιμικές εκδηλώσεις μέσα στους αιώνες η πηλιορείτικη λαϊκή ψύχη.

4. Το "γιουφύρ’" των Αγίων Σαράντα.

Απλό και γραφικό  τούτο το έθιμο που έχει τη θεια επικύρωση των «Αγίων Σαράντα» , που , όμοια με τους Άγιους Θεοδώρους , θεωρούνται απ’ την πηλιορείτικη , τουλάχιστο , λαογραφία σαν προστάτες των ανύπαντρων κοριτσιών.

Παραμονιατικα της γιορτής οι κοπέλες φτιάχνουν με «τσακνα» από 40 διαφορετικά συνήθως , φυτά ένα γεφυράκι πάνω απ’ την κοίτη ενός ρυακιού που βρίσκεται κοντά σ’ ένα σταυροδρόμι. Στον ύπνο τους , με τη βοήθεια των Αγίων Σαράντα το «γιουφύρ»  τούτο… μεγεθύνεται για να το διαβούν αντάμα με το ταίρι τους.

Ο συμβολισμός των μέσων είναι κι εδώ προφανής , ενώ το στοιχείο της φαντασίας έπαιξε βασικό ρολό στην επιλογή τους.

5. Ο "Βεργογιάννης".

Στο ανατολικό Πήλιο φυτρώνει ένα πολύφυλλο και αρκετά ψήλο μονοετές φυτό που’ ναι γνωστό με το όνομα  «Βεργογιάννης» , όνομα που το έδωσε , άγνωστο πως και γιατί , η πηλιορείτικη ντοπιολαλιά.

Παραμονιατικα λοιπόν των Αγίων Θεοδώρων τα κορίτσια του Αγίου Δημήτριου  (χωριό του ανατολικού Πηλίου) αφού ζητήσουν  και πάρουν από τρία «πρωτοέφτανα»  τρεις διαφορετικού χρώματος κλωστές κεντήματος – μια από τον καθέν – πρήσκουν ένα τέτοιε φυτά και το δίνουν ,Διός να το κοιτάξουν και με τις τρεις κλώστες μαζί , διπλαρωμένες σε «αλ’ σιδι» , ενώ σύγκαιρα κάνουν μέσα τους την ευχετική επίκληση στον Αϊ-Θόδωρο  να τους στείλει στον ύπνο τους το σύντροφο τους για να λύσουν μαζί το «Βεργογιάννης».

Άγνωστη  παραμένει οι καταγωγή  τούτου του τυπικού εθίμου. Και μένουν μόνο γνώστες από αυτό οι συμβολικές λειτουργικές του λεπτομέρειες η παρουσία δηλαδή των Αγίων Θεοδώρων και τον «πρωτοστέφανων» και η συμβολή του αριθμού τρία και της τρίχρωμης κλώστης που τη συναντούμε και σ’ άλλες  πράξεις του μαντικού κύκλου.  

6. Το σιτάρι των Άγιων Θεοδώρων.

Γνωστό σε πανελλήνια κλίμακα και τούτο το έθιμο κρατιέται μέχρι σήμερα και στο Πήλιο μ’ ελάχιστες παραλλαγές από χωρίο σε χωρίο.

Νάτο σε γενικές γραμμές:

Το βράδυ της Παρασκευής της Καθαριβδομαδας , παραμονιατικα δηλαδή των Άγιων Θεοδώρων , οι κοπέλες ζητούν από τρία «πρωτοστεφανα» Μαριά  (=Μαρίες) κι από έναν παντρεμένο Θόδωρο λίγα σπυριά σιτάρι. Αυτά τα πάνε στην εκκλησία να διαβαστούν και σα γυρίσουν σπίτι τους τα «σπέρνουν» κάτω απ’ το προσκέφαλο τους , η, σπανιότερα , και πίσω από την πόρτα της κάμαρης τους. Στα παλιότερα μάλιστα χρονιά στο ίδιο μέρος έβαζαν και ένα δρεπάνι.

Την ώρα που λαβαίνει χωρά τούτο το έθιμο γεγονός οι ίδιες κάνουν την έμμετρη επίκληση. Παραλλαγές της επίκλησης τούτης , που είναι πιο γνώστη στο Ανατολικό Πήλιο , υπάρχουν πολλές. Αναφέρω μια που συνηθίζεται στο Δυτικό , τούτη τη φορά, Πήλιο και που έχει αμεσότερη σχέση με τα σύμβολα που χρησιμοποιεί κατά τη διαδικασία του εθίμου η κόρη:

«Άγιοι Θοδουρι καλοί

άγιοι κι θαυματουργοί

εις την ερημου που πατέ

κι την τύχη μ’ απαντανι

αν δύτη να καθετί

να της πείτε να σκουθει

του σιτάρ’ απ’ έσπειρα

να θερίσουμε μαζί»

Φυσικά όλη τούτη η εθιμική διαδικασία έναν και μοναδικό στόχο έχει το φανέρωμα πάλι του γαμπρού στα όνειρα της κόρης.

Πλούσιο σε μέσα και συμβολισμούς τούτο το έθιμο. Ας τα απαριθμήσουμε:

• Ο Αι-Θόδωρος ο παραδοσιακός προστάτης των κοριτσιών που βρίσκονται σε ώρα γάμου
• Ο αριθμός της καλοτυχιάς "3"
• Τα «πρωτοστεφανα» που φέρνουν πάντα γούρι
• Τα «Μαριά» η επιλογή τον οποίων δεν είναι άσχετη με τη λατρεία της Παναγίας
• Το σιτάρι, που όμοια με το ρύζι  θεωρείτε απ’ το λαό μας πάντα σαν κακοσήμαδο σύμβολο
• Τα «γράμματα» της εκκλησιάς που φέρνουν τη σφραγίδα της θειας επικύρωσης και συνδρομής στο εγχείρημα
• Η επίκληση που αποτελεί απαραίτητο κι αναφαίρετο συμπλήρωμα κάθε μαντικής πράξης.

7. Αι-Γιαννης ο "Λουλουδίτης", ένας  "Μάης" με φωτοστέφανο.

Στις 8 του Μάη ο γιορταστικός συνωστισμς κατάντησε αφόρητος στης μέρες μας. Γιατί περά απ τη γιορτή του Ιωάννου του θεολόγου και Αρσένιου του μεγάλου  που καθορίζει το εορτολόγιο, η ίδια μέρα καθιερώθηκε σε όλο τον κόσμο και σαν μέρα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού που με τη σειρά του δέχτηκε πάλι καλόβολα να τη μοιράζεται σαν τύχει η μέρα να είναι Κυριακή με τη παγκόσμια επίσης κλίμακα τιμώμενη Μητέρα.

Παγκόσμια η ακτινοβολία τούτων των γιορτασμων , μόλις που αφήνει κάποια ισχνά περιθώρια στην ανατολική πηλιορείτικη πλευρά για ένα άλλο παραδοσιακό γιορτολοι , που πασχίζει να κρατηθεί και να επιβιώσει κάτω από τα ανελέητα κονταροχτυπήματα της σύγχρονης καταλυτικής για τις παλιές άξιες εποχής μας.

Ένας φυσιολάτρης ,ένας ειδωλολατρικός "Άγιος" ένας "Μάης" αν θέλετε του λαϊκού μας εορτολόγιου , θύμα και αυτός τον καινούργιων αποπνευματοποιημενων τάσεων των νέων ανθρώπων του καιρού μας, διαφέντευε ολομόναχος τούτη τη μέρα στους παλιότερους καιρούς , ένα μεγάλο τομέα της ανατολικής πηλιορείτικης πλευράς.                                                                      

Ήταν ξαναλέω ένας " Άγιος"  παράξενος τούτος  ο Αι-Γιάννης ο λουλουδάτης. Όχι λιγότερος Άγιος απ’ τους  έλουε εν ουρανής…. Συνάδελφος του, είχε ωστόσο το δικό του ιδιόρρυθμο τύπο ένα τύπο ελκυστικό , οικείο , ανθρώπινο. Ήταν μια παγανιστική μορφή με φωτοστέφανο που η λαϊκή πιστή και φαντασία την ξεχώριζε απ’ το πάνθεο των αγίων , μια ιερή φυσιογνωμία του λαϊκού μας εορτολόγιου , που προσιδίαζε πιο πολύ στο ειδωλολατρικό , διονυσιακό πρότυπο, παρά στον αυστηρό , ασκητικό , βυζαντινό τύπο.

Τον χαρακτήρισα "Μάη"  πιο πάνω τούτον τον ιδιότυπο λαϊκό μας άγιο. Κι ήταν για την απλοϊκή συνείδηση των πιστών στ΄αληθεια ένας τέτοιος.

Γνωστή στη λαογραφία μας η πηλιορείτικη παράδοση των "Μάηδων" που κουβαλούσαν ως πριν λίγες δεκάδες χρόνια στο Πήλιο το παγανιστικό πνεύμα των αρχαίων διονυσιακών γιορτασμένων. Για αιώνες στάθηκε τούτη η νεώτερη διονυσιακή γιορτή , που δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένας ξέφρενος ύμνος στη ζωή που τον Μάη, μίτων οργανισμό τις λουλουδισμένης φύσης , αναπυρώσει όλες της κρυμμένες χάρες της, το πιο τοκισμένο, , το πιο ευφρόσυνο και ευδαιμονικό γιορτεροί. Οχτώ μέρες κρατούσε τούτο το απίθανο μαγιάτικο μεθύσι. Άρχιζε δειλά-δειλά μα ορεξάτα την πρωτομαγιά , κορυφώνοντας στης επόμενες μέρες και τέλευε του καλό  καιρό, σωστό πια γλεντζεδικο  παραλήρημα  , με το συμπλήρωμα της εβδομάδας του διονυσιακού τούτου οίστρου.

Στης 8 του Μάη , γιορτή του Αι-Γιαννιό , καταλάγιαζαν τα οργιαστικά γιορτάσια, ο κόσμος συνεφέρνε , η ζωή πάσχιζε να ξαναβρεί την χαμένη ημεράδα της.  Όλα όμως τούτα  τα ιστορήσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Εκείνο που δεν είπαμε είναι πως τούτος ο Άγιος αναλάβαινε καλόβολα να συμβιβάσει την τρελά με την φρονιμάδα , να ρήξη κατά πως λένε , νερό στο κρασί, να κατεβάσει λίγο-λίγο τον πυρετό του παθιάρικους χαροκοπιού να φέρει τον ξετρελαμένο ντουνιά σε θεογνωσία , αποσπώντας τον απτήν κραιπάλη και στρώνοντας  τον στο συρμό του γαλήνιου εργατικού μιχτού , της ήρεμης νοικοκυρίστικης ζωής.  Δύσκολος , άχαρος κι όσο να είναι αταίριαστος για ένα άγιο , έστω κι αν αυτός δεν ανήκε στη χορεία των ανελέητων , ανίδωτων κι αγέλαστων ιερών μορφών που ξεπροβάλουν απτό ασκητήριο της βυζαντινής αγιογραφίας , ο ρόλος  του ειρηνοποιού. Πρόθημα  όμως και καλοσυνάτα τον αποδέχτηκε ο καλόβολος Άγιος του χρονικού μας. Και έγινε για τα "πίσω" πηλιορείτικα χωριά η συμπαθέστερη φυσιογνωμία του χριστιανικού μας πάνθεου. Στις εκκλησιές του κόνευαν φοιτητή στερνή μέρα του γεννολογιού οι χαροκόποι "Μάηδες" , πνιγμένοι ακόμα "στ’ αθια" και στα λουλούδια ζαλιμένοι απ’ τους ατμούς του κρασιού, ξεθουνομενοι απ’ το αδιάκοπο γλεντιού.

Από κοντά κι όλος α άλλος κόσμος , μπουχτισμένος απ’ το πολυήμερο ξεφάντωμα να γυρεύει  απ’ το καλοπροαίρετο «λουλουδάτη» συχώριο για το οκταήμερο όργιο,  ανάκαρα για τη δουλεία που θα’ άπρεπε να ξαναρχίσει απ’ την επαύριον .

Ήταν μαθές τότε και το "καματερό" που συνεπαίρνε τούτο τον μηνά τον κόσμο του γραμμένου θεσσαλικού Βάνου.

Με το εμπα του Μάη οι καλαμωτές μετεωρίζονταν  πανέτοιμες στις στενόχωρες καμάρες των πηλιορείτικων κανακιών. Ο Αι-Γιάννης ο "λουλουδητης"  προστάτης της διονυσιακής χαράς των ανθρώπων , διαφέντευε και την προκοπή του "καματερού" και ευλόγαγε τούτον τον αγώνα των ξωμάχων που, σαν καιρός τραβαγε νε τη χάρη του αφιου κάλος, έδινε γερή μονέδα στους "σκωληκοτροφους".

Στη γιορτή λοιπόν του «λουλουδιτη», ο πάπας απόθετε τη χάρη του άγιου στα λογής-λογής λουλούδια  η στα τρυφερά φύλλα απ’ της "μπριες" που καβάλαγαν οι γυναίκες στης εκκλησιές μέσα σε πανέρια.

Τα  διαβασμένα τούτα τα λουλούδια κρεμιόταν στις  "σταντουσιες" και τα μουροφυλλα τρώγονταν απ’ τα αδηφάγα σκουλήκια. Έτσι με τη χάρη του προστάτη τους , οι "μεταξάδες" έκλωθαν σαν έφτανε ο καιρός τα κουκούλια τους. Κι ως τότε ο Άγιος γυκαγε κι αύξαινε το καματερό που το απειλούσαν με θανατικό τα μαγιάτικα αστραπόβροντα.  Τέτοιος , φίλος της χαράς και της λουλουδισμένης φύσης, αλλά και προστάτης του ανθρωπίνου μιχτού ήταν ο Αι-Γιάννης ο "Λουλουδιτη".

Γι’ αυτό κι οι άνθρωποι τον τιμούσαν με το παραπάνω στα ξωκλήσια που διαφέντευε η χάρη του.  Χωρίς "Μάηδες" γλεντοκόπους σήμερα το Πήλιο , με περιορισμένα φυσιολατρικά χαροκόπια , δίχως κατά την απαντοχή του "καματερού", επόμενο ήταν να εγκαταλείψει τον παλιό αγαπημένο του άγιο. Απ’ όλα τα χωριά που τιμούσαν τη χάρη του , ο Αι-Δημήτρης μονό ξέμεινε να τον θυμάται και να τον τιμαει κάπως ακόμα τη μισοσβησμένη μνήμη του. Στο ξωκλήσι του, κει πάνω στου "κραβαρου" τη χαροκόπου δένει το όμορφο χωριό με το γραμμένο ακρογιάλι του Αι-Γιαννου κατηφορίζουν οι Αι-Δημητριωτες ανηφορίζουν οι Αι-Γιαννιώτες  κάθε 8 του Μη με της αγκαλιές γιόματα λουλούδια , ευωδιαστή πρόσφορα που επιβάλλει η παράδοση στη μνήμη του φυσιολάτρη "λουλουδιτη".

Απ’ την ανθοστόλιστη όμως σύναξη λείπουν οι "Μάηδες", απουσιάζει εκείνη η παλιά ψυχική χαρμονή και ο πασίχαρος οίστρος που μετουσιωνόταν σε πνευματικό  βίωμα και ταξίδευε τις ψυχές των πανηγυριστών  σ’ ευφροσυνους και ευδαιμονικούς χώρους.

Ράθυμα πια σκορπίζεται , σαν τα πέταλα των λουλουδιών της προσφοράς της , η σύναξη, δίχως το θρησκευτικό γιορτάσι ναπαρει γλεντοκόπησες  προεκτάσεις στο "Παζαρακι" , κειδα στη "χορευτά" , σαν όπως τα παλιά , τότε που απολειτούργα της γιορτής του άγιου το κρασί έδινε τη στερνή ανάκαρα για χοροστάσι στους "Μάηδες" και κορύφωνε τον….καλλιτεχνικο οίστρο του Μαυρικου και του Κλιάρα που ξεκούφαιναν  τον κοσμάκη ο της με τη πίπιζα και ο άλλος με το πελώριο νταούλι του.

Τις της ώρες , ακόμα ισχνότερα, γιορτάζεται η μνήμη του άλλοτε κραταιού άγιου στο ξωκλήσι του Σταυρού που τον φιλοξένει από χρονιά στο αντικρινό του Αι-Δημήτρη χωριό Μουρεσι. Πάνε χρονιά πια που φυλλορρόει ο "Λουλουδάτης"  Άγιος. Η μνήμη του από χρόνια σε χρόνια όλο και πιο πολύ απολησμονιέται απ’ τον πολύ κόσμο καθώς ο τελευταίος όλο και ξεκόβει απ’ τα παλιά όλο και αμολάει τους κάβους που τον κράτυνε δεμένο με την παράδοση , με τον παλιό κόσμο που λίγο-λίγο βουλιάζει και χάνεται πνιγμένος στην αχλή της λησμονιάς

Δευτέρα, Τρίτη μια

Τετάρτη , Πέμπτη δυο

Παρασκευή, Σαββάτο τρεις

Και Κυριακή μονάχη.

Μονάχη είμαι κι εγώ.

Οποίους ειν’ στη μοίρα μ’

Κι στου ριζικό μου’

Να ερθ’ αποψ’ να τον ιδω

Εδώ πια αρκεί η κακοσήμαδη για τη λαογραφία μας μέρα του Σαββάτου , η καταλυτική ενεργεία της "μ’ ουσίας"  του ψωμιού κι η συμβολή μιας έκκλησης που’ ναι θεμελιωμένη πάνω σε λογική βάση – η αζευγάρωτη Κυριακή παραλληλίζεται με την αζευγάρωτη κόρη- για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη σύνθεση του επιθυμητού ονείρου.

Βιβλιογραφία

• Ιστορικό Αρχείο Δήμου Ζαγοράς - Μουρεσίου

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• https://web.archive.org/web/20161022174348/http://archive.ert.gr/6924/