Άγγελος (ταινία)

Ο Άγγελος είναι δραματική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, παραγωγής 1982. Πρόκειται για την πρώτη ελληνική ταινία που ασχολήθηκε με το θέμα της ομοφυλοφιλίας στην Ελλάδα, τους τρανς, τις «κακόφημες πιάτσες», καθώς και ολόκληρο το πλαίσιο αντιμετώπισης αυτής της πραγματικότητας από την κοινωνία της εποχής.

Άγγελος
Σκηνοθεσία	Γιώργος Κατακουζηνός
Παραγωγή	Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου
Σενάριο	Γιώργος Κατακουζηνός
Πρωταγωνιστές	Μιχάλης Μανιάτης Διονύσης Ξάνθος Κατερίνα Χέλμη Βασίλης Τσαγκλός Γιώργος Μπάρτης Μαρία Αλκαίου Ελένη Κούρκουλα Αλέκα Τουμαζάτου Τάσος Παπαδάκης Παύλος Κοντογιαννίδης Τάκης Μόσχος Σπύρος Μπιμπίλας Στέλιος Λιονάκης κ.α.
Μουσική	Σταμάτης Σπανουδάκης
Εταιρεία παραγωγής	Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου
Πρώτη προβολή	15 Οκτωβρίου 1982
Διάρκεια	114 λεπτά
Προέλευση	Ελλάδα
Γλώσσα	Ελληνικά
δεδομένα ()

Πλοκή

Το σενάριο της ταινίας βασίστηκε σε αληθινά γεγονότα, και πιο συγκεκριμένα στην ολέθρια ερωτική σχέση του 19χρονου ναύτη Χρήστου Ρούσσου με τον 22χρονο επίσης ναύτη Ανέστη Παπαδόπουλο, σχέση η οποία οδήγησε στη δολοφονία του δεύτερου στις 7 Απριλίου 1976 και στην καταδίκη του πρώτου από το ναυτοδικείο σε ισόβια κάθειρξη.

Ένας νεαρός άνδρας, ο Άγγελος (τον υποδύεται σε πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση ο Μιχάλης Μανιάτης έχοντας μαθητεύσει στο πλευρό του Άντονι Χόπκινς ο οποίος κλήθηκε ειδικά γι αυτόν το σκοπό) ερωτεύεται ένα σκληρό αρσενικό, τον Μιχάλη (τον υποδύεται ο Διονύσης Ξάνθος), που δεν ανέχεται να έχει σχέση με κάποιον του ίδιου φύλου. Έτσι μεταμφιέζει τον Άγγελο σε γυναίκα. Τον αναγκάζει να φαίνεται ακόμα πιο περιφρονητέο, με το να εκδίδεται. Ο Άγγελος επαναστατεί, από θύμα μετατρέπεται σε θύτης, και τελικά σκοτώνει τον εραστή του.

Οι αντιδράσεις

Η ταινία προκάλεσε μία σειρά αντιδράσεων, ήδη πριν γυριστεί. Αρχικά, το σενάριο απορρίφθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού υπό τον φόβο ενδεχόμενων αντιδράσεων, για να χρειαστεί στη συνέχεια η συνεδρίαση της πενταμελούς επιτροπής που αποτελούσε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, ώστε η ταινία να χρηματοδοτηθεί. Τελικά με ψήφους 4-1 η πρόταση έγινε δεκτή, με μόνη μειοψηφούσα την εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας, Φάνη Πάλλη - Πετραλιά.

Με το ξεκίνημα της προβολής, ο ίδιος ο Χρήστος Ρούσσος κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ζητώντας τη διακοπή της με το σκεπτικό των σεναριακών αυθαιρεσιών, καθώς στην πραγματικότητα ο ίδιος ουδέποτε μεταμφιέστηκε σε τραβεστί, αντίθετα έφτασε ως το έγκλημα αρνούμενος να δεχθεί τις σε βάρος του ασφυκτικές πιέσεις. Επιπλέον, ο σκηνοθέτης παρουσίασε τα μέλη της οικογένειάς του να φέρονται και να αντιδρούν διαφορετικά απ' ό,τι στην πραγματικότητα.

Ωστόσο ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα παραδέχθηκε ότι παρά την παραποίηση των γεγονότων, η προβολή της ταινίας και η αποδοχή της από τον κόσμο με την παράλληλη μεταστροφή της κοινής γνώμης, που ως τότε ήταν σε βάρος του, τον βοήθησε αποφασιστικά στην προσπάθειά του να διεκδικήσει στη συνέχεια τον μετριασμό της ποινής του. Μιας επεισοδιακής όπως εξελίχθηκε προσπάθειας, που πάντως κατέληξε το 1990 στην απονομή χάριτος από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Υποδοχή

Παρά τις διφορούμενες κριτικές του Τύπου, η ταινία γνώρισε πολύ σημαντική εισπρακτική επιτυχία, αγγίζοντας στην πρώτη της προβολή, μόνο στους κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά, τα 300 χιλιάδες εισιτήρια (για την ακρίβεια 297.461), αριθμός εξαιρετικά μεγάλος αν ληφθεί υπ' όψιν, τόσο το θέμα της ταινίας, όσο και η συνολική κάμψη που αντιμετώπιζε την εποχή εκείνη ο ελληνικός κινηματογράφος.

Διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1982 και απέσπασε τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σεναρίου και πρώτου ανδρικού ρόλου για τον Μιχάλη Μανιάτη. Διαγωνίστηκε επίσης στο Φεστιβάλ των Καννών το 1983 έχοντας αρνητική αντιμετώπιση από τους θεατές, ενώ πιο αρνητική αντιμετώπιση δέχθηκε με την προβολή της στο Σικάγο, κυρίως από ομοφυλοφιλικές οργανώσεις, οι οποίες δεν δέχθηκαν την ταύτιση ομοφυλόφιλου - δολοφόνου.

Πηγές

• Κωνσταντίνος Κυριάκος, «Διαφορετικότητα και ερωτισμός», εκδόσεις Αιγόκερως, Αθήνα 2001, σελίδες 122 και 200, ISBN 960-322-165-1
• Ντομινίκ Φερναντέζ, «Η αρπαγή του Γανυμήδη», εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1995, σελίδα 385, ISBN 960-256-220-X

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Άγγελος στο IMDb