Vespa

Piaggio
Vespa
Κατασκευάστρια:	Piaggio
Κατηγορία:	Σκούτερ
Παραγωγή:	1946 - σήμερα
Ίδρυση:	23 Απριλίου 1946, Φλωρεντία
Έδρα:	Ποντετέρα, Ιταλία
Σλόγκαν:	Δεν είναι απλά ένα σκούτερ είναι τρόπος ζωής
Επίσημη ιστοσελίδα:	vespa.com

Η Βέσπα (ιταλικά: Vespa) είναι μία πολύ δημοφιλής μοτοσικλέτα τύπου σκούτερ που κατασκευάζεται από την εταιρεία Piaggio που έχει έδρα την Ποντετέρα της Ιταλίας από το 1946. Έχει γίνει σύμβολο και επίκεντρο της λαϊκής κουλτούρας ως ένα συγκεκριμένο στυλ προσωπικού μεταφορικού μέσου.

Ιστορία της Βέσπα - Τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο

Το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει την Ιταλία κατεστραμμένη, τόσο σε υποδομές, όσο και στη βιομηχανία και στο οδικό δίκτυο. Η Piaggio κατάφερε να ξαναλειτουργήσει τις κατεστραμμένες μονάδες παραγωγής της που είχαν πληγεί από τους βομβαρδισμούς στην Ποντετέρα, όπου αρχικά κατασκεύαζε μαχητικά αεροσκάφη. Η αγορά αυτοκινήτου δεν είχε κίνητρο να αναπτυχθεί στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, καθώς τόσο η οικονομία, όσο και το οδικό δίκτυο της Ιταλίας είχαν πληγεί καταστροφικά από τον πόλεμο. Ο Ενρίκο Πιάτζιο, γιος του ιδρυτή της Piaggio Ρινάλντο Πιάτζιο, αποφασίζει να εγκαταλείψει την αεροναυπηγική και προσπαθεί να ξεκινήσει την παραγωγή ενός νέου, σύγχρονου και οικονομικού μεταφορικού μέσου για τις μάζες που εκείνη τη χρονική στιγμή είχε ανάγκη η Ιταλία.

Ο Φερντινάντο Ινοτσέντι, που ήταν πριν τον πόλεμο ήταν ιδιοκτήτης της βιομηχανίας κατασκευής σωλήνων που έφερε το όνομά του, ανέθεσε στον Κοραντίνο Ντ'Ασκάνιο, πρώην μηχανικό αεροναυπηγικής και πλέον υπάλληλο της Piaggio, τη σχεδίαση ενός οχήματος για άνδρες και γυναίκες, που να είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει και δεύτερο επιβάτη και να μην λερώνει τα ρούχα του οδηγού του.

Ο Ντ'Ασκάνιο, που μισούσε τις μοτοσικλέτες, σχεδίασε ένα εντελώς ξεχωριστό όχημα. Το νέο αυτό όχημα είχε προστατευτικό κάλυμμα και οι αλλαγές των ταχυτήτων ήταν στο χέρι, ενώ ο κινητήρας ήταν τοποθετημένος στον πίσω τροχό. Η μπροστινή «ασπίδα» κρατούσε τον αναβάτη καθαρό και στεγνό, σε σύγκριση με τους αναβάτες των μέχρι τότε κλασικών μοτοσικλετών.

Το μπροστινό ψαλίδι μιμούνταν το σύστημα προσγείωσης των αεροσκαφών, επιτρέποντας την εύκολη αλλαγή της διεύθυνσης του οχήματος. Η εσωτερική μετάδοση κίνησης κατευθείαν στον τροχό, καταργούσε αυτόματα την αλυσίδα στον πίσω τροχό που συνδυαζόταν με ακαθαρσίες, μυρωδιά λαδιού και αισθητική μιζέρια. Αυτή ήταν η βασική σχεδίαση του νέου μοντέλου και έτσι ο Ντ'Ασκάνιο πήγε τα σχέδια του στον Ενρίκο Πιάτζιο, ο οποίος στη συνέχεια κατασκεύασε τη Βέσπα το 1946. Η γέννηση της πρώτης Βέσπα ήταν πλέον γεγονός.

Η γέννηση της Βέσπα

Το μεσημέρι της 23ης Απριλίου 1946 στο κεντρικό γραφείο εφευρέσεων και κατασκευών του Ιταλικού Υπουργείου Βιομηχανίας και Εμπορίου στη Φλωρεντία, η Piaggio έλαβε την πατέντα για μια μοτοσικλέτα σύμπλεγμα οργάνων και υλικών, συνδυασμένα με ένα πλαίσιο που κάλυπτε όλα τα μηχανικά μέρη. Περιλαμβάνονταν το σχέδιο του προστατευτικού καλύμματος και που θα επέτρεπε να αναπτυχθούν καινούργια στοιχεία, έτσι ώστε να κυκλοφορήσουν πολύ γρήγορα στο άμεσο μέλλον νέα μοντέλα του οχήματος. Η μοτοσικλέτα αυτή είχε στο πίσω μέρος ένα μαξιλαράκι για τον συνεπιβάτη, το οποίο μπορούσε να αντικατασταθεί προαιρετικά με ένα κουτί αποσκευών. Περιλάμβανε εμπρός «αλυσίδα» προστασίας (ποδιά) που αρχικά ήταν επίπεδη, στη συνέχεια όμως άλλαξε σε μια διπλή καμπυλωτή ποδιά, έτσι ώστε στην εσωτερική μεριά της να δημιουργηθεί ντουλαπάκι όπως εκείνα των αυτοκινήτων. Το καπάκι για το ντεπόζιτο της βενζίνης ήταν κάτω από το κάθισμα, κάτι που σήμαινε για τον οδηγό λιγότερα έξοδα για μια τάπα ασφαλείας με κλειδαριά και την επιπλέον επεξεργασία που χρειάζονταν τα ντεπόζιτα των κοινών μοτοσυκλετών.

Είχε άκαμπτη ανάρτηση πίσω και μικρή 8-ιντση ρόδα (200 χιλιοστών) που έδινε τη δυνατότητα, για μια συμπαγή σχεδίαση και πολύ χώρο για τα πόδια του οδηγού. Ο κινητήρας του ήταν τοποθετημένος στον πίσω τροχό, ήταν δίχρονος και όγκου 98 κυβικών εκατοστών. Όπως κάθε δίχρονος κινητήρας, λειτουργούσε με μίγμα λαδιού και βενζίνης που παρήγαγε έντονο καπνό από την εξάτμιση, ενώ παρήγαγε και έναν χαρακτηριστικό ήχο που έμοιαζε με της σφήκας.

Η πρώτη αυτή μοτοσυκλέτα είχε τον αριθμό MP5 και ονομάστηκε Paperino, που ήταν το όνομα του ήρωα της Ντίσνεϊ Ντόναλντ Ντακ στην Ιταλία και που δόθηκε από τους εργάτες της Piaggio, λόγω του παράξενου σχήματός του. Ο σχεδιασμός του δεν άρεσε στον Ενρίκο Πιάτζιο και ζήτησε από τον Ντ'Ασκάνιο να το ξανασχεδιάσει και το έκανε με πιο αεροδυναμική προσέγγιση.

Η δεύτερη μοτοσυκλέτα είχε τον αριθμό MP6 και όταν την παρουσίασαν στον Πιάτζιο και άκουσε τον ήχο του κινητήρα φώναξε «Sempra una vespa» («Ακούγεται σαν σφήκα») και έτσι αυτό το όνομα έμεινε για πάντα.

Vespa (Βέσπα) στα ιταλικά σημαίνει σφήκα και υιοθετήθηκε ως το νέο όνομα της αυτής της μοτοσικλέτας, εξαιτίας του οξύ ήχου του κινητήρα και του σχήματός της. Το πίσω κομμάτι που ήταν σφαιρικό, ενωνόταν με το μπροστινό με έναν στενό λαιμό και το τιμόνι φαινόταν σαν δύο κεραίες.

Αύξηση της παραγωγής και εξέλιξη μέχρι σήμερα

Η Piaggio ήθελε η Βέσπα να περάσει στη μαζική παραγωγή και η μέχρι τότε βιομηχανική πείρα της, την οδήγησε στη δημιουργία μιας αλυσίδας κατασκευής στα πρότυπα της Ford στη Βόρεια Αμερική. Η Βέσπα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Golf Club της Ρώμης, αλλά οι δημοσιογράφοι δεν ενθουσιάστηκαν με το περίεργο σε χρώματα σαν παιχνίδι όχημα που είδανε. Όταν έγινε το τεστ της οδήγησής της, τους έκανε να αλλάξουν γνώμη, καθώς η Βέσπα ήταν πιο εύκολη στην οδήγηση από την κοινή μοτοσικλέτα. Η επίσημη παρουσίασή της έγινε στο Μιλάνο και οι πρώτες 50 Βέσπα πουλήθηκαν σιγά σιγά.

Οι παραγγελίες άρχισαν να πληθαίνουν μόνο μετά την πώληση με δόσεις. Μέσα στα επόμενα χρόνια μέχρι το 1952, η Βέσπα έγινε τόσο διάσημη που ιδρύθηκαν και Λέσχες Vespa σχεδόν σε όλη την Ευρώπη ενώ τα μέλη τους ξεπέρασαν τα 50.000. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950, η Βέσπα κατασκευάζονταν επίσημα στη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ισπανία. Τη δεκαετία του 1960 ξεκίνησε η παραγωγή της στην Ινδία, τη Βραζιλία και την Ινδονησία. Μέχρι το 1956 πουλήθηκαν ένα εκατομμύριο αντίτυπα και στη συνέχεια δύο εκατομμύρια μέχρι το 1960. Σε όλη αυτή τη δεκαετία η Βέσπα συμβόλιζε την ελευθερία και τη φαντασία, κάτι που οδήγησε σε τεράστια αύξηση των πωλήσεων. Μέχρι το 1970 είχαν πωληθεί τέσσερα εκατομμύρια, αριθμός που έφτασε τα δέκα εκατομμύρια μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Από το 1957 μέχρι το 1961 στη Σοβιετική Ένωση κατασκευάζονταν μία μοτοσικλέτα που είχε το όνομα Vjatka-VP150 και βασιζόταν στο σχέδιο της Βέσπα.

Μέχρι σήμερα πολλοί είναι αυτοί που είναι ιδιοκτήτες μιας καινούριας ή μεταχειρισμένης Βέσπα. Η δυσκολία ανεύρεσης χώρου στάθμευσης και το χαμηλό κόστος συντήρησης, αύξησαν τη ζήτηση της Βέσπα, αλλά και άλλων σκούτερ. Ως σήμερα έχουν παραχθεί 138 διαφορετικές εκδοχές της Βέσπα και υπάρχουν σε παραγωγή πέντε: η κλασική PX και οι μοντέρνες S, LX, GT και GTS.

Η Βέσπα στον κινηματογράφο

Η πιο μεγάλη διαφήμιση της Βέσπα ήταν στο Χόλυγουντ. Ήταν το 1952 όταν ο Γκρέγκορι Πεκ και η Όντρεϊ Χέμπορν πρωταγωνιστούσαν στην ταινία Διακοπές στη Ρώμη. Ο Γκρέγκορι Πεκ υποδυόταν τον Τζόε Μπράντλεϋ δημοσιογράφο εφημερίδας και η Όντρεϊ Χέμπορν ήταν συνεπιβάτης του στη σκηνή της οδήγησης της Βέσπα στους δρόμους της Ρώμης που καθόταν στα πλάγια. Η Βέσπα πρωταγωνίστησε στην ταινία και υπήρχε και στην αφίσα της ταινίας, κάτι που βοήθησε στην εξάπλωση των πωλήσεών της παγκοσμίως.

Επίσης στον ελληνικό κινηματογράφο στην ταινία Τρελλός παλαβός και Βέγγος του 1967, ο ηθοποιός Θανάσης Βέγγος έδωσε μία από τις πιο διάσημες ατάκες σχετικά με τη Βέσπα. Η ατάκα ήταν «Ξέρεις από Βέσπα;» και έμεινε ως διαχρονική.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Vespa scooters στο Wikimedia Commons