Χρυσός Σταυρός Πανιωνίου

Ο Χρυσός Σταυρός των Πρωταθλητών του Πανιωνίου ή "Ειδικός Σταυρός" είναι η ανώτατη τιμητική διάκριση που απονέμει ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης σε αθλητές που διακρίνονται ιδιαίτερα. Παλιότερα ο σύλλογος τιμούσε με το Χρυσό Σταυρό αθλητές ποικίλης προέλευσης που πετύχαιναν σημαντικές αθλητικές επιτυχίες. Μεταπολεμικά η διάκριση απονέμεται μόνο σε αθλητές ή ανθρώπους του Πανιωνίου είτε επειδή πέτυχαν κάποια σημαντική αθλητική διάκριση είτε για την προσοφορά τους στο σύλλογο. Κατ' εξαίρεση έχουν τιμηθεί και πρόσωπα εκτός του συλλόγου για ειδικούς λόγους.

Ιστορία

Ο Χρυσός Σταυρός (ή "Ειδικός Σταυρός") του Πανιωνίου ήταν μια τιμητική διάκριση με ιδιαίτερη αίγλη στα χρόνια που το σωματείο λειτουργούσε στη Σμύρνη. Όμως, συνέχισε να έχει την αξία της και μετέπειτα, όταν ο σύλλογος, ως προσφυγικό σωματείο, είχε καταφύγει στην Αθήνα. Ξεκίνησε να δίνεται σε όσους αθλητές σημείωναν "πανιώνιο ρεκόρ", δηλαδή ρεκόρ Πανιώνιων Αγώνων. Αργότερα, δινόταν μόνο σε όσους κατέρριπταν πανελλήνιο ρεκόρ κατά τη διάρκεια των Πανιώνιων Αγώνων.

Καθιερώθηκε το 1904 στους Η΄ Πανιώνιους Αγώνες και η πρώτη απονομή έγινε στον ολυμπιονίκη αρσιβαρίστα Δημήτρη Τόφαλο. Ο μοναδικός αθλητής που τιμήθηκε τρεις φορές με το χρυσό σταυρό ήταν ο πολυτάλαντος Δημητρός Καραμπάτης.

Μεταπολεμικά η τιμητική αυτή διάκριση δόθηκε κατ' εξαίρεση στο Στέλιο Κυριακίδη, έπειτα από την νίκη του στο Μαραθώνιο της Βοστόνης. Σταδιακά έπαψε να έχει την παλιά της αίγλη, δεδομένου ότι καθιερώθηκαν και άλλες παρόμοιες από διάφορους φορείς και περιορίστηκε η απονομή σε ανθρώπους του σωματείου με ιδιαίτερη προσφορά. Εξακολουθεί όμως να αποτελεί την ύψιστη διάκριση που απονένει ο σύλλογος.

Οι Χρυσοί Σταυροί ως το 1940

Από τις περιόδους της Σμύρνης (1904 ως 1922) και της Αθήνας (1922 ως 1940) είναι γνωστές οι ακόλουθες απονομές Χρυσών (Ειδικών) Σταυρών:

Έτος	Αθλητής	Σωματείο	Άθλημα	Επίδοση
1904	Δημήτριος Τόφαλος	Γ.Ε. Πατρών	άρση βαρών με δύο χέρια	113 οκάδες
1904	Πάτροκλος Παυλίδης	Πανιώνιος	άρση βαρών με ένα χέρι	60 οκάδες 355 δράμια
1904	Ιωάννης Χατζηδημητρίου	Εθνικός Γ.Σ.	δρόμος 400 μ.	55΄΄
1905	Παντελής Έκτωρος	Πανιώνιος	δρόμος 200 μ.	23΄΄4
1905	Νικόλαος Γεωργαντάς	Πανελλήνιος Γ.Σ.	ελεύθερη δισκοβολία	39,89 μ.
1907	Νικόλαος Γεωργαντάς	Πανελλήνιος Γ.Σ.	λιθοβολία	20,02 μ.
1907	Μιχάλης Δώριζας	Εθνικός Γ.Σ.	ελληνική δισκοβολία	34,15 μ.
1907	Δ. Κουλουμπέρδας	Πανελλήνιος Γ.Σ.	10.000 μ.	30΄05΄΄
1907	Σ. Δημητρίου	Εθνικός Γ.Σ.	1.500 μ.	4΄28΄΄2
1907	Κωνσταντίνος Τσικλητήρας	Πανελλήνιος Γ.Σ.	ύψος άνευ φοράς	1,40 μ.
1909	Νικόλαος Ανδρεαδάκης	Πανιώνιος	άλμα εις μήκος	6,855 μ.
1909	Νικόλαος Ανδρεαδάκης	Πανιώνιος	άλμα τριπλούν	14,57 μ.
1921	Δημητρός Καραμπάτης	Πανιώνιος	ελληνική δισκοβολία	35,42 μ.
1921	Δημητρός Καραμπάτης	Πανιώνιος	100 μ.	11΄΄
1921	Δημητρός Καραμπάτης	Πανιώνιος	200 μ.	23΄΄2
1930	Αλέκος Ροζάκης	Πανελλήνιος Γ.Σ.	άλμα εις μήκος	6,885 μ.
1939	Ναπολέων Παπαγεωργίου	Πανιώνιος	ακοντισμός	64,69 μ.
1940	Νικόλαος Στεφανάκης	Πανιώνιος	σφαιροβολία	14,635 μ.
1940	Κώστας Κοτζιάς	Υπ. Διοικήσεως Πρωτευούσης	κατασκευή γηπ. Πανιωνίου1	κατ' εξαίρεση

¹Ο Κώστας Κοτζιάς, ως Υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης, το 1937 επιχορήγησε τον Πανιώνιο με 2,5 δισ. δρχ για την ανέγερση του Σταδίου Ν. Σμύρνης, στο οποίο εγκαταστάθηκε το 1940. Πέραν τούτου ο Κώστας Κοτζιάς στα χρόνια της νεότητάς του υπήρξε πρωταθλητής στίβου και ξιφασκίας.

Χρυσοί Σταυροί μετά το 1940

Από το 1940 που ο σύλλογος εγκαταστάθηκε στη Νέα Σμύρνη η διάκριση απονέμεται είτε σε αθλητές του συλλόγου που πετυχαίνουν σημαντικές διεθνείς διακρίσεις ή ρεκόρ είτε σε προσωπικότητες για τη συνολική προσφορά τους στο σύλλογο. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις απονέμεται σε αθλητές ή παράγοντες άλλων σωματείων με απόφαση της Γ.Σ. Είναι γνωστοί οι εξής τιμηθέντες:

Έτος	Αθλητής	Σωματείο	Άθλημα	Αιτία βράβευσης
1946	Στέλιος Κυριακίδης	Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού	μαραθώνιος	νικητής στο μαραθώνιο Βοστώνης
1948;		Πανελλήνιος Γ.Σ.		εορτασμός 50ετηρίδος
1951	Βασίλειος Καλλιμάνης	Πανιώνιος	στίβος	ακόντιο: 64,82μ (ν.π.ρ.)
1952	Νίκος Σύλλας	Πανιώνιος	στίβος	δίσκος: φιναλίστ σε 3 Ολυμπιάδες: 1936 (6ος), 1948 (7ος), 1952 (9ος)
1954	Βαγγέλης Δεπάστας	Πανιώνιος	στίβος	800μ: 1.52.5 (ν.π.ρ.) 1500μ: 3.57.7 (ν.π.ρ.)
1957	Φανή Αργυρίου	Πανιώνιος	στίβος	πολλά αγωνίσματα (ν.π.ρ.)
1957	Γιώργος Μαρσέλλος	Πανιώνιος	στίβος	110μ εμπ. (ν.π.ρ.)
1958	Ι. Μαραγκουδάκης	Πανιώνιος	στίβος	σφύρα (ν.π.ρ.)
1960	Γιώργος Μαρσέλλος	Πανιώνιος	στίβος	δέκαθλο (ν.π.ρ.)
1960	Α. Φρούσιος	Πανιώνιος	στίβος	110μ εμπ. (ν.π.ρ.)
1963	Στέλιος Σεβαστόπουλος	Πανιώνιος	στίβος	ύψος: 2,00μ (ν.π.ρ.)
1963	Σοφία Λερίου	Πανιώνιος	στίβος	σφαίρα: 12,82 (ν.π.ρ.) δίσκος: 45,02 (ν.π.ρ.)
1965	Χριστόφορος Μουσιάδης	Πανιώνιος	στίβος	τριπλούν: 16,18 (ν.π.ρ.)
1965	Βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄	Β.Ν.Ο.Ελλάδος	ιστιοπλοΐα	χρυσός ολυμπιονίκης
1970	Βασίλης Σεβαστής	Πανιώνιος	στίβος	δέκαθλο: 7.312β (ν.π.ρ.)
1970	Χρήστος Παπανικολάου	Παναθηναϊκός	στίβος	επί κοντώ: 5,49μ (παγκόσμιο ρεκόρ)
1970	Γεώργιος Κωνσταντόπουλος	Πανιώνιος		κυβερνητικός επίτροπος
1973	Βασίλης Παπαγεωργόπουλος	Αετός Θεσσαλονίκης	στίβος	100μ: 10.0 (ισοφ. ευρωπ. ρεκόρ) 2ος στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα
1977	Ηλίας Μισαηλίδης	Πανιώνιος	στίβος	50 χρόνια προσφορά στον αθλητισμό
1977	Στάθης Χάιτας	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
1977	Χαρά Σασαγιάννη	Πανιώνιος	στίβος	100μ, 200μ, μήκος, πένταθλο (π.ρ.)
1977	Αδαμαντία Κοκοσέλη	Πανιώνιος	στίβος	σφαίρα, δίσκος (π.ρ.)
1977	Στέλιος Αγγλούπας	Πανιώνιος	στίβος	δίσκος: 60,08 (ν.π.ρ.)
1978	Γιώργος Δέδες	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
1978	Γιώργος Σκρέκης	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
1983	Μπάμπης Μπεχλιβανίδης	Δήμαρχος Ν. Σμύρνης		συνολική προσφορά στο σύλλογο
1983	Όμιλος Βαρδινογιάννη			ανθρωπιστική πράξη
1987	Φάνης Χριστοδούλου	Πανιώνιος	καλαθοσφαίριση	πρωταθλητής Ευρώπης
1987	Νίκος Λινάρδος	Πανιώνιος	καλαθοσφαίριση	πρωταθλητής Ευρώπης
1995	Μπόμπαν Γιάνκοβιτς	Πανιώνιος	καλαθοσφαίριση	πράξη αυτοθυσίας
1997	Κατερίνα Κόφφα	Πανιώνιος	στίβος	παγκόσμια πρωταθλήτρια 200μ κλειστού στίβου
1997	Γιάννης Θωμάκος	Πανιώνιος	υδατοσφαίριση	παγκόσμιος πρωταθλητής εφήβων
2003	Γιώργος Ρουσόπουλος	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
2003	Ιωάννης Σκορδίλης	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
2003	Βασίλης Στάικος	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
2003	Νίκος Ζαρκάδης	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
2003	Γιάννης Κερδεμελίδης	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
2003	Φώτης Τσολιάς	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο
2003	Ανδρέας Λέκκας	Πανιώνιος	ποδόσφαιρο	συνολική προσφορά στο σύλλογο

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα Πανιωνίου.