Χασεκί σουλτάνα
Χασεκί σουλτάνα (τουρκικά: Haseki Sultan) ήταν τίτλος που αποδίδονταν στις αγαπημένες συζύγους των Οθωμανών σουλτάνων και μητέρες των διαδόχων της δυναστείας. Μια χασεκί σουλτάνα είχε σημαντική θέση στο παλάτι, καθώς ήταν η δεύτερη πιο ισχυρή γυναίκα του χαρεμιού μετά την βαλιντέ σουλτάνα, τη μητέρα του σουλτάνου.
| Χασεκί Σουλτάνα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας | |
|---|---|
 Η Χασεκί Χουρέμ Σουλτάν, η αγαπημένη, αργότερα η νόμιμη σύζυγος και η πρώτη χασεκί σουλτάνα του Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπούς. Μετά το θάνατο της Βαλιντέ Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν, η Χουρέμ έγινε η πιο ισχυρή γυναίκα στο παλάτι | |
| Κατοικία | Παλάτι Τοπ Καπί |
| Διορισμός από | Σουλεϊμάν Α΄ |
| Αρχικός κάτοχος | Χουρέμ Σουλτάν |
| Δημιουργία | 1534 |
| Τελευταίος κάτοχος | Ραμπιά Σουλτάν |
| Κατάργηση | 1695 |
Η χασεκί σουλτάνα, αν και δεν είχε καμιά σχέση αίματος με τον βασιλεύοντα σουλτάνο, κατατάσσονταν υψηλότερα από τις αδελφές του και τις θείες του, τις πριγκίπισσες της δυναστείας. Αυτό οφείλονταν στο ότι ήταν η μητέρα ενός πιθανού μελλοντικού σουλτάνου. Οι χασεκί σουλτάν είχαν συνήθως δωμάτια κοντά στο δωμάτιο του σουλτάνου. Ωστόσο η χασεκί σουλτάν δεν ήταν αυτομάτως σύζυγος ενός σουλτάνου και δεν είχε σταθερή θέση στο παλάτι. Μπορούσε να χάσει όλη την περιουσία της σε μία μέρα.
Ο τίτλος χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά τον 16ο αιώνα για την Χουρέμ Σουλτάν, όταν της δόθηκε η εύνοια του Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπούς. Αργότερα έγινε η νόμιμη σύζυγός του και μητέρα του σουλτάνου Σελίμ Β΄. Η Χουρέμ, ως νόμιμη σύζυγος του Σουλεϊμάν, έγινε η ισχυρότερη γυναίκα στο παλάτι Τοπ Καπί μετά το θάνατο της μητέρας του, Βαλιντέ Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν. Παρ' όλα αυτά μερικές τουρκικές πηγές αναφέρουν και την Μαχιντεβράν Σουλτάν ως χασεκί σουλτάνα του Σουλεϊμάν Α΄.
Ο τίτλος αργότερα πέρασε στην Νουρμπανού Σουλτάν, αγαπημένη σύζυγο του Σελίμ Β΄, γιου της Χουρέμ και μητέρα του επόμενου σουλτάνου Μουράτ Γ΄. Το 1575, λίγο μετά την ανάρρηση του Μουράτ Γ΄, γιου της Νουρμπανού, στο θρόνο, η αγαπημένη του παλλακίδα Σαφιγιέ Σουλτάν έγινε χασεκί, και της δόθηκε υψηλότερη κατάταξη από τις αδελφές του Μουράτ Γ΄, την Εσμαχάν Σουλτάν, την Γκεβχερχάν Σουλτάν, την Σαχ Σουλτάν και την Φατμά Σουλτάν, καθώς και από την θεία του, Μιχριμάχ Σουλτάν, η οποία ήταν κόρη του Σουλεϊμάν Α΄ και της Χουρέμ.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μεχμέτ Γ΄, γιου της Σαφιγιέ Σουλτάν,ο τίτλος της χασεκί σουλτάνας δεν χρησιμοποιήθηκε. Αυτός είχε δύο συζύγους, την Χαντάν Σουλτάν και την Χαλιμέ Σουλτάν, οι οποίες όμως δεν κατείχαν τον τίτλο της χασεκί σουλτάνας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον σύγχρονο των γεγονότων ιστορικό Μουσταφά Σελανικί, ο Μεχμέτ Γ΄ είχε δώσει τον τίτλο της χασεκί σε μια παλλακίδα του, την Φουλανέ Χατούν, που ήταν μητέρα ενός γιου.[1]
Ο γιος του Μεχμέτ Γ΄, ο Αχμέτ Α΄, τον οποίο είχε αποκτήσει με την Χαντάν Σουλτάν, έδωσε τον τίτλο της χασεκί στην Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Σουλτάν, την αγαπημένη σύζυγό του και μητέρα των σουλτάνων Μουράτ Δ΄ και Ιμπραήμ Α΄.
Ο Οσμάν Β΄, γιος του Αχμέτ Α΄ και της Μαχφιρούζ Χατιτζέ Σουλτάν, έδωσε τον τίτλο στη γυναίκα του Αϊσέ Σουλτάν.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μουράτ Δ΄, γιου του Αχμέτ Α΄ και της Κιοσέμ, ο τίτλος έγινε «βασιλική σύζυγος». Η παρουσία της Αϊσέ καταγράφεται ως της μόνης χασεκί του Μουράτ Δ΄ μέχρι το τέλος της βασιλείας του, οπότε εμφανίστηκε και δεύτερη χασεκί.[2]
Αλλά και πάλι οι χασεκί σουλτάνες συνέχισαν να κατατάσσονται σε υψηλότερες θέσεις από τις πριγκίπισσες της δυναστείας. Ο Ιμπραήμ Α΄, γιος του Αχμέτ Α΄ και της Κιοσέμ, είχε οκτώ χασεκί: την Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, την Σαλιχά Ντιλασούμπ Σουλτάν, την Χατιτζέ Μουαζέζ Σουλτάν, την Αϊσέ Σουλτάν, την Μαχιενβέρ Σουλτάν, την Σιβεκάρ Σουλτάν, την Σατσμπαγλί Σουλτάν και την Χιουμασάχ Σουλτάν, την οποία νυμφεύτηκε όπως ο Σουλεϊμάν Α΄ την Χουρέμ.
Ο γιος του Ιμπραήμ Α΄, ο Μεχμέτ Δ΄, τον οποίο είχε αποκτήσει με την Τουρχάν Χατιτζέ, είχε μία μόνο χασεκί, την Εμετουλάχ Ραμπιά Γκιουλνούς Σουλτάν, η οποία ήταν και η τελευταία κάτοχος του τίτλου, εφόσον μετά ο τίτλος καταργήθηκε.
Ο τίτλος αργότερα αντικαταστάθηκε από τον τίτλο καντινεφέντι.
Λίστα των Χασεκί Σουλτάνων
Επεξεργασία| Όνομα | Πατρικό όνομα | Καταγωγή | Έπαψε να είναι αυτοκρατορική σύζυγος |
Θάνατος | Σουλτάνος |
|---|---|---|---|---|---|
| Χουρέμ Σουλτάν خُرَّم سلطان |
Αλεξάνδρα Αναστασία Λισόφσκα | Πολωνική | 15 Απριλίου 1558 | Σουλεϊμάν Α΄ | |
| Αφιφέ Νουρμπανού Σουλτάν نور بانو سلطان |
Σεσίλια Βενιέρ Μπάφο ή Ραχήλ ή Καλέ Καρτάνου; |
Ιταλική ή ιουδαϊκή ή ελληνική |
15 Δεκεμβρίου 1574 θάνατος του συζύγου |
7 Δεκεμβρίου 1583 | Σελίμ Β΄ |
| Σαφιγιέ Σουλτάν صفیه سلطان |
Σοφία Μπελικούι Μπάφο; | Ιταλική ή αλβανική | 15 Ιανουαρίου 1595 θάνατος του συζύγου |
10 Νοεμβρίου 1618 | Μουράτ Γ΄ |
| Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Σουλτάν كوسم صولتان |
Αναστασία | Ελληνική | 22 Νοεμβρίου 1617 θάνατος του συζύγου |
3 Σεπτεμβρίου 1651 | Αχμέτ Α΄ |
| Αϊσέ Σουλτάν عایشه سلطان |
Άγνωστο | Άγνωστη[3] | 10 Μαΐου 1622 εκθρόνιση του συζύγου |
μετά το 1640 | Οσμάν Β΄ |
| Αϊσέ Σουλτάν عایشه سلطان |
Αϊσέ | Άγνωστη | 8 Φεβρουαρίου 1640 θάνατος του συζύγου |
1680 | Μουράτ Δ΄ |
| Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν ترهان خديجة سلطان |
Νάντια | Ουκρανική | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
5 Ιουλίου 1683 | Ιμπραήμ Α΄ |
| Χατιτζέ Μουαζέζ Σουλτάν هاتيس موازيز سلطان |
Έυα | Πολωνική[4] | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
12 Σεπτεμβρίου 1687 | |
| Σαλιχά Ντιλασούμπ Σουλτάν صالحة دل آشوب سلطان |
Καταρίνα | Σερβική[4] | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
4 Δεκεμβρίου 1689 | |
| Αϊσέ Σουλτάν عایشه سلطان |
Αϊσέ | Ταταρική | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
||
| Μαχιενβέρ Σουλτάν ماهينفر سلطان |
Άγνωστο | Κιρκασιανή | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
||
| Λεϊλά Σατσμπαγλί Σουλτάν ليلى ساتسباجلي سلطان |
Λεϊλά | Κιρκασιανή | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
1694 | |
| Σιβεκάρ Σουλτάν سيكار سلطان |
Μεριέμ | Αρμενική | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
||
| Χιουμασάχ Σουλτάν ھما شاہ سلطان |
Άγνωστο | Κιρκασιανή | 12 Αυγούστου 1648 θάνατος του συζύγου |
1672 | |
| Εμετουλάχ Ραμπιά Γκιουλνούς Σουλτάν رابعة كلنوش سلطان |
Ευμανία Βόρια | Ελληνική | 8 Νοεμβρίου 1687 εκθρόνιση του συζύγου |
6 Νοεμβρίου 1715 | Μεχμέτ Δ΄ |
| Ραμπιά Σουλτάν ربيعة سلطان |
Άγνωστο | Άγνωστη | 6 Φεβρουαρίου 1695 εκθρόνιση του συζύγου |
14 Ιανουαρίου 1712 | Αχμέτ Β΄ |
Πιθανόν Χασεκί Σουλτάν
Επεξεργασία| Όνομα | Πατρικό όνομα | Καταγωγή | Έπαψε να είναι αυτοκρατορική σύζυγος | Θάνατος | Σουλτάνος |
|---|---|---|---|---|---|
| Μαχιντεβράν Σουλτάν ماهدوران سلطان |
Ρόσνε Πραβάνε; | Αλβανική ή καυκασιανή | 7 Σεπτεμβρίου 1566 θάνατος του συζύγου |
3 Φεβρουαρίου 1581 | Σουλεϊμάν Α΄ |
| Φουλανέ Χατούν فولان هاتون |
Άγνωστο | Άγνωστη | Ιούλιος 1598 | Μεχμέτ Γ΄ | |
| Σανεβμπέρ Χατούν سانافر هاتون |
Άγνωστο | Βοσνιακή | 8 Φεβρουαρίου 1640 θάνατος του συζύγου |
1677 | Μουράτ Δ΄ |
Παραπομπές
Επεξεργασία- Bianchi, Thomas Xavier (1831). Vocabulaire français-turc à l'usage des interprètes: des commerçans, des navigateurs, et autres voyageurs dans le Levant. Paris: Éverat. p. 830. Retrieved November 24, 2014.
- Fanny Davis (1986). The Ottoman Lady: A Social History from 1718 to 1918. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-24811-5.
- Leslie P. Peirce (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. pp. 106–107. ISBN 978-0-195-08677-5.