Φραγκίσκος Βιετά

Ο Φραγκίσκος Βιέτα (γαλλικά: François Viète‎‎, Φρανσουά Βιέτ, λατινικά: Franciscus Vieta‎‎, 1540 - 23 Φεβρουαρίου 1603) ήταν Γάλλος μαθηματικός. Αν και οι κύριες σπουδές του ήταν νομικές, αναδείχθηκε στα μαθηματικά και ιδιαίτερα στην άλγεβρα.

Φραγκίσκος Βιετά
Όνομα στη μητρική γλώσσα	François Viète (Γαλλικά)
Γέννηση	1540 Φοντεναί-λε-Κοντ
Θάνατος	23  Φεβρουαρίου 1603 Παρίσι
Υπηκοότητα	Γαλλία
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Πουατιέ
Γνωστός για	d:Q3344421, τύποι του Βιετά, Viète's formula, d:Q21042957, d:Q3149603, Apollonius Gallus, Supplementum Apollonii Galli, Animadversionis in Franciscum Vietam, a Clemente Cyriaco nuper editae brevis diakrisis, Supplementum geometriae, Canon mathématique, Deschiffrement d'une lettre escripte par le Commandeur Moreo au Roy d'Espaigne son maître, Francisci Vietae Fontenaeensis, De æquationum — recognitione et emendatione tractatus duo per Alexandrum Andersonum, Variorum de rebus mathematicis responsorum liber VIII, De numerosa potestatum ad exegesim resolutione, Effectionum geometricarum canonica recensio, Exercitationum Mathematicarum Decas Prima, Ad Angularum Sectionem Analytica Theoremata F. Vieta primum excogitata at absque ulla demonstratione ad nos transmissa, iam tandem demonstrationibus confirmata, Pro Zetetico Apolloniani problematis a se jam pridem edito in supplemento Apollonii Redivivi Zetetico Apolloniani problematis a se jam pridem edito; in qua ad ea quae obiter inibi perstrinxit Ghetaldus respondetur, Fontenaeensis libellorum supplicum in Regia magistri relatio Kalendarii vere Gregoriani ad ecclesiasticos doctores exhibita Pontifici Maximi Clementi VIII, Zeteticorum libri quinque, Ad problema quod omnibus mathematicis totius orbis construendum proposuit Adrianus Romanus, Francisci Vietae responsum και Supplementum Apollonii Redivivi sive analysis problematis bactenus desiderati ad Apollonii Pergaei doctrinam a Marino Ghetaldo Patritio Regusino hujusque non ita pridem institutam
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέας	άλγεβρα, κρυπτογραφία, γεωμετρία και μαθηματικά
Ιδιότητα	μαθηματικός, κρυπτογράφος και δικηγόρος
Ακαδημαϊκός τίτλος	πτυχίο νομικής
Φοιτητές του	Jacques Aleaume, Μαρίνο Γκετάλντι, Jean de Beaugrand και Alexander Anderson
Υπογραφή
δεδομένα ()

Κρυπτογραφία

Το πρώτο του κατόρθωμα ήταν η αποκρυπτογράφηση του ισπανικού κώδικα αλληλογραφίας, που ήταν βασισμένος σε ένα περίπλοκο σύστημα αριθμών και γραμμάτων. Με την πράξη του αυτή βοήθησε σημαντικά τη Γαλλία και τον Ερρίκο Δ΄ στον πόλεμο με την Ισπανία. Συνέγραψε την «Εισαγωγή στην αναλυτική τέχνη» που αποτελεί ένα από τα πρώτα άρτια μνημεία του αλγεβρικού λογισμού.

Αλγεβρικός συμβολισμός

Μέθοδος υπολογισμού του π από τον Φραγκίσκο Βιετά.

Ο Βιετά υπήρξε ο πρώτος μαθηματικός που χρησιμοποίησε σε ευρεία κλίμακα τα γράμματα για να εκφράσει αριθμητικές ποσότητες. Το 1593 κατάφερε να εκφράσει τον αριθμό π με τη βοήθεια ενός απειρογινόμενου και τον υπολόγισε με ακρίβεια εννέα δεκαδικών ψηφίων, βελτιώνοντας έτσι το σχετικό αποτέλεσμα του Αρχιμήδη. Συμπερασματικά ο Βιετά υπήρξε ο πρώτος που υποκατέστησε στις μαθηματικές του αποδείξεις τις γεωμετρικές κατασκευές με αλγεβρικές διαδικασίες. Ακόμα, γνωστοί έχουν μείνει οι «τύποι του Βιετά», που δίνουν απλές σχέσεις μεταξύ των ριζών ενός πολυωνύμου και των συντελεστών του.

Ο Φραγκίσκος Βιέτα συνεισέφερε σημαντικά στον αλγεβρικό συμβολισμό όταν χρησιμοποίησε για πρώτη φορά φωνήεντα για να παριστάνει τις άγνωστες μεταβλητές και σύμφωνα για τις γνωστές. Επίσης ο Βιέτα χρησιμοποιούσε τα ίδια γράμματα για ύψωση σε δύναμη: Α, Α quadratum, A cubum ανοίγοντας τον δρόμο για την επικράτηση των x, x², x³.