Υπερπληθωρισμός

Στην οικονομία ο υπερπληθωρισμός είναι το πολύ υψηλό και επιταχυνόμενο επίπεδο πληθωρισμού. Ο υπερπληθωρισμός διαβρώνει γρήγορα την πραγματική αξία του τοπικού νομίσματος, καθώς οι τιμές όλων των αγαθών αυξάνονται. Αυτό αναγκάζει τους ανθρώπους να ελαχιστοποιήσουν την χρήση του ασταθούς και υπερπληθωρισμένου νομίσματος υπέρ σταθερότερων ξένων νομισμάτων όπως το δολάριο ΗΠΑ και το ευρώ. Οι τιμές των σχετικά σταθερών νομισμάτων παραμένουν σχετικά σταθερές.

Διάγραμμα για τον υπερπληθωρισμό στη Βενεζουέλα. Το διάγραμμα αντιπροσωπεύει τον χρόνο που μεσολάβησε ώστε το νόμισμα να χάσει το 90% της αξίας του (το διάγραμμα χρησιμοποιεί κινητό μέσο όρο 301 ημερών με αντίστροφη λογαριθμική κλίμακα).

Σε αντίθεση με τα χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού όπου οι τιμές αυξάνονται σταθερά (αλλά γενικά οι όποιες αυξήσεις δεν γίνονται αισθητές εκτός αν μελετηθούν παλαιότερες τιμές των προϊόντων), στον υπερπληθωρισμό υπάρχει μια γρήγορη και συνεχιζόμενη αύξηση των ονομαστικών τιμών. Επίσης υπάρχει γρήγορη αύξηση στο ονομαστικό κόστος των αγαθών και στην προσφορά συναλλάγματος. Συνήθως το μέσο επίπεδο των τιμών αυξάνεται γρηγορότερα από την προσφορά συναλλάγματος καθώς οι κάτοικοι προσπαθούν να απαλλαγούν από το υποτιμώμενο νόμισμα όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Όσο εξελίσσεται ο υπερπληθωρισμός το πραγματικό απόθεμα χρημάτων (δηλαδή η ποσότητα των χρημάτων που κυκλοφορούν - τα οποία χωρίζονται από τα επίπεδα των τιμών) μειώνεται αισθητά.

Συχνά, ο υπερπληθωρισμός συνδέεται με γεγονότα που ασκούν πίεση στον κρατικό προϋπολογισμό: πόλεμοι ή τα επακόλουθά τους, κοινωνικοπολιτικές ταραχές, κατάρρευση της συνολικής προσφοράς ή των τιμών εξαγωγής και άλλες κρίσεις που δυσκολεύουν τη κυβέρνηση να συγκεντρώσει φορολογικά έσοδα. Η απότομη μείωση των πραγματικών φορολογικών εσόδων, σε συνδυασμό με την ισχυρή ανάγκη διατήρησης των δημόσιων δαπανών και την ανικανότητα ή απροθυμία των κρατών να δανειστούν από το εξωτερικό, είναι μεταξύ των παραγόντων που μπορούν να οδηγήσουν μια χώρα σε κατάσταση υπερπληθωρισμού.