Βικιπαίδεια

Τζον Μπάνυαν

Άγγλος Χριστιανός συγγραφέας και κήρυκας

Ο Τζον Μπάνυαν, αγγλ.: John Bunyan (βαπτίστηκε 30 Νοέμβρη 1628 – 31 Αυγούστου 1688) ήταν Άγγλος συγγραφέας και πουριτανός ιεροκήρυκας, που τον θυμόμαστε περισσότερο ως συγγραφέα της χριστιανικής αλληγορίας Η Πορεία του Προσκυνητή. Εκτός από την Πορεία του Προσκυνητή, ο Μπάνυαν έγραψε σχεδόν εξήντα τίτλους, πολλοί από τους οποίους είναι ανεπτυγμένα κηρύγματα.

Τζον Μπάνυαν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση28  Νοεμβρίου 1628[1]
Elstow[2][3]
Θάνατος31  Αυγούστου 1688[4][5][6]
Λονδίνο
Τόπος ταφήςBunhill Fields Burial Ground
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Αγγλίας
ΘρησκείαΒαπτιστές
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΑγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[4][7][8]
ΣπουδέςBedford School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταθεολόγος
συγγραφέας[9][10][11]
ιεροκήρυκας[12][9][11]
μυθιστοριογράφος
tinker
Αξιοσημείωτο έργοΗ πορεία του Προσκυνητή
Οικογένεια
Σύζυγοςfirst wife of John Bunyan
Elizabeth Bunyan
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Μπάνιαν καταγόταν από το χωριό Έλστοου, κοντά στο Μπέντφορντ. Είχε κάποια εκπαίδευση και σε ηλικία δεκαέξι ετών εντάχθηκε στον Κοινοβουλευτικό Στρατό κατά το πρώτο στάδιο του Αγγλικού Εμφυλίου Πολέμου. Μετά από τρία χρόνια στον στρατό επέστρεψε στο Έλστοου και ασχολήθηκε με το επάγγελμα του επικασσιτερωτή, που είχε μάθει από τον πατέρα του. Ενδιαφέρθηκε για τη θρησκεία μετά τον γάμο του, παρακολουθώντας πρώτα την εκκλησία της ενορίας και στη συνέχεια εντάχθηκε στη Συνάντηση του Μπέντφορντ, μια αντικομφορμιστική ομάδα στο Μπέντφορντ και έγινε ιεροκήρυκας. Μετά την παλινόρθωση της μοναρχίας, όταν περιορίστηκε η ελευθερία των αντικομφορμιστών, ο Μπάνυαν συνελήφθη και πέρασε τα επόμενα δώδεκα χρόνια στη φυλακή, καθώς αρνήθηκε να εγκαταλείψει το κήρυγμα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έγραψε μία πνευματική αυτοβιογραφία, Η Χάρη Αφθονεί στον Αρχηγό των Αμαρτωλών και άρχισε να εργάζεται για το πιο διάσημο βιβλίο του, Η Πορεία του Προσκυνητή, το οποίο δημοσιεύτηκε λίγα χρόνια μετά την κυκλοφορία του.

Τα τελευταία χρόνια του Μπάνιαν, παρά τη μία ακόμη, μικρότερη φυλάκιση, πέρασαν με σχετική άνεση, καθώς ήταν ένας δημοφιλής συγγραφέας και ιεροκήρυκας, και πάστορας της Συνάντησης του Μπέντφορντ. Απεβίωσε σε ηλικία 59 ετών, αφού αρρώστησε σε ένα ταξίδι στο Λονδίνο και τάφηκε στο Μπάνχιλ Φηλντς. Το έργο Η Πορεία του Προσκυνητή έγινε ένα από τα πιο δημοσιευμένα βιβλία στην αγγλική γλώσσα. Είχαν τυπωθεί 1.300 εκδόσεις μέχρι το 1938, 250 χρόνια μετά το τέλος του συγγραφέα.

Ο Μπάνιαν μνημονεύεται στην Εκκλησία της Αγγλίας με ένα Μικρό Φεστιβάλ στις 30 Αυγούστου [13] και στο λειτουργικό ημερολόγιο της Επισκοπικής Εκκλησίας των Ηνωμένων Πολιτειών στις 29 Αυγούστου. Κάποιες άλλες εκκλησίες της Αγγλικανικής Κοινότητας, όπως η Αγγλικανική Εκκλησία της Αυστραλίας, τον τιμούν την ημέρα του τέλους του (31 Αυγούστου).

Πρώιμη ζωή

Επεξεργασία
 
Το εξοχικό σπίτι του Μπάνυαν στην Χάι Στρητ.

Ο Τζον Μπάνυαν γεννήθηκε το 1628 από τον Tόμας και τη Mάργκαρετ στο Μπάνυανς Εντ στην ενορία του Έλστοου, στο Μπέντφορντσαϊρ. Το Μπάνυανς Εντ βρίσκεται περίπου στα μισά του δρόμου μεταξύ του οικισμού Χάροουντεν (ένα μίλι νοτιοανατολικά του Μπέντφορντ) και της Λεωφόρου Έλστοου. Η ημερομηνία γέννησης του Μπάνιαν δεν είναι γνωστή, αλλά βαπτίστηκε στις 30 Νοεμβρίου 1628, με την καταχώριση βάπτισης στο μητρώο της ενορίας να γράφει «John the sonne of Thomas Bunnion Jun., the 30 November». [14] Το όνομα Bunyan γράφεται με πολλούς τρόπους (υπάρχουν 34 παραλλαγές στο Bedfordshire Record Office) και πιθανότατα έχει την προέλευσή του στο νορμανδο-γαλλικό όνομα Buignon. [15] Υπήρχαν Μπάνυαν στο Μπέντφορντσαϊρ τουλάχιστον από το 1199. [16]

Ο πατέρας του Μπάνυαν ήταν χαλκουργός ή επικασσιτερωτής, που ταξίδευε στην περιοχή επιδιορθώνοντας κατσαρόλες και τηγάνια, και ο παππούς του ήταν μάστορας ή μικροέμπορος. [16] Οι Μπάνυαν κατείχαν γη και περιουσίες στο Έλστοου, επομένως η καταγωγή του Μπάνυαν δεν ήταν τόσο ταπεινή, όσο πρότεινε στο αυτοβιογραφικό του έργο Η Χάρη Αφθονεί στον Αρχηγό των Αμαρτωλών, όταν έγραψε ότι το σπίτι τού πατέρα του ήταν «της τάξης που είναι η πιο άθλια και περιφρονημένη στη χώρα". [17]

Ως παιδί, ο Μπάνυαν έμαθε το επάγγελμα τού πατέρα του, τού τεχνίτη και τού δόθηκε κάποια εκπαίδευση [18], αλλά δεν είναι γνωστό ποιο σχολείο παρακολούθησε. Στο Η Χάρη Αφθονεί ο Μπάνυαν κατέγραψε λίγες λεπτομέρειες για την ανατροφή του, αλλά σημείωσε πώς πήρε τη συνήθεια να βρίζει (από τον πατέρα του), ότι υπέφερε από εφιάλτες και πως διάβαζε τις δημοφιλείς ιστορίες της ημέρας σε φτηνά τεύχη. Το καλοκαίρι του 1644 ο Μπάνυαν έχασε τόσο τη μητέρα του, όσο και την αδελφή του Mαργαρίτα. [19] Εκείνο το φθινόπωρο, λίγο πριν ή μετά τα 16α γενέθλιά του, ο Μπάνιαν κατατάχθηκε στον Κοινοβουλευτικό στρατό, όταν ένα διάταγμα απαιτούσε 225 νεοσύλλεκτους από την πόλη Μπέντφορντ. Υπάρχουν ελάχιστες διαθέσιμες λεπτομέρειες για τη στρατιωτική του θητεία, η οποία έλαβε χώρα κατά το πρώτο στάδιο του Αγγλικού Εμφυλίου Πολέμου. Μία λίστα συγκέντρωσης για τη φρουρά του Newport Pagnell τον δείχνει ως ιδιώτη "Τζον Μπάνυαν". [20] Στο Η Χάρη Αφθονεί, αφηγήθηκε ένα περιστατικό από αυτή την εποχή, ως απόδειξη της χάρης του Θεού:

Όταν ήμουν στρατιώτης, με διέταξαν, μαζί με άλλους, να πάω σε ένα μέρος για να το πολιορκήσουμε. Αλλά όταν ήμουν έτοιμος να πάω, ένας από την παρέα αποφάσισε να πάει στο δωμάτιό μου, στο οποίο, αφού είχα συναινέσει, πήρε τη θέση μου. 'Οταν πήγε στην πολιορκία, καθώς στεκόταν στη σκοπιά, χτυπήθηκε στο κεφάλι με σφαίρα μουσκέτου και πέθανε. [21]

Η στρατιωτική θητεία του Μπάνυαν του παρείχε γνώση της στρατιωτικής γλώσσας, την οποία χρησιμοποίησε στη συνέχεια στο βιβλίο του Ο Ιερός Πόλεμος και επίσης τον εξέθεσε στις ιδέες των διαφόρων θρησκευτικών αιρέσεων και ριζοσπαστικών ομάδων, που συνάντησε στο Newport Pagnell. [22] Η πόλη της φρουράς τού έδωσε επίσης ευκαιρίες να επιδοθεί στο είδος της συμπεριφοράς, που θα εξομολογηθεί αργότερα στο Η Χάρη Αφθονεί : «Έτσι, μέχρι να έρθω στην κατάσταση του Γάμου, ήμουν ο ίδιος ο αρχηγός όλης της Νεολαίας, που μου έκανε παρέα, σε κάθε είδους κακία και ασέβεια». [23] Ο Μπάνυαν πέρασε σχεδόν τρία χρόνια στον στρατό, φεύγοντας το 1647 για να επιστρέψει στο Έλστοου και στο επάγγελμά του ως τεχνίτη. Ο πατέρας του είχε ξανανυμφευτεί και είχε περισσότερα παιδιά και ο Μπάνυαν μετακόμισε από το Μπάνυανς Εντ σε ένα εξοχικό σπίτι στη λεωφόρο Έλστοου.

Γάμος και μεταστροφή

Επεξεργασία

Μέσα σε δύο χρόνια από την εγκατάλειψη του στρατού, ο Μπάνυαν νυμφεύτηκε. Το όνομα της συζύγου του και η ακριβής ημερομηνία του γάμου του δεν είναι γνωστά, αλλά ο Μπάνυαν θυμάται ότι η γυναίκα του, μία ευσεβής νεαρή γυναίκα, έφερε μαζί της στο γάμο δύο βιβλία που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα της: το Arthur Dent 's Plain Το Man's Pathway to Heaven και το Practice of Piety του Lewis Bayly . Υπενθύμισε επίσης ότι, εκτός από αυτά τα δύο βιβλία, οι νεόνυμφοι είχαν ελάχιστα πράγματα: «να μην έχουμε τόσα οικιακά είδη όπως ένα πιάτο ή ένα κουτάλι ανάμεσα στους δύο». [24] Η πρώτη κόρη του ζευγαριού, η Μαίρη, γεννήθηκε το 1650 και σύντομα έγινε φανερό ότι ήταν τυφλή. Θα έκαναν άλλα τρία παιδιά, την Ελισάβετ, τον Τόμας και τον Τζον.

Σύμφωνα με τον δικό του λογαριασμό, ο Μπουνιάν ως νεαρός απολάμβανε να χτυπά την καμπάνα, να χορεύει και να παίζει παιχνίδια, ακόμη και την Κυριακή, κάτι που απαγορευόταν από τους Πουριτανούς, οι οποίοι είχαν σε ιδιαίτερα υψηλή θέση την Κυριακή, που ονομαζόταν Ημέρα του Κυρίου. Μία Κυριακή, ο εφημέριος του Έλστοου κήρυξε ένα κήρυγμα κατά της εργασίας του Σαββάτου, και ο Μπάνυαν πήρε αυτό το κήρυγμα κατά βάθος. Εκείνο το απόγευμα, καθώς έπαιζε χτύπα-τη-γάτα (ένα παιχνίδι στο οποίο χτυπιέται ένα μικρό κομμάτι ξύλου με ένα ρόπαλο) στον κάμπο του Έλστοου, άκουσε μία φωνή από τους ουρανούς: «θα αφήσεις τις αμαρτίες σου, για να πας στον Παράδεισο; Ή θα κρατήσεις τις αμαρτίες σου και θα πας στην Κόλαση;» [25] Τα επόμενα χρόνια ήταν μία περίοδος έντονης πνευματικής σύγκρουσης για τον Μπάνυαν, καθώς πάλευε με τις αμφιβολίες και τους φόβους του για τη θρησκεία και τις ενοχές, γι' αυτό που έβλεπε ως την κατάσταση της αμαρτίας του. [26]

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Μπάνυαν, ενώ ταξίδευε ως τεχνίτης, έτυχε να βρίσκεται στο Μπέντφορντ και να προσπεράσει μία ομάδα γυναικών, που μιλούσαν για πνευματικά θέματα στο κατώφλι τους. Οι γυναίκες ήταν στην πραγματικότητα μερικά από τα ιδρυτικά μέλη της Ελεύθερης Εκκλησίας ή Συνάντησης του Μπέντφορντ και ο Μπάνυαν, που παρακολουθούσε την ενοριακή εκκλησία του Έλστοου, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από την ομιλία τους, που προσχώρησε στην εκκλησία τους. [27] Εκείνη την εποχή η ομάδα των αντικομφορμιστών συνεδρίαζε στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο Μπέντφορντ υπό την ηγεσία του πρώην αξιωματικού του βασιλικού στρατού Τζον Γκίφορντ. [28] Με την παρότρυνση άλλων μελών της εκκλησίας, ο Μπάνυαν άρχισε να κηρύττει τόσο στην εκκλησία, όσο και σε ομάδες ανθρώπων στην γύρω ύπαιθρο. [29] Το 1656 έχοντας ήδη μετακομίσει με την οικογένειά του στην οδό Σαιν Κάθμπερτ στο Μπέντφορντ, δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, Ευαγγελικές Αλήθειες Ανοικτές, το οποίο εμπνεύστηκε από μία διαμάχη με τους Ράντερς και τους Κουάκερους. [30]

Το 1658 η γυναίκα του Μπάνυαν απεβίωσε, αφήνοντάς τον με τέσσερα μικρά παιδιά, ένα από αυτά τυφλό. Έναν χρόνο αργότερα νυμφεύτηκε μία δεκαοχτάχρονη γυναίκα, που λεγόταν Ελισάβετ. [31]

Φυλάκιση

Επεξεργασία
 
Ο Μπάνυαν στη φυλακή όπως τον φαντάστηκαν το 1881.

Η θρησκευτική ανοχή, που είχε επιτρέψει στον Μπάνυαν την ελευθερία να κηρύττει, περιορίστηκε με την παλινόρθωση της μοναρχίας το 1660. Τα μέλη της Συνάντησης του Μπέντφορντ δεν μπορούσαν πλέον να συναντηθούν στην εκκλησία του Σαιν Τζον, την οποία μοιράζοντο με τους Αγγλικανικούς πιστούς. [32] Εκείνο τον Νοέμβριο, ο Μπάνυαν κήρυττε στο Λόουερ Σάμσελ, ένα αγρόκτημα κοντά στο χωριό Χάρλινγκτον, δεκατρία μίλια από το Μπέντφορντ, όταν τον προειδοποίησαν ότι είχε εκδοθεί ένταλμα για τη σύλληψή του. Αποφασίζοντας να μην κάνει κάποια απόδραση, συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον του τοπικού δικαστή σερ Φράνσις Γουίνγκεϊτ, στο Χάρλινγκτον Χάουζ. Ο Μπάνυαν συνελήφθη βάσει της Πράξης για τους Αντισυμβατικούς του 1593, η οποία καθιστούσε αδίκημα τη συμμετοχή σε θρησκευτική συγκέντρωση εκτός της ενοριακής εκκλησίας με περισσότερα από πέντε άτομα εκτός της οικογένειας. Το αδίκημα τιμωρείτο με φυλάκιση 3 μηνών, ακολουθούμενη από εξορία ή εκτέλεση, εάν το άτομο δεν υποσχόταν ότι δεν θα επαναλάβει το αδίκημα. Ο νόμος είχε χρησιμοποιηθεί ελάχιστα και η σύλληψη του Μπάνυαν πιθανότατα οφειλόταν εν μέρει στις ανησυχίες, ότι οι μη συμβατικές θρησκευτικές συναθροίσεις γίνοντο ως κάλυψη, για άτομα που συνωμοτούσαν εναντίον του βασιλιά (αν και αυτό δεν συνέβαινε με τις συναντήσεις του Μπάνυαν). Η Πράξη Ομοιομορφίας, η οποία καθιστούσε υποχρεωτική τη χειροτονία των ιεροκήρυκων από έναν Αγγλικανό επίσκοπο και τη χρήση του αναθεωρημένου Βιβλίου της Κοινής Προσευχής στις εκκλησιαστικές λειτουργίες, απείχε ακόμη δύο χρόνια και η Πράξη για τις Παρασυναγωγές, που καθιστούσε παράνομη τη διεξαγωγή θρησκευτικών συναθροίσεων πέντε ή περισσότερων ατόμων εκτός της Εκκλησίας της Αγγλίας, ψηφίστηκε το 1664. [33]

Η δίκη του Μπάνυαν έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 1661 στις συνεδριάσεις του τριμήνου στο Μπέντφορντ, ενώπιον μίας ομάδας δικαστών υπό τον Τζον Κέλυνγκ, ο οποίος αργότερα θα συνέβαλε στη σύνταξη του νόμου της ομοιομορφίας. [34] Ο Μπάνυαν, ο οποίος κρατείτο στη φυλακή από τη σύλληψή του, κατηγορήθηκε ότι "απείχε διαβολικά και ολέθρια από το να έρθει στην εκκλησία για να ακούσει τη θεία λειτουργία" και ότι είχε πραγματοποιήσει "πολλές παράνομες συναθροίσεις και παρασυναγωγές, προς μεγάλη ενόχληση και απόσπαση της προσοχής των καλών υπηκόων αυτού του βασιλείου». [35] Καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών μηνών με αναστολή, εάν στο τέλος αυτού του χρόνου δεν δεχόταν να παρευρεθεί στον ενοριακό ναό και να σταματήσει το κήρυγμα. [36]

Καθώς ο Μπάνυαν αρνήθηκε να δεχτεί να εγκαταλείψει το κήρυγμα, η περίοδος φυλάκισής του επεκτάθηκε τελικά στα 12 χρόνια, πράγμα που έφερε μεγάλες δυσκολίες στην οικογένειά του. Η Ελισάβετ, η οποία έκανε έντονες προσπάθειες να επιτύχει την απελευθέρωσή του, ήταν έγκυος όταν συνελήφθη ο σύζυγός της και στη συνέχεια γέννησε πρόωρα ένα νεκρό παιδί. [37] Έμεινε να μεγαλώσει τέσσερα θετά παιδιά, ένα από τα οποία ήταν τυφλό, και έπρεπε να βασιστεί στη φιλανθρωπία των συναδέλφων του Μπάνυαν στις Συναντήσεις του Μπέντφορντ και άλλων υποστηρικτών και στα λίγα που μπορούσε να κερδίσει ο σύζυγός της στη φυλακή φτιάχνοντας κορδόνια. Αλλά ο Μπάνυαν παρέμεινε αποφασιστικός: «Είδα ότι σε αυτή την κατάσταση ήμουν ένας άνδρας που γκρέμιζε το σπίτι του επάνω στο κεφάλι της γυναίκας και των παιδιών του· όμως σκέφτηκα, πρέπει να το κάνω, πρέπει να το κάνω». [38]

Ο Μπάνυαν πέρασε τα 12 χρόνια φυλάκισής του στη φυλακή της κομητείας Μπέντφορντ, η οποία βρισκόταν στη γωνία της Χάι Στρητ και της Σίλβερ Στρητ. Υπήρχαν ωστόσο περιπτώσεις που του επέτρεπαν να βγει από τη φυλακή, ανάλογα με τους δεσμοφύλακες και τη διάθεση των αρχών εκείνης της εποχής, και μπορούσε να παρακολουθήσει τη Συνάντηση του Μπέντφορντ και ακόμη και να κηρύξει. Η κόρη του Σάρα γεννήθηκε κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του (το άλλο παιδί του δεύτερου γάμου του, ο Τζόζεφ, γεννήθηκε μετά την απελευθέρωσή του το 1672). [39]

Στη φυλακή ο Μπάνυαν είχε ένα αντίγραφο της Βίβλου και του Βιβλίου των Μαρτύρων του Τζον Φοξ, καθώς και υλικά γραφής. Είχε επίσης κατά καιρούς παρέα άλλους ιεροκήρυκες, που είχαν φυλακιστεί. Ήταν στη φυλακή του Μπέντφορντ που έγραψε το Η Χάρη Αφθονεί και άρχισε να εργάζεται για το Η Πορεία του Προσκυνητή, και έγραψε πολλά φυλλάδια, που μπορεί να του απέφεραν λίγα χρήματα. [40] Το 1671, ενώ ήταν ακόμα στη φυλακή, επιλέχθηκε ως πάστορας της Συνάντησης του Μπέντφορντ. [41] Εκείνη την εποχή υπήρχε μία διάθεση αυξανόμενης θρησκευτικής ανοχής στη χώρα και τον Μάρτιο του 1672 ο βασιλιάς εξέδωσε μία διακήρυξη επιείκειας, που ανέστειλε τους ποινικούς νόμους κατά των αντισυμβατικών. Χιλιάδες αντισυβατικοί απελευθερώθηκαν από τη φυλακή: ανάμεσά τους ο Μπάνυαν και πέντε από τους συγκρατούμενούς του στο Μπέντφορντ Γκάολ. Ο Μπάνυαν αφέθηκε ελεύθερος τον Μάιο του 1672 και έλαβε αμέσως άδεια να κηρύξει βάσει της διακήρυξης επιείκειας. [42]

Μετέπειτα ζωή

Επεξεργασία

Μετά την απελευθέρωσή του από τη φυλακή το 1672, ο Μπάνυαν πιθανότατα δεν επέστρεψε στην προηγούμενη ενασχόληση της επικασσιτέρωσης. Αντίθετα, αφιέρωσε το χρόνο του στο γράψιμο και το κήρυγμα. [43] Συνέχισε ως πάστορας των Συναντήσεων του Μπέντφορντ και ταξίδεψε πέρα από το Μπέντφορντ και τις παρακείμενες κομητείες έφιππος για να κηρύξει, και έγινε γνωστός με στοργή ως «ο επίσκοπος Μπάνυαν». Το κήρυγμά του τον οδήγησε επίσης στο Λονδίνο, όπου ο λόρδος δήμαρχος σερ Τζον Σόρτερ έγινε φίλος και του χάρισε ένα αργυρό μπαστούνι. [43] Το έργο Η Πορεία του Προσκυνητή δημοσιεύτηκε το 1678 από τον Nαθάνιελ Πόντερ και έγινε αμέσως δημοφιλές, αν και πιθανότατα έβγαζε περισσότερα χρήματα για τον εκδότη του, παρά για τον συγγραφέα του. [43]

Δύο γεγονότα στιγμάτισαν τη ζωή του Μπάνυαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1670. Πρώτα ενεπλάκη σε ένα σκάνδαλο σχετικά με μία νεαρή γυναίκα, που ονομαζόταν Ανιές Μπωμόν. Όταν πρόκειτο να κηρύξει στο Γκέιμλινγκεϋ το 1674 πήρε τη Μπωμόν, ένα μέλος της Συνέλευσης του Μπέντφορντ, για μία βόλτα με το άλογό του και την έβαλε πίσω του στη σέλλα, προς μεγάλη οργή του πατέρα της, ο οποίος στη συνέχεια απεβίωσε ξαφνικά. Η κόρη του αρχικά θεωρήθηκε ύποπτη ότι τον δηλητηρίασε, αν και ο ιατροδικαστής διαπίστωσε ότι αυτός είχε αποβιώσει από φυσικά αίτια. [44] Το 1676-7 καταδικάστηκε σε δεύτερη φυλάκιση, πιθανώς επειδή αρνήθηκε να παρακολουθήσει τον ενοριακό ναό. [45] Αυτή η δεύτερη φυλάκιση κράτησε έξι μήνες. [46]

 
Το ομοίωμα του Bunyan στον τάφο του στο Bunhill Fields

Το 1688, καθ' οδόν προς το Λονδίνο, ο Μπάνυαν έκανε μία παράκαμψη στο Ρήντινγκ, στο Μπέρκσαϊρ, για να προσπαθήσει να λύσει μία διαμάχη μεταξύ πατέρα και γιου. Συνεχίζοντας για το Λονδίνο στο σπίτι του φίλου του, τού παντοπώλη Τζον Στράντγουικ, στο Σνόου Χιλ του Σίτυ του Λονδίνου, τον έπιασε μία καταιγίδα και αρρώστησε από πυρετό. Απεβίωσε στο σπίτι τού Στράντγουικ το πρωί της 31ης Αυγούστου 1688 και θάφτηκε στον τάφο που ανήκε στον Στράντγουικ, στο αντισυμβατικό κοιμητήριο Μπάνχιλ Φηλντς στο Λονδίνο. [47]

Η περιουσία του Μπάνυαν κατά το τέλος του άξιζε £42 19s 0d (περίπου £5.200 το 2021). Η χήρα του Ελισάβετ απεβίωσε το 1691. [48]

Έργα

Επεξεργασία
 
Η Πορεία του Προσκυνητή, πρώτη έκδοση 1678.

Μεταξύ του 1656, όταν δημοσίευσε το πρώτο του έργο, Κάποιες Αλήθειες του Ευαγγελίου Άνοιξαν (ένα φυλλάδιο ενάντια στους Ρέιντερς και τους Κουάκερους —που εκείνη την εποχή ήταν κάπως αδιάκριτοι), και του τέλους του το 1688, ο Μπάνυανν δημοσίευσε 42 τίτλους. Άλλα δύο έργα, συμπεριλαμβανομένου του Τελευταίου Κηρύγματός του, εκδόθηκαν τον επόμενο χρόνο από τον Τζορτζ Λέιρκιν. Το 1692, ο κατασκευαστής κτενών στο Σάουθγουαρκ Τσαρλς Ντόε, ο οποίος ήταν φίλος κατά τα τελευταία έτη του Μπάνυαν, κυκλοφόρησε, με τη συνεργασία της χήρας του Μπάνυαν, μία συλλογή έργων του συγγραφέα, συμπεριλαμβανομένων 12 αδημοσίευτων τίτλων, κυρίως κηρύγματα. Έξι χρόνια αργότερα ο Ντόε δημοσίευσε το Ο Ουράνιος Υπηρέτης και τελικά το 1765 δημοσιεύτηκε το Σχέση της Φυλάκισής μου, δίνοντας συνολικά 58 δημοσιευμένους τίτλους. [49]

Είναι η αλληγορία Η Πορεία του Προσκυνητή, που γράφτηκε κατά τη διάρκεια της δωδεκάχρονης φυλάκισης του Μπάνυαν, αν και δεν δημοσιεύτηκε μέχρι το 1678 (έξι χρόνια μετά την απελευθέρωσή του), που έκανε το όνομα του Μπάνυαν ως συγγραφέα με την άμεση επιτυχία της. Παραμένει το βιβλίο για το οποίο θυμόμαστε καλύτερα τον Μπάνυαν. [49] Οι εικόνες που χρησιμοποιεί ο Μπάνυαν στην Πορεία του Προσκυνητή είναι αντανακλάσεις εικόνων από τον δικό του κόσμο: η στενή πύλη είναι μία εκδοχή της μικρής πύλης στην εκκλησία Έλστοου Άμπυ, [50] ο Λασπότοπος της Απελπησίας είναι μία αντανάκλαση του Σκουίτς Φεν, μίας υγρής και με βρύα περιοχής κοντά στο εξοχικό του στο Χάροουντεν, τα Απολαυστικά Όρη είναι μία εικόνα των Τσίλτεν Χιλς γύρω από το Μπέντφορντ. Ακόμη και οι χαρακτήρες του, όπως ο Ευαγγελιστής, που επηρεάστηκε από τον Τζον Γκίφορντ, είναι αντανακλάσεις πραγματικών ανθρώπων.

Θα ακολουθούσαν και άλλα αλληγορικά έργα: Η ζωή και το τέλος του κυρίου Μπάντμαν (1680), Η Πορείας του Προσκυνητή Μέρος II και ο Ιερός Πόλεμος (1682). Η Χάρη Αφθονεί στον Αρχηγό των Αμαρτωλών, μία πνευματική αυτοβιογραφία, δημοσιεύτηκε το 1666, όταν ήταν ακόμη στη φυλακή.

Μνημεία

Επεξεργασία

Υπάρχει ένας μικρός οβελίσκος, που σηματοδοτεί το σημείο γέννησής του σε ένα χωράφι δίπλα στο «Μπάμπυ Λέιν», το οποίο βρίσκεται ανάμεσα στο Έλστοου και το Ολντ Χάροουντεν Λέιν.

 
Ταφικό μνημείο στο Μπάνχιλ Φηλντς.

Το 1862 δημιουργήθηκε ένα ανακεκλιμένο άγαλμα, για να κοσμεί τον τάφο τού Μπάνυαν. Ανακαινίστηκε το 1922. [51]

Το 1874 ένα χάλκινο άγαλμα του Τζον Μπάνυαν, γλυπτό από τον σερ Τζόζεφ Έντγκαρ Μπόεχμ, ανεγέρθηκε στο Μπέντφορντ. Αυτό βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία του Σαιν Πήτερς Γκρην, με θέα στη Χάι Στρητ του Μπέντφορντ. Η τοποθεσία επιλέχθηκε από την Μπόεχμ για τη σημασία της ως σταυροδρόμι. Ο Μπάνυαν απεικονίζεται να εκθέτει τη Βίβλο, σε μία αόρατη εκκλησία, με σπασμένα δεσμά, που αντιπροσωπεύει τη φυλάκισή του στο αριστερό του πόδι. Υπάρχουν τρεις σκηνές από την "Πορεία του Προσκυνητή" στη λίθινη βάση: ο Χριστιανός στη στενή πύλη, ο αγώνας του με τον Απόλλωνα και αφήνοντας το φορτίο του στους πόδες του σταυρού του Ιησού. Το άγαλμα αποκαλύφθηκε από τη λαίδη Αουγκούστα Στάνλεϋ, σύζυγο του πρύτανη του Γουεστμίνστερ, την Τετάρτη 10 Ιουνίου 1874. [52] Το 1876 ο δούκας του Μπέντφορντ έδωσε χάλκινες πόρτες από τον Φρέντερικ Θρουπ, που απεικόνιζε σκηνές από την Πρόοδο του Προσκυνητή στη Συνάντηση του Τζον Μπάνυαν (η πρώην Συνάντηση του Μπέντφορντ, που είχε μετονομαστεί προς τιμήν του Μπάνυαν και τώρα στεγάζει το Μουσείο Τζον Μπάνυαν). [53]

Υπάρχει ένα άλλο άγαλμά του στο Kίνγκσγουέι του Λονδίνου και υπάρχουν αναμνηστικά παράθυρα στο Αβαείο Γουεστμίνστερ, τον καθεδρικό ναό Σάουθγουαρκ και διάφορες εκκλησίες, όπως το Έλστοου Άμπυ (την ενοριακή εκκλησία του Έλστοου) και η Συνάντηση του Μπάνυαν της Ελεύθερης Εκκλησίας στο Μπέντφορντ. [54]

Ο Μπάνυαν μνημονεύεται στην Εκκλησία της Αγγλίας με ένα Μικρό Φεστιβάλ στις 30 Αυγούστου και στο λειτουργικό ημερολόγιο της Επισκοπικής Εκκλησίας των Ηνωμένων Πολιτειών στις 29 Αυγούστου. Κάποιες άλλες εκκλησίες της Αγγλικανικής Κοινωνίας, όπως η Αγγλικανική Εκκλησία της Αυστραλίας, τον τιμούν την ημέρα του θανάτου του (31 Αυγούστου).

Υστεροφημία

Επεξεργασία

Ο Μπάνυαν μνημονεύεται περισσότερο για το Η Πορεία του Προσκυνητή, ένα βιβλίο που κέρδισε αμέσως δημοτικότητα. Μέχρι το 1692, τέσσερα χρόνια μετά το τέλος του συγγραφέα, ο εκδότης Τσαρλς Ντόε υπολόγισε ότι είχαν τυπωθεί 100.000 αντίτυπα στην Αγγλία, καθώς και εκδόσεις «στη Γαλλία, την Ολλανδία, τη Νέα Αγγλία και το Welch». [55] Μέχρι το 1938, 250 χρόνια μετά το τέλος του Μπάνυαν, είχαν τυπωθεί περισσότερες από 1.300 εκδόσεις τού βιβλίου. [56]

Κατά τη διάρκεια του 18ου αι., το ακατέργαστο ύφος του Μπάνυαν έπεσε σε δυσμένεια, αλλά η δημοτικότητά του επέστρεψε με τον Ρομαντισμό, ο ποιητής Ρόμπερτ Σάουθυ έγραψε μία εκτενή, επαινετική βιογραφία το 1830, για να συνοδεύσει μία έκδοση της Πορείας του Προσκυνητή, που πολλοί κριτικοί θεωρούν σημείο καμπής στη γραμματεία του Μπάνυαν. [57] Η φήμη του Μπάνυαν ενισχύθηκε περαιτέρω από την ευαγγελική αναβίωση και έγινε αγαπημένος συγγραφέας των Βικτωριανών. [58] Η τριακοσιετία από τη γέννηση του Μπάνιαν, που εορτάστηκε το 1928, απέσπασε επαίνους από την πρώην αντίπαλό του, την Εκκλησία της Αγγλίας. [59] Αν και το ενδιαφέρον του κοινού για τον Μπάνυαν μειώθηκε κατά το δεύτερο μισό του 20ού α., το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τον συγγραφέα έχει αυξηθεί και το Τυπογραφείο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης κυκλοφόρησε μία νέα έκδοση των έργων του, ξεκινώντας το 1976. [60] Οι συγγραφείς που έχουν επηρεαστεί από τον Μπάνυαν περιλαμβάνουν τους Κ. Σ. Λιούις, Nαθάνιελ Χόθρον, Χέρμαν Μέλβιλ, Τσαρλς Ντίκενς, Λουίζα Μέι Άλκοτ και Τζορτζ Μπέρναρντ Σω. [59]

Το έργο του Μπάνυαν, ιδιαίτερα η Πορεία του Προσκυνητή, έχει φτάσει σε ένα ευρύτερο κοινό μέσω σκηνικών παραγωγών, κινηματογράφου, τηλεόρασης και ραδιοφώνου. Ένα σκηνικό έργο του Ραλφ Βον Γουίλιαμς, το οποίο ο συνθέτης αποκάλεσε μία Ηθική, βασισμένο στην Πορεία του Προσκυνητή, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Βασιλική Όπερα το 1951 ως μέρος του Φεστιβάλ της Βρετανίας και αναβίωσε το 2012 από την Εθνική Όπερα της Αγγλίας. [61]

Ο Τζον Μπάνυαν είχε έξι παιδιά, πέντε από τα οποία είναι γνωστό ότι παντρεύτηκαν, εκ των οποίων τα τέσσερα είχαν παιδιά. Το μουσείο Mουτ Χωλ (στο Έλστοου) έχει ένα αρχείο των απογόνων του Ιωάννη, μέχρι τον 19ο αι., αλλά από τον Σεπτέμβριο του 2013, δεν έχει βρεθεί κανένα επαληθεύσιμο ίχνος μεταγενέστερων απογόνων. [62] 

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Η καλύτερη συλλογή έργων του Μπάνυαν εμφανίζεται στο Τα Έργα του Τζον Μπάνυαν, που επιμελήθηκε ο Τζορτζ Όφορ και δημοσιεύτηκε στο Λονδίνο σε τρεις τόμους μεταξύ 1853 και 1855, που περιέχει 61 μοναδικά έργα. Μία αναθεωρημένη έκδοση δημοσιεύτηκε το 1862. Τα λανθασμένα Πλήρη Έργα του Τζον Μπάνυαν, που επιμελήθηκε ο Τζον Γκιούλιβερ και δημοσιεύτηκε σε έναν τόμο από τους Bradley, Garretson & Co. το 1871, παραλείπει 28 έργα και στερούνται τις βιβλικές αναφορές και τις εκδοτικές υποσημειώσεις που υπάρχουν στη συλλογή του Offor.

Ανάμεσα στα πολλά έργα του Μπάνυαν:

The Works of John Bunyan, επιμέλεια George Offor:

  • The Works of John Bunyan: With an Introduction to Each Treatise, Notes, and a Sketch of His Life. 1. Blackie and sons. 1853. 
  • The Works of John Bunyan: Experimental, doctrinal, and practical. 2. Blackie and Son. 1861.  Rev. Ed.
  • The Works of John Bunyan: Allegorical, figurative, and symbolical. 3. Blackie and son. 1853. 

Βιογραφίες του John Bunyan:

Εικονογραφήσεις:

Δείτε επίσης

Επεξεργασία
  • Elstow Moot Hall – Μια μεσαιωνική αγορά στη γενέτειρα του Bunyan, τώρα περιέχει ένα μικρό μουσείο αφιερωμένο στη ζωή και τα έργα του
  • Άγγλοι διαφωνούντες
  • The Holy War – του John Bunyan, 1682, αφηγείται την ιστορία της μάχης για την πόλη Mansoul
  • Μουσείο John Bunyan – Μουσείο αφιερωμένο στον Bunyan στον ίδιο χώρο με την πρώην εκκλησία του
  • " To Be a Pilgrim " – ένα ποίημα από το The Pilgrim's Progress που έγινε δημοφιλής ύμνος. ("Αυτός που είναι πεσμένος δεν χρειάζεται να φοβάται, μην πέσει" είναι άλλο. )

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 William Hale White: «John Bunyan». 1904.
  2. ↑ www.theguardian.com/news/2007/jun/02/guardianspecial4.guardianspecial25.
  3. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11894523j. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/John-Bunyan. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w66m3bx8. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990001216. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  8. ↑ CONOR.SI. 242465379.
  9. ↑ 9,0 9,1 www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/john-bunyan-16281688-in-prison-48324.
  10. ↑ www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/john-bunyan-imagining-the-pilgrims-progress-in-bedford-gao48077.
  11. ↑ 11,0 11,1 «In Prison» Art UK. john-bunyan-16281688-in-prison-48324. Ανακτήθηκε στις 7  Μαΐου 2019.
  12. ↑ www.smh.com.au/news/world/for-some-ringing-takes-a-toll/2005/07/04/1120329385719.html.
  13. ↑ «The Calendar». The Church of England (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2021. 
  14. ↑ Brittain 1950: 30
  15. ↑ Brittain 1950: 41
  16. ↑ 16,0 16,1 Brittain 1950: 42
  17. ↑ Furlong 1975: 48
  18. ↑ Furlong 1975: 49
  19. ↑ Furlong 1975: 50
  20. ↑ Reynolds, Jack (2013). Cromwell's Garrison Town of Newport Pagnell. Milton Keynes: Mercury. 
  21. ↑ Furlong 1975: 51–52
  22. ↑ Furlong 1975: 52
  23. ↑ Brittain 1950: 89
  24. ↑ Furlong 1975: 53
  25. ↑ Furlong 1975: 55
  26. ↑ Morden 2013: 51
  27. ↑ Brittain 1950: 119
  28. ↑ Brittain 1950: 144
  29. ↑ Morden 2013: 71–72
  30. ↑ Brittain 1950: 163
  31. ↑ Furlong 1975: 68
  32. ↑ Morden 2013: 83
  33. ↑ Brittain 1950: 191
  34. ↑ Brittain 1950: 228
  35. ↑ Brittain 1950: 202
  36. ↑ Brittain 1950: 205
  37. ↑ Furlong 1975: 75
  38. ↑ Furlong 1975: 79
  39. ↑ Furlong 1975: 85
  40. ↑ Furlong 1975: 86
  41. ↑ Furlong 1975: 87
  42. ↑ Brittain 1950: 275–76
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Furlong 1975: 89
  44. ↑ Brittain 1950: 286–92
  45. ↑ , Furlong 1975: 88
  46. ↑ Pfatteicher, Phillip H. (2016). «Walking Home Together: John Bunyan and the Pilgrim Church». Pro Ecclesia 25 (1): 90–104. doi:10.1177/106385121602500106. 
  47. ↑ Brittain 1950: 389–90, 394
  48. ↑ Furlong 1975: 392
  49. ↑ 49,0 49,1 Keeble 2010
  50. ↑ Clive Arnold, Curator Moot Hall Museum
  51. ↑ Brittain 1950: 399
  52. ↑ Brittain 1950: 409–10
  53. ↑ Brittain 1950: 410
  54. ↑ Brittain 1950: 410–11; Bunyan Meeting Church: The Stained Glass Windows
  55. ↑ Forrest and Greaves 1982: ix
  56. ↑ Forrest and Greaves 1982: vii
  57. ↑ Shears 2018
  58. ↑ Forrest and Greaves 1982: xi
  59. ↑ 59,0 59,1 Forrest and Greaves 1982: xii
  60. ↑ Forrest and Greaves 1982: xiii
  61. ↑ The Pilgrim's Progress: Vaughan Williams's masterpiece returns at ENO The Guardian, 5 November 2012
  62. ↑ Bunyan Family Tree, Clive Arnold, 2008 .

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία
  • Arnold, Clive A (Αυγούστου 2008). «The Bunyan Family Tree 1199–1800s» (PDF). Elstow: Pilgrim House. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 12 Αυγούστου 2020. 
  • Brittain, Vera (1950). In the Steps of John Bunyan: An Excursion into Puritan England. London: Rich and Cowan. 
  • Forrest, J. F. and Greaves, R. L. (1982). John Bunyan: A Reference Guide. Boston: GK Hall & Co.
  • Furlong, Monica (1975). Puritan's Progress: A Study of John Bunyan. London: Hodder & Stoughton. 
  • Keeble, Neil (2010), "John Bunyan's Literary Life". In Anne Dunan-Page (ed.) The Cambridge Companion to Bunyan, Cambridge: Cambridge University Press, 13–25.
  • Morden, Peter (2013). John Bunyan: The People's Pilgrim. Farnham: CWR. 
  • Shears, Johnathon (2018). "Bunyan and the Romantics". In Michael Davies and W. R. Owens, eds. The Oxford Handbook to John Bunyan. Oxford University Press, 2018.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Τζον_Μπάνυαν&oldid=10226818"