Τάσος Ψαρράς
Ο Τάσος Ψαρράς (γενν. 15 Αυγούστου 1948, Θεσσαλονίκη) είναι Έλληνας σκηνοθέτης του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Οι ταινίες του Το εργοστάσιο και Καραβάν Σαράι έχουν κερδίσει εξ ημισείας το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
| Τάσος Ψαρράς | |
|---|---|
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Αναστάσιος Ψαρράς (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 15 Αυγούστου 1948 Θεσσαλονίκη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Σπουδές | Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης |
| Ιδιότητα | σκηνοθέτης κινηματογράφου και σκηνοθέτης τηλεόρασης |
Βιογραφικό
ΕπεξεργασίαΟ Τάσος Ψαρράς γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1948. Το 1966 πέτυχε στην Κτηνιατρική σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αλλά στη συνέχεια στράφηκε στον κινηματογράφο. Πραγματοποίησε σχετικές σπουδές στη Σχολή Θεάτρου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στη Σχολή Σταυράκου Θεσσαλονίκης και στη σχολή Χατζίκου στην Αθήνα. Το 1972 ήταν από τους συνιδρυτές της Κινηματογραφικής Λέσχης Θεσσαλονίκης την οποία έκλεισε η δικτατορία το Πάσχα του 1973.[1]
Δεκαετία του 1970
ΕπεξεργασίαΑποτέλεσε μέλος μιας νέας γενιάς σκηνοθετών που δημιούργησαν τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο, αποσκοπώντας να γυρίσουν ταινίες με καλλιτεχνικά κριτήρια και κοινωνικά μηνύματα σε αντιδιαστολή με τον κυρίαρχο μέχρι τη δεκαετία του '70 «εμπορικό» κινηματογράφο ο οποίος στόχευε κυρίως στην ψυχαγωγία.[1]. Πρώτη του ταινία ήταν η μικρού μήκους Παρουσία του 1969. Τον επόμενο χρόνο συμμετείχε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης με το επίσης μικρού μήκους ντοκιμαντέρ 40,38 - 22,57, το οποίο προβλήθηκε λογοκριμένο.[2] Ο τίτλος είναι οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Θεσσαλονίκης και η ταινία ήταν μια απόπειρα καταγραφής της πόλης.Η ταινία πήρε το Γ' βραβείο κριτικών; Συμμετείχε επίσης στο 1ο πανελλήνιο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους που πήρε το Β' βραβείο.[3] Δύο χρόνια αργότερα συμμετείχε και πάλι και στα δύο Φεστιβάλ με τη μικρού μήκους Μελλελέ, αποσπώντας Έπαινο από το φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους.
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ψαρρά, το Δι' Ασήμαντον Αφορμήν ήταν μια κοινωνική-πολιτική ταινία που βασιζόταν σε ένα πραγματικό γεγονός, τη δολοφονία σε ένα καπνοχώρι της Μακεδονίας το 1953[4] ως συνέπεια της σύγκρουσης ανάμεσα σε καπνοκαλλιεργητές και καπνεμπόρους. Στην ταινία, εκτός από σκηνοθέτης, ήταν και σεναριογράφος, συνδυασμό που θα ακολουθούσε και στη συνέχεια της σταδιοδρομίας του. Η ταινία προβλήθηκε στο ιδιαίτερα πολιτικοποιημένο 15 Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το πρώτο μετά την πτώση της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών με τον πρωταγωνιστή της ταινίας Μιχάλη Μπαγιαρίδη να κερδίζει το βραβείο Α' ανδρικού ρόλου.
Στην επόμενη ταινία του, τον Μάη (1976), προσπάθησε να διηγηθεί με ρεαλιστικό τρόπο και χωρίς έντονη δραματουργία ή πρωταγωνιστές τα επεισόδια που οδήγησαν στις αιματηρές συγκρούσεις των καπνεργατών με την αστυνομία το Μάιο του 1936 στη Θεσσαλονίκη και τη μετάβαση στη δικτατορία του Μεταξά.[5] Η ταινία συμμετείχε στο 17ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης χωρίς να διακριθεί.
Το 1979 έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, θέση στην οποία έμεινε μέχρι το 1985[1] .
Δεκαετία του 1980
ΕπεξεργασίαΟ Ψαρράς πραγματοποίησε την πρώτη του σκηνοθεσία για την τηλεόραση το 1980 με τη σειρά Πορεία 090 για την ΥΕΝΕΔ, όπου παρουσίαζε τη ζωή των ναυτικών σε ένα πλοίο.[6] Για τη μουσική επένδυση της σειράς ο Θάνος Μικρούτσικος έγραψε το δίσκο του Ο Σταυρός του Νότου.[7] Θα συνέχιζε τη ρεαλιστική καταγραφή του κόσμου της εργασίας στο Εργοστάσιο, την τρίτη του ταινία μεγάλου μήκους του 1981. Στην ταινία έστρεψε την κάμερά του στις δυσκολίες επιβίωσης του ιδιοκτήτη ενός βυρσοδεψείου στην επαρχία, βασισμένος στο πρώτο κεφάλαιο του μυθιστορήματος Ο χρυσός νοικοκύρης του Λάζαρου Παυλίδη[8] Η ταινία μοιράστηκε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με το ντοκιμαντέρ Πετροχημικά, οι καθεδρικές της ερήμου και το βραβείο της καλύτερης ταινίας της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου με τις ταινίες Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί της Φρίντας Λιάππα, και Τον καιρό των Ελλήνων του Λάκη Παπαστάθη. Το Εργοστάσιο προβλήθηκε και σε αρκετά φεστιβάλ του εξωτερικού. Το 1984 διασκεύασε το σύνολο του βιβλίου του Παυλίδη για την σειρά Ο χρυσός νοικοκύρης που προβλήθηκε σπό την ΕΡΤ1.
Η επόμενη ταινία του, το Καραβάν Σαράι του 1986, βασίστηκε και πάλι σε μυθιστόρημα του Παυλίδη.[1] Στάθηκε η μεγαλύτερη του επιτυχία από πλευράς προσέγγισης κοινού. Θεματολογικά ο Ψαρράς στράφηκε στον εμφύλιο, διηγούμενος τη ζωή ενός επαρχιώτη που μετατοπίζεται στη Θεσσαλονίκη από το χωριό του κατά τη διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του εθνικού στρατού και ζεί με την οικογένεια του μαζί με άλλους πρόσφυγες στο Καραβάν Σαράι. Η ταινία κέρδισε πολλά βραβεία στο 27ο Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και μοιράστηκε το βραβείο καλύτερης ταινίας με το Νοκ Άουτ.[9] Δύο χρόνια αργότερα προβλήθηκε ως μίνι σειρά σε τρία επεισόδια από την ΕΡΤ1.
Το 1988 γύρισε τη σειρά Το Μπουλούκι για την ΕΡΤ1, ακολουθώντας την πορεία ενός περιοδεύοντος θιάσου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60.[10] Το 1989 γύρισε για την ΕΡΤ3 τη σειρά Ασημίνα Λαΐου, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Ηλία Λεφούση.
Δεκαετία του 1990
ΕπεξεργασίαΗ επόμενη ταινία μεγάλου μήκους του Ψαρρά ήταν Η άλλη όψη του 1991, μια διασκευή του διηγήματος Το μυστικό του Περικλή Σφυρίδη. Η θεματολογία του μετατοπίστηκε από το πολιτικό στο κοινωνικό, διηγούμενος την ιστορία ενός παντρεμένου ανερχόμενου δικηγόρου που ανακαλύπτει πως είναι φορέας του AIDS.[11] Η πρωταγωνίστρια της ταινίας και σύζυγος του Ψαρρά Δήμητρα Χατούπη κέρδισε βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Την ίδια χρονιά θα γυρίσει για την ΕΡΤ2 τη σειρά "Καθρέφτες".
Το 1992 πραγματοποίησε τη μοναδική του συνεργασία με την ιδιωτική τηλεόραση με τη σειρά Το 13ο κιβώτιο που προβλήθηκε από τον Αντέννα. Μια φιλόδοξη παραγωγή βασισμένη στο βιβλίο του Κώστα Τσαρούχα Η Διεθνής των ναρκωτικών, η σειρά βασίζεται στην πραγματική ιστορία της φυλάκισης 4 Ελλήνων ναυτικών στην Αίγυπτο. Είναι η μοναδική τηλεοπτική σειρά που συμμετείχε ο Νίκος Κούρκουλος. Ο Ψαρράς δήλωσε αργότερα πως δεν ήταν ενθουσιασμένος με τις συνθήκες της παραγωγής.[7]
Το 1993 και για δύο χρόνια ήταν μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου[1] .
Για την επόμενη σειρά του ο Ψαρράς επέστρεψε στη δημόσια τηλεόραση. Ο Πρίγκηπας, βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Μήτσου Κασόλα, προβλήθηκε το 1996 από την ΕΤ1. Η σειρά διηγείται με κωμικό τρόπο την ιστορία ενός ανθρώπου από την επαρχία που σκηνοθετεί το θάνατο του και στη συνέχεια επανεμφανίζεται στους συγχωριανούς του.
Θα επιστρέψει στο ντοκιμαντέρ το 1997 με το μεγάλου μήκους Η Θεσσαλονίκη στον 20ο αιώνα, μια καταγραφή της ιστορίας της γενέτειρας του τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Την επόμενη χρονιά θα κυκλοφορήσει η έκτη ταινία μυθοπλασίας του μεγάλου μήκους, Οι αριθμημένοι". Ένα θρίλερ με σύγχρονη για την εποχή θεματολογία σχετική με την κλοπή της ταυτότητας στο διαδίκτυο, η ταινία δεν κατάφερε να διακριθεί ή να προσεγγίσει το κοινό.[12]
Από το 1998 μέχρι και το 2002 ανέλαβε μέλος του Δ.Σ. του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια μέχρι το 2005 πρόεδρος του[1].
2000 μέχρι σήμερα
ΕπεξεργασίαΤο 2002 ξεκίνησε μια σειρά ντοκιμαντέρ με τίτλο Εποχές και συγγραφείς, η οποία συνεχίστηκε με διαλείμματα μέχρι το 2011. Κάθε επεισόδιο της σειράς βιογραφεί έναν σημαντικό Έλληνα συγγραφέα, προσπαθώντας να αποτυπώσει τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες μέσα στις οποίες διαμορφώθηκε το έργο του. Το επεισόδιο της σειράς με τίτλο «Η παγκοσμιότητα του Κωνσταντίνου Καβάφη» επελέγη να προβληθεί από την Ελληνική Επιτροπή της UNESCO στις εκδηλώσεις για το Επετειακό Έτος Καβάφη το 2013.
Η τελευταία ταινία μεγάλου μήκους του Ψαρρά ήταν Η σκόνη που πέφτει του 2004. Στην ταινία ο Ψαρράς άφησε πίσω του τη σύγχρονη θεματολογία των προηγούμενων δύο ταινιών του. Επέστρεψε στον εμφύλιο, αφηγούμενος την προσπάθεια του αρχισυντάκτη μιας εφημερίδας να αποκαλύψει τις πραγματικές συνθήκες θανάτου του πατέρα του που πέθανε εκείνη την περίοδο. Η ταινία ήταν αποτυχημένη εισπρακτικά.[13]
Επέστρεψε στην τηλεόραση το 2006 με μια νέα μεταφορά μυθιστορήματος του Μήτσου Κάσόλα, το Θησαυρό της Αγγελίνας για τη ΝΕΤ. Επόμενη παραγωγή του για το ίδιο κανάλι ήταν ο Καρυωτάκης, μια βιογραφική σειρά βασισμένη στη ζωή του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη και τη σχέση του με την επίσης γνωστή ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη. Για τις ανάγκες της σειράς ο Ψαρράς έκανε πολυετή έρευνα στη ζωή του ποιητή[14] .
To 2013 ήταν πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του ελληνικού διαγωνιστικού τμήματος του Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους της Δράμας[15]
Το 2018 γύρισε την τηλεοπτική σειρά Η ζωή εν τάφω, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Στράτη Μυριβήλη.
Προσωπική ζωή
ΕπεξεργασίαΟ Τ. Ψαρράς έχει νυμφευθεί 2 φορές. Ο πρώτος γάμος του (1985-1995) ήταν με την ηθοποιό Δήμητρα Χατούπη[16] η οποία συμμετείχε σε πολλά έργα του και ο δεύτερος (2003) με την απόφοιτη του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ., υπεύθυνη σπουδών και έρευνας του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.) Σοφία Δημουλά με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι.
Φιλμογραφία
ΕπεξεργασίαΣκηνοθέτης
Επεξεργασία
|
|
| Έτος | Τηλεοπτικές σειρές | Τηλεοπτικός σταθμός |
|---|---|---|
| 1980 | Πορεία 090 | ΥΕΝΕΔ |
| 1984 | Ο χρυσός νοικοκύρης | ΕΡΤ |
| 1988 | Καραβάν σαράι | ΕΡΤ1 |
| 1988 | Το μπουλούκι | ΕΡΤ1 |
| 1989 | Ασημίνα Λαΐου | ΕΡΤ3 |
| 1991 | Καθρέφτες | ΕΡΤ2 |
| 1992 | Το 13ο κιβώτιο | ΑΝΤ1 |
| 1995 | Πεζογραφία και πραγματικότητα | |
| 1996 | Ο πρίγκηπας | ΕΤ1 |
| 2000 | Οι λαοί των Βαλκανίων | ΕΡΤ3 |
| 2002-2011 | Εποχές και συγγραφείς | ΕΤ1 |
| 2005 | Ο θησαυρός της Αγγελίνας | ΝΕΤ |
| 2009 | Καρυωτάκης | ΕΤ1 |
| 2018 | Η ζωή εν τάφω | ΕΡΤ1 |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Τσιτσίμης, Γιάννης (Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2013). «Τάσος Ψαρράς». Περιοδικό Ένεκεν.
- ↑ «11o Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου». Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2014.
- ↑ «40,38 - 22, 57». Ελληνική βάση δεδομένων ταινιών μικρού μήκους. shortfilm.gr.
- ↑ «Δι' ασήμαντον αφορμήν». Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2014.
- ↑ «Μάης». Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2014.
- ↑ «Πορεία 090». Retro DB.
- ↑ 7,0 7,1 Μεθενίτης, Παύλος (9 Αυγούστου 2009). ««Αλλάξαμε τη γνώμη του κόσμου για τον Καρυωτάκη»». Ελευθεροτυπία. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=71070.
- ↑ «Εργοστάσιο (Το)». Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2014.
- ↑ «27o Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου». Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2014.
- ↑ «Το Μπουλούκι». Retro DB.
- ↑ «Η Άλλη Όψη (1991)». Άρθρο στην ενότητα HellasFilm. sevenart.
- ↑ Δανίκας, Δημήτρης (2 Μαΐου 1999). «Ελληνικός Κινηματογράφος: Το κράτος μοιράζει χρήματα, οι σκηνοθέτες επιμένουν, οι ταινίες τους όμως εξακολουθούν να βουλιάζουν εισπρακτικά». Το Βήμα. http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=110640.
- ↑ «Η σκόνη που πέφτει». Retro DB.
- ↑ Αγγελιδάκη, Κατερίνα (24 Απριλίου 2009). «Τάσος Ψαράς: Μύθοι και αλήθειες για τον Κώστα Καρυωτάκη». Ελευθεροτυπία. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=37916.
- ↑ «Τάσος Ψαράς: «Δεν μπορούμε να αποκόψουμε ούτε το παρελθόν, ούτε τον οραματισμό του μέλλοντος»». dramania.gr.
- ↑ «Η ηθοποιός Δήμητρα Χατούπη δίνει την πιο ψυχαναλυτική της συνέντευξη! | Το Κουτί της Πανδώρας». www.koutipandoras.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021.