Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ 2008 (Βουκουρέστι)

Η Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ για το 2008 έλαβε χώρα το διάστημα μεταξύ 2 - 4 Απριλίου στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας. Κύρια θέματα συζήτησης ήταν η πρόοδος των συμμαχικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν και το Κόσοβο, η περαιτέρω διεύρυνση της Συμμαχίας, οι σχέσεις ΝΑΤΟ - Ρωσίας, καθώς και διάφορα άλλα ζητήματα ήσσονος σημασίας (ενδυνάμωση συμμαχίας, αντιπυραυλική άμυνα κ.α). Η σύνοδος αυτή ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας ως προς τον αριθμό των χωρών και των διεθνών οργανισμών που μετείχαν. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γιάπ ντε χοπ Σέφερ είχε χαρακτηρίσει τη σύνοδο κορυφής στο Βουκουρέστι απρόβλεπτη.

Γενικές πληροφορίες

Κατά τη διάρκεια της άτυπης συνάντησης των υπουργών εξωτερικών των μελών του ΝΑΤΟ, στις 27 Απριλίου 2007 στο Όσλο, ο γενικός γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ ανακοίνωσε επισήμως ότι το Βουκουρέστι της Ρουμανίας θα φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής των ηγετών των μελών του ΝΑΤΟ για το 2008. Στις 11 Ιανουαρίου του 2008 ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ Τράιαν επισκέφθηκε το Βουκουρέστι όπου και συναντήθηκε με τον πρόεδρος της Ρουμανίας, Τραϊάν Μπασέσκου, καθώς και με τους πρωθυπουργό και υπουργό άμυνας της Ρουμανίας, προκειμένου να ενημερωθεί για τις ετοιμασίες ενόψει της συνόδου κορυφής. Τον επόμενο μήνα, και συγκεκριμένα στις 7 Φεβρουαρίου, οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ συναντήθηκαν για να συζητήσουν για τα θέματα της επικείμενης συνόδου κορυφής και στις 6 Μαρτίου στις Βρυξέλλες οι υπουργοί εξωτερικών προκειμένου να καθορίσουν την ατζέντα της συνόδου.

Στις 19.00 ώρα Ρουμανίας οι 26 ηγέτες των κρατών-μελών προσήλθαν σε δείπνο εργασίας στο «παλάτι του λαού» προσκεκλημένοι του προέδρου της Ρουμανίας.

Στο περιθώριο της συνάντησης με κοινή ανακοίνωση έγινε γνωστή η συνεργασία Τσεχίας - ΗΠΑ για εγκατάσταση στο έδαφος της πρώτης αντιπυραυλικής ασπίδας, κίνηση την οποία οι Σύμμαχοι αποφάσισαν να στηρίξουν καλώντας παράλληλα τη Ρωσία να μην σταθεί εμπόδιο. Επίσης ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί επιβεβαίωσε τις φήμες περί αποφάσεως μέσα στο 2008 για επιστροφή της Γαλλίας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, από το οποίο είχε αποχωρήσει το 1966.

Επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν

Το θέμα των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν ήταν ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχόλησαν τη σύνοδο κορυφής και συζητήθηκε τη δεύτερη μέρα της συνόδου. Ο Αφγανός υπουργός Άμυνας Αμπντούλ Ραχίμ Ουαρντάκ είχε απευθύνει έκκληση πριν από την έναρξη της συνόδου για αποστολή περισσοτέρων στρατευμάτων προκειμένου να ενισχυθεί ο αφγανικός στρατός ενώ ισχυρές πιέσεις για ενίσχυση του νατοϊκού στρατού είχε ασκήσει και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρτζ Μπους.

Στη συζήτηση έλαβαν μέρος οι Χαμίντ Καρζάι, πρόεδρος του Αφγανιστάν, Μπαν Κι- Μουν, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Παγκόσμιας Τράπεζας κ.α. Ο Τεοντόρ Μελεσκάνου, υπουργός Άμυνας της Ρουμανίας, δήλωσε ότι: «Πολλά από τα κράτη-μέλη του NATO τάχτηκαν υπέρ της ενίσχυσης των δυνάμεων της Συμμαχίας στο Αφγανιστάν» ενώ ο πρόεδρος Μπους ανήγγειλε την αποστολή 3.500 Αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν. Ο Καναδάς αποφάσισε την παραμονή των 2.500 στρατιωτών του υπό την προϋπόθεση να ενισχυθεί από νατοϊκές δυνάμεις, πράγμα και το οποίο αποφασίστηκε να γίνει από τη Συμμαχία, η Ρουμανία ανήγγειλε την αποστολή άλλων 120 στρατιωτών, υπό την προϋπόθεση ότι θα στείλουν και άλλες χώρες στρατεύματα, ενώ η Γαλλία δια στόματος Νικολά Σαρκοζί είχε ανακοινώσει πριν τη σύνοδο την πρόθεσή της να αποστείλει γύρω στους 700 στρατιώτες στο Αφγανιστάν.

Διεύρυνση Συμμαχίας

Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (συνταγματικό όνομα: Δημοκρατία της Μακεδονίας) είχε εκφράσει από καιρό την πρόθεσή της για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Εκκρεμούσε όμως το πρόβλημα της ονομασίας της που προέβαλε η ελληνική πλευρά και το οποίο δεν είχε λυθεί παρά τις διαπραγματεύσεις που είχαν πραγματοποιηθεί τις προηγούμενες ημέρες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Η ελληνική κυβέρνηση είχε δηλώσει πριν από τη σύνοδο κορυφής την πρόθεσή της να ασκήσει βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ.

Παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής στο επίσημο δείπνο εργασίας της πρώτης ημέρας της συνόδου ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δεχτεί την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ από τη στιγμή που δεν έχει εξευρεθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση και ότι οποιαδήποτε λύση βρεθεί θα πρέπει να έχει την έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να είναι μόνιμη και όχι προσωρινή. Την ελληνική θέση στήριξε η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γερμανία και η Γαλλία. Μάλιστα ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί δήλωσε χαρακτηριστικά: «είμαστε αλληλέγγυοι με τους Έλληνες, πιστεύουμε ότι πρέπει να βρεθεί λύση. Έχω ουγγαρέζικες ρίζες, αλλά έχω και ελληνικές και τις αποδέχομαι πλήρως». Την αντίθεσή τους στη στάση της Ελλάδας έδειξαν οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Σλοβενία, η Τσεχία, η Εσθονία και η Λιθουανία ενώ οι υπόλοιπες χώρες κράτησαν σχετικά ουδέτερη στάση.

Ο εκπρόσωπος του τύπου του ΝΑΤΟ δήλωσε: «Η Ελλάδα ξεκαθάρισε πως παρά το γεγονός ότι θα επιθυμούσε και η ίδια να δει το συντομότερο δυνατό την ΠΓΔΜ να εντάσσεται στο ΝΑΤΟ, δεν είναι δυνατόν να συναινέσει στο βαθμό που παραμένει ανεπίλυτο το ζήτημα της ονομασίας» ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζωρτζ Μπους εξέφρασε τη λύπη του για τη μη πρόσκληση της ΠΓΔΜ εκφράζοντας παράλληλα την ευχή για γρήγορη λύση. Το τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου ανέφερε ότι η ένταξη της ΠΓΔΜ εξαρτάται απο την επίλυση του προβλήματος της ονομασίας και ότι αυτό εύχονται (οι 26 ηγέτες) να γίνει σύντομα. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ δήλωσε: «Συμφωνήσαμε ότι η πρόσκληση στη FYROM θα υπάρξει μόλις επιτευχθεί μία αμοιβαία αποδεκτή λύση για το ζήτημα της ονομασίας».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Αντόνιο Μιλόσοσκι, δήλωσε ότι «παρ´όλο που η Μακεδονία εκπλήρωσε όλα τα απαραίτητα κριτήρια για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η υποψηφιότητά της μπλοκαρίστηκε από την Ελλάδα… Όλες οι χώρες υποστήριξαν την ένταξη της Μακεδονίας, με εξαίρεση την Ελλάδα» ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της ΠΓΔΜ Νίκολα Ντιμιτρόφ υποστήριξε ότι παραβιάστηκε η ενδιάμεση συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ. Αν και αρχικά είχε αποφασιστεί η αντιπροσωπεία της ΠΓΔΜ να αποχωρήσει πριν από τη λήξη της Συνόδου, τελικά ύστερα από συνάντηση του προέδρου Τζωρτζ Μπους με τον ομόλογό του, Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, και τον πρωθυπουργό, Νίκολα Γκρούεβσκι, αποφασίστηκε να παραμείνουν μέχρι και τη λήξη. Τέλος ο Μιλόσοσκι προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε μελλοντική αποσταθεροποίηση στην περιοχή θα είναι απότοκος της όλης στάσης της Ελλάδας.

Αλβανία - Κροατία

Οι 26 ηγέτες των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ αποφάσισαν να ξεκινήσει η διαδικασία ένταξης της Αλβανίας και της Κροατίας.

Αναφορικά με τις εξελίξεις ο πρόεδρος της Αλβανίας Μπαμίρ Τόπι δήλωσε ότι η χώρα του υπογράφει την πλέον σημαντική συνθήκη στην ιστορία της ενώ ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα εξέφρασε τη βαθιά του ευγνωμοσύνη προς τους ηγέτες των μελών του ΝΑΤΟ για την ιστορική απόφαση που έλαβαν ενώ τόνισε ότι η ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ αποτελεί απόδειξη ότι πέτυχαν οι προσπάθειες των Αλβανών να περάσει η χώρα από το κομμουνιστικό καθεστώς στη δημοκρατία και την ελευθερία.

Γεωργία - Ουκρανία

Το θέμα της ένταξης της Γεωργίας και της Ουκρανίας απασχόλησε ιδιαίτερα τους 26 ηγέτες των κρατών μελών του ΝΑΤΟ κυρίως λόγω των αντιδράσεων της Ρωσίας. Οι δύο χώρες άνηκαν στο Ανατολικό μπλοκ και γι´αυτό και η Ρωσία αντιτίθετο στην ένταξή τους.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Γκριγκόρι Καράσιν, είχε δηλώσει ότι: «Η είσοδος της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα προκαλέσει μια βαθειά κρίση στις ρωσο-ουκρανικές σχέσεις, και αυτό θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ασφάλεια» ενώ ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ, τόνισε ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποια θα είναι τα αποτελέσματα στις περιπτώσεις της Ουκρανίας και της Γεωργίας. Την αντίθεσή του σε οποιαδήποτε προσπάθεια ένταξης των δύο αυτών χωρών είχε επισημάνει και ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Φιγιόν, ο οποίος είχε προτείνει πρώτα διάλογο με τη Μόσχα, και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Υπερ της ένταξης είχαν ταχθεί οι ΗΠΑ, με τον πρόεδρό τους να ασκεί συνεχείς πιέσεις.

Στη σύνοδο η Γαλλία και η Γερμανία εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην ένταξη της Γεωργίας και της Ουκρανίας μη θέλοντας να συγκρουστούν με τη Ρωσία και θεωρώντας παράλληλα ότι είναι πολύ νωρίς για να ενταχθούν. Ο εκπρόσωπος τύπου του ΝΑΤΟ, Τζέιμς Απατουράι δήλωσε ότι «η γενική αίσθηση είναι ότι το σχέδιο δράσης για ένταξη είναι θέμα όχι του εάν, αλλά του πότε». Από την πλευρά του ο γ.γ. του Νάτο Σέφερ επισήμανε ότι το ΝΑΤΟ χαιρετίζει τις ευρω-ατλαντικές φιλοδοξίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας και οι ηγέτες του ΝΑΤΟ δεσμεύτηκαν ότι αυτές οι δύο χώρες θα γίνουν μία μέρα μέλη της Συμμαχίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Γεωργίας, Νταβίτ Μπακράτζε δήλωσε ότι το έγγραφο αυτό αποτελεί ένα ιστορικό επίτευγμα στις σχέσεις μεταξύ Γεωργίας και Συμμαχίας ενώ ο πρόεδρος της χώρας Μιχαήλ Σαακασβίλι άφησε σαφείς αιχμές για τη μελλοντική στάση της Ρωσίας.

Άλλα ζητήματα

Στη σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου αποφασίστηκε η επόμενη σύνοδος του 2009 να φιλοξενηθεί στις όχθες του Ρήνου στο Στρασβούργο και το Κελ από τη Γαλλία και τη Γερμανία ως ένδειξη φιλίας των δύο αυτών χωρών.

Την τρίτη ημέρα της Συνόδου ήταν προγραμματισμένη η συνάντηση ΝΑΤΟ - Ρωσίας παρουσία του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν. Στη συνάντησή αυτή που χαρακτηρίστηκε από τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ ως θετική, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν επέκρινε το ΝΑΤΟ για τις υποσχέσεις ένταξης που έδωσε προς την Ουκρανία και τη Γεωργία ενώ ζήτησε να εξέλθει από την απομόνωση το Ιράν. Σημαντική επίσης ήταν και η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των δύο πλευρών για διέλευση μη στρατιωτικού υλικού από το ρωσικό έδαφος προς τις νατοϊκές δυνάμεις του Αφγανιστάν.