Συνέλευση του Καντονίου

Η Συνέλευση του Καντονίου (γερμανικά: Landsgemeinde, Γερμανική προφορά: ˈlantsɡəˌmaɪndə) είναι ένα δημόσιο σύστημα ψηφοφορίας που λειτουργεί με τον κανόνα της πλειοψηφίας, το οποίο αποτελεί μια από τις παλαιότερες μορφές άμεσης δημοκρατίας. Εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται –σε μερικά μέρη– σε περιφερειακό πολιτικό επίπεδο στην Ελβετία, ενώ παλαιότερα ασκούνταν σε οκτώ καντόνια.

Συνέλευση του Καντονίου Landsgemeinde
Είδος
Τύπος	Συνέλευση
Τόπος συνεδριάσεων
Ελβετία

Για πρακτικούς λόγους, η καντονική συνέλευση έχει καταργηθεί σε επίπεδο καντονίων σε όλα εκτός από δύο καντόνια όπου εξακολουθεί να κατέχει την ανώτατη πολιτική εξουσία: στο Άπεντσελ Ίνερροντεν και στο Γκλάρους. Η συνέλευση συγκαλείται επίσης σε ορισμένες περιοχές των καντονίων του Άπεντσελ Ίνερροντεν, του Γκριζούν και του Σβυτς για να ψηφίσει για τοπικά ζητήματα.

Οι πολίτες του καντονίου ή της περιοχής συναντώνται μια συγκεκριμένη ημέρα στο ύπαιθρο για να αποφασίσουν για συγκεκριμένα θέματα. Η ψηφοφορία ολοκληρώνεται από όσους είναι υπέρ μιας κίνησης σηκώνοντας τα χέρια ψηλά. Ιστορικά, η μόνη απόδειξη της υπηκοότητας που απαιτείται για τους άνδρες για να εισέλθουν στην περιοχή ψηφοφορίας ήταν να δείξουν το τελετουργικό ξίφος τους ή το ελβετικό στρατιωτικό όπλο (ξιφολόγχη). Αυτό έδωσε απόδειξη ότι ήταν ελεύθεροι που τους επιτρεπόταν να κρατούν όπλα και να ψηφίζουν. Ενώ έχουν εισαχθεί οι κάρτες ψηφοφορίας, στο Άπεντσελ η παρουσίαση ενός πλευρικού βραχίονα εξακολουθεί να ισχύει για τους άνδρες αντί για την κάρτα ψήφου.

Η συνέλευση του καντονίου ήταν ο κυρίαρχος θεσμός των ελβετικών αγροτικών καντονίων από τον ύστερο Μεσαίωνα, ενώ στις πόλεις-καντόνια όπως η Λουκέρνη, το Σαφχάουζεν ή η Βέρνη, δεν ιδρύθηκε ποτέ μια γενική συνέλευση όλων των πολιτών.

Ορισμός

Δομή

Στη συνέλευση, οι πολίτες μιας περιφέρειας ή καντονίου συγκεντρώνονται ετησίως σε έναν δημόσιο χώρο κάτω από τον ανοιχτό ουρανό για να ψηφίσουν για μια σειρά ερωτήσεων ψηφοδελτίων. Ανάλογα με το καντόνι, σηκώνουν το χέρι ή το δελτίο ταυτότητας του ψηφοφόρου για να αποδεχτούν ή να απορρίψουν την πρόταση, η οποία αποτελεί μη ανώνυμη ψηφοφορία. Η απόφαση λαμβάνεται με τον κανόνα της πλειοψηφίας, και σε περίπτωση αβεβαιότητας, ο Αρχιδικαστής (Landammann) εκτιμά σε ποια πλευρά πέφτει η πλειοψηφία με τη βοήθεια των συναδέλφων του από το κοινοτικό συμβούλιο.

Η διάρκεια της συνέλευσης ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των δύο καντονίων που το συγκαλούν ακόμη. Στο Γκλάρους, λόγω του υψηλού επιπέδου συζήτησης και της δυνατότητας των πολιτών να προτείνουν τροποποίηση ενός υπάρχοντος άρθρου - νόμου ή εισαγωγή νέου, διαρκεί από 2 έως 4,5 ώρες κατά μέσο όρο. Στο Άπεντσελ Ίνερροντεν από την άλλη πλευρά, η συζήτηση είναι περιορισμένη, επομένως η συνέλευση συνήθως τελειώνει μετά από 1 έως 2,5 ώρες.

Θέμα των ψήφων

Συμπτωματικό του ομοσπονδιακού συστήματος της Ελβετίας, η συνέλευση διαφέρει ως προς το εύρος της χρήσης του από καντόνι σε καντόνι. Η νομοθετική εξουσία αφορά τόσο στο Άπεντζελ Ίνερροντεν όσο και στο Γκλάρους, όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εφαρμογή νόμων ή την τροποποίηση του συντάγματος του καντονιού. Στο Άπεντζελ Ίνερροντεν, μπορεί επίσης να καλύπτει κυβερνητικά ζητήματα, ενώ στο Γκλάρους οι φορολογικοί νόμοι ρυθμίζονται με απόφαση της συνέλευσης, και εναλλακτικές νομοθετικές αντιπροτάσεις («εποικοδομητικά δημοψηφίσματα») μπορούν να διατυπωθούν από τους πολίτες και να ψηφιστούν με αυτήν την ευκαιρία. Σε κανένα από τα δύο καντόνια δεν χρησιμοποιείται η συνέλευση για την εκλογή του κοινοβουλίου.

Σχετικά πολιτικά παραδείγματα και κριτικές

Καντονική συνέλευση στο Γκλάρους το 2009

Άμεση δημοκρατία

Η Συνέλευση του Καντονίου αποτελεί έναν από τους πυλώνες του άμεσου δημοκρατικού πυρήνα της ελβετικής πολιτικής δομής. Ακόμα κι αν η χρήση του μειώθηκε σημαντικά τον περασμένο αιώνα, εξακολουθεί να θεωρείται ως χαρακτηριστικός θεσμός της ελβετικής δημοκρατίας και γενικά θεωρείται ως συμμετοχική και περιεκτική δημοκρατική πρακτική. Ωστόσο, ενώ η συμμετοχή σύμφωνα με τα συντάγματα των καντονίων, όχι μόνο ενθαρρύνεται αλλά απαιτείται, και ως μέρος του πολιτικού καθήκοντος των ενδιαφερόμενων ατόμων, δεν είναι σαφές εάν η συνέλευση προσφέρει καλύτερη περιεκτικότητα και προωθεί υψηλότερο επίπεδο συμμετοχής από την παραδοσιακή ανώνυμη ψηφοφορία. Ο Paul Lucardie σημειώνει για παράδειγμα ότι: «Τα στοιχεία δείχνουν ότι η συμμετοχή στις συνελεύσεις στο Άπεντζελ και στο Γκλάρους, καθώς και στις περισσότερες συναθροίσεις της πόλης στο Βερμόντ και πιθανώς επίσης στην αρχαία Αθήνα, περιοριζόταν πάντα στο είκοσι τοις εκατό περίπου του πληθυσμού.»

Επιπλέον, η συμπερίληψη των γυναικών ήταν μέχρι πρόσφατα ένα από τα κύρια μέλημα για την ενσωμάτωση της συνέλευσης. Μέχρι το 1991, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν στη συνέλευση στο Άπεντζελ Ίνερροντεν, το οποίο ήταν το τελευταίο καντόνι της Ελβετίας που παραχώρησε στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου, καθιστώντας την εξαιρετικά καθυστερημένη εισαγωγή του δικαιώματος ψήφου των γυναικών σε μια ευρωπαϊκή χώρα.

Οχλοκρατία

Υπήρξαν προτάσεις για την τοποθέτηση του συστήματος της συνέλευσης κοντά στην «οχλοκρατία» ή την «τυραννία της πλειοψηφίας». Οι Blum και Köhler πρότειναν ότι μπορεί να υπάρχει μόνο ένα «περιορισμένο επίπεδο προκαταρκτικής συζήτησης» που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποτυχία να ληφθούν υπόψη οι απόψεις της μειοψηφίας.

Το σύστημα ανοιχτής ψηφοφορίας φαινομενικά αποτυγχάνει να εξασφαλίσει το απόρρητο της ψήφου. Η Ελβετία εισήγαγε ρητά μια εξαίρεση από το άρθρο 25 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα προκειμένου να προστατεύσει την συνέλευση, αποφεύγοντας να συμμορφωθεί με το γράμμα του άρθρου 21.3 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που προστατεύει το απόρρητο της ψήφου. Η Ελβετία δεν έχει επικυρώσει ποτέ το πρώτο πρωτόκολλο σύμβασης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για παρόμοιο λόγο.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο κοινωνικός έλεγχος και άλλες διαδικασίες χειραγώγησης του πλήθους ενδέχεται να εμποδίσουν τους πολίτες να ψηφίσουν σύμφωνα με τις δικές τους προτιμήσεις και να παραπλανηθούν. Από την άλλη, σύμφωνα με την ελληνική αρχαία παράδοση της παρρησίας -κυριολεκτικά «λέγοντας τα πάντα»- μια δημόσια συνέλευση θα μπορούσε να διδάξει τα άτομα να εκφράζουν τις απόψεις τους με ειλικρίνεια και συλλογική ευθύνη.

Δείτε επίσης

• Εκκλησία του Δήμου
• Απόλυτη δημοκρατία
• Άμεση δημοκρατία
• Περιεκτική Δημοκρατία
• Συμμετοχική δημοκρατία

Βιβλιογραφία

• T. Favre-Bulle. (2015) The Urban Diffusion of Local Direct Democracy μεταξύ Ελβετίας και Ηνωμένων Πολιτειών.
• H. Ryffel. (1903) Die schweizerische Landsgemeinde nach geltendem Rechte.
• W.-A. Liebeskind. (1971) L. et suffrage féminin, pp. 371–375.
• S. Duroy. (1987) «Les "Landsgemeinden suisses"», στο Les procédés de la démocratie semi-directe dans l'administration locale en Suisse, σελ. 1-94.
• Schaub, Hans-Peter. (2012) Μεγιστοποιώντας την Άμεση Δημοκρατία – με Λαϊκές Συνελεύσεις ή με Ψήφους; Ελβετική Ένωση Πολιτικών Επιστημών.
• HR Stauffacher. (1989) Herrschaft und Landsgemeinde.
• P. Blickle. (1990) «Friede und Verfassung, Voraussetzungen und Folgen der Eidgenossenschaft von 1291», στο Innerschweiz und frühe Eidgenossenschaft 1, pp. 15–202.
• U. Kälin. (1991) Die Urner Magistratenfamilien.
• Λ. Κάρλεν. (1996) «Die Landsgemeinde», στο Die Ursprünge der schweizerischen direkten Demokratie, ed. A. Auer, pp. 15–25 (με Βιβλ. ).
• F. Brändle. (2005) Demokratie und Charisma.
• Β. Άντλερ. (2006) Die Entstehung der direkten Demokratie.
• B. Wickli. (2006) Politische Kultur und die "reine Demokratie".