Βικιπαίδεια

Συμφωνία του Ντέιτον

ειρηνευτική συμφωνία που έληξε τον Πόλεμο της Βοσνίας το 1995

Η Συμφωνία του Ντέιτον είναι η ειρηνευτική συμφωνία που επιτεύχθηκε στην βάση της πολεμικής αεροπορίας Ράιτ-Πάτερσον του Ντέιτον, στο Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών, την 1η Νοεμβρίου 1995, και υπογράφηκε επίσημα στο Παρίσι την 14η Δεκεμβρίου 1995. Με τη συμφωνία αυτή έληξε ο Πόλεμος της Βοσνίας.

Συμφωνία του Ντέιτον
Καθισμένοι αριστερά προς δεξιά: Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, Αλίγια Ιζετμπέγκοβιτς, Φράνιο Τούτζμαν, στο Ντέιτον, Οχάιο των ΗΠΑ, την 21η Νοεμβρίου 1995.
ΤύποςΕιρηνευτική συμφωνία
Προσχέδιο21 Νοεμβρίου 1995 (1995-11-21)
Ντέιτον, Οχάιο, ΗΠΑ
Υπογραφή14 Δεκεμβρίου 1995 (1995-12-14)
ΤοποθεσίαΠαρίσι, Γαλλία
Υπογράφοντες
Συμβαλλόμενοι
Γλώσσες
4 γλώσσες
Αγγλικά
Βοσνιακά
Κροατικά
Σερβικά
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Τα αντιμαχόμενα μέρη συμφώνησαν για παύση των εχθροπραξιών και προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στο κράτος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Η χώρα διαιρέθηκε σε δύο οντότητες, τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας και την Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.[2]

Ιστορία

Επεξεργασία

Ο Πόλεμος της Βοσνίας ήταν μία τραγωδία που έπληξε τη χώρα για τριάμισι χρόνια, το 1992-1995. Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1995, οι παγκόσμιες δυνάμεις (κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία) από την Ομάδα Επαφής, άσκησαν έντονες πιέσεις στους ηγέτες των τριών αντιμαχόμενων πλευρών για να προσέλθουν σε διαπραγματεύσεις στο Ντέιτον του Οχάιο.[3]

Η ειρηνευτική διάσκεψη διεξήχθη την 1-21 Νοεμβρίου 1995. Οι κύριοι συμμετέχοντες ήταν:

Στις διαπραγματεύσεις ηγήθηκαν ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο Γουόρεν Κρίστοφερ, ο διαπραγματευτής Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, και δύο συμπρόεδροι: ο Ειδικός Εντεταλμένος της ΕΕ, ο Καρλ Μπιλντ, και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, ο Ιγκόρ Ιβάνοφ.

Ο στρατηγός Γουέσλεϊ Κλαρκ συμμετείχε ως μέρος της Αμερικανικής αντιπροσωπείας. Η επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν η Πολίν Νέβιλ-Τζόουνς, η πολιτική διευθύντρια του Βρετανικού Γραφείου Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας. Ο αντιστράτηγος Ντέιβιντ Λίκεϊ ήταν ο στρατιωτικός αντιπρόσωπος του Η.Β. Ο Πωλ Γουίλιαμς, ο πρόεδρος και συνιδρυτής του ΜΚΟ "Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο και Πολιτική", ήταν ο νομικός σύμβουλος της Βοσνιακής αντιπροσωπείας.[4][5]

Η βάση της πολεμικής αεροπορίας Ράιτ-Πάτερσον στο Ντέιτον του Οχάιο είναι η εγκατάσταση που επιλέχθηκε για τις διαπραγματεύσεις με κριτήριο την ασφάλεια. Φιλοξένησε πάνω από 800 άτομα, προσωπικό και συμμετέχοντες, που προσήλθαν για την συνδιάσκεψη. Οι διοργανωτές μερίμνησαν για την άνεση του χώρου και προετοίμασαν το σκηνικό τοπίο για την ειρήνη. Απέτρεψαν τις πρώιμες διαρροές πληροφοριών στον Τύπο για να αποφύγουν τις ξένες επιρροές στην πορεία των συζητήσεων.[6]

 
Η υπογραφή της συμφωνίας στο Παρίσι.

Οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν την 21η Νοεμβρίου 1995. Το πλήρες και επίσημο κείμενο της συμφωνίας υπογράφηκε στο Παρίσι την 14η Δεκεμβρίου 1995.[7] Παρευρέθηκαν ως μάρτυρες: ο Ισπανός πρωθυπουργός Φελίπε Γκονζάλες, ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, ο Βρετανός Πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ, ο Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ και ο Ρώσος πρωθυπουργός Βίκτορ Τσερνομιρντίν.

Περιεχόμενο

Επεξεργασία

Γενικό Πλαίσιο της Συμφωνίας

Επεξεργασία

Στο Γενικό Πλαίσιο της Συμφωνίας για Ειρήνη στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη τονίζεται η αναγκαιότητα για παύση των εχθροπραξιών και προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή. Αναγνωρίζεται ότι τα εμπλεκόμενα μέρη τήρησαν τις προγενέστερες συμφωνίες, όπως την συμφωνία της 8ης Σεπτεμβρίου 1995 για τις Βασικές Αρχές, και τις συμφωνίες παύσης πυρός της 14ης Σεπτεμβρίου και της 5ης Οκτωβρίου 1995. Το Γενικό Πλαίσιο περιλαμβάνει 11 άρθρα που αναλύονται λεπτομερώς στα παραρτήματα της Συμφωνίας.[8]

Προσάρτημα 1Α: Στρατιωτικές πτυχές της Ειρηνευτικής Συμφωνίας

Επεξεργασία

Τα εμπλεκόμενα μέρη συμφώνησαν να επιταχύνουν τις εξελίξεις που οδηγούν σε αποκατάσταση της φυσιολογικής ζωής στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, και να συνεργαστούν με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς και υπηρεσίες. Συμφωνήθηκε η παύση των εχθροπραξιών, η απομάκρυνση των ξένων δυνάμεων και η ανταλλαγή κρατουμένων. Επίσης, ότι η πολυεθνική Δύναμη Εφαρμογής της συμφωνίας IFOR, υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ, θα αναπτυχθεί στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη για ένα χρόνο, αντικαθιστώντας την Δύναμη Προστασίας των Ηνωμένων Εθνών (UNPROFOR).[9][10]

Προσάρτημα 1Β: Σταθεροποίηση της Περιοχής

Επεξεργασία

Τα μέρη συμφώνησαν στη λήψη μέτρων για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και ασφάλειας στην περιοχή, που είναι απαραίτητα για την επίτευξη σταθερής ειρήνης.[11]

Προσάρτημα 2: Οριοθέτηση της επικράτειας

Επεξεργασία

Η Βοσνία και Ερζεγοβίνη διαιρέθηκε σε δύο οντότητες, την Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και την Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας. Ορίστηκαν οι επικράτειές τους. Στο άρθρο Ε' συμφωνήθηκε κοινή διαιτησία των δύο μερών για την αμφισβητούμενη επικράτεια της περιφέρειας Μπέρτσκο, και ο διορισμός διαιτητικών οργάνων.[12]

Προσάρτημα 3: Εκλογές

Επεξεργασία

Τα συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν ότι είναι θεμιτή η διοργάνωση δημοκρατικών εκλογών, σε πολιτικά ουδέτερο περιβάλλον, με μυστική ψηφοφορία, χωρίς φόβους και προκαταλήψεις. Ως ψηφοφόροι ορίστηκαν όλοι οι πολίτες της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης που έχουν ηλικία άνω των 18 ετών. Ο ΟΑΣΕ ανέλαβε την εποπτεία των εκλογών και ίδρυσε μία Προσωρινή Εκλογή Επιτροπή. Επίσης, ιδρύθηκε μία Μόνιμη Εκλογική Επιτροπή για τις μεταγενέστερες εκλογές.[13]

Προσάρτημα 4: Σύνταγμα

Επεξεργασία

Το Σύνταγμα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης είναι εμπνευσμένο από την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και τη Διακήρυξη για τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες (1992). Περιλαμβάνει:

  • Άρθρο 1: Ορισμός και περιγραφή του κράτους της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
  • Άρθρο 2: Ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες
  • Άρθρο 3: Αρμοδιότητες και καθήκοντα των οργανισμών της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
  • Άρθρο 4: Ίδρυση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης
  • Άρθρο 5: Ίδρυση του Προεδρείου, αρμοδιότητες του Υπουργικού Συμβουλίου.
  • Άρθρο 6: Ίδρυση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
  • Άρθρο 7: Ίδρυση της Κεντρικής Τράπεζας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
  • Άρθρο 8: Ετήσιος οικονομικός προϋπολογισμός.
  • Άρθρο 9: Γενικές διατάξεις
  • Άρθρο 10: Η διαδικασία για Συνταγματικές τροποποιήσεις.
  • Άρθρο 11: Μεταβατικές ρυθμίσεις.
  • Άρθρο 12: Έναρξη ισχύος[14]

Παράρτημα 5: Διαιτησία

Επεξεργασία

Τα εμπλεκόμενα μέρη συμφώνησαν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν ένα σύστημα διαιτησίας για την επίλυση διαφορών μεταξύ τους.[15]

Προσάρτημα 6: Ανθρώπινα Δικαιώματα

Επεξεργασία

Άρθρο 1: Σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Άρθρα 2, 3: Ίδρυση της Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Έδρα, προσωπικό και προϋπολογισμός.

Άρθρα 4, 5, 6: Ίδρυση του Γραφείου του Διαμεσολαβητή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δικαιοδοσία και αρμοδιότητες.[16]

Προσάρτημα 7: Πρόσφυγες και εκτοπισμένοι άνθρωποι

Επεξεργασία

Άρθρα 1-6: Δικαιώματα των προσφύγων, επαναπατρισμός, αμνηστία.

Άρθρα 7-16 : Ίδρυση της Επιτροπής για τους πρόσφυγες και τους εκτοπισμένους ανθρώπους. Σύσταση, έδρα, προσωπικό, προϋπολογισμός, αρμοδιότητες.[17]

Προσάρτημα 8: Επιτροπή Προστασίας των Εθνικών Μνημείων

Επεξεργασία

Ίδρυση της επιτροπής, έδρα, προσωπικό, αρμοδιότητες και τρόπος λειτουργίας.[18]

Προσάρτημα 9: Δημόσιοι Οργανισμοί της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης

Επεξεργασία

Άρθρο 1: Ίδρυση της Επιτροπής για τους Δημόσιους Οργανισμούς

Άρθρο 2: Ίδρυση του Οργανισμού Μεταφορών για την οργάνωση και λειτουργία των κυκλοφοριακών υποδομών (οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, λιμένες, κ.α.)[19]

Προσάρτημα 10: Γραφείο Υπάτου Εκπροσώπου

Επεξεργασία

Ίδρυση του Γραφείου Υπάτου Εκπροσώπου, που θα επιβλέπει την εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας.[20]

Προσάρτημα 11: Διεθνής Αστυνομική Δύναμη

Επεξεργασία

Ίδρυση μίας υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών για την αστυνόμευση της περιοχής.[21][22][23][24]

Ακολουθούν η Συμφωνία για Υπογραφή της Ειρηνευτικής Συμφωνίας στο Παρίσι[25], οι Συνοδευτικές Επιστολές[26] και η Τελική Δήλωση.[27]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Summary of the Dayton Peace Agreement on Bosnia-Herzegovina». www1.umn.edu. 30 Νοεμβρίου 1995. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2016. 
  2. ↑ «Dayton Agreement» (PDF). 
  3. ↑ «The War in Bosnia, 1992–1995 - 1993–2000 - Milestones - Office of the Historian». web.archive.org. 24 Σεπτεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  4. ↑ Maxwell, Rohan· Olsen, John Andreas (20 Φεβρουαρίου 2015). Destination NATO: Defence Reform in Bosnia and Herzegovina, 2003–13. Routledge. ISBN 978-1-317-97391-1. 
  5. ↑ «PILPG». PILPG (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  6. ↑ Hartwell, Leon (2019). «Conflict Resolution: Lessons from the Dayton Peace Process» (στα αγγλικά). Negotiation Journal 35 (4): 443–469. doi:10.1111/nejo.12300. ISSN 1571-9979. 
  7. ↑ «Dayton Accords». US Department of State. 30 Μαρτίου 1996. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2014. 
  8. ↑ «General Framework Agreement for Peace in Bosnia and Herzegovina». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  9. ↑ «IATE: IFOR». 
  10. ↑ «Annex 1A: Military Aspects of the Peace Settlement». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  11. ↑ «Annex 1B: Regional Stabilization». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  12. ↑ «Annex 2: Inter-Entity Boundary». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  13. ↑ «Annex 3: Elections». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  14. ↑ «Annex 4: Constitution». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  15. ↑ «Annex 5: Arbitration». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  16. ↑ «Annex 6: Human Right». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  17. ↑ «Annex 7: Refugees and Displaced Persons». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  18. ↑ «Annex 8: Commission to Preserve National Monuments». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  19. ↑ «Annex 9: Bosnia and Herzegovina Public Corporations». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  20. ↑ «Annex 10: Civilian Implementation». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  21. ↑ «Annex 11: International Police Task Force». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  22. ↑ «The UN International Police Task Force». 
  23. ↑ «EUR-Lex - 32002E0210 - EN - EUR-Lex». eur-lex.europa.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. Το 2003 η "Αστυνομική Αποστολή της ΕΕ" διαδέχθηκε την "Διεθνή Αστυνομική Δύναμη". 
  24. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (21 Ιουνίου 2012). «Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Ολοκληρώνεται η αστυνομική αποστολή της ΕΕ». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  25. ↑ «Agreement on Initialling the General Framework Agreement». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  26. ↑ «Side-Letters». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
  27. ↑ «Concluding Statement». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Συμφωνία_του_Ντέιτον&oldid=9598201"