Σταβάνγκερ

Το Σταβάνγκερ (νορβηγικά: Stavanger, προφορά με το ΔΦΑ /stəˈvæŋə/) είναι πόλη και δήμος της Νορβηγίας. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη και τρίτη μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή (με το γειτονικό Σάντνες) της χώρας και το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας Rόγκαλαντ. Ο Δήμος είναι ο τέταρτος σε πληθυσμό της Νορβηγίας. Βρίσκεται στην ομώνυμη χερσόνησο στη νοτιοδυτική Νορβηγία, με επίσημο έτος ίδρυσης το 1125, τη χρονιά που ολοκληρώθηκε ο Καθεδρικός Ναός του. Πυρήνας του Σταβάνγκερ είναι τα ξύλινα σπίτια, σε μεγάλο βαθμό του 18ου και του 19ου αιώνα, που προστατεύονται και θεωρούνται μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κέντρο της πόλης και το εσωτερικό της να διατηρήσει τον χαρακτήρα μικρής πόλης με ασυνήθιστα υψηλή αναλογία μονοκατοικιών και έχει συμβάλει σημαντικά στην εξάπλωση της πληθυσμιακής αύξησης της πόλης στα απομακρυσμένα τμήματα του Μείζονος Σταβανγκερ.

Σταβάνγκερ
Σημαία Έμβλημα
Σταβάνγκερ 58°58′12″N 5°43′53″E
Χώρα	Νορβηγία
Διοικητική υπαγωγή	Ρόγκαλαντ
Ίδρυση	1125
Διοίκηση
• mayor of Stavanger	Sissel Knutsen Hegdal (από 2023)
• Μέλος του/της	International Cities of Refuge Network
Έκταση	262,52 km²
Υψόμετρο	1 μέτρο
Πληθυσμός	146.011 (1  Ιανουαρίου 2023)
Ζώνη ώρας	UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού

Έτος	Πληθ.	±%
1769	3.337	—
1951	50.617	+1416.8%
1960	52.835	+4.4%
1970	81.741	+54.7%
1980	89.913	+10.0%
1990	97.570	+8.5%
2000	108.818	+11.5%
2010	123.850	+13.8%

Η ταχεία πληθυσμιακή ανάπτυξη της πόλης στα τέλη του 20ου αιώνα οφείλεται κυρίως στην ανερχόμενη υπεράκτια πετρελαϊκή βιομηχανία της Νορβηγίας, που σήμερα αποτελεί τη βασική βιομηχανία στην περιοχή του Σταβάνγκερ και η πόλη αναφέρεται ευρέως ως η πετρελαϊκή πρωτεύουσα της Νορβηγίας. Η νορβηγική ενεργειακή εταιρεία Equinor, η μεγαλύτερη εταιρεία στην περιοχή των Βόρειων Χωρών, έχει την έδρα της στο Σταβάνγκερ. Πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκονται στο Σταβάνγκερ. Το μεγαλύτερο από αυτά είναι το ομώνυμο Πανεπιστήμιο.

Στο Σταβάνγκερ βρίσκονται εθνικές και διεθνείς στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένου του Κοινού Κέντρου Πολέμου του ΝΑΤΟ. Άλλοι διεθνείς φορείς, και κυρίως τοπικά υποκαταστήματα ξένων εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, συμβάλλουν περαιτέρω στο σημαντικό ξένο πληθυσμό της πόλης. Οι μετανάστες αποτελούν το 11,3% του πληθυσμού της. Το Σταβάνγκερ, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, είχε σταθερά ποσοστό ανεργίας σημαντικά χαμηλότερο από το νορβηγικό και τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το 2011 το ποσοστό ανεργίας ήταν μικρότερο από 2% . Η πόλη είναι επίσης μεταξύ εκείνους που περιλαμβάνονται σε διάφορους καταλόγους των ακριβών πόλεων στον κόσμο και από ορισμένους δείκτες έχει καταταχθεί ως η πιο ακριβή πόλη στον κόσμο.

Το Σταβάνγκερ εξυπηρετείται από το διεθνές Αεροδρόμιο Σόλα, που προσφέρει πτήσεις προς πόλεις στις περισσότερες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και περιορισμένο αριθμό διηπειρωτικών πτήσεων τσάρτερ. Το αεροδρόμιο ονομάστηκε το πιο ακριβές ευρωπαϊκό περιφερειακό αεροδρόμιο το 2010.

Κάθε δύο χρόνια το Σταβάνγκερ διοργανώνει την Offshore Northern Seas (ONS), που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη έκθεση και διάσκεψη για τον ενεργειακό τομέα. Το φεστιβάλ τροφίμων Gladmat πραγματοποιείται επίσης κάθε χρόνο και θεωρείται ένα από τα κορυφαία φεστιβάλ τροφίμων της Σκανδιναβίας. Η πόλη είναι επίσης γνωστή για το γεγονός ότι είναι ένα από τα κορυφαία γαστρονομικά κέντρα της χώρας. Το Σταβάνγκερ τιμήθηκε ως Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2008 μαζί με το Λίβερπουλ.

Ιστορία

Αγρόκτημα της Εποχής του Σιδήρου

Ο Καθεδρικός του Σταβάνγκερ, ο παλαιότερος της Νορβηγίας

Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή του Σταβάνγκερ προέρχονται από την εποχή που υποχώρησαν οι πάγοι μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων, πριν από 10.000 περίπου χρόνια. Ορισμένοι ιστορικοί έχουν πειστικά υποστηρίξει ότι το Βόρειο Γέρεν ήταν οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο ήδη από τον 9ο και τον 10ο αιώνα με την ενοποίηση του έθνους με τη Μάχη του Χάφρσφιορδ γύρω στο 872. Το Σταβάνγκερ εξελίχθηκε σε κέντρο εκκλησιαστικής διοίκησης και σημαντική πόλη-αγορά των νοτιοδυτικών ακτών γύρω στα 1100-1300 .

Το Σταβάνγκερ εκπλήρωνε έναν αστικό ρόλο ήδη πριν από την καθιέρωσή του ως πόλη (1125). Ο Επίσκοπος Ρέιναλντ, που πιθανόν προερχόταν από το Γουίντσεστερ της Αγγλίας, λέγεται ότι ξεκίνησε γύρω στο 1100 την κατασκευή του Καθεδρικού Ναού (Stavanger domkirke), που αποπερατώθηκε περί το 1125, που η πόλη του Σταβάνγκερ το θεωρεί 1125 ως έτος ίδρυσής της.

Με την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση το 1536 ο ρόλος του Σταβάνγκερ ως θρησκευτικού κέντρου μειώθηκε και η ίδρυση του Κρίστιανσαντ στις αρχές του 17ου αιώνα οδήγησε στη μετεγκατάσταση της επισκοπής. Ωστόσο τα πλούσια αλιεύματα ρέγγας τον 19ο αιώνα έδωσαν στην πόλη νέα ζωή.

Το Σταβάνγκερ ιδρύθηκε ως δήμος την 1η Ιανουαρίου 1838. Την 1η Ιανουαρίου 1867 μια μικρή περιοχή του δήμου Χέτλαντ (πληθυσμός: 200) προσαρτήθηκε στην πόλη του Σταβάνγκερ. Και πάλι την 1η Ιανουαρίου 1879 μια άλλη περιοχή του Χέτλαντ (πληθυσμός: 1.357) προσαρτήθηκε στο Σταβάνγκερ. Στη συνέχεια πάλι την 1η Ιανουαρίου 1906 η πόλη προσάρτησε μια άλλη περιοχή του Χέτλαντ (πληθυσμός: 399). Την 1η Ιουλίου 1923 μέρος του Χέτλαντ (πληθυσμός: 3.063) μεταφέρθηκε στην πόλη για άλλη μια φορά. Τέλος την 1η Ιουλίου 1953 ένα τελευταίο μέρος του Χέτλαντ (πληθυσμός: 831) προσαρτήθηκε στο Σταβάνγκερ. Τη δεκαετία του 1960 η Επιτροπή Σέι προώθησε πολλές δημοτικές συγχωνεύσεις σε όλη τη Νορβηγία, με αποτέλεσμα την 1η Ιανουαρίου 1965, η πόλη του Σταβάνγκερ (πληθυσμός: 51.470) συγχωνεύθηκε με τους γειτονικούς δήμους Μάντλα (πληθυσμός 6.025) και Χέτλαντ (το μεγαλύτερο μέρος του (πληθυσμός: 20.861)).

Η ιστορία της πόλης είναι μια συνεχής εναλλαγή περιόδων οικονομικής ανάπτυξης και ύφεσης. Για μεγάλες χρονικές περιόδους οι σημαντικότερες βιομηχανίες της ήταν η ναυτιλία, η ναυπηγική βιομηχανία, η βιομηχανία κονσερβοποίησης ψαριών και οι συνδεδεμένες με αυτές υπεργολαβίες.

Το 1969 ξεκίνησε μια νέα ανάπτυξη καθώς ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά πετρέλαιο στη Βόρεια Θάλασσα. Μετά από πολλές συζητήσεις το Σταβάνγκερ επιλέχθηκε να είναι το παράκτιο κέντρο της πετρελαϊκής βιομηχανίας του νορβηγικού τομέα της Βόρειας Θάλασσας και ακολούθησε μια περίοδο έντονης ανάπτυξης.

Την 1η Ιανουαρίου 2020 οι δήμοι Φίνεϊ, Ρένεσεϊ και Σταβάνγκερ συγχωνεύθηκαν σε ένα μεγάλο δήμο με το όνομα του τελευταίου.

Ανάπτυξη της πόλης

Το Σταβάνγκερ είναι μία από τις παλαιότερες πόλεις της Νορβηγίας. Αναφάνηκε τον 12ο αιώνα σε μια περίοδο πληθυσμιακής ανάπτυξης και αυξανόμενης αστικοποίησης σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη. Οι αρχαιολογικές και ιστορικές πηγές για την πρώτη ανάπτυξη της πόλης είναι λίγες. Ως εκ τούτου υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε για την πρώτη ανάπτυξη της πόλης. Ξεχωρίζει ως μια σημαντική περιοχή από τα πρώτα χρόνια, ως επιθυμητή βάση για τη μοναρχία και την εκκλησία, καθώς και οι δύο χρειάζονταν μια ισχυρή βάση στην περιοχή των Νοτιοδυτικών ακτών. Στο Βόρειο Γέρεν πλούσιο αρχαιολογικό υλικό υποδηλώνει ότι οι φύλαρχοι κατείχαν σημαντική δύναμη από την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Το Σταβάνγκερ διέθετε ένα φυσικό λιμάνι και είχε, με το Γέρεν στον νότο, στρατηγική σημασία για την περιφέρεια της Ανατολής, καθώς και για τον θαλάσσιο δρόμο κατά μήκος των δυτικών ακτών και των εύφορων νησιών Ρύφυλκε στα βόρεια.

Οι πρώτες χριστιανικές προσεγγίσεις στη Νορβηγία έγιναν στην περιοχή του Σταβάνγκερ μέσω εμπορικών σχέσεων με την ηπειρωτική Ευρώπη και τη Μεγάλη Βρετανία. Αυτό αυξήθηκε κατά την εποχή των Βίκινγκ. Στα μέσα του 10ου αιώνα τα παραδοσιακά σκανδιναβικά νεκρικά έθιμα σταμάτησαν στην περιοχή του Σταβάνγκερ, την ίδια στιγμή που οι πρώτοι Χριστιανοί ιερείς άρχισαν το έργο τους. Οι μεγάλοι πέτρινοι σταυροί είναι ορατά μνημεία αυτής της παλαιοχριστιανικής εποχής. Στην από ξηράς προσέγγιση του Σταβάνγκερ ένας αναμνηστικός σταυρός για τον άρχοντα Ερλινγκ Σκγιάλγκσον ανεγέρθηκε μετά τη δολοφονία του το 1028. Ο Ερλινγκ έλεγχε την εξουσία στις Νοτιοδυτικές Ακτές και η θέση του σταυρού δείχνει ότι είχε μια ειδική σχέση με το Σταβάνγκερ. Η επιγραφή στον σταυρό δείχνει ότι ένας ιερέας ήταν υπεύθυνος για αυτή και ίσως είχε κάνει μια λειτουργία σε μια εκκλησία στην περιοχή.

Αρχαιολογικές έρευνες στο σημερινό κέντρο και στην κρύπτη του καθεδρικού ναού δείχνουν ότι η μεγάλη φωτιά του 1272 πιθανόν κατέκαψε μεγάλα τμήματα της πόλης και τον καθεδρικό ναό, περιλαμβανομένου του ρομανικού ιερού του καθεδρικού. Η ανακατασκευή μετά την πυρκαγιά οδήγησε στην αντικατάσταση της Δυτικής Πρόσοψης του καθεδρικού ναού με ένα πρόπυλο, καθώς και στην κατασκευή (ή ανακατασκευή) της εκκλησίας της Παναγίας, του Επισκοπικού Παρεκκλησίου και του Γοτθικού καθεδρικού.

Το Σταβάνγκερέχει μακρά ιστορία εκπαίδευσης στη Δυτική Ευρώπη. Ήταν εδώ το μοναστήρι που, για πρώτη φορά, αναγνώρισε την ανάγκη κατάρτισης των νέων υπαλλήλων μέσω της εκπαίδευσης. Η πρώτη οργανωμένη διδασκαλία στην πόλη πιθανότατα έλαβε χώρα σε ένα μοναστήρι Βενεδικτίνων της πόλης.

Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της πόλης του Σταβάνγκερ ήταν η δωρεά που έκανε ο βασιλιάς Μάγκνους Έρλινγκσον στον Επίσκοπο του Σταβάνγκερ Ειρικ Ιβαρσον το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα. Πότε ακριβώς ο βασιλιάς έκανε αυτή τη δωρεά και υπό ποιες συνθήκες συνέβη αυτό είναι άγνωστο. Μπορεί να ήταν το 1163-1164, με αφορμή τη στέψη του, αλλά μπορεί και το 1181-1184, λόγω της υποστήριξης που ο Επίσκοπος του Σταβάνγκερ Ειρικ έδωσε στον Βασιλιά Μάγκνους στο τέλος του αγώνα του βασιλιά εναντίον του επόμενου Βασιλιά Σβερ.

Αναμφίβολα είναι ορθός ο χαρακτηρισμός του Σταβάνγκερ ως εκκλησιαστικής πόλη καθόλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, μέχρι τη Μεταρρύθμιση. Η Μεταρρύθμιση, ωστόσο, έδωσε ένα σκληρό πλήγμα στην Εκκλησία γενικά και ειδικότερα στο Σταβάνγκερ. Ο καθεδρικός, ο επίσκοπος και οι ηγούμενοι του μοναστηριού ήταν μεγάλοι γαιοκτήμονες. Η οικονομική παρακμή της πόλης ξεκίνησε με τη μείωση του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές, που είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν δραστικά τα έσοδα του καθεδρικού ναού και του επισκόπου, λόγω του μειωμένου εισοδήματος από ενοίκια. Το 1537 τα κτήματα και η περιουσία του επισκόπου και του μοναστηριού κατασχέθηκαν από τον βασιλιά. Ο Καθεδρικόςλεηλατήθηκε από τον Κρίστοφερ Τρόντσεν το 1539, οπότε εξαφανίστηκε το φέρετρο του Αγίου Σβίτουν και ο Επίσκοπος Χόσκουλντ Χόσκουλντ μπορεί να εκτελέστηκε.

B΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Σε ένα προοίμιο της εισβολής στις 8 Απριλίου το γερμανικό φορτηγό πλοίο Roda (6780 κόρων) αγκυροβόλησε στο Ούλσνες. Τυπικά το Roda ήταν φορτωμένο με οπτάνθρακα, αλλά οι τελωνειακοί υπάλληλοι και οι αστυνομικές αρχές υποπτεύθηκαν ότι είχε άλλο φορτίο, όταν διαπίστωσαν ότι το πλοίο δεν ήταν αρκετά βυθισμένο μέσα στο νερό. Το πλοίο επιθεωρήθηκε και διατάχθηκε να πλεύσει στο Ρίσκα. Ωστόσο το Roda δεν μετακινήθηκε και ο πλοίαρχος του Æger, Νηλς Λάρσεν Μπρουν, αποφάσισε με δική του πρωτοβουλία να βυθίσει το πλοίο. Αφού απομάκρυνε το πλήρωμα με σωσίβιες λέμβους, ο Æger βύθισε το Roda με 25 βολές πυροβόλου Μποόφορς των 10 εκατοστών.

Νωρίς το πρωί της 9ης Απριλίου 1940 εκρήξεις βομβών από το Σόλα και τα δελτία ειδήσεων στο ραδιόφωνο ανακοίνωσαν τη γερμανική επίθεση στη Νορβηγία. Το Αεροδρόμιο Σόλα ήταν ο πρώτος στόχος των Γερμανών στο Βόρειο Γιάρεν. Το αεροδρόμιο δέχτηκε επίθεση από έξι γερμανικά βομβαρδιστικά Messerschmitt Bf 110 γύρω στις 8 π.μ. Ο αερολιμένας είχε κατασκευαστεί το 1937 και τον Απρίλιο του 1940 οι οχυρώσεις γύρω από το αεροδρόμιο δεν είχαν ολοκληρωθεί ακόμη. Οι οχυρώσεις αποτελούνταν από οχυρό καταφύγιο από σκυρόδεμα που ήταν ακόμα υπό κατασκευή και από αρκετά επίγεια πολυβολεία. Ο οπλισμός αποτελείτο από τρία βαριά αντιαεροπορικά πολυβόλα, τρία βαριά πολυβόλα που είχαν διαμορφωθεί για γήινους στόχους και μερικά ελαφρά πολυβόλα στη διάθεση των περίπου 80 στρατιωτών που υπερασπίστηκαν το αεροδρόμιο. Η πτέρυγα των βομβαρδιστικών είχε μεταφερθεί στο Αεροδρόμιο Σόλα το 1939, αλλά τα αεροπλάνα, συνολικά έξι Fokker και τρία Caproni, ήταν παλιά και απαρχαιωμένα. Λίγο μετά την έναρξη της επίθεσης, όμως, απογειώθηκαν.

Η γερμανική αεροπορική επίθεση αυξήθηκε σε ένταση. Ο βομβαρδισμός διήρκεσε περίπου μία ώρα πριν φτάσουν πάνω από το αεροδρόμιο δέκα αργά αεροσκάφη μεταφοράς Ju 52. Είχαν απογειωθεί από το αεροδρόμιο του Αμβούργου λίγες ώρες νωρίτερα. Σε μια επίθεση με αλεξίπτωτα, τα αεροσκάφη μεταφοράς έριξαν πρώτα κίτρινα κιβώτια που περιείχαν όπλα και εξοπλισμό και στη συνέχεια δέκα ως δώδεκα αλεξιπτωτιστές από κάθε αεροπλάνο. Αυτή ήταν η δεύτερη σε πόλεμο επίθεση με ελικόπτερα. Η πρώτη είχε συμβεί μόλις τρεις ώρες νωρίτερα, όταν μια γέφυρα στα νότια της Δανίας καταλήφθηκε με τον ίδιο τρόπο. Στο αεροδρόμιο Σόλα το καταφύγιο από σκυρόδεμα κράτησε περισσότερο, αλλά τελικά τέθηκε εκτός μάχης με χειροβομβίδα. Παρότι οι Νορβηγοί στρατιώτες τραυματίστηκαν σοβαρά αμυνόμενοι, δεν υπήρξαν θάνατοι, σε αντίθεση με τους Γερμανούς που είχαν πολλούς νεκρούς. Ο Υπολοχαγός Τορ Τανγκ, ήταν επικεφαλής της νορβηγικής άμυνας του αεροδρομίου, συνθηκολόγησε στις 10:00 και οι Γερμανοί άρχισαν αμέσως την προσγείωση στρατευμάτων, καυσίμων και άλλων προμηθειών. Συνολικά 200 ως 300 αεροσκάφη μεταφοράς έφτασαν στο Σόλα την ημέρα της εισβολής και μέχρι το βράδυ αρκετές εκατοντάδες στρατιώτες και μεγάλες ποσότητες υλικού είχαν μεταφερθεί εκεί από τη Γερμανία.

Γύρω στις 12:30 της 9 Απριλίου τα πρώτα Γερμανικά στρατεύματα προχώρησαν στο Σταβάνγκερ χωρίς αντίσταση. Ο αστυνομικός σταθμός, το τηλεφωνείο, το τηλεγραφείο, το ταχυδρομείο, το λιμενικό γραφείο, το τελωνείο και η εταιρεία φυσικού αερίου ήταν τα πιο σημαντικά σημεία και τώρα ελέγχονταν από τους Γερμανούς. Η πόλη καταλήφθηκε χωρίς συγκρούσεις, αλλά οι πρώτες σπίθες αντίστασης είχαν ανάψει και αρκετοί άνδρες εγκατέλειψαν την πόλη και έφτασαν στα Νορβηγικά στρατεύματα μέσω του Γκγέσνταλ για να ενταχθούν στον ένοπλο αγώνα ενάντια στον εχθρό.

Γερμανός αιχμάλωτος πολέμου καθαρίζει νάρκες στο Σταβάνγκερ τον Αύγουστο του 1945

Οι Γερμανοί είχαν θέσει σε υψηλή προτεραιότητα στην ύπαρξη καλής σιδηροδρομικής σύνδεσης μεταξύ της αεροπορικής βάσης στη Σόλα - Sστην περιοχή του Σταβάνγκερ και της υπόλοιπης χώρας. Ωστόσο μέχρι τις 29 Απριλίου 1944 η σιδηροδρομική γραμμή σιδηρόδρομος ολοκληρώθηκε μόνο μέχρι το Σταβάνγκερ. Το 1940 οι Γερμανοί είχαν προβλέψει να ολοκληρωθεί το αργότερο την 1η Νοεμβρίου 1941.

Μετά τον θάνατο του Χίτλερ το 1945, ο Αρχιναύαρχος Καρλ Νταίνιτς ανέλαβε την ηγεσία των Γερμανικών δυνάμεων και στις 9 Μαΐου 1945 έδωσε στον επικεφαλής των Γερμανικών ενόπλων δυνάμεων στη Νορβηγία, Στρατηγό Φραντς Μπέμε την εντολή να καταργήσει τον "Reichskommissar" της Νορβηγίας, Γιόζεφ Τέρμποβεν, και όλα τα καθήκοντά του να αναλάβει ο ίδιος. Στη συνέχεια ανέθεσε στο Μπέμε έδωσε το έργο της συνθηκολόγησης των Νορβηγικών Οχυρώσεων. Υπήρχαν περίπου 15.000 Γερμανοί στρατιώτες στο Ρόγκαλαντ το 1945 και εκεί ο διοικητής της 274 Μεραρχίας Πεζικού, Στρατηγός ΒέκμανWeckman, υπέγραψε επίσημα τη γερμανική παράδοση.

Πριν από τον επαναπατρισμό οι Γερμανοί υποχρεώθηκαν να παραμείνουν για αποναρκοθετήσεις, μετά από πέντε χρόνια κατοχής. Υπήρχαν 180 γερμανικά ναρκοπέδια στο Ρόγκαλαντ, με συνολικά 480.000 νάρκες, που όλες οι Γερμανοί της Βέρμαχτ ήταν υποχρεωμένοι να καθαρίσουν. 62 Γερμανοί σκοτώθηκαν και 94 τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια της αποναρκοθέτησης αυτής. Νάρκες από την περίοδο αυτή εξακολουθούν να αποκαλύπτονται.

Πρωτεύουσα του πετρελαίου

Η πετρελαϊκή βιομηχανία είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας του Σταβάνγκερ.

Το 1969 ξεκίνησε μια νέα αναπτυξιακή έκρηξη καθώς πετρέλαιο ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στη Βόρεια Θάλασσα. Μετά από πολλή συζήτηση το Σταβάνγκερ επιλέχθηκε να γίνει το χερσαίο κέντρο της πετρελαϊκής βιομηχανίας στον νορβηγικού τομέα της Βόρειας Θάλασσας και ακολούθησε μια περίοδο έντονης ανάπτυξης.

Τον Μάρτιο του 1965 υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ της Νορβηγίας και του Ηνωμένου Βασιλείου για την κατανομή της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας με την αρχή της μέσης γραμμής. Την ίδια χρονιά υπογράφηκε παρόμοια συμφωνία μεταξύ της Νορβηγίας και της Δανίας. Σχεδιάστηκε ως νομικό καθεστώς για την έρευνα του πετρελαίου. Ο πρώτος γύρος παραχώρησης αδειών στη νορβηγική υφαλοκρηπίδα ανακοινώθηκε στις 13 Απριλίου 1965 και τον Αύγουστο του ίδιου έτους η κυβέρνηση χορήγησε 22 άδειες για 78 θαλάσσια οικόπεδα σε πετρελαϊκές εταιρείες ή ομίλους εταιρειών. Η άδεια παραγωγής παρείχε στις εταιρείες πετρελαίου αποκλειστικά δικαιώματα για εξερεύνηση, γεωτρήσεις και παραγωγή σε καθορισμένη γεωγραφική περιοχή για μια δεδομένη περίοδο με ετήσια τέλη. Η Esso ήταν η πρώτη εταιρεία πετρελαίου που ξεκίνησε γεωτρήσεις στα ανοικτά των ακτών της Νορβηγίας. Το ημιυποβρύχιο γεωτρητικό σκάφος Ocean Traveler ρυμουλκήθηκε από τη Νέα Ορλεάνη στη Νορβηγία και ξεκίνησε γεωτρήσεις στις 19 Ιουλίου 1966, στο οικόπεδο 8/3, περίπου 180 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Σταβάνγκερ.

Θυρεός

Ο Χάλβαρντ Τρέτεμπεργκ (1898-1987), ένας κορυφαίος ειδικός στον τομέα της εραλδικής, ανατέθηκε να σχεδιάσει τον επίσημο θυρεό του Σταβάνγκερ, διαδικασία που διήρκεσε από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μέχρι να εγκριθεί στις 11 Αυγούστου 1939. Το σχέδιό του χρησιμοποιείται επίσης σημαία και σφραγίδα της πόλης. Βασίζεται σε μια σφραγίδα που χρονολογείται από το 1591. Εμφανίζει έναν κλάδο αμπέλου (Vitis vinifera). Το είδος των φύλλων και κλάδων που απεικονίζονται έχει συζητηθεί έντονα. Η αρχική έννοια και η αναπαράσταση της αμπέλου παραμένει άγνωστη.

Προέλευση του ονόματος

Το όνομα στην Αρχαία Νορδική γλώσσα ήταν Stafangr. Η καταγωγή του ονόματος έχει συζητηθεί εδώ και δεκαετίες και η πιο συνηθισμένη ερμηνεία είναι ότι ήταν αρχικά το όνομα του όρμου που ονομάζεται σήμερα Vågen, όπου ήταν η αρχική θέση της πόλης, στην ανατολική ακτή του κόλπου.

Το πρώτο συνθετικό του ονόματος είναι stafr που σημαίνει "ράβδος". Αυτό θα μπορούσε να αναφέρεται στη μορφή του όρμου, αλλά και στη μορφή του βουνού Βάλμπεργκετ (το Staven, που σημαίνει "ράβδος", είναι μια κοινή ονομασία ψηλών και απόκρημνων βουνών στη Νορβηγία). Το δεύτερο συνθετικό είναι angr που σημαίνει 'όρμος, κόλπος'. Με μέτωπο στη Βόρεια Θάλασσα, το Σταβάνγκερ ήταν πάντα οικονομικά εξαρτώμενο από την πρόσβασή του σε αυτή.

Διοίκηση

Οπως όλοι οι δήμοι της Νορβηγίας έτσι και αυτός του Σταβάνγκερ είναι υπεύθυνος για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση (ως τη 10η τάξη), την εξωνοσοκομειακή φροντίδα υγείας, τις υπηρεσίες προς τους ηλικιωμένους, την ανεργία και άλλες κοινωνικές υπηρεσίες, την πολεοδόμηση, την οικονομική ανάπτυξη και τους δημοτικούς δρόμους. Ο δήμος διοικείται από δημοτικό συμβούλιο εκλεγμένων αντιπροσώπων, που με τη σειρά του εκλέγει τον δήμαρχο.

Δημοτικό συμβούλιο

Το Δημοτικό συμβούλιο (Kommunestyre) του Σταβάνγκερ αποτελείται από 67 εκπροσώπους που εκλέγονται για τετραετή θητεία. Σήμερα η κατανομή των κομμάτων είναι ως εξής:

Δημοτικό συμβούλιο του Σταβάνγκερ 2019–2023
Εργατικό Κόμμα (Arbeiderpartiet)	18
Συντηρητικό Κόμμα (Høyre)	16
Πράσινο Κόμμα (Miljøpartiet De Grønne)	4
Φιλελεύθερο Κόμμα (Venstre)	3
Κόμμα Προόδου (Fremskrittspartiet)	6
Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα (Sosialistisk Venstreparti)	3
Κόκκινο Κόμμα (Rødt)	4
Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα(Kristelig Folkeparti)	3
Κόμμα Κέντρου(Senterpartiet)	3
Κόμμα Συνταξιούχων (Pensjonistpartiet)	1
Τοπικές Λίστες (Lokale lister)	6
Σύνολο	59

Γεωγραφία

Παραλία στο Ράνταμπεργκ

Ο δήμος του Stavanger βρίσκεται σε ένα παράκτιο τοπίο, που συνορεύει με τη θάλασσα προς τα δυτικά και το Μπόκναφιορδ προς τα βορειοανατολικά. Τα Μπύφιορδ και Γκάντσφιορδ βρίσκονται κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της πόλης. Αποτελεί τμήμα του Κάτω Γέρεν, μιας επίπεδης έκτασης γης που αποτελείται κυρίως από έλη, άμμο και βραχώδεις επιφάνειες και εκτείνεται από τον Ποταμό Ογκνα στα νότια μέχρι το Τούνγκενες και το Σταβάνγκερ καταλαμβάνει το βορειότερο τμήμα του. Το μεγαλύτερο μέρος του δήμου βρίσκεται έχει υψόμετρο μεταξύ 0 και 50 μέτρων. Το τοπίο έχει ξεχωριστή εμφάνιση με βράχους και λόφους όπου δεν υπάρχουν οικισμοί ή καλλιέργειες. Η πόλη του Σταβάνγκερ συνδέεται στενά με τη θάλασσα και το νερό, με πέντε λίμνες (συμπεριλαμβανομένων των Μπρεϊάβατνετ, Στόρα Στοκάβατνετ και Μόσβατνετ) και τρία φιόρδ (Χάφρσφιορδ, Μπύφιορδ και Γκάντσφιορδ). Το τοπίο διαμορφώνουν η θάλασσα και τα νερά, παρέχοντας μια ακτογραμμή πλούσια σε βλάστηση και άγρια ​​φύση.

Το έδαφος είναι χαμηλό. Το 49% της περιοχής είναι λιγότερο από 20 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ το 7% είναι πάνω από 60 μέτρα. Το υψηλότερο σημείο του Σταβάνγκερ είναι το Γιοτόνουτεν, ύψους 139 μέτρων με το Ούλαντχαουγκ με 136 μέτρα δεύτερο υψηλότερο σημείο.

Η πόλη έχει αναπτυχθεί και στις δύο πλευρές ενός κοίλου, με απότομες πλαγιές από κάτω. Μια επέκταση των Μπόκναφιορδ και Μπύφιορδ τέμνει το λιμάνι στο κοίλο από τα βορειοδυτικά, ενώ η λίμνη Χίλεβογκ εισδύει από το Γκάντσφιορδ στα νοτιοανατολικά. Η Μπρεϊάβατνετ βρίσκεται ανάμεσα στους δύο βραχίονες του φιόρδ.

Η πόλη περιλαμβάνει πολλά νησιά ανοικτά των ακτών, όπως: Μπγέρενεϊy, Μπούεϊ, Ενγκεϊ, Γκρασχόλμεν, Χέλεσεϊ, Χούντβογκ, Κάλβεϊ, Λίντεϊ, Σέλιστ και Βάσεϊ. Περιλαμβάνει επίσης το ανατολικό μισό του νησιού Ομεϊ.

Πάρκα

Το δημοτικό πάρκο

Υπάρχουν πολλά πάρκα και χώροι πρασίνου στον δήμο του Σταβάνγκερ, τόσο στην πόλη όσο και εκτός αυτής. Στο κέντρο της πόλης είναι η λίμνη της, που με τη σειρά της περιβάλλεται από το δημοτικό πάρκο, που κατασκευάστηκε ως το πρώτο αστικό πάρκο της πόλης το 1866-1868. Μεταξύ του δημοτικού πάρκου και του κόλπου βρίσκεται ο κήπος Κιέλαντ, που ονομάστηκε έτσι επειδή εκείνη την εποχή ήταν εκεί το σπίτι του ποιητή Αλεξάντερ Κιέλαντ. Το Πάρκο Κιέλαντ υπέστη σημαντική ανακαίνιση το 2007 στο πλαίσιο της χιλιετίας του δήμου του Σταβάνγκερ. Στο αντίθετο άκρο της λίμνης της πόλης υπάρχει ένα μικρό πάρκο έξω από τον σταθμό. Εδώ υπάρχει η Μετανάστευση, δώρο των Νορβηγών μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη μνήμη των αντρών και των γυναικών νορβηγικής καταγωγής που έχτισαν την Αμερική.

Στο Μπγεργκστεντπάρκεν, ένα πάρκο βόρεια του Παλιού Σταβάνγκερ, βρίσκεται το Μουσικό Κέντρο Μπγέργκστεντ, με την Αίθουσα Συναυλιών του Σταβάνγκερ, ενώ οι υπαίθριοι χώροι του χρησιμοποιούνται συχνά για φεστιβάλ και συναυλίες. Το Πάρκο Μίσιγκ, προς τιμή του Λαρς Μίσιγκ, βρίσκεται στον λόφο στη δυτική πλευρά του λιμανιού και αποτελεί την είσοδο από τον νότο προς την Παλιά Πόλη. Το πάρκο Κάνον αποτελεί το σύνορο μεταξύ του Σταβάνγκερ και της εξόδου από τον E39.

Έξω από το κέντρο της πόλης πάρκα είναι γύρω από τις μεγάλες λίμνες Μόσβατνετ και Στόρα Στοκάβατνετ. Η Μόσβατνετ είναι 0.46 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η τρίτη μεγαλύτερη στο Σταβάνγκερ μετά τη Χολάντσβατνετ και τη Στόρα Στοκάβατνετ. Η λίμνη εφοδίαζε με πόσιμο νερό την πόλη από το 1863 έως το 1931 και είναι πλέον η πιο πολυσύχναστη περιοχή αναψυχής στο Σταβάνγκερ. Το μονοπάτι γύρω από τη λίμνη είναι μήκους 3.2 χιλιομέτρων και χρησιμοποιείται πολύ από ποδηλάτες και δρομείς. Ερευνα που διεξήχθη το 1995 έδειξε ότι περίπου 560.000 άνθρωποι χρησιμοποίησαν το μονοπάτι πεζοπορίας γύρω από τη Μόσβατνετ. Στο νότιο άκρο βρίσκεται το ομώνυμο κάμπιγκ, το Stavanger Svømmestadion και στα δυτικά το Μουσείο Τεχνών του Ρόγκαλαντ. Η Στόρα Στοκάβατνετ είναι 2,19 τετραγωνικά χιλιόμετρα - η μεγαλύτερη στο Σταβάνγκερ. Ακριβώς δίπλα της είναι η Μικρή Στοκάβατνετ 0,15 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το μονοπάτι πεζοπορίας γύρω από τις λίμνες έχει μήκος 8,2 χιλιομέτρων. Στη λίμνη υπάρχει ένα μικρό νησί, το Στορεχόλμεν. Η Στόρα Στοκάβατνετ εφοδίαζε με πόσιμο νερό το Σταβάνγκερ από το 1931 έως το 1959 και αργότερα υποβιβάστηκε σε ταμιευτήρα πόσιμου νερού. Το 2009 σταμάτησε και αυτό και είναι πλέον ελεύθερη για κολύμβηση.

Κλίμα

Η πόλη βρίσκεται σε μια χερσόνησο στις νοτιοδυτικές ακτές της Νορβηγίας. Το κλίμα φαίνεται να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το Ρεύμα του Κόλπου, που δημιουργεί θερμότερες θερμοκρασίες καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους σε σύγκριση με άλλες πόλεις σε παρόμοια γεωγραφικά πλάτη. Σύμφωνα με την Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν το Σταβάνγκερ έχει ωκεάνιο κλίμα (Cfb) με πέντε μήνες με μέση θερμοκρασία πάνω από 10 ° C. Η πόλη δέχεται επίσης μια μικρή ηπειρωτική κλιματική επιρροή, που προκαλεί χαμηλά κάτω του μηδενός τον χειμώνα. Η πόλη είναι σχετικά υγρή με ετήσιο μέσο όρο βροχόπτωσης 1.180 χιλιοστά.

Κλιματικά δεδομένα Αεροδρόμιο Σταβάνγκερ (Σόλα), Ρόγκαλαντ (Μέσα: 1961–1990, Ελάχιστα-Μέγιστα: 1944–1993)
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F)	10.0	10.0	18.2	25.0	26.1	29.7	31.1	34.0	25.0	20.0	13.9	11.3	34
Μέση Μέγιστη °C (°F)	4 (39)	4 (39)	6 (43)	10 (50)	15 (59)	17 (63)	19 (66)	19 (66)	16 (61)	12 (54)	8 (46)	5 (41)	11,25
Μέση Μηνιαία °C (°F)	2 (36)	1.5	3.5	6.5	11 (52)	13.5	15.5	15.5	13 (55)	9.5	6 (43)	3 (37)	8,375
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	0 (32)	−1 (30)	1 (34)	3 (37)	7 (45)	10 (50)	12 (54)	12 (54)	10 (50)	7 (45)	4 (39)	1 (34)	5,5
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F)	−18.9	−17.2	−12	−7.8	−2	1.0	4.0	3.0	−1.1	−3.9	−16	−16.1	−18,9
Υετός mm (ίντσες)	92	66	75	50	68	73	91	115	156	148	136	110	1,180
% υγρασίας	82	81	78	77	75	78	78	80	80	81	82	82	79,5
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1.0 mm)	13.7	10.4	11.9	9.9	10.7	10.6	10.8	14.0	16.9	16.7	17.7	15.6	158,9
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	48	79	140	168	226	222	197	159	141	80	45	33	1.538,
Πηγή #1: Deutscher Wetterdienst NOAA (humidity only)
Πηγή #2: eKlima

Δημοτικά διαμερίσματα

Δημοτικά διαμερίσματα του Σταβάνγκερ

Το Σταβάνγκερ διαιρείται σε 7 δημοτικά διαμερίσματα.

• Χούντβαγκ
• Τάστα
• Ειγκανες ογκ Βόλαντ
• Μάντλα
• Στόρχαουγκ
• Χίλεβογκ
• Χίνα

Οικονομία

Εργοστάσια κονσερβοποιίας στις αρχές του 20ου αιώνα

Στις αρχές του 20ού αιώνα η βιομηχανία του Σταβάνγκερ ήταν σχετική κυρίως με την αλιεία και τη ναυτιλία. Το πρώτο μισό του αιώνα η πόλη ήταν γνωστή για τη βιομηχανία κονσερβών και τη δεκαετία του 1950 υπήρχαν εκεί πάνω από 50 κονσερβοποιεία. Η πόλη ονομαζόταν ακόμη και "κονσερβοποιημένη πρωτεύουσα" της Νορβηγίας. Το τελευταίο από αυτά τα εργοστάσια έκλεισε το 2002.

Περί το 1950 πάνω από το ήμισυ του ενεργού πληθυσμού της πόλης απασχολείτο στη βιομηχανία. Οι διαρθρωτικές αλλαγές στη βιομηχανία και η ισχυρή ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών έχουν αλλάξει ριζικά την οικονομική βάση της πόλης και ο τομέας των υπηρεσιών αντιπροσωπεύει σήμερα πάνω από το 11% της απασχόλησης. Ωστόσο η πόλη εξακολουθεί να έχει το 29% της βιομηχανικής απασχόλησης της περιφέρειας.

Οι μηχανικές κατασκευές είναι πλέον ο κύριος κλάδος με το 59% της απασχόλησης του τομέα της μεταποίησης. Αυτό σχετίζεται κυρίως με την υπεράκτια βιομηχανία πετρελαίου και μόνο η παραγωγή πλατφορμών πετρελαίου αντιπροσωπεύει το 40 τοις εκατό. Άλλες σημαντικές βιομηχανίες είναι οι εκδόσεις - ιδιαίτερα οι εκτυπώσεις υψηλής ποιότητας και οι μεγάλες ημερήσιες εφημερίδες της πόλης, Stavanger Aftenblad και Rogalands Avis - καθώς και τροφίμων και ποτών, που περιλαμβάνουν την επεξεργασία τοπικών γεωργικών προϊόντων από το Γέρεν, συμπεριλαμβανομένου του Γκίλντε Βεστ με ένα από τα μεγαλύτερα σφαγεία.

Η απασχόληση το 2007 ανά τομείς παραγωγής ήταν 0,6% στον πρωτογενή, 27,4% στο δευτερογενή και 71,7% στον τριτογενή τομέα. Ανά τόπο εργασίας ήταν 24,4% στον δημόσιο τομέα και 75,6% στον ιδιωτικό τομέα και στις δημόσιες επιχειρήσεις.

Η βιομηχανία έχει γίνει πολύ αποκεντρωμένη τα τελευταία χρόνια. Οι πιο σημαντικές από τις νεότερες βιομηχανικές περιοχές είναι το Φόρους στον νότο, στα σύνορα των Σάντνες και Σόλα, και το Ντούσαβικ (κυρίως δραστηριότητες σχετικές με το πετρέλαιο) στον βορρά, στα όρια του Ραντφοντέιν. Σημαντικές παλαιότερες βιομηχανικές περιοχές είναι το Χίλεβογκ, το Μπούοϊ, οι ανατολικές περιοχές και σε ορισμένες άλλες κατά μήκος των ακτών. Η ναυπηγική βιομηχανία και η ναυτιλία έχουν επίσης παραδοσιακά μεγάλη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη της πόλης και το Ναυπηγείο Ρόζενμπεργκ, που ιδρύθηκε το 1896, βρίσκεται στο Χούντβογκ. Σήμερα το Σταβάνγκερ είναι επίσης μια από τις σημαντικότερες παραθαλάσσιες πόλεις της χώρας και είναι στην τέταρτη θέση ως προς τους εγγεγραμμένους στόλους μετά τις πόλεις Όσλο, Μπέργκεν και Ώλεσουντ.

Για τέταρτη συνεχή χρονιά η Μητροπολιτική Περιοχή του Σταβάνγκερ κατατάχθηκε το 2007 ως η καλύτερη επιχειρηματική περιοχή, σύμφωνα με την ταξινόμηση της Telemarkforsking Bo των περιφερειών της Νορβηγίας όσον αφορά την κερδοφορία, την ανάπτυξη και τις νέες επιχειρήσεις.

Mέσα μαζικής ενημέρωσης

Stavanger Aftenblad

Η μεγαλύτερη ημερήσια εφημερίδα της πόλης, η Stavanger Aftenblad, εξέδωσε το πρώτο της φύλλο το 1893. Η ανταγωνίστρια Rogalands Avis εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1899 με το όνομα 1ste Mai («1 Μαΐου»). Το 1987 επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί μια νέα ημερήσια εφημερίδα, η Δυτική Ακτή, αλλά κυκλοφόρησε μόνο για δύο μήνες και έκλεισε με συνολική απώλεια 27 εκατομμυρίων ΝΟΚ.

Η πρώτη εφημερίδα που εκδόθηκε στο Σταβάνγκερ, η "Stavangerske Adressecontoirs Efterretninger", ήταν μια χειρόγραφη εβδομαδιαία εφημερίδα που πιθανότατα κυκλοφόρησε το 1769 και το 1770. Δεν ήταν μια συνηθισμένη εφημερίδα αλλά μια λεγόμενη εφημερίδα-σύνδεσμος με το δικαίωμα να δημοσιεύει ανακοινώσεις, μικρά άρθρα και διαφημίσεις. Η πρώτη τυπωμένη εφημερίδα στο Σταβάνγκερ, η "Stavanger Addresseavis", εξέδωσε το πρώτο της φύλλο την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 1833.

Η Stavanger Avis κυκλοφόρησε από το 1888 έως το 1911. Το 1889 εκδότης έγινε ο ντόπιος συγγραφέας Αλεξάντερ Λ. Κίελαντ. Stavanger Avis ήταν επίσης το όνομα της εφημερίδας που κυκλοφόρησε από το 1942 έως το 1945, όταν οι Stavanger Aftenblad και Stavangeren συγχωνεύθηκαν από το Διευθυντήριο Τύπου.

Η φοιτητική εφημερίδα SMiS (Studentmediene i Stavanger) βγαίνει κάθε δύο μήνες.

Το Σταβάνγκερ διαθέτει έναν κύριο τηλεοπτικό σταθμό, το TV Vest, που παρουσιάζει τοπικά νέα και ρεπορτάζ. Επιπλέον η Viking TV, το κανάλι της ποδοσφαιρικής ομάδας Βίκινγκ ΦΚ, ξεκίνησε στις 2 Μαρτίου 2008 και μεταδίδεται μέσω του ευρυζωνικού δικτύου Lyse, φτάνοντας 120.000 θεατές σε 45.000 νοικοκυριά. Το NRK Rogaland παρουσιάζει τοπικές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Οι τοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί παρέχουν επίσης τοπικές ειδήσεις και ρεπορτάζ.

Γεωργία και τρόφιμα

Η περιοχή του Σταβάνγκερ αναφέρεται συχνά ως η απάντηση της Νορβηγίας στη γαλλική περιοχή τροφίμων της Λυών. Το Γαστρονομικό Ινστιτούτο, με έδρα το Ούλαντχαουγκ, προσέδωσε μια πολύ σημαντική εστίαση στα τρόφιμα στο Σταβάνγκερ. Μετά την πτώχευση του Γαστρονομικό Ινστιτούτο δημιουργήθηκε ένας νέος γαστρονομικός οργανισμός από το Ιδρυμα πάρκου γνώσης και το Περιφερειακό Συμβούλιο του Ρόγκαλαντ. Αυτό το νέο ινστιτούτο, τώρα γνωστό και ως "Το Γαστρονομικό Ινστιτούτο", διατήρησε τμήματα του έργου του αρχικού οργανισμού και τελικά αγόρασε το όνομα, το λογότυπο και τη φίρμα Γαστρονομικό Ινστιτούτο του πτωχευμένου.

Το καλοκαίρι του 2007 στους μάγειρες της περιοχής απονεμήθηκε ο τίτλος "Νορβηγικά Κέντρα Εξειδίκευσης στη Γαστρονομία". Το υπό κατασκευή κτίριο στο Ούλαντχαουγκ θα χρησιμεύσει ως πλατφόρμα και πεδίο καινοτομίας, όχι μόνο για το περιβάλλον R & D της περιοχής, αλλά και για άλλες εξειδικεύσεις τόσο για τη βιομηχανία όσο και για το κοινό. Τον Ιούλιο του 2008 το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του Σταβάνγκερ προκρίθηκε για τον Χρυσό σκούφο. Το 2008 η Νορβηγία εκπροσωπήθηκε από το Γκέιρ Σκέγε, που κέρδισε επίσης τον χρυσό. Κάθε χρόνο γίνεται ένα "Happy Food Festival" στο κέντρο της πόλης. Το φεστιβάλ ξεκίνησε στο δίκτυο της περιφέρειας Ρόγκαλαντ, ώστε να μπορούν να μεταδοθούν γαστρονομικές παραδόσεις της περιοχής. Μέχρι το 2020 η περιοχή του Σταβάνγκερ σκοπεύει να είναι η περιοχή όπου οι περισσότεροι Νορβηγοί θα αποκτούν προϊόντα διατροφής και γαστρονομικές εμπειρίες.

Βιομηχανία πετρελαίου

Τον τελευταίο καιρό η πόλη έχει ονομαστεί "πρωτεύουσα του πετρελαίου" και η εθνική και μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της Νορβηγίας, η Equinor, έχει την έδρα της στο Φόρους του Σταβάνγκερ. Η Equinor (τότε γνωστή ως Statoil) ιδρύθηκε ως εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που ανήκε στην κυβέρνηση της Νορβηγίας στις 14 Ιουλίου 1972 με ομόφωνη πράξη που ψηφίστηκε από το Νορβηγικό κοινοβούλιο Stortinget, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συμμετοχή της Νορβηγίας στη βιομηχανία πετρελαίου στην υφαλοκρηπίδα. να αναπτύξει την ικανότητα της χώρας στον τομέα του πετρελαίου και να δημιουργήσει τα θεμέλια μιας εγχώριας βιομηχανίας πετρελαίου. Η ίδρυση της έδρας της Equinor στο Σταβάνγκερ το κατέστησε φυσικά κέντρο της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Η Petoro, μια νορβηγική κρατική εταιρεία που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των εμπορικών πτυχών του άμεσου οικονομικού ενδιαφέροντος του κράτους για δραστηριότητες πετρελαίου στη νορβηγική υφαλοκρηπίδα, έχει επίσης την έδρα της στην πόλη. Με το κέντρο της εθνικής πετρελαϊκής βιομηχανίας στο Σταβάνγκερ, πολλές άλλες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες έχουν επίσης την έδρα τους εκεί.

Η βάση από σκυρόδεμα της πλατφόρμας Troll A είναι τοποθετημένη στο Βατς, 55 χλμ. Βόρεια του Σταβάνγκερ

Το Γιοτοβόγκεν στο Γκάντσφιορδ ήταν από τη δεκαετία του 1970 ως εκείνη του 1990 μια μεγάλη βιομηχανική περιοχή, ιδιαίτερα για την κατασκευή μεγάλων πλατφορμών Condeep από σκυρόδεμα και πλατφορμών πετρελαίου για την υπεράκτια βιομηχανία. Μεταξύ άλλων, το χιτώνιο Condeep για τις τρεις πλατφόρμες Gullfaks και το Troll A τοποθετήθηκαν εδώ από τους Norwegian Contractors.

Η Offshore Northern Seas είναι η δεύτερη μεγαλύτερη έκθεση του είδους της στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η ONS λαμβάνει χώρα στο Σταβάνγκερ την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου ανά δύο έτη. Το 2008 προσέλκυσε 38.000 επισκέπτες, οι μισοί από τους οποίους προέρχονταν από το εξωτερικό.

Τουρισμός

Το Σταβάνγκερ είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός, ειδικά το καλοκαίρι. Τα ξενοδοχεία στην πόλη έχουν ικανοποιητική πληρότητα καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους λόγω πολλών μετακινούμενων που ταξιδεύουν εκεί για εργασία και συναντήσεις. Τα τελευταία χρόνια το Σταβάνγκερ έχει γίνει ένας από τους πιο δημοφιλείς λιμένες για κρουαζιερόπλοια, καθώς ο αριθμός τους αυξάνεται σταθερά, καθιστώντας την πόλη έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους λιμένες της Ευρώπης για κρουαζιερόπλοια βόρεια της Μεσογείου. Το 2009 πέρασαν από την πόλη 99 πλοία και 146.000 επιβάτες, ενώ το 2010 την επισκέφθηκαν συνολικά 111 κρουαζιερόπλοια με περίπου 175.000 επιβάτες.

Το κρουαζιερόπλοιο MV Britannia της P & O στο αγκυροβόλιο κοντά στο Στράντκαϊεν του Σταβάνγκερ

Μεταφορές

Αεροπορικές

Αεροδρόμιο Σταβάνγκερ, Σόλα

Το Αεροδρόμιο του Σταβάνγκερ βρίσκεται στο Σόλα, 14 λεπτά από το κέντρο της πόλης. Το αεροδρόμιο άνοιξε το 1937. Το 1940 άνοιξε και το Αεροδρόμιο στο Φόρους, αλλά έκλεισε το 1989. Το 2013 το αεροδρόμιο Σόλα δέχθηκε πάνω από 4 εκατομμύρια επιβάτες και ήταν το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στην περιφέρεια Ρόγκαλαντ. Είναι επίσης το τρίτο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της Νορβηγίας και το 7ο των Βόρειων Χωρών. Η πιο πολυσύχναστη σύνδεση είναι με το Γκαρντερμόεν του Όσλο, με πάνω από 1,5 εκατομμύρια επιβάτες και δεύτερο το Αεροδρόμιο Φλέσλαντ του Μπέργκεν, με περισσότερους από 700.000 επιβάτες, τρίτο το Τορπ του Όσλο και ακολουθούν το Βέρνες του Τρόντχαϊμ και το Κγέβικ του Κρίστιανσαντ στο εσωτερικό. Σε διεθνές επίπεδο οι πιο πολυσύχναστες συνδέσεις είναι με Κοπεγχάγη, Άμστερνταμ και Αμπερντίν. Το Σταβάνγκερ συνδέεται επίσης και με άλλους εσωτερικούς και ευρωπαϊκούς προορισμούς, όπως το Λονδίνο, το Παρίσι, η Βαρκελώνη, η Στοκχόλμη και η Βαρσοβία. Οι εγχώριοι προορισμοί βρίσκονται σε όλο το μήκος της Νορβηγίας από το Τρόμσε μέχρι το Κρίστιανσαντ.

Σιδηροδρομικές

Stavanger S

Ο Stavanger S άνοιξε το 1878 και είναι το τερματικό της Γραμμής Σέρλαντετ και της Γραμμής Γέρεν.

Ο Νότιος Σιδηρόδρομος (Γραμμή Σέρλαντετ) πηγαίνει από το Όσλο στο Ντράμεν, στο Κρίστιανσαντ και καταλήγει στο Σταβάνγκερ. Αυτή η διαδρομή, 545 χιλιόμετρα μεταξύ Όσλο και Στάβανγκερ, έχει πάνω τέσσερα δρομολόγια την ημέρα και διαρκεί περίπου επτά ώρες. Ο σιδηρόδρομος κατασκευάστηκε σε διάφορες φάσεις, το πρώτο τμήμα το 1871 και το τελευταίο το 1944. Ενώ υπήρχαν συνεχείς κατασκευαστικές εργασίες από το Όσλο προς τα δυτικά ως τo Μόι, η Γραμμή Γέρεν, από το Εγκερσουντ στο Σταβάνγκερ στη Δυτική Νορβηγία, κατασκευάστηκε το 1878. Μέχρι το 1913 το όνομα που χρησιμοποιείτο για τα σχέδια και τα ολοκληρωμένα τμήματα ήταν Vestlandsbanen (Γραμμή της Δυτικής Χώρας).

Υπάρχουν επίσης τοπικά τρένα στο Γέρεν με 19 στάσεις σε μια γραμμή. Η γραμμή κατασκευάστηκε ως αυτόνομη γραμμή στενού πλάτους 1 067 mm στις 27 Φεβρουαρίου 1878. Επεκτάθηκε από το Εγκερσουντ στο Φλέκεφιορδ ως Γραμμή Φλέκεφιορδ το 1904. Ο μόνος κλάδος της Γραμμής Γέρεν, η Γραμμή Ολγκορντ από το Γκάνταλ στο Ολγκορντ, κατασκευάστηκε το 1924. Το 1944 η Γραμμής Σέρλαντετ επεκτάθηκε στο Σίρα στη Γραμμή Φλέκεφιορδ και η Γραμμή Γέρεν ενσωματώθηκε στο κύριο σιδηροδρομικό δίκτυο. Εξαιτίας αυτού η γραμμή μετατράπηκε σε κανονικού πλάτους.

Θαλάσσιες

Εξω από το Σταβάνγκερ υπάρχει λιμάνι που εξυπηρετεί πορθμεία προς και από το Χίρτσχαλς της Δανίας. Υπήρξαν υποστηρικτές της άποψης τα πορθμεία της γραμμής Smyril (Νανογέρακο) μεταξύ των Νήσων Φερόες και της Δανίας να σταματούν στο Σταβάνγκερ καθώς το νέο λιμάνι του στο Ρισάβικα το επιτρέπει, προσθέτοντας μόνο μία ώρα στον συνολικό χρόνο πλεύσης.

Τοπικά πορθμεία πηγαίνουν στο Tάου και το Κβίτσεϊ, ενώ επιβατικά ταχύπλοα σκάφη σε πολλά χωριά και νησιά μεταξύ των κύριων διαδρομών από το Σταβάνγκερ στο Χάουγκεσουντ και το Σάουντα.

Υπάρχουν σχέδια για την επαναλειτουργία της σύνδεσης με πορθμεία με το Νιούκασλ στο Ηνωμένο Βασίλειο, που διακόπηκε το 2008.

Οδικές

Εθνική οδός 44

Η Ευρωπαϊκή οδός Ε39 διασχίζει το Σταβάνγκερ από το Χάουγκεσουντ και τις σήραγγες του Μάστραφιορδ και Μπύφιορδ πηγαίνοντας νότια στο Σάντνες. Η Fylkesvei (Περιφερειακή οδός) 44 ξεκινάει από το Σταβάνγκερ και καταλήγει στο Κρίστιανσαντ, μέσω του Σάντνες και του Φλέκεφιορδ.

Η Εθνική οδός 509 πηγαίνει από το Σταβάνγκερ, μέσω της χερσονήσου του Τάνανγκερ στο Αεροδρόμιο, στο Σόλα, το Φόρους, την Ευρωπαϊκή οδό Ε39 και μεταξύ της Περ. οδού 44 και της Ε39 στο Σόμα του Σάντνες. Το μήκος του δρόμου είναι 19,5 χιλιόμετρα.

Σταθμός λεωφορείων στο Σάντνες, γειτονική πόλη του Σταβάνγκερ

Εκπαίδευση

Το Πανεπιστήμιο του Σταβάνγκερ (UIS) έγινε το πέμπτο πανεπιστήμιο της Νορβηγίας στις 29 Οκτωβρίου 2004, όταν απέκτησε το πανεπιστημιακό καθεστώς με απόφαση του Συμβουλίου. Το πανεπιστήμιο έχει περίπου 9.000 φοιτητές και 1.200 εργαζόμενους και είναι οργανωμένο σε τρεις σχολές: Ανθρωπιστικών Επιστημών, Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών. Το αρχαιολογικό μουσείο ανήκει επίσης στο πανεπιστήμιο. Η πανεπιστημιούπολη βρίσκεται στο Ούλαντχαουγκ, με τα περισσότερα τμήματα να βρίσκονται εκεί. Το Πανεπιστήμιο του πανεπιστήμιο έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Καινοτομικών Πανεπιστημίων (ECIU) τον Οκτώβριο του 2012.

Το Ειδικευμένο Πανεπιστήμιο VID έχει μακρά ιστορία στην πόλη. Αυτό το πανεπιστήμιο ξεκίνησε ως Ιεραποστολική και Θεολογική Σχολή ή Misjonshøgskolen (MHS), ιδρύθηκε το 1843 και αναγνωρίσθηκε το 2008 ως ερευνητικό πανεπιστήμιο. Έχει περίπου 300 φοιτητές από περίπου 20 χώρες. Το MHS ανήκει στη Νορβηγική Ιεραποστολική Εταιρεία. Το Κέντρο Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας (SIK) συνδέεται με την αποστολή του κολλεγίου. Το 2016 εντάχθηκε στο Ειδικευμένο Πανεπιστήμιο VID.

Η Σχολή Καλών Τεχνών του Ρόγκαλαντ ιδρύθηκε το 1978, με ιστορία από το 1957.

Η Σκανδιναβική Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων προσφέρει σπουδές στα τμήματα Μάρκετινγκ και Διοίκησης Επιχειρήσεων. Η Σχολή ανήκει κατά 92,5% στον όμιλο John Bauer.

Το Solborgveien Folk δέχεται ετησίως περισσότερους από 140 φοιτητές και ανήκει στη Λουθηρανική Εκκλησία.

Άλλες ιδιωτικές σχολές είναι η Διεθνής Σχολή του Σταβάνγκερ, η Βρετανική Διεθνής Σχολή του Σταβάνγκερ και η Γαλλική Σχολή του Σταβάνγκερ

Άλλες σχολές της πόλης είναι το Τεχνικό Κολλέγιο Επιχειρήσεων, το Ινστιτούτο Nόροφ, το Utdanningshuset, το Acta Bible, τοBI Stavanger, το Fjelltun Bible, το Folkeuniversitetet Stavanger, η Επαγγελματική Σχολή Imente, η Νορβηγική Σχολή Δημιουργικών Σπουδών, το NæringsAkademiet Stavanger Peteka - Stavanger, το Κέντρο εκπαίδευσης PNI και η Stavanger offshore tekniske skole - SOTS.

Πολιτισμός

Μουσεία

Νορβηγικό Μουσείο Πετρελαίου

Η πόλη έχει πολλά μουσεία και συλλογές που είναι τόσο τοπικές όσο και εθνικές. Το μουσείο της πόλης με τους περισσότερους επισκέπτες είναι το Νορβηγικό Μουσείο Πετρελαίου, που εγκαινιάστηκε το 1998. Τα δέκα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, από το 1998 έως το 2008, περίπου 95.000 άτομα επισκέφθηκαν το μουσείο ετησίως.

Το παλαιότερο μουσείο της πόλης είναι το Missjonmuseet, που ιδρύθηκε το 1864 και βρίσκεται στο ισόγειο του κτηρίου των σχολών του MHS. Το μουσείο διαθέτει περίπου 5.000 εκθέματα εθνογραφικού και ιστορικού ενδιαφέροντος από τους διάφορους τομείς των ιεραποστολών.

Το Μουσείο του Σταβάνγκερ, που ιδρύθηκε το 1877 και ως εκ τούτου ένα από τα παλαιότερα μουσεία, περιλαμβάνει πολλά ιστορικά κτίρια και συλλογές. Το Μουσείο Stavanger αποτελείται από συνολικά οκτώ κτίρια: το Μουσείο Σταβάνγκερ στη Muségata 16, το Ναυτικό Μουσείο του Σταβάνγκερ, το Νορβηγικό Μουσείο Κονσερβοποιίας, το αρχοντικό Λέντααλ, το Μουσείο της Breidablikkveien, το Σχολικό Μουσείο, το Νορβηγικό Μουσείο Εκτύπωσης και το Νορβηγικό Παιδικό Μουσείο. Στο κύριο μουσείο βρίσκονται σήμερα ένα πολιτιστικό τμήμα, μια ζωολογική συλλογή και μια βιβλιοθήκη.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Σταβάνγκερ είναι το μεγαλύτερο μουσείο της πόλης, ως προς τον αριθμό των εργαζομένων. Είναι κρατικό μουσείο για τους προϊστορικούς αρχαιολογικούς χώρους του Ρόγκαλαντ και ανήκει στο Πανεπιστήμιο του Σταβάνγκερ. Το μουσείο διεξάγει επίσης εκτεταμένες δραστηριότητες προβολής και έχει εγκαταστάσεις αρκετά κοντά στο Μουσείο του Σταβάνγκερ.

Μουσείο Τεχνών του Ρόγκαλαντ

Το Μουσείο Τεχνών του Ρόγκαλαντ, που βρίσκεται δίπλα σε ένα πάρκο, διαθέτει έργα των Νορβηγών ζωγράφων Έντβαρτ Μουνκ, Κρίστιαν Κρογκ, Ειλιφ Πέτερσεν και Χάριετ Μπάκερ και έχει επίσης τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του Λαρς Χέρτερβιγκς. Άλλοι καλλιτέχνες του Ρόγκαλαντ που εκπροσωπούνται εδώ είναι οι Κίτυ Κίελαντ, Νικολάι Ούλφστεν, Καρλ Σουντ-Χάνσεν, Ολαφ Λάνγκε και Ααγκε Στόρστειν.

Το Vestlandske Skolemuseum (Σχολικό Μουσείο της Δυτικής Νορβηγίας) του Σταβάνγκερ στεγάζεται σήμερα στο παλιό σχολικό κτίριο Kvaleberg του 1920. Ιδρύθηκε το 1925 και είναι μουσείο της σχολικής ιστορίας του Ρόγκαλαντ.

Στον κόλπο βρίσκεται το Νορβηγικό Κέντρο Μετανάστευσης στη δυτική πλευρά και στην ανατολική πλευρά του κόλπου ο πύργος Βαλμπεργκτόρνετt με το Μουσείο Σταθμών του. Το Νορβηγικό Μουσείο Τηλεπικοινωνιών διαθέτει παράρτημα στο Σταβάνγκερ, στο Λέκεβέιεν.

Κινηματογράφος

Το Filmforum Sørvest (Νοτιοδυτικό Κινηματογραφικό Φόρουμ) ιδρύθηκε το 1992 και είναι ένας οργανισμός κινηματογραφικών δημιουργών του Ρόγκαλαντ. Στόχος του είναι να αυξήσει τις δεξιότητες των κινηματογραφιστών της περιφέρειας και να ενθαρρύνει περισσότερο την παραγωγή ταινιών. Η λειτουργία του Filmforum Sørvest υποστηρίζεται από την πόλη του Σταβάνγκερ από το 1995 και από την περιφέρεια από το 1997. Επιπρόσθετα έχει λάβει επιχορηγήσεις για κινηματογραφικά εργαστήρια από την περιφέρεια και για άλλα μέτρα τόνωσης από τον δήμο του Σταβάνγκερ.

Το Σταβάνγκερ δίνει από το 1997 επιχορήγηση για την υποστήριξη της τοπικής κινηματογραφίας. Στόχος είναι η ενίσχυση της ανάπτυξης της τοπικής κινηματογραφικής κοινότητας και τοπικών κινηματογραφιστών για να μπορέσουν να ξεκινήσουν προγράμματα ταινιών ώστε στη συνέχεια να μπορούν να υποβάλουν αίτηση για χρηματοδότηση παραγωγής από άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες. Επιπλέον υποστηρίζουν ήδη ολοκληρωμένα έργα - κυρίως για να βοηθήσουν τους κινηματογράφους να προβάλλουν ταινίες τοπικής παραγωγής.

Η ταινία Mongoland έγινε κινηματογραφική επιτυχία στη Νορβηγία, που προήλθε εκτός της παραδοσιακής υποδομής του νορβηγικού σινεμά. Μέχρι στιγμής αυτό έχει κορυφωθεί με την ίδρυση των εταιρειών παραγωγής South West Film και Film Kraft Rogaland, για να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμες χορηγήσεις κονδυλίων στους παραγωγούς ταινιών. Ο Αριλντ Εστιν Ομουντσεν έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία Mongoland το 2000 και από τότε σκηνοθέτησε και έγραψε το σενάριο για τις ταινίες The Haunting (2003) και Monster Thursday (2005). Ο Ομουντσεν βοήθησε να ξεκινήσει το νέο κύμα του Stavanger που ήρθε μετά την πρεμιέρα του Mongoland και αρκετοί από τους βασικούς ηθοποιούς έχουν από τότε γνωρίσει μεγάλη επιτυχία.

Ο γεννημένος στο Σταβάνγκερ Στίαν Κρίστιανσεν, που εντυπωσίασε σαν ηθοποιός στην ταινία Mongoland, έκανε το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτης με τη μεταφορά στο σινεμά του βιβλίου του Τόρε Ρένμπεργκ "Ο άνθρωπος που αγάπησε τον Υνγκβε". Η ταινία, με τον ίδιο τίτλο, κυκλοφόρησε στις 15 Φεβρουαρίου 2008. Η ταινία έλαβε κορυφαίες κρητικές στα νορβηγικά μέσα ενημέρωσης και παρακολουθήθηκε από περισσότερους από 30.000 θεατές το σαββατοκύριακο της πρεμιέρας της. Το 2008 ο Κρίστιανσεν έλαβε υποτροφία σεναρίου του Σταβάνγκερ.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2010 έκανε πρεμιέρα στο Σταβάνγκερ η ταινία Nokas, σε σκηνοθεσία Ερικ Σκγιόλντμπγεργκ. Η ταινία αναφέρεται στην ομώνυμη ληστεία στο Σταβάνγκερ στις 5 Απριλίου 2004 και γυρίστηκε εκεί όπου συνέβη, χρησιμοποιώντας πολλές από τις τοποθεσίες όπου πραγματοποιήθηκε το πραγματικό γεγονός, όπως το κέντρο καταμέτρησης στο κτήριο της Νορβηγικής Τράπεζας και η Πλατεία του Καθεδρικού. Η οικογένεια του αστυνομικού που σκοτώθηκε κατά τη ληστεία δεν έχει εγκρίνει την ταινία.

Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2008

Το Σταβάνγκερ και η περιφέρειά του, μαζί με το Λίβερπουλ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, επιλέχθηκαν ως Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2008. Το όραμα Stavanger2008 εκφράζεται με την ιδέα "Ανοιχτό Λιμάνι", που στα νορβηγικά έχει και την έννοια της "ανοιχτής πύλης", που σημαίνει επίσης ανοιχτό προς τον κόσμο. Η περιοχή και οι κάτοικοί της υποτίθεται ότι είναι ακόμη πιο ανοιχτοί και θετικοί προς την τέχνη, τις ιδέες και τις ευκαιρίες.

Το Σταβάνγκερ ήταν το λιμάνι υποδοχής της φυλής των Αγώνων Υψηλών Ιστιοπλοϊκών Cutty Sark το 1997 και το 2004.

Αθλητισμός

Ο μεγαλύτερος τοπικός ποδοσφαιρικός σύλλογος στο Σταβάνγκερ είναι η Βίκινγκ ΦΚ, ένας από τους πιο επιτυχημένους ποδοσφαιρικούς συλλόγους στη νορβηγική ιστορία, έχοντας κερδίσει συνολικά 8 πρωταθλήματα και 5 κύπελλα Νορβηγίας. Η ομάδα αγωνίζεται στο SR-Bank Arena, που άνοιξε το 2004.

Μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα στη 2η κατηγορία, την OBOS-ligaen, τη σεζόν του 2018, η Βίκινγκ ΦΚ προήχθη για άλλη μια φορά στο κορυφαίο Eliteserien και είναι μέχρι σήμερα ο σύλλογος με τις περισσότερες σεζόν στο υψηλότερο επίπεδο του νορβηγικού ποδοσφαίρου, μαζί με την αντίπαλό της του Τρόντχαϊμ Ρόσενμποργκ ΜΚ.

Η FK Vidar, άλλος τοπικός ποδοσφαιρικός σύλλογος, παίζει σήμερα στην τέταρτη κατηγορία.

Η Stavanger Oilers είναι η μόνη ομάδα της δυτικής Νορβηγίας στο κορυφαίο νορβηγικό πρωτάθλημα χόκεϊ επί πάγου, το GET-ligaen. Η ομάδα χάντμπολ Stavanger Håndball παίζει στη δεύτερη κατηγορία.

Το Σταβάνγκερ φιλοξένησε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπιτς βόλεϊ SWATCH FIVB το 2009.

Το Sørmarka Arena είναι ένα εσωτερικό παγοδρόμιο πολλαπλών χρήσεων που χρησιμοποιείται για εθνικούς και διεθνείς αγώνες πατινάζ ταχύτητας.

Ομάδα	Αθλημα	Ιδρύθηκε	Πρωτάθλημα	Εδρα	Προπονητής
Βίκινγκ ΦΚ	Ποδόσφαιρο	1899	Eliteserien	SR-Bank Arena	Μπγιάρνε Μπέρντσεν
Stavanger Oilers	Χόκεϊ επί πάγου	2000	GET-ligaen	DNB Arena	Πολ Γκούλμπραντσεν

Μουσική

Κάθε Μάιο το Σταβάνγκερ φιλοξενεί το MaiJazz, το Διεθνές Φεστιβάλ Τζαζ του Σταβάνγκερ. Το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου πραγματοποιείται κάθε Αύγουστο.

Εκτός από τη Συμφωνική Ορχήστρα της (SSO) η πόλη καλύπτει και ένα άλλο κομμάτι του μουσικού φάσματος, έχοντας επίσης τα συγκροτήματα gothic metal Theatre of Tragedy, Tristania, Sirenia και την τραγουδίστρια Λιβ Κρίστινε και το black metal συγκρότημα Gehenna, και τους μουσικούς Γιάνοβε Οτεσεν και Γκέιρ Ζαλ, ιδρυτικά μέλη του εναλλακτικού ροκ συγκροτήματος Kaizers Orchestra , που και οι δύο ζουν στο Σταβάνγκερ. Αξιόλογα επίσης από το Σταβάνγκερ είναι το συγκρότημα Kvelertak, και οι Τόμας Ντύμπνταλ και Στούρλε Ντάγκσλαντ.

Κοινοτική τέχνη

Το Σταβάνγκερ διοργανώνει το ετήσιο φεστιβάλ Nuart για εθνικούς και διεθνείς καλλιτέχνες που λειτουργούν εκτός της παραδοσιακής κατεστημένης τέχνης. Κάθε Σεπτέμβριο μια ομάδα διεθνώς αναγνωρισμένων καλλιτεχνών του δρόμου συνεισφέρει σε "ένα από τα πιο δυναμικά και συνεχώς εξελισσόμενα δημόσια έργα τέχνης της Ευρώπης".

Τουρισμός

το καλοκαίρι το λιμάνι του Σταβάνγκερ γεμίζει από μεγάλα κρουαζιερόπλοια: το 2011 φιλοξένησε 130. Είναι δημοφιλής στάση στη διαδρομή προς τα νορβηγικά φιόρδ. Το γραφικό κέντρο της πόλης βρίσκεται σε μικρή απόσταση με τα πόδια από την αποβάθρα.

Υπαίθριες δραστηριότητες

Δεν υπάρχουν πολλές υπαίθριες δραστηριότητες στο ίδιο το Σταβάνγκερ, ωστόσο θαυμάσιες ευκαιρίες για αυτές υπάρχουν κοντά, σε παρακείμενους δήμους: το Λύσεφιορδ είναι ιδιαίτερα δημοφιλές για πεζοπορία. Οι τουρίστες επισκέπτονται συνήθως μέρη όπως το Πρεϊκεστόλεν (γνωστός και ως Βράχος Αμβωνας) και το Κεραγκμπόλντεν. Το Πρεϊκεστόλεν είναι ένας τεράστιος βράχος που επικρέμαται του φιορδ (σε ύψος 604 μέτρων). Το Κεραγκμπόλντεν είναι ένας βράχος σφηνωμένος μεταξύ δύο άλλων περίπου 1000 μέτρα πάνω από το φιόρδ. Η ευθεία πτώση 1000 μέτρων στο φιόρδ κάνει το Κέραγκ μια πολύ δημοφιλή θέση για άλμα βάσης.

Όχι πολύ μακριά από το Σταβάνγκερ, χιονοδρομικά κέντρα είναι διαθέσιμα για σκι και σνόουμπορντ τη χειμερινή περίοδο.

Κατά μήκος των ακτών νότια του Σταβάνγκερ υπάρχουν αρκετές μεγάλες, αμμώδεις παραλίες, συμπεριλαμβανομένης της Σόλα, σε κοντινή απόσταση από την πόλη.

Κέντρο της πόλης

Παλιό Σταβάνγκερ

Κέντρο της πόλης

Το Παλιό Σταβάνγκερ (Gamle Stavanger) βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο κέντρο της πόλης και διαθέτει ένα σύνολο ξύλινων κατασκευών του 18ου και του 19ου αιώνα.

Ο Stavanger domkirke (Καθεδρικός ναός του Αγ. Σβίτουν) χτίστηκε μεταξύ 1100 και 1150 από τον Αγγλο επίσκοπο Ρέιναλντ σε αγγλονορμανδικό ρυθμό και στα τέλη του 13ου αιώνα προστέθηκε νέα πτέρυγα γοτθικού ρυθμού με θολωτή οροφή. Ο Καθεδρικός ναός είναι ο μόνος στη Νορβηγία, που είναι σχεδόν αμετάβλητος από τον 14ο αιώνα.

Το ίδιο το κέντρο της πόλης είναι μικρό και συμπαθητικό, με στενά δρομάκια και ανοιχτούς χώρους προστατευμένους από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Η υπαίθρια αγορά λαχανικών είναι μία από τις ελάχιστες στη Νορβηγία, όπου μπορείτε να αγοράσετε προϊόντα απευθείας από τους τοπικούς αγρότες κάθε εργάσιμη ημέρα όλο τον χρόνο. Δυστυχώς η αγορά έχει ατονήσει τα τελευταία χρόνια και τώρα έχει πολύ λίγους πωλητές.

Σημαντικοί άνθρωποι

Ηθοποιοί

• Λάιλα Γκόοντυ (γ. 1971)
• Πολ Σβέρε Χάγκεν (γ. 1980)
• Ειλι Χάρμποες (γ. 1994)
• Κρίστοφερ Γιόνερ (γ. 1972)

Πολιτικοί

• Αντρεας Ζέγερ Κάπελεν (1915 – 2008)
• Γιόχανες Στέεν (1827 - 1906)
• Ανταμ Εγκεντε-Νίσεν (1868 - 1953
• Λαρς Οφτενταλ (1838 – 1900)

Αθλητές

• Σούζανε Αντερσεν (γ. 1998), ποδηλάτισσα
• Κρίστιαν Μπγέρνσεν (γ. 1989), χαντμπολίστας
• Λένε Μπύμπεργκ (γ. 1982), ποδηλάτισσα
• Εσπεν Κρίστενσεν (γ. 1985), χαντμπολίστας
• Γκουν-Ρίτα Ντάλε Φλέσγιο (γ. 1973), ποδηλάτισσα
• Αντρέ Ντάνιελσεν (γ. 1985), ποδοσφαιριστής
• Ολε Ερεβικ (γ. 1981), χαντμπολίστας
• Λίντα Γκρούμπεν (γ. 1979), διαθλήτρια
• Μπρέντε Χάνγκελαντ (γ. 1981), ποδοσφαιριστής
• Χενριέτε Χένρικσεν (γ. 1971), χαντμπολίστρια
• Ντάνιελ Χόελγκααρντ (γ. 1993), ποδηλάτης
• Μάρκους Χόελγκααρντ (γ. 1994), ποδηλάτης
• Ρούνε Χόλτα (γ. 1973), δρομέας ταχύτητας
• Κέτιλ Γιάνσρουντ (γ. 1985), αλπικός σκιέρ
• Γιόχανες Γιοχάνεσεν (γ. 1997), χόκεϊ επί πάγου
• Γκέραν Γιοχάνεσεν (γ. 1997), χαντμπολίστας
• Ολε Κλέμετσεν (γ. 1971), πυγμάχος
• Αντερς Κρίστιανσεν (γ. 1990), ποδοσφαιριστής
• Σβέιν Κβία (1947 – 2005), ποδοσφαιριστής
• Γιαν-Ερικ ντε Λάνλαϊ (γ. 1992), ποδοσφαιριστής
• Μπγερν Μαασέιντε (γ. 1968), μπιτς βόλεϊ
• Μάγκνους Νεντρεγκότεν (γ. 1990), κέρλινγκ
• Ερικ Νέβλαντ (γ. 1977), (1895 – 1983), ποδοσφαιριστής
• Αντολφ Νίλσεν (1895 – 1983), κωπηλάτης
• Αριλντ Εστμπε (γ. 1991), ποδοσφαιριστής
• Μπιρκ Ρίσα (γ. 1998), ποδοσφαιριστής
• Μόνικα Σάντβε (γ. 1973), χαντμπολίστρια
• Ανέτε Σίκβελαντ (γ. 1972), διαθλήτρια
• Ρούμπεν Σμιθ (γ. 1987), χόκεϊ επί πάγου
• Αρε Στράντλι (γ. 1986), κωπηλάτης
• Ερικ Θόρστβεντ (γ. 1962), ποδοσφαιριστής
• Πολ Βάρχαουγκ (γ. 1991), ραλίστας

Αδελφοποιήσεις

Αμπερντίν, Ηνωμένο Βασίλειο Αντσιραμπέ, Μαδαγασκάρη Μπακού, Αζερμπαϊτζάν Έσμπιεργκ, Δανία Έσκιλστουνα, Σουηδία

Εστελί, Νικαράγουα Γκάλβεστον, Τέξας, Ηνωμένες Πολιτείες Χάρλοου, Ηνωμένο Βασίλειο Χιούστον, Τέξας, Ηνωμένες Πολιτείες Γυβάσκυλα, Φινλανδία

Μακαέ, Βραζιλία Μασάουα, Ερυθραία Μελβούρνη, Αυστραλία Ναμπλούς, Παλαιστίνη Νεσκάουπσταδουρ, Ισλανδία Νετάνια, Ισραήλ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σταβάνγκερ στο Curlie