Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ
Ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ (Sami Süleyman Gündoğdu Demirel, 1 Νοεμβρίου 1924 - 17 Ιουνίου 2015) ήταν Τούρκος πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός. Υπήρξε ο ένατος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας.
| Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ Süleyman Demirel | |
|---|---|
 | |
| 9ος Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας | |
| Περίοδος 16 Μαΐου 1993 – 16 Μαΐου 2000 | |
| Προκάτοχος | Τουργκούτ Οζάλ |
| Διάδοχος | Αχμέτ Νετζντέτ Σεζέρ |
| Πρωθυπουργός της Τουρκίας | |
| Περίοδος 25 Νοεμβρίου 1991 – 16 Μαΐου 1993 | |
| Περίοδος 12 Νοεμβρίου 1979 – 12 Σεπτεμβρίου 1980 | |
| Περίοδος 21 Ιουλίου 1977 – 5 Ιανουαρίου 1978 | |
| Περίοδος 31 Μαρτίου 1975 – 2 161 Ιουνίου 1977 | |
| Περίοδος 21 Οκτωβρίου 1965 – 21 Μαρτίου 1971 | |
| Αρχηγός του Κόμματος του Ορθού Δρόμου | |
| Περίοδος 24 Σεπτεμβρίου 1987 – 16 Μαΐου 1993 | |
| Αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης | |
| Περίοδος 28 Νοεμβρίου 1964 – 16 Οκτωβρίου 1981 | |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1 Νοεμβρίου 1924, Ισλαμκιόι, επαρχία Ισπάρτας |
| Θάνατος | 17 Ιουνίου 2015 Άγκυρα |
| Σύζυγος | Νεσμιγιέ Ντεμιρέλ |
| Υπογραφή |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Γεννήθηκε το 1924 σε μια αγροτική οικογένεια στο Ισλάμκιοϊ, ένα χωριό της περιοχή Μεσογείου. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης, από το οποίο αποφοίτησε ως πολιτικός μηχανικός το 1948.[1][2]Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 επέβλεψε την κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων για την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές.
Το 1961 εξελέγη για πρώτη φορά στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση με το Κόμμα της Δικαιοσύνης,[3] του οποίου έγινε αρχηγός το 1964. Το 1965 έγινε αντιπρόεδρος κυβέρνησης συνασπισμού. Η γιγαντιαία συγκέντρωση του Κόμματος της Δικαιοσύνης στην Κωνσταντινούπολη προδίκασε το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών στην Τουρκία στις 10 Οκτωβρίου. Γνήσιος διάδοχος του Δημοκρατικού Κόμματος του Αντνάν Μεντερές, το Κόμμα της Δικαιοσύνης του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ επέτυχε πραγματικό θρίαμβο, συγκεντρώνοντας σχεδόν διπλάσιες ψήφους από το παραδοσιακό κόμμα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, του οποίου ηγείτο ακόμα ο υπέργηρος συμπολεμιστής του Κεμάλ, Ισμέτ Ινονού, ο οποίος αποδέχθηκε τη συντριβή του.
Ο Ντεμιρέλ έγινε ο νεαρότερος πρωθυπουργός στην ιστορία της Τουρκίας (40 ετών).[4] Ο θρίαμβός του αποτέλεσε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ένα ισχυρότατο ράπισμα στους στρατιωτικούς ηγέτες του πραξικοπήματος του 1960 και τον πρόεδρο της Τουρκίας, στρατηγό Τζεμάλ Γκιουρσέλ, προσωπικά. Ο ίδιος ο νέος πρωθυπουργός υπήρξε, πριν αναμιχθεί στην πολιτική, στενός συνεργάτης του απαγχονισθέντος Μεντερές, στα σχέδια του τελευταίου για την αναμόρφωση της τουρκικής γεωργίας. Το ισχυρότατο λαϊκό έρεισμα που απολάμβανε ο Μεντερές, ακόμα και μετά θάνατο, απέδειξε η επικράτηση του Ντεμιρέλ. Το 52,5% που έλαβε το κόμμα εμπεριείχε ωστόσο και ένα δεύτερο μήνυμα. Λίγες μόλις ημέρες πριν από τις εκλογές, ο Ινονού διέπραξε ένα σοβαρό σφάλμα, δηλώνοντας ότι το κόμμα του τοποθετείται ιδεολογικά "αριστερά του κέντρου". Έτσι, το Κόμμα της Δικαιοσύνης, χωρίς να διατυπώνει εμφανώς διαφορετικές πολιτικές επιλογές (ιδίως σε ό,τι αφορά το Κυπριακό), έγινε ο γηραιότερος εκφραστής μίας κεντροδεξιάς φιλοδυτικής και οικονομικά φιλελεύθερης πολιτικής που έδειχνε να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων[5].
Ο Ντεμιρέλ ακολούθησε φιλοαμερικανική και φιλονατοϊκή πολιτική, ενώ ενίσχυσε την αγροτική οικονομία. Επανεξελέγη το 1969, αλλά όταν αρνήθηκε να επιτρέψει στους στρατιωτικούς να έχουν μεγαλύτερο ρόλο στη χάραξη πολιτικής, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση το 1971. Το 1975 έγινε ξανά πρωθυπουργός σε κυβέρνηση συνασπισμού. Η κυβέρνηση αυτή έπεσε τον Ιούνιο του 1977, αλλά ο ίδιος διετέλεσε ξανά πρωθυπουργός από τον Ιούλιο ως το Δεκέμβριο του 1977 και από τον Νοέμβριο του 1979 ως τον Σεπτέμβριο του 1980. Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980, ίσχυσε νέο Σύνταγμα, το οποίο απαγόρευε τη συμμετοχή του ιδίου και άλλων πολιτικών στην πολιτική ζωή.
Το 1987 ανέλαβε πρόεδρος του Κόμματος του Ορθού Δρόμου (Doğru Yol Partisi, DYP) και διετέλεσε πρωθυπουργός από το Νοέμβριο του 1991 ως το Μάιο του 1993, οπότε εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας αμέσως μετά το θάνατο του προκατόχου του Τουργκούτ Οζάλ.[6] Το 2000 η Τουρκική Εθνοσυνέλευση απέρριψε τροπολογία που θα επέτρεπε την επανεκλογή του Προέδρου, οπότε ο Ντεμιρέλ αποσύρθηκε με το τέλος της θητείας του την ίδια χρονιά.
Πέθανε από σοβαρή αναπνευστική λοίμωξη στην Άγκυρα, σε ηλικία 90 ετών, στις 17 Ιουνίου του 2015.[7]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Arslanbenzer, Hakan (2015-06-19). «Süleyman Demirel: Dream for a 'Great Turkey'». Daily Sabah. http://www.dailysabah.com/portrait/2015/06/19/suleyman-demirel-dream-for-a-great-turkey. Ανακτήθηκε στις 2015-06-20.
- ↑ Ahmad, Feroz (1977). The Turkish Experiment in Democracy: 1950-1975. London: C. Hurst and Co. (Publishers) Ltd. σελίδες 234–235. ISBN 0-903983-54-0.
- ↑ «Süleyman DEMİREL». Turkish Ministry of Foreign Affairs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2015.
- ↑ Akkoc, Raziye (2015-06-17). «Suleyman Demirel, former Turkish president, dies at 90». The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/11680058/Suleyman-Demirel-former-Turkish-president-dies-at-90.html. Ανακτήθηκε στις 2015-06-20.
- ↑ Εκλογικός θρίαμβος του Ντεμιρέλ, Ιστορικό Λεύκωμα 1965, σελ. 92-93, Καθημερινή (1997)
- ↑ «Eisenhower Fellows». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ Πέθανε o Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ