Οι Σοβιετικοί, ή πολίτες της ΕΣΣΔ (ρωσικά: Гра́ждане СССР‎‎), ήταν ένα δημωνύμιο ομπρέλα για τον πληθυσμό της Σοβιετικής Ένωσης. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως μη ειδική αναφορά στον σοβιετικό πληθυσμό και τελικά δηλώθηκε ότι ήταν μια «νέα ιστορική, κοινωνική και διεθνής ενότητα ανθρώπων».

Σοβιετικοί
Советский народ
Παιδικό ιατρείο Πομέρκι στο Χάρκοβο, Ιούλιος 1950.
Συνολικός πληθυσμός
286.730.819 (1989)
296.582.638 (2022)
Γλώσσες
Πρωτίστως ρώσικα, επίσης άλλες
(συμπ. ουκρανικά, ουζμπεκικά)
Θρησκεία
Πρωτίστως Ανατολική Ορθοδοξία ή Αθεϊσμός, επίσης άλλες
(συμπ. Ιουδαϊσμός, Ισλάμ)
Ρώσοι, Ουκρανοί, Λευκορώσοι, Καζάχοι, Αζέροι, Αρμένιοι, Γεωργιανοί, Ουζμπέκοι, Κιργίζιοι, Τατζίκοι, Τουρκμένιοι, Λετονοί, Εσθονοί, Λιθουανοί

Πολιτική εθνικότητας στη Σοβιετική Ένωση

Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της Σοβιετικής Ένωσης, διαφορετικά δόγματα και πρακτικές σχετικά με τις εθνοτικές διακρίσεις εντός του σοβιετικού πληθυσμού εφαρμόστηκαν σε διαφορετικούς χρόνους. Οι μειονοτικοί εθνοτικοί πολιτισμοί δεν καταργήθηκαν ποτέ πλήρως. Αντίθετα, ο σοβιετικός ορισμός των εθνοτικών πολιτισμών απαιτούσε να είναι «σοσιαλιστικοί ως προς το περιεχόμενο και εθνοτικοί ως προς τη μορφή», μια προσέγγιση που χρησιμοποιήθηκε για την προώθηση των επίσημων σκοπών και αξιών του κράτους. Ο στόχος ήταν πάντα η συνένωση των εθνικοτήτων σε μια κοινή κρατική δομή. Στη δεκαετία του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του 1930, η πολιτική της εθνικής οριοθέτησης χρησιμοποιήθηκε για την οριοθέτηση χωριστών περιοχών του εθνικού πολιτισμού και η πολιτική της κορενιζάτσιγια (korenizatsiya, «ιθαγενοποίηση») χρησιμοποιήθηκε για την προώθηση του φεντεραλισμού και την ενίσχυση των μη ρωσικών γλωσσών και πολιτισμών. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930, ωστόσο, η πολιτική άλλαξε σε μια πιο ενεργή προώθηση της ρωσικής γλώσσας και αργότερα σε πιο εμφανή εκρωσισμό, ο οποίος επιταχύνθηκε τη δεκαετία του 1950, ειδικά στη σοβιετική εκπαίδευση. Αν και κάποια αφομοίωση συνέβη, δεν πέτυχε συνολικά. Η συνεχής ανάπτυξη των πολλών εθνοτικών πολιτισμών στη Σοβιετική Ένωση οδήγησε στη σύνταξη της Ένωσης Κυρίαρχων Κρατών το 1991 και στη συνέχεια στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.[1]

Εκτιμήσεις ερευνητών

Επεξεργασία

Οι εκτιμήσεις για την επιτυχία της δημιουργίας της νέας κοινότητας διίστανται. Από τη μια πλευρά, ο εθνολόγος Μ.Α. Τισκόφ και άλλοι ιστορικοί πιστεύουν ότι «παρ΄ όλες τις κοινωνικοπολιτικές παραμορφώσεις, ο σοβιετικός λαός αντιπροσώπευε ένα πολιτικό έθνος».[2][3] Ο φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Μ.Α. Γκρουσίν σημείωσε ότι η κοινωνιολογία στην ΕΣΣΔ «κατέγραψε έναν μοναδικό ιστορικό τύπο κοινωνίας που είχε ήδη λησμονηθεί». Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Τ.Ν. Ζασλάβσκαγια, «δεν έλυσε το κύριο έργο που σχετίζεται με τον τυπολογικό προσδιορισμό της σοβιετικής κοινωνίας».

Σε μια συνέντευξη στο Euronews το 2011, ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, υπενθύμισε τη χρήση του όρου «Σοβιετικοί» ως «ενιαία κοινότητα» στη Σοβιετική Ένωση, αλλά πρόσθεσε ότι «αυτές οι κατασκευές ήταν σε μεγάλο βαθμό θεωρητικές».[4]

Ρώσοι ερευνητές έχουν επίσης δώσει προσοχή στο θέμα του σχηματισμού και της λειτουργίας της συνείδησης του σοβιετικού λαού.

Μετασοβιετική Ρωσία

Επεξεργασία

Σε αντίθεση με την πολιτική της σοβιετικής εθνικής ταυτότητας, η οποία ανακήρυξε τον σοβιετικό λαό ως διεθνή και υπερεθνική κοινότητα, το μετασοβιετικό Ρωσικό Σύνταγμα μιλά για έναν «πολυεθνικό λαό της Ρωσικής Ομοσπονδίας». Από την αρχή, η ιδέα του ρωσικού έθνους ως κοινότητας όλων των Ρώσων πολιτών συνάντησε την αντιπαράθεση.[5]

Τον Δεκέμβριο του 2010, ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, επισήμανε την έλλειψη μιας πανρωσικής ενοποιητικής ιδέας ως πρόβλημα κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στο Κρατικό Συμβούλιο και πρότεινε τον «ολορωσικό πατριωτισμό» ως αντικατάσταση της ιδέας του «σοβιετικού λαού».[6]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Anderson, Barbara A.· Silver, Brian D. (2019). «Some Factors in the Linguistic and Ethnic Russification of Soviet Nationalities: Is Everyone Becoming Russian?». Στο: Hajda, Lubomyr, επιμ. The Nationality Factor in Soviet Politics and Society. Routledge. σελίδες 95–130. ISBN 9781000303766. 
  2. «Российский народ и национальная идентичность». Известия (στα Ρωσικά). 19 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2021. 
  3. admin. «СОВЕТСКИЙ НАРОД: ГОСУДАРСТВЕННО-ПОЛИТИЧЕСКИЙ КОНСТРУКТ | Аналитика культурологии». analiculturolog.ru (στα ρώσικα). Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2021. 
  4. ГРИШИН, Александр (10 Σεπτεμβρίου 2011). «Дмитрий Медведев: "Термин "советский народ" оказался теоретическим"». kp.ru (στα ρώσικα). Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2021. 
  5. Malinova O.. «Symbolic politics and the construction of macropolitical identity in post-Soviet Russia». Polis. Political Studies 2: 90–105. 
  6. «Власти РФ предлагают укреплять общество "общероссийским патриотизмом"». РИА Новости (στα ρώσικα). 27 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία