Σίρλεϊ Τεμπλ

Η Σίρλεϊ Τεμπλ (γεννημένη ως Shirley Jane Temple και μεταγενέστερα η ίδια αναφερόταν ως Shirley Temple Black, ορθή προφορά Σέρλι Τεμπλ, 23 Απριλίου 1928 – 10 Φεβρουαρίου 2014) ήταν Αμερικανίδα ηθοποιός, τραγουδίστρια και χορεύτρια, και μεταγενέστερα, ως ενήλικη, πολιτικός και διπλωμάτης. Ήταν ένα από τα πιο επιτυχημένα παιδιά ηθοποιούς στην ιστορία του κινηματογράφου και ένα από τα αστέρια με τις υψηλότερες εισπράξεις στο Χόλυγουντ τη δεκαετία του 1930. Μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες της στην παιδική ηλικία, περιλαμβάνουν το Η μασκότ των λογχοφόρων (Wee Willie Winkie) του 1937, Το αγριοκόριτσο (Heidi) του 1937 και το Η μικρή πριγκίπισσα (The Little Princess) του 1939, ενώ μεταγενέστερα, ως έφηβη πλέον, και η επική ταινία του 1944 Απ' όταν έφυγες (Since You Went Away), σε ηλικία 16 ετών.

Σίρλεϊ Τέμπλ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Shirley Temple (Αγγλικά)
Γέννηση	23  Απριλίου 1928 Σάντα Μόνικα
Θάνατος	10  Φεβρουαρίου 2014 Γούντσαϊντ
Αιτία θανάτου	Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
Τόπος ταφής	Alta Mesa Memorial Park
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Αγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά
Σπουδές	Σχολείο Χάλβαρντ-Γουέστλεϊκ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηθοποιός (έως 1965) ηθοποιός ταινιών (έως 1950) τραγουδίστρια (έως Δεκαετία του 1940) διπλωμάτης (1969–1992) ηθοποιός σε παιδική ηλικία (έως Δεκαετία του 1940) χορεύτρια (έως Δεκαετία του 1940) ηθοποιός τηλεόρασης (1958–1965) πολιτικός (1967–1992)
Περίοδος ακμής	1932 και 1967 - 1963 και 1992
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Ρεπουμπλικανικό Κόμμα
Οικογένεια
Σύζυγος	Τζον Άγκαρ (1945–1950) Τσαρλς Άλντεν Μπλακ (1950–2005)
Τέκνα	Λόρι Μπλακ
Γονείς	Τζορτζ Φράνσις Τεμπλ και Γκέρτρουντ Αμέλια Τεμπλ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Πρέσβης των ΗΠΑ στην Τσεχοσλοβακία (1989–1992)
Βραβεύσεις	Academy Juvenile Award (1935) βραβείο συνολικής προσφοράς του σωματείου ηθοποιών (2006) Βραβείο Κένεντι (1998) Επίτιμος πολίτης του Πίλζεν (6  Μαΐου 1990) Βραβείο χρυσής πλάκας από την Ακαδημία Επιτευγμάτων (1970) Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ (8  Φεβρουαρίου 1960)
Ιστότοπος
www.shirleytemple.com
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ήταν επίσης επιτυχημένη ως χορεύτρια και τραγουδίστρια. Το 1935, σε ηλικία σχεδόν 7 ετών, κέρδισε ένα βραβείο Όσκαρ για παιδιά ηθοποιούς. Καθώς όμως η εφηβεία της προχωρούσε, η δημοτικότητά της μειωνόταν. Τελικώς, έπαιξε στις τελευταίες της ταινίες το 1949 και αποσύρθηκε από τον κινηματογράφο το 1950, σε ηλικία μόλις 22 ετών, με επίσημη ανακοίνωσή της. Μεγαλώνοντας είχε αρχίσει να χάνει τη δημοτικότητά της, καθώς το κοινό είχε ταυτιστεί με το μικρό ξανθό κοριτσάκι και όχι με την έφηβη πλέον Σίρλεϊ. Μεταγενέστερα, ασχολήθηκε με την πολιτική και υπηρέτησε ως πρέσβειρα των Ηνωμένων Πολιτειών στην Γκάνα και την Τσεχοσλοβακία. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε τη Σίρλεϊ Τεμπλ στον αριθμό 18 στη λίστα με τις μεγαλύτερες γυναίκες του κινηματογράφου.

Πρώτα χρόνια

Η Σίρλεϊ Τεμπλ το 1938, σε ηλικία 10 ετών.

Γεννήθηκε στις 23 Απριλίου 1928 στην Καλιφόρνια, από πατέρα τραπεζικό υπάλληλο και μητέρα νοικοκυρά. Η οικογένεια ήταν ολλανδικής, αγγλικής και γερμανικής καταγωγής. Ιστορικά ενδιαφέρον είναι ότι η ίδια ανατράφηκε ως Πρεσβυτεριανή και Αγγλικανή (εδώ ειδικότερα το Αγγλικανικό παρακλάδι που είναι γνωστό ως «Επισκοπική Εκκλησία» στις ΗΠΑ) ταυτόχρονα. Η μητέρα της, την έγραψε σε ηλικία 3 ετών σε μαθήματα χορού και την προώθησε στην υποκριτική τέχνη από μικρή ηλικία.

Σταδιοδρομία ως ηθοποιός

Η Σίρλεϊ Τεμπλ στην ταινία του 1939 The Little Princess.

Η σταδιοδρομία της ξεκίνησε ως πρωταγωνίστρια σε εκπαιδευτικά βίντεο.

Κινηματογραφική καριέρα

Το 1932, σε ηλικία μόλις 4 ετών, έπαιξε τον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο σε ταινία μεγάλου μήκους στο έργο The Red-Haired Alibi («Το άλλοθι με τα κόκκινα μαλλιά»). Για πρώτη φορά έγινε διάσημη με την ταινία του 1934 Stand up and cheer! της εταιρείας Fox, σε ηλικία μόλις 6 ετών, και η επιτυχία που σημείωσε ήταν τέτοια που μετά ακολούθησε μεγάλος αριθμός ταινιών με την ίδια, η οποία μάλιστα έγινε εξαιρετικά κερδοφόρα ως όνομα. Οι ταινίες της Τεμπλ, που κόστιζαν (με την τότε ισοτιμία) μεταξύ 400.000 και 700.000 δολαρίων η καθεμία, κέρδισαν εκατομμύρια δολάρια σε ακαθάριστα έσοδα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Οι ταινίες της, κατέλαβαν την πρώτη θέση στο box office το 1935, το 1936, το 1937 και το 1938. Η επιτυχία των ταινιών της, πιστώθηκε επίσης με τη διάσωση του στούντιο όπου ανήκε, της 20th Century Fox, από τη χρεωκοπία κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης.

Παράλληλα, οι γονείς της, είχαν εξ αρχής εισάγει όρους για την προστασία της ιδιωτικής ζωής της κόρης τους, ενώ η 20th Century Fox διατήρησε τον έλεγχο όλων των δημόσιων εμφανίσεών της.

Η Σίρλεϊ Τεμπλ ενώ αφήνει τον Λευκό Οίκο μαζί με τη μητέρα της και τον σεκιουριτά ασφαλείας John Griffith, στις 24 Ιουνίου 1938, σε ηλικία 10 ετών, μετά από συνάντησή της με τον Πρόεδρο Ρούζβελτ.

Στις ταινίες που πρωταγωνιστούσε, χόρευε και τραγουδούσε με άνεση, ακόμα και δύσκολα είδη χορών. Αρκετά από τα τραγούδια που ερμήνευε στις ταινίες έγιναν επιτυχίες, όπως το «On the Good Ship Lollipop» από την ταινία Bright Eyes του 1934 (ταινία που γράφτηκε ειδικά για αυτήν), το «Αnimal Crackers in My Soup» από την ταινία Curly Top του 1935 και το «Goodnight My Love» από την ταινία Stowawayτου 1936, ήταν δημοφιλείς ραδιοφωνικές επιτυχίες. Η Σίρλεϊ Τεμπλ έγινε σύμβολο όλης της Αμερικής την εποχή της προσπάθειας ανάκαμψης μετά την οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 1929. Στη δεκαετία του 1930 ήταν ένα πραγματικό πολιτιστικό φαινόμενο, το οποίο πολλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν με κοινωνικούς και ψυχολογικούς λόγους. Χαρακτηρίστηκε ως παιδί-θαύμα και για την Τεμπλ είχε μιλήσει δημόσια ακόμα και ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούζβελτ.

Ενδεικτικό της ραγδαίας της ανόδου, είναι επίσης το γεγονός ότι ο συμβατικός μισθός της στις 18 Ιουλίου 1934 αυξήθηκε από τα αρχικά 150 δολάρια στα 1.000 δολάρια την εβδομάδα, μαζί και με μπόνους 15.000 δολαρίων ανά ταινία, και έως τα τέλη του 1935 ο συμβατικός μισθός της είχε φτάσει τα 2.500 δολάρια την εβδομάδα (με την τότε ισοτιμία).

Η πρώτη της έγχρωμη ταινία (γυρίστηκε σε Technicolor, τεχνικόλορ) και ταυτόχρονα η τελευταία μεγάλη της επιτυχία ως παιδικής ηλικίας ηθοποιός, ήταν η δραματική ταινία του 1939 The Little Princess, καθώς στις επόμενες επιτυχίες της ήταν πλέον έφηβη.

Επίσημη φωτογραφία της Σίρλεϊ Τεμπλ στον Τύπο, από την ταινία Miss Annie Rooney του 1942.

Μεγαλώνοντας, όμως, άρχισε για πρώτη φορά να δυσκολεύεται να πείσει τον Τύπο και το κοινό, καθώς το 1942 έπαιξε τον ηγετικό ρόλο στην ταινία Miss Annie Rooney, αλλά για πρώτη φορά σε εφηβικό ρόλο, καθώς ήταν 14 ετών πλέον, και η ταινία αυτή θεωρήθηκε ανεπιτυχής, καθώς η ίδια δεν κατάφερε να πείσει σε ρόλο εφηβικής κουλτούρας. Μάλιστα στην ταινία αυτή έλαβε το πρώτο της φιλί επί της οθόνης από τον Ντίκι Μουρ (Dickie Moore) και έτσι έκανε το άλμα στην ενηλικίωση, χωρίς όμως επιτυχία τότε. Λόγω της πίκρας της, σταμάτησε προσωρινά κάθε συμμετοχή, για 2 έτη. Τότε όμως, ο τιτάνας της Χρυσής Εποχής του Χόλιγουντ παραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ, την έπεισε να παίξει στην επική ταινία του 1944 Απ' όταν έφυγες (Since You Went Away), η οποία έκανε πρεμιέρα στις 20 Ιουλίου 1944, γνώρισε τεράστια εισπρακτική επιτυχία και μάλιστα όλοι οι κριτικοί συμφώνησαν ότι οι ερμηνείες όλων των ηθοποιών ήταν εξαιρετικές. Η ταινία αυτή σηματοδότησε μια δυναμική επάνοδο στη μεγάλη οθόνη για την Τεμπλ σε ηλικία 16 ετών. Αντίστοιχα μεγάλη εμπορική επιτυχία γνώρισε και η επόμενη ταινία της, το δράμα Θα σε ξαναδώ ή Θα σε δω ξανά (I'll Be Seeing You) του 1944, που έκανε πρεμιέρα 6 μήνες μετά την προηγούμενη, ενώ μετά ακολούθησε η κωμωδία του 1945 Χαρίζω τα φιλιά μου (Kiss and Tell), όπου η ηθοποιός απέσπασε εγκωμιαστικά σχόλια.

Η Σίρλεϊ Τεμπλ σε φωτογραφία του 1943, σε ηλικία 15 ετών.

Ωστόσο, στη συνέχεια τα πράγματα άλλαξαν, καθώς οι επόμενες ταινίες της, τρεις το 1947, μία το 1948 και τέσσερις το 1949, συνήθως ή ήταν αδιάφορες ή εμπορικώς δυσκολεύονταν εμφανώς. Με εξαίρεση την Ο εργένης και το αγριοκόριτσο (The Bachelor and the Bobby-Soxer) του 1947 και το γουέστερν Επέλαση την αυγή ή Το οχυρό αμύνεται (Fort Apache) του 1948, που ήταν κερδοφόρες, συχνότερα σημείωναν εισπρακτική αποτυχία, με αποτέλεσμα η ίδια, πικραμένη από την πορεία αυτή που είχε πάρει η καριέρα της, να αποφασίσει τελικώς να σταματήσει οριστικά. Η τελευταία ταινία της, ήταν η κωμωδία A Kiss for Corliss, που έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ στις 25 Νοεμβρίου 1949.

Λήξη σταδιοδρομίας

Αποσύρθηκε από τον κινηματογράφο το 1950, σε ηλικία μόλις 22 ετών, με επίσημη ανακοίνωσή της. Μεγαλώνοντας, είχε αρχίσει να χάνει ραγδαία τη δημοτικότητά της, καθώς το κοινό είχε ταυτιστεί με το μικρό ξανθό κοριτσάκι και όχι με την έφηβη πλέον Σίρλεϊ. Η έντονα νεανική της εμφάνιση και το χαμηλό της ανάστημα, που τελικώς έφτασε μόλις τα 1,57 μέτρα όταν ενηλικιώθηκε, δεν στάθηκαν αρκετά για να αλλάξουν την αρνητική εξέλιξη στο σκηνικό για αυτήν.

Ραδιοφωνική καριέρα

Η Σίρλεϊ Τεμπλ σε φωτογραφία στις 6 Σεπτεμβρίου 1963.

Προηγουμένως, σε ηλικία 14 ετών, η Σίρλεϊ Τεμπλ είχε, για μόλις λίγους μήνες, δική της ραδιοφωνική σειρά, την Junior Miss, στο CBS, που έκανε πρεμιέρα στις 4 Μαρτίου 1942, αποκλειστικά στο ραδιόφωνο. Στη σειρά αυτή, που βασίστηκε σε ιστορίες της Sally Benson, έπαιξε τον ρόλο του τίτλου. Χρηματοδότης ήταν η αμερικανική πολυεθνική εταιρεία Procter & Gamble, μουσικός διευθυντής της σειράς ήταν ο David Rose και σκηνοθέτης ο Gordon Hughes. Η σειρά έληξε στις 26 Αυγούστου 1942.

Τηλεοπτική καριέρα

Η Σίρλεϊ Τεμπλ σε φωτογραφία στις 25 Μαρτίου 1965.

Το 1958, σε ηλικία 30 ετών, δημιούργησε το τηλεοπτικό πρόγραμμα Shirley Temple's Storybook, το οποίο προβλήθηκε στην αμερικανική τηλεόραση για δύο σεζόν και διασκεύασε κλασικά παραμύθια και παιδικές ιστορίες. Η πρώτη σεζόν προβλήθηκε στο ABC από τις 12 Ιανουαρίου έως τις 21 Δεκεμβρίου 1958, με συνολικά 16 επεισόδια, ενώ στη συνέχεια τα 13 από αυτά προβλήθηκαν σε επανάληψη, ξεκινώντας από τις 12 Ιανουαρίου 1959. Η δεύτερη σεζόν διατήρησε την ίδια φόρμουλα, αλλά προβλήθηκε στο NBC και με διαφορετικό τίτλο, The Shirley Temple Show, από τις 18 Σεπτεμβρίου 1960 έως τις 16 Ιουλίου 1961, με συνολικά 25 επεισόδια. Μετά τη λήξη της σειράς, αποσύρθηκε οριστικά από τον χώρο του θεάματος.

Στις 15 Ιουνίου 1999, σε ηλικία 71 ετών, παρουσίασε την εκπομπή AFI 100 Χρόνια... 100 Αστέρια, στο CBS, και το 2001 υπηρέτησε ως σύμβουλος σε μια παραγωγή του ABC-TV της αυτοβιογραφίας της, Child Star: The Shirley Temple Story.

Βραβεύσεις

Το 1935, σε ηλικία σχεδόν 7 ετών, της απονεμήθηκε το παιδικό βραβείο Όσκαρ στην 7η απονομή βραβείων Όσκαρ. Έγινε έτσι η πρώτη, χρονολογικά, ηθοποιός που το κέρδισε και παραμένει ο μικρότερος σε ηλικία άνθρωπος που έχει κερδίσει ποτέ Όσκαρ, αν και είναι απαραίτητο να τονιστεί ιστορικά ότι το παιδικό βραβείο Όσκαρ διήρκησε από το 1935 έως το 1961 και μετά καταργήθηκε οριστικά.

Εκτός από τις ταινίες της, πολλά διαφημιστικά προϊόντα της Σίρλεϊ Τεμπλ διατέθηκαν στην αγορά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Πολλές παιδικές κούκλες Σίρλεϊ Τεμπλ, ντυμένες με κοστούμια από τις ταινίες της, έγιναν best seller, σημειώνοντας ρεκόρ πωλήσεων. Άλλα επιτυχημένα προϊόντα που πήραν την έμπνευσή τους από τις συμμετοχές της Τεμπλ περιελάμβαναν μια σειρά από φορέματα κοριτσιών, φιόγκους μαλλιών και άλλα αξεσουάρ. Όπως είπε σχετικά ο John Kasson σε συνέντευξή του:

«Η Σίρλεϊ ήταν η πιο δημοφιλής διασημότητα για την προώθηση προϊόντων για παιδιά και ενήλικες, με αντίπαλο μόνο τον Μίκυ Μάους. Μεταμόρφωσε την παιδική μόδα, διαδίδοντας την εμφάνιση μικρών κοριτσιών για κορίτσια ηλικίας δώδεκα ετών και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1930 η σειρά κούκλων Σίρλεϊ Τεμπλ από την Ideal Novelty και την Toy Company αντιπροσώπευε σχεδόν το ένα τρίτο όλων των κούκλων που πωλήθηκαν στη χώρα.»

Αν και από το 1950 είχε πλέον αποσυρθεί από τον κινηματογράφο, για την τεράστια προσφορά της όμως στη μεγάλη οθόνη, ήδη από τις 8 Φεβρουαρίου 1960 η Σίρλεϊ Τεμπλ απέκτησε το δικό της αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλυγουντ και υπήρξε από τους πρώτους ηθοποιούς που το απέκτησαν, καθώς τα πρώτα αστέρια τοποθετήθηκαν την ίδια ημερομηνία.

Το 2000, για την προσφορά της στον κινηματογράφο, της απονεμήθηκε το βραβείο Guild.

Ενασχόληση με τα κοινά

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον, η Σίρλεϊ Τεμπλ Μπλακ και ο Brent Scowcroft σε φωτογραφία στις 28 Φεβρουαρίου 1974.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρήγκαν σε χειραψία με τη Σίρλεϊ Τεμπλ Μπλακ σε φωτογραφία στις 8 Οκτωβρίου 1985.

Ως ενήλικη, η Τεμπλ ασχολήθηκε με τα κοινά και ιδίως με την πολιτική. Ξεκινώντας από το 1950, ζήτησε δωρεές για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Την ίδια χρονιά, ανακάλυψε επίσης ότι αρκετές χιλιάδες δολάρια από τα κέρδη της, των εκατομμυρίων δολαρίων, είχαν εξαφανιστεί, λόγω της δαπανηρής ζωής της οικογένειάς της και κάποιων λανθασμένων υπολογισμών του πατέρα της. Το 1966, έβαλε ανεπιτυχώς υποψηφιότητα για μια θέση στη Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Με 22,4% των ψήφων, ήρθε τρίτη στις εκλογές, και τελικώς κέρδισε τη θέση ο Πιτ ΜακΚλόσκι (Pete McCloskey) ένας άλλος Ρεπουμπλικανός που εκπροσωπούσε φιλελεύθερες θέσεις.

Επί προεδρίας Τζέραλντ Φορντ, ονομάστηκε πρέσβειρα επί τιμής των ΗΠΑ στην Γκάνα από τις 6 Δεκεμβρίου 1974 έως τις 13 Ιουλίου 1976. Μεταγενέστερα, υπήρξε επίτιμη πρέσβειρα στην Τσεχοσλοβακία από τις 23 Αυγούστου 1989 έως τις 12 Ιουλίου 1992 (μόλις λίγους μήνες πριν τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας την 1η Ιανουαρίου 1993) επί προεδρίας Τζορτζ Μπους. Δραστηριοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης, από την οποία έπασχε ο αδελφός της.

Σε ηλικία 44 ετών, το 1972, η Σίρλεϊ Τεμπλ διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού. Εκείνη την εποχή, ο καρκίνος συζητιόταν συνήθως «με σιγανούς ψιθύρους» και η δημόσια αποκάλυψη του Τεμπλ για την ασθένειά της και, τελικώς, την επιβίωσή της, ήταν ένα σημαντικό ορόσημο για τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού και τη μείωση του κοινωνικού στίγματος γύρω από την ασθένεια.

Προσωπική Ζωή

Η Σίρλεϊ Τεμπλ μαζί με την πρώτη της κόρη, Linda Susan Agar, το 1948.

Το 1943, σε ηλικία 15 ετών, η Σίρλεϊ Τεμπλ συνάντησε για πρώτη φορά τον ηθοποιό Τζων Άγκαρ και στις 19 Σεπτεμβρίου 1945 τον παντρεύτηκε σε ηλικία μόλις 17 ετών, και απέκτησαν μαζί μία κόρη το 1948. Σύντομα όμως, εμφανίστηκαν τα πρώτα σύννεφα, καθώς σύμφωνα με επίσημες αναφορές ο Άγκαρ ήταν αλκοολικός και είχε εξωσυζυγικές σχέσεις. Ως αποτέλεσμα, η Τεμπλ πήρε διαζύγιο το 1950, με βάση του σχετικού της αιτήματος ότι της ασκούσε ψυχολογική σκληρότητα. Στις 16 Δεκεμβρίου 1950, μόλις έναν μήνα μετά το διαζύγιο, έκανε τον δεύτερο γάμο της, με τον επιχειρηματία Τσαρλς Άλντεν Μπλακ (Charles Alden Black), και απέκτησαν μαζί έναν γιο, τον Charles Alden Black Jr. και μία κόρη, την Lori Black. Το ζευγάρι μεγάλωσε και τα τρία παιδιά και έμεινε μαζί έως τον θάνατο του Μπλακ στις 4 Αυγούστου 2005. Λόγω του δεύτερου γάμου της, στο διάστημα αυτό η ίδια αναφερόταν ως Σίρλεϊ Τεμπλ Μπλακ (Shirley Temple Black).

Στις 10 Φεβρουαρίου του 2014, σε ηλικία 85 ετών, η Σίρλεϊ Τεμπλ απεβίωσε στο σπίτι της, στο Γούντσαιντ (Woodside), κοντά στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια. Η αιτία θανάτου, σύμφωνα με την επίσημη βεβαίωση που εκδόθηκε στις 3 Μαρτίου 2014, ήταν χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Θεωρείται ιστορικά ότι η κατάληξη αυτή συνέβη διότι η Τεμπλ ήταν βαριά καπνίστρια τσιγάρων συνέχεια σε όλη της τη ζωή, αν και απέφευγε να το δείξει αυτό δημόσια, καθώς δεν ήθελε να δώσει ποτέ κακό παράδειγμα στα εκατομμύρια των θαυμαστών της. Τάφηκε στο Alta Mesa Memorial Park στην Καλιφόρνια.

Βιβλιογραφία

• Balio, Tino (1995) [1993]. Grand Design: Hollywood as a Modern Business Enterprise, 1930–1939. University of California Press. ISBN 978-0-520-20334-1. 
• Barrios, Richard (1995). A Song in the Dark: The Birth of the Musical Film. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508810-6. 
• Black, Shirley Temple (1989) [1988]. Child Star: An Autobiography. Warner Books, Inc. ISBN 978-0-446-35792-0. , primary source
• Burdick, Loraine (2003). The Shirley Temple Scrapbook. Jonathan David Publishers, Inc. ISBN 978-0-8246-0449-3. 
• Dawicki, Shelley (10 Αυγούστου 2005). «In Memoriam: Charles A. Black». Woods Hole Oceanographic Institution. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2011. 
• Edwards, Anne (1988). Shirley Temple: American Princess. William Morrow and Company, Inc. ISBN 978-0-688-06051-0. 
• Kasson, John F. (2015) "Black, Shirley Temple" American National Biography (2015) online Αρχειοθετήθηκε May 14, 2020, στο Wayback Machine.
• Hatch, Kristen. (2015) Shirley Temple and the Performance of Girlhood (Rutgers University Press, 2015) x, 173 pp.
• «Tempest Over Temple: Shirley sips liquor and the W.C.T.U. protests». Life 21 (12): 140. September 16, 1946. 
• Thomas, Andy· Scheftel, Jeff (1996). Shirley Temple: The Biggest Little Star. Biography. A&E Television Networks. ISBN 978-0-7670-8495-6. 
• Windeler, Robert (1992) [1978]. The Films of Shirley Temple. Carol Publishing Group. ISBN 978-0-8065-0725-5. 
• Zipes, Jack, επιμ. (2000). The Oxford Companion to Fairy Tales. Oxford University Press. ISBN 978-0-9653635-7-0. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Basinger, Jeanine (1993). A Woman's View: How Hollywood Spoke to Women, 1930–1960. Wesleyan University Press. σελίδες 262ff. ISBN 978-0-394-56351-0. 
• Best, Marc (1971). Those Endearing Young Charms: Child Performers of the Screen. South Brunswick and New York: Barnes & Co. pp. 251–255.
• Bogle, Donald (2001) [1974]. Toms, Coons, Mulattoes, Mammies, and Bucks: An Interpretive History of Blacks in American Films. The Continuum International Publishing Group Inc. σελίδες 45–52. ISBN 978-0-8264-1267-6. 
• Cook, James W.· Glickman, Lawrence B.· O'Malley, Michael (2008). The Cultural Turn in U.S. History: Past, Present, and Future. University of Chicago Press. σελίδες 186ff. ISBN 978-0-226-11506-1. 
• Dye, David (1988). Child and Youth Actors: Filmography of Their Entire Careers, 1914–1985. Jefferson, NC: McFarland & Co., pp. 227–228.
• Everett, Charles (2004). «Shirley Temple and the House of Rockefeller». Jump Cut: A Review of Contemporary Media (2): 1, 17–20. http://www.ejumpcut.org/archive/onlinessays/JC02folder/shirleytemple.html. Ανακτήθηκε στις November 18, 2009. 
• Kasson, John F. The Little Girl Who Fought the Great Depression: Shirley Temple and 1930s America (2014) Excerpt Αρχειοθετήθηκε March 16, 2016, στο Wayback Machine.
• Minott, Rodney G. The Sinking of the Lollipop: Shirley Temple vs. Pete McCloskey (1968).
• Thomson, Rosemarie Garland, επιμ. (1996). Freakery: Cultural Spectacles of the Extraordinary Body. New York University Press. σελίδες 185–203. ISBN 978-0-8147-8217-0. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος
• Σίρλεϊ Τεμπλ στην IMDb
• 124923538 Σίρλεϊ Τεμπλ στο Find a Grave (Αγγλικά)
• Wee Willie Winkie at the Iverson Movie Ranch
• Norwood, Arlisha. "Shirley Temple". National Women's History Museum. 2017.