Πόλεμος της Βανδέας

μέρος του Πολέμου του Πρώτου Συνασπισμού

Οι πόλεμοι της Βανδέας οι οποίοι διεξήχθησαν το 1793 ήταν μία σειρά εμφυλίων συρράξεων, μεταξύ των Γάλλων Βασιλοφρόνων και των Δημοκρατικών, που ακολούθησαν μετά την έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης, κατά την περίοδο της Τρομοκρατίας.[1][2] Χιλιάδες άμαχοι, κρατούμενοι και μη συμπαθούντες την επανάσταση σφαγιάστηκαν κατόπιν εντολής των αντιπροσώπων της Συνέλευσης και των επαναστατικών στρατιωτικών επιτροπών. Συνδέονται στενά με την εξέγερση των Σουάνων που έλαβε χώρα στις περιοχές της δεξιάς όχθης του Λίγηρα.

Σκηνή από τη μάχη του Σολέ το 1793, έργο του Πωλ-Εμίλ Μπουτινί

Οι ιστορικοί όπως ο Reynald Secher έχουν περιγράψει αυτά τα γεγονότα ως γενοκτονία, αλλά οι περισσότεροι μελετητές απορρίπτουν τη χρήση της λέξης ως ανακριβή.

Περιοχή της Βανδέας

Επεξεργασία

Η Βανδέα είναι η παράκτια περιοχή , νοτίως του ποταμού Loire (Λίγηρα) στην δυτική Γαλλία. Διαμοιρασμένη ήταν μεταξύ των παλαιών επαρχιών του Πουατού, του Ανζού και της Βρετάνης, ξεπερνώντας, συνεπώς, κατά πολύ τα όρια του νομού της Βαντέ, περιελάμβανε επίσης το νότιο τμήμα της Λουάρ-Ανφεριέρ, το νοτιοδυτικό τμήμα της Μαιν-ε-Λουάρ (περιοχή των Μωζ) και το βορειοδυτικό τμήμα των Ντε-Σεβρ.

Καθολική Εκκλησία

Επεξεργασία

Σε αυτή την απομονωμένη επαρχία της Γαλλίας, η Καθολική Εκκλησία είχε ισχυρά ερείσματα μέσα στον τοπικό πληθυσμό, γεγονός που δεν ευνοούσε τη διείσδυση επαναστατικών ιδεών και κατ’ επέκταση αντιμοναρχικών και δημοκρατικών ιδεών. Αυτή η αντίθεση του τοπικού πληθυσμού απέναντι στα ιδεώδη που επέβαλλε η Γαλλική Επανάσταση από το Παρίσι, σε συνδυασμό με τις πιέσεις που επιβάλλονταν από το Αστικό Σύνταγμα για τον Κλήρο (1790) κι από το Διάταγμα του Levy (1793),[3] εξώθησαν την περιοχή της Βανδέας σε μία γενικευμένη εξέγερση εναντίον της Επανάστασης και υπέρ του Βασιλέως και της Εκκλησίας.

Οι Αιτίες της εξέγερσης

Επεξεργασία

Η Επανάσταση καθόριζε τα αστικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κλήρου στην αρχή και έπειτα η καρατόμηση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και η γενική επιστράτευση 300.000 ανδρών, υπήρξαν οι αιτίες της μεγάλης εξέγερσης. Που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1793 εναντίον της Επαναστατικής κυβερνήσεως των Παρισίων. Οι διωγμοί που ξεκίνησαν εναντίον του Καθολικού κλήρου και των πιστών και το κλείσιμο των ναών σε όλη τη χώρα, με την όλο και επεκτεινόμενη απαγόρευση τέλεση θρησκευτικών ακολουθιών, είχαν προετοιμάσει το έδαφος για την εκδήλωση της εξέγερσης. Ο όρκος πίστεως στην Επανάσταση που απαιτείτο από τον κλήρο ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Όσοι κληρικοί δεν υπάκουσαν, εξορίσθηκαν ή φυλακίσθηκαν. Τα μοναχικά τάγματα διώχθηκαν και η εκκλησιαστική περιουσία κατασχέθηκε.

Στις 3 Μαρτίου του 1793 όλοι οι ναοί κλείσθηκαν δια νόμου. Oι άνθρωποι απαγορευόταν να τοποθετήσουν ακόμη και σταυρούς στους τάφους. Ο τοπικός πληθυσμός εξεγέρθηκε σχηματίζοντας τον αποκαλούμενο Καθολικό Στρατό. Αυτός ο στρατός, αργότερα έλαβε την επωνυμία Βασιλικός, αγωνίστηκε από την αρχή για την επαναλειτουργία των ναών και την επανατοποθέτηση σε αυτούς των εφημερίων τους, οι οποίοι είχαν είτε διωχθεί, είτε φυλακισθεί. Μετά από αυτή την αρχική έκρηξη της εξέγερσης στη Βανδέα ακολούθησαν αυθόρμητες όσο και ασυντόνιστες ταραχές στο ολόκληρη τη χώρα οι οποίες εκδηλώθηκαν μαζικά από τις 10 έως τις 13 Μαρτίου. Η πιο αιματηρή εξέγερση σημειώθηκε στην πόλη Machecoul, όπου στις 11 Μαρτίου, οι εξεγερθέντες εκτελέσθηκαν, συνελήφθησαν και φυλακίσθηκαν.[4]

Ο Στρατός των Βασιλοφρόνων

Επεξεργασία

Οι πόλεις Cholet και Chemille στον Βορρά και η Fontenay-le-comte στον Νότο, περιήλθαν πολύ γρήγορα στα χέρια των εξεγερμένων Βασιλοφρόνων, οι οποίοι συνέτριψαν τις Φρουρές των πόλεων. Στη Chemille, αρχικά 35.000 άνδρες σχηματησαν έναν πραγματικό στρατό που υποστηριζόταν από 2000 άτακτους ιππείς και κατείχε αρκετά πυροβόλα τα οποία είχε καταφέρει να αποσπάσει από τις τοπικές εθνοφρουρές της Επανάστασης τις οποίες είχαν καταφέρει να διαλύσει. Η κύρια δύναμη των εξεγερμένων έδρασε σε πολύ μικρή κλίμακα, χρησιμοποιώντας κυρίως τακτικές ανταρτοπολέμου. Πολλοί από αυτούς που έσπευσαν να ενταχθούν στις δυνάμεις των Βασιλοφρόνων, ήταν πρώην αξιωματικοί των Βουρβόνων όπως και κάποιοι τοπικοί ευγενείς όπως οι d’ Elbee, Sapinaud de la Verrie, Lescure, La Rochejaquelein και Charette.

Οι Δημοκρατικοί

Επεξεργασία

Οι δημοκρατικοί έστειλαν αρχικά, το Στρατηγό Francois de Marce, για να καταστείλει την εξέγερση της Βανδέας, μία στρατιωτική δύναμη 2.200 πεζών και 100 ιππέων, με τη συνοδεία 8 πυροβόλων. Μέχρι το τέλος και την κατάπαυση της εξέγερσης είχε χρησιμοποιηθεί ο αριθμός των 45000 στρατιωτών.

Σημαντικότερες μάχες

Επεξεργασία
  • Battle of Bressuire, 3 Μαϊου 1793
  • Battle of Thouars, 5 Μαϊου 1793
  • Battle of Fontenay-le-Comte, 25 Μαϊου 1793
  • Battle of Saumur, 9 Ιουνίου 1793
  • Battle of Nantes, 24 Ιουνίου 1793
  • Battle of Chatillon-sur-Sevre, Ιούλιος 1793
  • Battle of Vihiers, 18 Ιουλίου 1793
  • Battle of Lucon, 15 Ιουλίου εως 14 Αυγούστου 1793
  • Battle of Montaigu, 21 Σεπτεμβρίου 1793
  • Battle of Tiffauges, 19 Σεπτεμβρίου 1793
  • The Second Battle of Chatillon, 11 Oκτωβρίου 1793
  • Battle of Tremblaye, 15 Οκτωβρίου 1793
  • Battle of Cholet, 17 Oκτωβρίου 1793
  • Battle of Savenay, 23 Δεκεμβρίου 1793

Ο Βασιλικός και Καθολικός Στρατός της Βανδέας υπέστη το τελικό πλήγμα και την οριστική του ήττα στις 23 του Δεκεμβρίου στο Savenay.

Το αποτέλεσμα

Επεξεργασία

Αυτές τις αιματηρές ήττες που υπέστησαν οι Βασιλόφρονες στα τέλη του 1793 ακολούθησε μία φρικτή σφαγή των ηττημένων. Εκτελέστηκαν χιλιάδες κάτοικοι της Βανδέας που είχαν συλληφθεί ως όμηροι από τις δημοκρατικές δυνάμεις και μεταξύ των οποίων συγκαταλλέγοντο πολλές γυναίκες και γέροντες άμαχοι. Χιλιάδες γυναίκες βιάστηκαν ή ρίχθηκαν από τους Δημοκρατικούς στο ποταμό Pont-au-Baux βρίσκοντας τραγικό θάνατο από πνιγμό. Το ίδιο συνέβη και στον ποταμό Λίγηρα στην περιοχή της Νάντης όπου χιλιάδες ιερείς, ανήλικα παιδιά, γυναίκες και γέροντες είχαν την ιδία τύχη. Τα αγροκτήματα της Βανδέας καταστράφηκαν, τα δάση και οι αγροί της παραδόθηκαν στην πυρά και τα χωριά της εκθεμελιώθηκαν. Σύμφωνα με τον νόμο της 14ης Frimaire, εκτελέσθηκαν όλοι οι Βασιλόφρονες που είχαν συλληφθεί ως αιχμάλωτοι ή κρατούνταν στις φυλακές των Δημοκρατικών. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 1794, 20.000 έως 50.000 κάτοικοι της Βανδέας σφαγιάστηκαν από τον Στρατηγό Louis Marie Turreau. Οι εκτιμήσεις αυτών που σκοτώθηκαν στη σύγκρουση μεταξύ των δύο πλευρών, κυμαίνονται μεταξύ 117.000 και 450.000, από έναν πληθυσμό περίπου 800.000 πολιτών.[5]

Η Καθολική Εκκλησία της Βανδέας συνέχισε με όσες δυνάμεις της είχαν απομείνει, να αγωνίζεται εναντίον της Επανάστασης σποραδικά μέχρι και τους πρώτους μήνες του 1796. Μία ακόμα αιματηρή εξέγερση, την οποία προκάλεσε η πολιτική μεγάλης σκληρότητας της κυβερνήσεως των Παρισίων, υπήρξε η εξέγερση του 1799.

Η Βανδέα τιμήθηκε ως τόπος μαρτυρίου για τους Βασιλόφρονες.[2]

Ντοκιμαντέρ

Επεξεργασία

Ο Daniel Rabourdin εμπνεύστηκε και σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ Η Κρυμμένη εξέγερση πρόκειται για μια λαϊκή εξέγερση του 18ου αιώνα κατά της Γαλλικής Επανάστασης και πώς η εξέγερση καταπιέστηκε βίαια από τους επαναστατικούς στρατούς. Γυρίστηκε το καλοκαίρι του 2013 στην Βανδέα (Chantonnay, Saint-Hilaire-de-Loulay) και στην Loire-Atlantique (La Chapelle-Basse-Mer).. [6]

  1. The Tragedy of an Army: La Vendée in 1793, Συγγραφέας Ida Ashworth Taylor, Εκδότης Hutchinson & Company, 1913
  2. 2,0 2,1 «Ενάντια στη Γαλλική Επανάσταση: ο Πόλεμος της Βανδέας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2017. 
  3. Histoire des guerres de la Vendee et des Chouans, depuis l' annee 1792 jusqu' en 1815 / par P. V. J. de Bourniseaux
  4. Citizens: A Chronicle of the French Revolution, Σάιμον Σάμα, 1989
  5. Melanges politiques et litteraires : Les quatre Stuarts. De la Vendee. De Bonaparte et des Bourbons. De la monarchie selon la charte. De la liberte de la presse, Chateaubriand François - René Vicomte de (1768-1848) Εκδότης Paris 1845
  6. The hidden rebellion

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία