Πρώτος Υπουργός της Ουαλίας

Ο Πρώτος Υπουργός της Ουαλίας (ουαλικά: prif weinidog Cymru) - (αγγλ.: First Minister of Wales) είναι ο αρχηγός της κυβέρνησης της Ουαλίας. Ο πρώτος υπουργός προεδρεύει του υπουργικού συμβουλίου της Ουαλίας και είναι κυρίως υπεύθυνος για τη διαμόρφωση, την ανάπτυξη και την παρουσίαση της πολιτικής της κυβέρνησης της Ουαλίας. Οι πρόσθετες αρμοδιότητες του πρώτου υπουργού περιλαμβάνουν την προώθηση και την εκπροσώπηση της Ουαλίας με επίσημη ιδιότητα, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, και την ευθύνη για συνταγματικές υποθέσεις, οι οποίες σχετίζονται με την αποκέντρωση και την κυβέρνηση της Ουαλίας.

Πρώτος Υπουργός της Ουαλίας First Minister of Wales
Σημαία της Ουαλίας
Κάτοχος Βον Γκέθινγκ από 20 Μαρτίου 2024
Προσφώνηση	Πρωθυπουργέ (ανεπίσημα) Η Αυτής Εξοχότητα (διεθνώς)
Έδρα	Κάρντιφ, Ουαλία
Προτείνων	Βουλή των Ουαλών
Διορισμός από	Μονάρχης του Η.Β.
Διάρκεια θητείας	Πέντε χρόνια
Αρχικός κάτοχος	Άλουν Μάικλ
Δημιουργία	12 Μαΐου 1999
Μισθός	£147,983 ετησίως
Ιστοσελίδα	https://www.gov.wales/vaughan-gething-ms

Ο Πρώτος Υπουργός είναι μέλος της Βουλής των Ουαλών και διορίζεται από αυτή πριν διοριστεί επίσημα από τον Μονάρχη. Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου της Ουαλίας και οι κατώτεροι υπουργοί της κυβέρνησης της Ουαλίας, καθώς και νομικοί, διορίζονται από τον πρώτο υπουργό. Ως επικεφαλής της κυβέρνησης της Ουαλίας, ο πρώτος υπουργός είναι άμεσα υπόλογος στη βουλή των Ουαλών για τις ενέργειές του και τις ενέργειες της ουαλικής κυβέρνησης. Το κεντρικό γραφείο του πρώτου υπουργού βρίσκεται στο Tŷ Hywel, το οποίο βρίσκεται δίπλα στο κτίριο της βουλής των Ουαλών στον κόλπο του Κάρντιφ. Ένα επιπλέον γραφείο διατηρείται επίσης στο Crown Buildings, στο Cathays Park, στο Κάρντιφ, το οποίο είναι η έδρα της κυβέρνησης της Ουαλίας.

Ο Μαρκ Ντρέικφορντ του Εργατικού Κόμματος είναι ο σημερινός πρώτος υπουργός της Ουαλίας. Ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 13 Δεκεμβρίου 2018 ως τέταρτος πρώτος υπουργός της Ουαλίας και τέταρτος πρώτος υπουργός από το Εργατικό Κόμμα, διαδεχόμενος τον Κάργουιν Τζόουνς.

Ορολογία

Το αξίωμα αρχικά ιδρύθηκε βάσει του Νόμου για την Κυβέρνηση της Ουαλίας του 1998, Ενότητα 53(1), η θέση ήταν γνωστή ως Πρώτος Γραμματέας της Συνέλευσης (ουαλικά: Prif Ysgrifennydd y Cynulliad), καθώς στην Ουαλία δόθηκε μια λιγότερο ισχυρή συνέλευση και εκτελεστική εξουσία από τη Βόρεια Ιρλανδία ή τη Σκωτία . Η επιλογή του τίτλου αποδόθηκε επίσης στο γεγονός ότι ο ουαλικός όρος για τον πρώτο υπουργό, Prif Weinidog, μπορεί να μεταφραστεί και ως Πρωθυπουργός, επομένως επιλέχθηκε διαφορετικός τίτλος για να αποφευχθεί η σύγχυση με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου. Η αλλαγή του τίτλου έγινε αφότου οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες σχημάτισαν κυβέρνηση συνασπισμού με τους Εργατικούς στην βουλή των Ουαλών τον Οκτώβριο του 2000. Ο νόμος της κυβέρνησης της Ουαλίας του 2006 επέτρεψε στη θέση να είναι επίσημα γνωστή ως «Πρώτος Υπουργός».

Στις 22 Οκτωβρίου 2021 ο Μαρκ Ντρέικφορντ, Πρώτος Υπουργός, άλλαξε το όνομα του Twitter από @fmwales σε @PrifWeinidog, σε κάτι που έχει περιγραφεί από ορισμένα μέσα ενημέρωσης ως προσπάθεια να αυξηθεί η χρήση του συντομευμένου όρου στην Ουαλική γλώσσα για τον Πρώτο Υπουργό και τον Πρωθυπουργό. Η θέση παραμένει επίσημα και κοινώς γνωστή ως «Πρώτος Υπουργός» στα αγγλικά.

Υποψηφιότητα και διορισμός

Υποψηφίους για τη θέση του Πρώτου Υπουργού προτείνουν τα μέλη της βουλής των Ουαλών. Τα μέλη εκλέγουν κατά πλειοψηφία τον υποψήφιο για πρώτο υπουργό. Εάν κανείς δεν εκλεγεί με την πλειοψηφία των ψήφων που ψηφίστηκαν με την πρώτη σειρά υποψηφιοτήτων, η διαδικασία συνεχίζεται έως ότου η πλειοψηφία αποφασίσει να ψηφίσει για έναν υποψήφιο. Αυτή η διαδικασία δεν απαιτεί την απόλυτη πλειοψηφία της βουλής (επί του παρόντος 31 από τα 60 μέλη).

Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, ο προεδρεύων αξιωματικός θα στείλει επισήμως μια επιστολή στον μονάρχη, ο οποίος πρέπει στη συνέχεια να διορίσει αυτόν τον υποψήφιο στη θέση του Πρώτου Υπουργού.

Αρμοδιότητες

Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του Νόμου για την Κυβέρνηση της Ουαλίας του 1998, εκτελεστικά καθήκοντα ανατίθενται στη βουλή των Ουαλών και στη συνέχεια ανατίθενται χωριστά στον πρώτο υπουργό και σε άλλους υπουργούς του Υπουργικού Συμβουλίου και στο προσωπικό, ανάλογα με την περίπτωση.

Μέχρι τον Νόμο για την Κυβέρνηση της Ουαλίας του 2006, αυτές ήταν εξουσίες της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Από τότε που αυτός ο νόμος τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2007, ωστόσο, ο πρώτος υπουργός διορίζεται από τον μονάρχη και εκπροσωπεί το Στέμμα στην Ουαλία. Αν και αυτό έχει μικρή πρακτική διαφορά, ήταν μια τεράστια συμβολική αλλαγή καθώς για πρώτη φορά ο επικεφαλής της κυβέρνησης στην Ουαλία διορίζεται από το Στέμμα κατόπιν συμβουλής των εκλεγμένων εκπροσώπων του ουαλικού λαού.

Ο πρώτος υπουργός διορίζει τους Ουαλούς υπουργούς, τους αναπληρωτές υπουργούς της Ουαλίας και τον Γενικό Σύμβουλο για την Ουαλία (συλλογικά γνωστή ως Ουαλική Κυβέρνηση), με την έγκριση της Αυτής Μεγαλειότητας.

Μετά τον διαχωρισμό μεταξύ της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας σχετικά με τη θέσπιση του νόμου για την κυβέρνηση της Ουαλίας του 2006 (μετά το διορισμό του πρώτου υπουργού, στις 25 Μαΐου 2007), οι υπουργοί της Ουαλίας ασκούν από μόνοι τους καθήκοντα. Οποιεσδήποτε περαιτέρω μεταβιβάσεις εκτελεστικών καθηκόντων από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα γίνονται απευθείας στους Ουαλούς υπουργούς (με τη συγκατάθεσή τους) με Διάταγμα του Συμβουλίου που εγκρίνεται από το Κοινοβούλιο.

Ο πρώτος υπουργός είναι υπεύθυνος για την:

• Άσκηση αρμοδιοτήτων από το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης της Ουαλίας.

• Ανάπτυξη και συντονισμός πολιτικής.

• Οι σχέσεις με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρώπη και την Ουαλία στο εξωτερικό.

• Στελέχωση / Δημόσια Υπηρεσία

Κατάλογος πρώτων υπουργών της Ουαλίας

Αρ.	Πορτραίτο	Ονοματεπώνυμο (γέννηση-θάνατος)	Θητεία			Εκλογή	Κόμμα		Αναπληρωτής
			Έναρξη θητείας	Τέλος θητείας	Διάρκεια θητείας
1		Αλούν Μάικλ (1943-)	12 Μαΐου 1999	9 Φεβρουαρίου 2000	274 ημέρες	1999		Εργατικό Κόμμα	(δεν υπήρχε)
2		Ρόντρι Μόργκαν (1939-2017)	9 Φεβρουαρίου 2000	10 Δεκεμβρίου 2009	9 έτη, 304 ημέρες	-		Εργατικό Κόμμα
						-			Μάικ Τζέρμαν (ΦΔ)
						2003			(δεν υπήρχε)
						2007			Λούαν Τζόουνς (ΠΚ)
3		Κάργουιν Τζόουνς (1967-)	10 Δεκεμβρίου 2009	12 Δεκεμβρίου 2018	9 έτη, 2 ημέρες	-		Εργατικό Κόμμα
						2011			(δεν υπήρχε)
						2016
4		Μαρκ Ντρέικφορντ (1954-)	12 Δεκεμβρίου 2018	20 Μαρτίου 2024	70081663416000000005 έτη, 99 ημέρες	-		Εργατικό Κόμμα
						2021
5		Βον Γκέθινγκ (1974-)	20 Μαρτίου 2024	Σημερινός	7007238464000000000276 ημέρες			Εργατικό Κόμμα